خوزتوریسم

تاکید بر تکمیل و افتتاح موزه نفت مسجدسلیمان

 تاکید بر تکمیل و افتتاح موزه نفت مسجدسلیمان در دیدار نماینده مردم مسجد سلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا با وزیر نفت

✅ به گزارش پایگاه اطلاع رسانی روابط عمومی نماینده مردم شریف شهرستانهای مسجد سلیمان، لالی، هفتکل و اندیکا در مجلس شورای اسلامی، دکتر علیرضا ورناصری با مهندس جواد اوجی وزیر نفت دیدار و گفتگو  نمود.

✅ دکتر علیرضا ورناصری در خصوص مهمترین مسائل مطرح شده طی نشست خود با وزیر نفت گفت: طی این جلسه به طرح مواردی همچون ضرورت احیا وتوسعه مخزن نفت مسجدسلیمان، مسئولیت های اجتماعی وزارت نفت در مناطق نفت خیز و تکمیل طرح موزه بزرگ  نفت مسجدسلیمان  پرداخته شد.

✅ مهندس جواد اوجی،وزیر نفت نیز در این نشست ، ضمن تاکید بر لزوم توجه به برنامه های فنی و عملیاتی وزارت نفت، انجام خدمات عمرانی،فرهنگی و مسولیت های اجتماعی وزارت نفت در مسجدسلیمان را اولویت های وزارت نفت عنوان نمود

موزه ی نفت مسجدسلیمان و بررسی ساختمان آن از منظر معماری

درحالیکه برخی کشورها که در مقایسه با ایران فاقد پیشینه مهم نفتی می باشند، از ظرفیت نمایش آثار مرتبط با نفت در موزه ها بهره می برند، ایجاد موزه ی نفت در ایران ضروری به نظر می رسد. خوزستان بعد از افتخار به شهدا و ایثارگری مردمش در جنگ تحمیلی، می تواند یک نماد بین المللی هم داشته باشد و آن موزه های صنعت نفت است و مسجدسلیمان به عنوان مهد و خاستگاه صنعت نفت در خاورمیانه، بهترین و منطقی ترین مکان برای تأسیس چنین موزه ای است.

امروزه موزه ها نه تنها به عنوان محلی برای نگهداری اشیای قدیمی، که خود هویتی مستقل و نمادین داشته و به عنوان شاخصی برای نمایش توسعه­ ی فرهنگی و علمی جامعه مطرح می شوند. دیگر موزه ها صرفاً مکانی برای نمایش آثار تاریخی نیستند. گستره ای از علوم و فنون و هنرها در موزه امکان بروز و نمایش دارند و موزه در برقراری ارتباط موثر میان آثار ارائه شده و مخاطبان نقش انکار ناپذیری ایفا می کند. در دنیای امروز موزه ها علاوه بر نمایش اشیای تاریخی ، مجموعه هایی چند عملکردی محسوب می شوند که می توانند نماد یک شهر یا کشور باشند. وقتی در شهر نسبتاً ناشناخته بیلبائوی اسپانیا موزه ای با معماری خاص و توسط معماری بزرگ ساخته می شود، آوازه­ ی آن در جهان می پیچد و به نمادی برای اسپانیا تبدیل می شود.

یکی از انواع موزه ها، موزه های فنی و صنعتی می باشند که ساخته های فنی وصنعتی انسان را در زمینه های اختراعات ، اکتشافات، وسایل نقلیه، ماشین آلات و مانند آنها به نمایش می گذارند و موزه های صنعت نفت را می ­توان در این زمینه طبقه بندی نمود.

درحالی که برخی کشورها که در مقایسه با ایران فاقد پیشینه مهم نفتی می باشند، از ظرفیت نمایش آثار مرتبط با نفت در موزه ها بهره می برند، ایجاد موزه ی نفت در ایران ضروری به نظر می رسد. خوزستان بعد از افتخار به شهدا و ایثارگری مردمش در جنگ تحمیلی، می تواند یک نماد بین المللی هم داشته باشد و آن موزه های صنعت نفت است و مسجدسلیمان به عنوان مهد و خاستگاه صنعت نفت در خاورمیانه، بهترین و منطقی ترین مکان برای تأسیس چنین موزه ای است. طرح ساخت چنین موزه­ ای در اوایل دهه هشتاد تصویب شد و تکمیل آن به درازا انجامید و حال فاز نخست آن با محوریت پالایشگاه قدیمی نفت در منطقه بی بی یان مسجدسلیمان با پیشرفتی قابل ملاحظه چشم براه راه­ اندازی است. پروژه مسجدسلیمان که دارای بخش های مختلفی است، شامل یک ساختمان مرکزی موزه است که با تکمیل آن گام اساسی در راه اندازی کل طرح برداشته خواهد شد.

با ورود به موزه مسجدسلیمان، با ساختمانی بزرگ و منحصر بفرد روبه رو می­ شویم که طراحی آن در سال ۱۳۸۴ انجام و اجرای آن از آبان ماه سال ۱۳۸۶ شروع شد. این ساختمان با ۴۰۰۰ متر زیربنا در دو طبقه با اسکلت بتونی در منتهی الیه شمالی محوطه پالایشگاه قدیمی بی بیان و در ترازی بالاتر از سطح زمین بنا شده است. احداث پروژه کمترین تاثیر را بر جلوه های بصری منظر روزانه، عناصر محوطه و تجهیزات موزه فضای باز پالایشگاه دارد و ارتباط ساختمان با زمین، تنها محدود به ستون ها و ارتباطات عمودی است.

در طراحی موزه نفت مسجدسلیمان سعی شده است تا جلوه طرح معرف وحدت رویه تخصص های شهرسازی ، معماری و معماری منظر به همراه دیگر تخصص ها بویژه سازه و سیویل برای ارائه نوعی تشخص و تمایز در عین هماهنگی با طبیعت و محیط نیز باشد.

موزه از ۳ ساختمان اصلی و ۲ پل (کریدور) ارتباطی تشکیل شده است. ساختمان اول ورودی موزه، بخش اداری و خدماتی را شامل می شود. به عبارت دیگر در این بخش ورود بازدید کنندگان و جهانگردان، پذیرایی و استراحت مهمانان صورت می­گیرد. ساختمان دوم سالن آمفی تئاتر است و عهده دار انتقال اطلاعات بصورت مالتی مدیا می باشد. ساختمان سوم به گالری موزه اختصاص یافته و درآن بخشی از تجهیزات صنعت نفت که قابلیت انتقال و نمایش در درون سالن موزه را دارند، به نمایش گذاشته خواهد شد. در واقع در این بخش که سالن سخت افزاری موزه است، قطعات سبک و نیمه سبک مربوط به ادوار مختلف صنعت نفت قابلیت نمایش دارد. در انتهای گالری یک راهروی شیبدار بازدیدکنندگان را به محوطه پروژه انتقال می دهد تا در ادامه بازدید از ساختمان ، بازدید از محوطه موزه آغاز شود. در کنار سه ساختمان اصلی ذکر شده، بخش چهارمی هم وجود دارد که مربوط به موتورخانه و تأسیسات جانبی موزه است.

فرم و هویت ساختمان مذکور مطابق اعلام شرکت طراح، برگرفته از معماری ابنیه قدیمی صنعت نفت در مسجدسلیمان می باشد. این موضوع در مقایسه نمای طرح و بویژه سقف ساختمانهای موزه با خانه های قدیمی مسکونی کارگری شرکت نفت درمسجدسلیمان از جمله منازل موسوم به بیست فوتی ها نمود دارد. هرچند سقف سالن سمعی بصری و گالری با کوره های کارخانه قدیمی تقطیر بی بیان هم مشابهت دارد.

از دیگر ویژگی­ های این بنا، بدنه ترانسپارنت آن است. به نحوی که بازدید کننده می تواند محوطه موزه را که خود یک موزه روباز وسیع است، با نمایی دیدنی و جذاب از ترازی بالاتر از سطح زمین و از ورای دیواره شفاف آن مشاهده کند.

موزه­ ی اکتشاف، حفاری و تولید در مسجدسلیمان می­ تواند برای عموم مردم کشورمان و گردشگران خارجی جذاب باشد و جنبه آموزشی نیز داشته باشد، هرچند بازدیدکنندگان تخصصی مانند کارشناسان صنعت نفت و پژوهشگران و علاقمندان تاریخ نفت مخاطب ویژه ­ی آن خواهند بود.

در پایان لازم بذکر است که همواره مهم تر از ساختمان موزه، محتوای آن است که امید است با تجهیز اصولی، موزه ­ی نفت مسجدسلیمان در شمار موزه های غنی و معتبر صنعتی قرار گیرد.

فرید کاوش ( عضو انجمن دوست داران میراث فرهنگی مسجدسلیمان )

منابع:

article.tebyan.net

مهندسین مشاور سینام. فصلنامه معماری و ساختمان، شماره ۲۵

درخواست «انجمن دوستداران مسجدسلیمان»  از وزیر نفت و مقامات ارشد دولت سیزدهم برای تکمیل و افتتاح طرح موزه نفت شهر اولین ها 

انجمن دوستداران مسجدسلیمان قدیمی ترین انجمن مردم نهاد بنیانگذاری شده توسط چهره های شاخص علمی،فرهنگی و فعالان اجتماعی مدنی مسجدسلیمانی با ارسال نامه ای به وزیر جدید نفت و ارسال رونوشت برای معاون اول و معاون اقتصادی رییس جمهور و سایر مسولین خواستار توجه و تسریع در تکمیل و افتتاح پروژه ملی موزه های نفت مسجد سلیمان شدند.

در  این نامه پس از تبریک انتصاب وزیر جدید نفت آمده است:
؛؛پروژه ملی موزه نفت مسجد سلیمان، زادگاه صنعت نفت ایران و خاورمیانه و شناسنامه و هویت کشور در این عرصه ،از دهه هشتاد آغاز و علیرغم میلیاردها ریال هزینه ، نه تنها پس از گذشت بیست سال به فرجام و افتتاح نرسید، بلکه ابنیه و تاسیسات ساخته و مرمت و بازسازی شده در پنج سایت انتخابی نیز در معرض آسیب و فرسایش قرار دارند و در حالی که از اواسط سال۱۳۹۸ و با انتخاب یکی از کارشناسان توانمند مسجدسلیمانی در ستاد وزارت نفت بعنوان مجری طرح موزه، تکمیل پروژه سرعت مناسبی گرفته بود، دستهای پنهان و سواستفاده کنندگان بیت المال در مسیر اجرا سنگ اندازی نموده و بجای آن ساخت موزه نفت در مناطق بی ارتباطی همچون «موزه نفت سبزوار» و «موزه نفت کرمان» پیگیری و افتتاح گردید!؟ پروژه های جعلی و مشکوکی که امروز بررسی هزینه کرد های در آنها توسط بازرسی وزارت نفت در حال پیگیری است؛؛
در ادامه این نامه و پس از تشریح برخی موانع اجرایی پروژه آمده است:
؛؛ مردم محروم، مظلوم و شهید و مجروح داده در ایام دفاع مقدس در  مسجد سلیمان،چشم انتظار عنایت و دستور قاطع حضرتعالی در خصوص تکمیل و افتتاح این پروژه که نقشی مهم در اقتصاد گردشگری شهرستان و استان خوزستان ایفا خواهد کرد،داشته و انتظار دارند با انتصاب فردی توانمند و  آشنا به موضوع ، این پروژه ملی را به فرجام نهایی برسانید،انشاالله؛؛
 
اسماعیل فرهادیان ،مهندس مخازن نفت و دبیر انجمن دوستداران مسجدسلیمان این نامه را امضا و رونوشت آنرا برای  دکتر مخبر،معاون  اول محترم رییس جمهور ، دکتر محسن رضایی معاون محترم اقتصادی رییس جمهور ،مهندس ضرغامی، وزیر محترم میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، دکتر ورناصری نماینده محترم مردم شریف مسجدسلیمان،لالی،اندیکا و هفتکل در مجلس شورای اسلامی، فرماندار مسجدسلیمان و مدیرعامل مناطق نفت خیز جنوب نیز ارسال شده است

ایستگاه دوچرخه موزه کارآموزان آبادان

دوچرخه وسیله نقلیه‌ای ارزان، سالم و پاک بود که اغلب کارگران، کارشناسان، دانش‌آموزان، کارآموزان، مربیان، مدیران و کسبه از گذشته در آبادان برای تردد بین خانه و محل کار از آن استفاده می‌کردند.

در برخی موارد از سوی پالایشگاه آبادان که محل تردد بسیاری از ساکنان شهر بود، خریداری و در اختیار برخی از رده‌های شغلی قرار می‌گرفت.

این دوچرخه‌ها شماره و پلاک ویژه‌ای داشتند که مشخص می‌کرد مربوط به چه بخشی از شرکت نفت و پالایشگاه آبادان هستند.

از دهه 30 دوچرخه‌ای به نام هرکولس وارد ایران شد و اغلب مردم دوچرخه‌ها را با همین نام می‌شناختند.

در هر محیط کاری محلی به نام استند (stand) مسقف به پارک دوچرخه‌ها اختصاص داده می‌شد تا محلی امن برای قرارگیری در مقابل آفتاب سوزان آبادان و دیگر آسیب‌های احتمالی باشد.

این واحدهای نگهداری دوچرخه Bicycle Stand Unit به اشکال مختلف افقی، عمودی و مورب و از مصالح گوناگون مانند فلزات و بتن ساخته می‌شدند و بعضاً طراحی‌های ویژه و بی‌نظیری مانند نمونه ساخته شده در آموزشگاه فنی و حرفه‌ای آبادان داشتند.

موزه کارآموزان آبادان با جمع‌آوری دوچرخه‌های قدیمی این فضا را بازسازی کرده تا یادآور خاطرات شاگردانی باشد که در طول دوره آموزش خود برای رسیدن به این مکان در خیابان‌های این شهر صنعتی با رویای استخدام در پالایشگاه آبادان رکاب می‌زدند.

قدمت: ۱۳۴۲

محل نگهداری: موزه کارآموزان آبادان

پنجم خرداد ماه سالروز کشف اولین چاه نفت خاورمیانه

فیلم شبیه‌سازی شده از لحظه تاریخی کشف نفت در مسجدسلیمان

پنجم خرداد سالروز فوران نخستین چاه نفت خاورمیانه در مسجدسلیمان می‌باشد و این فیلم که توسط شرکت بریتیش پترولیوم ساخته شده لحظه کشف نفت در سال ۱۲۸۷ را نشان می دهد.

مسجدسلیمان در کشور به شهر اولین ها معروف است؛ روزگاری که بسیاری از شهرهای کشور فاقد امکانات مدرن بودند ،

ین شهر دارای فرودگاه، سوپرمارکت‌های لوکس، استخر،استادیوم ورزشی و ... بود؛ اما امروز این شهر دارای محرومیت هایی است که نیازمند توجه مسئولین است.

سالروز کشف نفت در مسجدسلیمان را گرامی باد

برای تماشای کلیپ روی تصویر زیر کلیک کنید

.

هفتکل، دومین شهر نفت خیز خاورمیانه

سیزدهم اردیبهشت یادآور حماسه ای دیگر در صنعت نفت/ هفتکل ۹۴ ساله شد

در جنوب شرقي مسجد سليمان «مهد صنعت نفت خاورميانه» ميدان نفتي ديگري وجود دارد به نام هفتکل که هرچند 20 سال پس از مسجد سليمان کشف شد، اما در مدت کوتاهي به بزرگترين توليدکننده در بين ميادين نفتي ايران تبديل شد و پس از مسجدسليمان، دومين شهر نفت خيز ايران و خاورميانه لقب گرفت. هفتکل و حومه آن البته پيش از پيدايش نفت نيز مورد توجه بود و يکي از جذاب ترين مناطق قشلاقي عشاير کوچ رو و قشقايي و بختياري محسوب مي شد. دشت هاي سرسبز اين منطقه در فصل زمستان و بهار آکنده از گل هاي وحشي است.

رودزرد از کنار آن عبور مي کند و زمين هاي اطراف آن هنوز نيز زير کشف برنج مي رود. آب رودخانه هاي فصلي آن در بيشتر فصل هاي سال چرخ آسياب هاي آبي را به حرکت درمي آورد و آثار به جاي مانده از سدهاي سنگي با ملات هاي آهکي حکايت از دانش آبخيزداري از گذشته هاي دور در اين منطقه دارد. هرچند اين منطقه با کشف نفت شهرت يافت، اما قبل از آن نيز به عنوان منطقه قشلاقي مورد توجه بوده است. «کل» در گويش محلي به علامت و نشانه اي که با سنگ چين کردن مشخص مي شود، اطلاق مي شود. درباره هفتکل در جلسه سوم جغرافياي مفصل ايران آمده است: شرکت نفت انگليس و ايران توجه خود را به معادن مسجد سليمان محدود نساخت، بلکه به اکتشاف و کاوش در جزيره قشم، دهلران و چند نقطه ديگر از جمله هفتکل که 35 مايلي جنوب شرقي مسجد سليمان واقع است، اقدام کرد و در سال 1928 ميلادي به حوزه نفتي عظيمي دست يافت که داراي مخازن طبيعي قابل توجهي بود.

نکته جالب توجه در خصوص هفتکل اينکه از نظر مختصات فني نيز سازند و مخزن نفتي هفتکل هم نام کوه سر به فلک کشيده اي به نام «آسماري» است که در مسير مسجد سليمان به هفتکل واقع است. سازند آسماري يکي از عظيم ترين قشرها يا کوهان هاي نفتي در ايران است و علت نامگذاري اين سازند به آسماري، نوع سنگي است که براي نخستين بار در ايران در اين کوه ديده شده است. پس از نصب تجهيزات صنعتي و عملياتي هفتکل براي سال ها بزرگترين توليدکننده نفت در ايران بود و از 25 حلقه چاه آن هر ساله ميليون ها تن نفت استخراج مي شد.

94 سال از زمانی که دومین بار نفت در خاورمیانه در منطقه هفتکل فوران کرد میگذرد و سیزدهم اردیبهشت ماه، حماسه‌ای دیگر در صنعت نفت ایران که مرهون تلاشگران غیور آن برای حفظ و صیانت از منابع ملی ایران است، رقم خورد.اکتشاف نفت در هفتکل این شهر را به دومین شهر نفتی خاورمیانه و سرزمین کهن ایران تبدیل کرد تا این ماده سیاه رنگی که لقب طلای سیاه به خود گرفت به پیشرفت ایران در عرصه های اقتصادی کمک چشمگیری کند.این چنین که در تاریخ آمده است، ویلیام ناکس دارسی و گروه رینولدز پس از دو سال حفاری در حوالی هفتکل، به این نتیجه رسیدند که در این نقطه نمی‌توانند به نفت برسند و سرمایه شرکت که از انگلیس تأمین میشد تا در ایران به نفت دست یابند، به علت طولانی شدن دوره عملیات، حفاری در هفتکل به پایان رسید و حفاری در مسجدسلیمان را مهیا ساختند که پس از یک سال جستجو در منطقه نفتون مسجد سلیمان، نخستین چاه نفت در ایران و خاورمیانه را اکتشاف کردند.ویلیام ناکس دارسی و گروه رینولدز پس از حدود20 سال دوباره به هفتکل بازگشتند و جستجوی خود را در منطقه طوف سفید و فلوتین ادامه دادند و در سیزدهم اردیبهشت 1306 طلای سیاه شروع به فوران کرد و بدین طریق هفتکل به عنوان دومین شهر نفتخیز خاورمیانه نام گرفت.این اتفاق که دومین اکتشاف نفت در خاورمیانه به شمار می‌رفت، به حیات اقتصادی و اجتماعی ایران را دگرگون کرد، اما خود نیز هنوز پس از 94 سال قدمت، در آرزوی احداث یک دفتر نفتی یا پالایشگاه نفتی و حتی یک بیمارستان است!میدان نفتی هفتکل، سال‌ها بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت ایران بود که از 15 حلقه چاه نفت حفاری شده تا سال 1342، سالانه 9/5 میلیون بشکه نفت، صادر میکرد اما هم اکنون با 45 چاه نفتی در هفتکل و نفت سفید که تعداد زیادی از آنها (به دلیل شرایط تحریم کشور) غیرفعال هستند، روزانه قریب به 45 هزار بشکه نفت از میدان نفتی هفتکل تولید و صادر می‌شود.هفتکل اگر چه 20 سال پس از مسجد سليمان کشف شد، اما در مدت کوتاهی به بزرگترين توليدکننده در بين ميادين نفتی ايران تبديل شد. ناگفته نماند که هفتکل پيش از پيدايش نفت نيز مورد توجه بوده و يکي از جذاب ترين مناطق قشلاقي عشاير کوچ رو و قشقايی و بختياری محسوب میشد که دشت های سرسبز اين منطقه در فصل های زمستان و بهار آکنده از گل های وحشی بوده است.

هم اکنون نيز توليد نفت در ميدان نفتي هفتکل که زيرمجموعه شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان است با استفاده از روش تزريق گاز ادامه دارد و نام آن همچنان در صنعت نفت ايران زنده است. امروز هفتکل با ساکنان مهربان و خونگرم، منطقه اي است که با ديدن آن مي توان سير تاريخ صنعت نفت را از آغاز تاکنون مشاهده کرد و حتي اگر روزي ذخيره نفتي نداشته باشد، مي تواند به عنوان موزه اي از تجهيزات و تاريخ صنعت نفت- که شايد درآمدزايي آن کمتر از نفت نباشد- همچنان مطرح باقي بماند.

منابع:علی عوض نژاد /خبرگزاری ندای هفتکل

تاليف: فرشيد خداداديان/ مجله مشعل

اولين چاه نفت آغاجاري

آغاجاري از نخستين مناطقي بود كه بعد از مسجد سليمان، كاوش براي نفت در آن آغاز شد. حفاري ها براي نفت و گاز در آغاجاري در سال 1305، يعني حدودا يك دهه، پس از مسجد سليمان شروع شد و نخستين بار در سال 1317 نفت از چاه شماره يك آغاجاري فوران كرد.

تا سال 1329، با حفر 16 حلقه چاه در اين منطقه، معادل نيمي از حجم فرآورده هاي نفتي ايران در ميدان نفتي آغاجاري توليد مي شد. تصوير  چاه شماره يك آغاجاري را در سال هاي نخست توليد نشان مي دهد.

فراخوان دعوت به همکاری

پایگاه اطلاع‌رسانی مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت ایران از تمامی علاقه‌مندان، اساتید، پژوهشگران، نویسندگان و فعالان حوزه تاریخ، به ویژه پژوهشگران و صاحبنظران تخصصی تاریخ نفت در ایران و جهان، موزه و موزه‌داری، گردشگری و میراث فرهنگی، تاریخ شفاهی، سندپژوهشی و میراث صنعتی جهت همکاری در زمینه نگارش یادداشت، مقاله، گزارش و خبر دعوت به عمل می‌آورد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر با روابط‌عمومی مدیریت موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت با شماره 88512010 و 88520453 تماس بگیرید.

تلمبه خانه دارخُوین؛ گنجینه نفت جنوب

از بلندی های بادخیز

افزون بر چهل سال به حال خود رها شده بود! همچون تمام شهرها، کارخانه ها و کارگاه های متروک قرن بیستم که نبض آنها به تولید و تقاضا بسته بود و همین که باد بی نیازی می وزید، پیستون ها، چرخ ها و پره ها از کار می افتاد و واپسین سوت "فیدوس" تعطیلی ابدی آن ها را جار می زد.

کارگرهای یقه چرکین با خشمی فروخورده به کلبه هاشان می خزیدند تا بار و بنه بربندند به مقصدی دیگر و جست و جوی کار! و بومی ها می ماندند به علاقه آب و خاک، آبی که بوی زنگ می داد و خاک... خاک آغشته به نفت و روغن موتور، خاک دامنگیر..!

برای این تلمبه خانه هم، احتمالا چنین اتفاقی افتاده است؛ مسیر خط لوله که عوض شد و نفت بی مدد تلمبه خانه های پی در پی، یکسره تا آبادان رفت، آفتاب رونق دارخوین نیز رو به افول نهاد؛ مثل یک کاروانسرای قدیمی مجاور بزرگراه بیکار ماند و صاحب منصبان به کاری دیگر گمارده شدند و کارگرها نیز پی لقمه نانی راه افتادند در اقصای سرزمین نفت، و لابد چند ناطور ماندند به تماشای روز و شب بویلرهای سرد و ساختمان های رفیع آجری- که سکوت خوفناک "شات دان" (Shut down) کلافه شان می کرد.

ماجرا هر چه بوده، از جزییات آن اطلاع چنداني نداریم، اما می توان استنباط کرد که هم آن رونق برق آسا و خارق العاده اولیه و هم این نکبت و رهاشدگی یکباره ثانویه، برای دارخوین و ساکنانش، نباید خیلی قابل فهم و انتظار بوده باشد.

گزارش کامل در ادامه نوشته

چاه خاموش

در شماره سوم مجله «نامه صنعت نفت ایران» به تاریخ تیرماه 1341، سروده ­ای از "جعفر ناظم الرعایا" به یاد چاه شماره یک مسجد سلیمان، با نام «چاه خاموش» منتشر شد. به پاس قدرداني و یاد سال­ ها خدمات مرحوم "ناظم الرعایا "به صنعت نفت و زنده نگه داشتن خاطره چاه معروف شماره یک مسجد سلیمان، سروده مرحوم "ناظم الرعایا" باز نشر می ­شود ، تا نشانی بر قدردانی نسل جدید صنعت نفت ازخدمات و کوشش­ نسل­ های گذشته این صنعت باشد.
گفتنی است ، "جعفر ناظم رعایا" ، متولد دی ماه 1307 اصفهان، شاعر،مولف،قرآن پژوه و رئیس اسبق روابط وحفاظت (Liaison& property protection) شرکت نفت در هفتکل-نفت سفید در میانه دهه 40 شمسی بوده است كه مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت در زمان حيات با وی گفتگوی مفصلی انجام داده است .

متن سروده

در کنار تپه­ ای/ نرده­ های آهنینی، کرده مستحکم حصاری

منجنیقی کرده خم سر/ گوئیا دور زمان، بردوش او بنهاده باری

هست آن­جا در کناری/ کوره­ ای، کان روزها می­ کرده تولید بخاری

با قلم بر لوح سنگی/ استادی کرده حک، از روزگاری یادگاری

گوید این­جا بوده روزی/ هر کناری جنب و جوشی، هرکسی سرگرم کاری

نیست دیگر هیاهوئی/ در کنارش، گر کسی آن­جا کند گاهی گذاری

لیک بیند در سکوتش/ مستتر فر و شکوهی، جلوه­ گر مجد و وقاری

چیست آن؟ چاه است آیا؟ نمره یک؟ / آری آری

هست چاهی کز درونش/ کوه­ هایی از طلای ناب سر برون کشیده

وز نهاد قیر گونش/ جوی­ های سیم­گون، فوراه ­سان بالا جهیده

سر به قلب خاک برده/ خون آن­را دجله دجله با دهان خود مکیده

رفته از سوراخ بیرون/ همچو ماری در کنار کوه و دشت و در خزیده

چاه هایی زاده چون خود/ راه­ ها بنیاد کرده، شهرهایی آفریده

چیست این؟ گنج طبیعت؟ / یا خداوند صناعت؟ کسی همانندش ندیده

چیست حالش؟ / کرده خو با خاطراتش وز تحسر چشم بسته؟

یا که بر نوباو­گانش/ داده میدان را و خود آرام در کنجی نشسته؟

یا ز طغیان بازمانده/ وز ره پر پیچ و تاب کوهساران گشته خسته؟

یا که هرکس بوده یارش/ چون تهی شد کیسه­ اش، پیوند خود از او گسسته؟

یا که چون پاداش نیکی/ جز بدی از کس ندیده، گشته چون من دل شکسته؟

نیست چاه نمره یک/ پیش چشم عقل کوچک

چون شتابانند مردم/ از برای دیدنش از هر دیاری دسته دسته

علی- الله­ جانی
كارشناس بخش پژوهش و تاریخ شفاهی مديريت موزه ها و مركز اسناد صنعت نفت