خوزتوریسم

🔺نفت سفید؛ شهری که در گذر زمان به روستا و سپس به دهکده گردشگری تبدیل شد


چشمه‌های نفتی روستای نفت سفید اگر چه در ابتدا رونق‌بخشِ این روستا بود اما آنگاه که تن آن از مکیدن‌های مکرر تلمبه‌های‌ نفتی رنجور شد، یله و رها با مشعل‌های روشنش به حال خود واگذار شد تا بدانجا که اکنون مخروبه‌ای بیش از آن نمانده .
بوی نفت که آمد، سر و کله انگلیسی‌ها پیدا شد. انگلیسی‌ها پیش‌تر به مسجدسلیمان و اهواز رفته بودند و بعد به روستای نفت سفید آمدند. در میان کوه‌های موسوم به "کرایی" میان مسجد سلیمان و هفتکل و در میانه میادین نفتی، چاه زدند.وقتی دیدند نفتش سفید است سکنی گزیده و شهر نفت سفید را ساختند.جایی که اندکی بعد به "پاریس ایران" معروف شد.
نفت سفید در همین زمان هم با واسطه همه گذشته‌اش می‌تواند در زمره روستاهای خاص قرار گرفته و ثبت جهانی شود.
حدود ۹۰ سال پیش، هندی‌ها به دستور انگلیسی‌ها شروع به ساخت دهکده‌ای مدرن کردند. روستایی سنگی با امکانات مجهز در حد یک شهر با بخش‌های کارگری و کارمندی. البته به جز انگلیسی و هندی‌ها کارگران ایرانی هم در دهکده حضور داشتند.
روستای نفت سفید، به قسمت‌های کارگران، مدیران و مدیران عالی رتبه، تقسیم شده بود. بنگله‌ها به تناسب رتبه‌ای که افراد در کارخانه‌ها داشتند، از هم جدا شده بودند.
نخستین‌بار در سال ۸۹ که مسافری شب رو در جاده‌های فرعی خوزستان بودم با مشعل‌های روشن در حیاط خانه‌هایی مواجه شدم که مرا مسحور خود کرد. مشعل‌های دائم روشن روستاهای "نمره دوازده"، "نفت سفید" و "چمن لاله"، نوید حیاتی کم فروغ در این مناطق است. نفت به همراه گاز از چاه بیرون می‌آید، که پس از جداسازی گاز، با خط لوله تصفیه‌ شده و برای پالایشگاه گاز می‌فرستند؛ اما چون قبلا پالایشگاه گاز نبود، این گاز را می‌سوزاندند. اکنون نیز در برخی مناطق، از نفت سفید گرفته تا عنبل در شهرستان لالی همین‌طور است و اهالی از این گاز برای روشنایی و گرما استفاده می‌کنند.
روند رو به رشد نفت سفید تا سال ۱۳۴۷ بود، اما پس از خروج انگلیسی‌ها در سال ۴۷ از این منطقه، کم کم بساط نفت برچیده شد و نفت سفید در سراشیبی سقوط قرار گرفت، البته این که چرا مدیریت آن وقت شرکت ملی نفت (اقبال) تصمیم گرفت دهکده زیبای نفت سفید را با قراردادی ناچیز و تنها به مبلغ ۱۳ میلیون و سیصد هزار تومان به ارتش واگذار کند، جای سوال دارد.
در هنگام جنگ عراق با ایران، شهرِ خالی از سکنه، به مأمنی برای جنگ زدگان بدل شد و پس از پایان جنگ، نفت‌سفید با ویرانی‌هایی دو چندان باز هم تنها شد. اما نفت سفید آنقدر مدرن و همسان با محیط طبیعی پیرامون ساخته شده بود که توانست به سختی، زیبایی‌های خود را حفظ کند.
تعداد کارکنان مناطق نفت‌خیز مستقر در نفت‌سفید در ۳۱ دسامبر ۱۹۵۶، ۸۴۷ نفر و در همین هنگام تعداد سکنه نفت سفید بیش از ۲۰ هزار نفر بود که این جمعیت در حال حاضر به ۱۰۰ خانوار رسیده که یا دامپروری می‌کنند یا در حراست از تاسیسات نفتی نگهبانی می‌دهند و در پالایشگاه‌ها و مجموعه‌های نفتی مشغولند.
سی برنج، پشت برج، کوی ژاندارمری و بنگله‌های کارگری و کارمندی را از مناطق مختلف نفت سفید و آن را به روستایی خاص تبدیل کرده .
ساکنان نفت سفید در گذشته از امکانات مدرنی شامل:سیستم مخابرات، بانک، بازارچه، تلفن‌های مدرن هندلی، سینما، مدرسه، سیستم فاضلاب، استخر سرپوشیده و روباز، ایستگاه تولید برق و حتی برق زیرزمینی، منازل ضد زلزله و... برخوردار بودند که امروزه در بخش‌های مختلف آن جز تلی از خرابه نمانده. نفت‌سفید روزگاری سرآمد شهرهای پیشرفته بود.
مدرسه "نظام وفا" از قدیمی‌ترین مدارس آن منطقه توسط مرحوم نظام وفا فرزند میرزا محمود از مشاهیر ادب ایران افتتاح شد که در حال حاضر تخریب شده است.
نفت سفید در خاطرات خود بازارچه‌ای سرپوشیده داشته که دور تا دور آن مغازه بوده و مردم برای خرید مایحتاج خود به آنجا می‌رفتند، اما شوربختانه اکنون به‌جز دیواره‌های تخریب شده چیزی باقی نمانده و مردم برای خرید باید مسافتی ۳۰ کیلومتری را تا هفتکل طی کنند.
این روستا در گذشته چشمه‌های نفتی داشته که نفتِ سفید از آن برداشت می‌شد. نفتِ سفید، نفتی تصفیه شده و تمیز است که برای سوخت جت از آن استفاده می‌شود. در ایران تنها این منطقه چاه نفت سفید دارد.
این روستا در سال ۱۹۳۸ م با میدان عظیم نفتی حاوی ۳۰۰ میلیون بشکه نفت کشف شد. تا سال ۱۹۷۰ از ۱۰ چاه تولیدی برخوردار بود. طبق آمار رسمی در سال ۱۹۵۷ م مصادف با ۱۳۳۶ ش، ۲۷ چاه داشته که تعداد ۱۰ چاه آن فعال بوده است. متوسط تولید در سال ۱۹۷۵، ۴۶ هزار بشکه در روز بوده و تعداد کارکنان در همین تاریخ نیز ۸۱۲ نفر اعلام شده است.

نگارش :مجتبی گهستونی

منبع: میراث باشی

عکس‌ سعید فتوحی

تاریخ صنعت نفت را در مسجدسلیمان ببینید

به گزارش مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت به نقل از شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان، نخستین چاه نفت خاورمیانه و ایران در تعطیلات نوروز آماده بازدید میهمانان و علاقمندان به تاریخ صنعت نفت است.

با هماهنگي‌هاي انجام شده بازديد ميهمانان و علاقه‌مندان از تأسيسات پارک موزه صنعت نفت در این شهر از ساعت ۸ تا ۲۰ هر روز امکان‌پذیر است.

با توجه به ثمر رسيدن نخستین چاه نفت خاورميانه و ايران در ۱۱۵ سال پيش در مسجدسليمان و شکل‌گیری کارخانه‌ها و تأسیسات مختلف در آن زمان، بازدید از چاه نفت شماره یک، موضوع مناسبی برای بازديد ميهمانان نوروزي و علاقه‌مندان به آشنایی با نحوه تولید نفت است تا با تاريخ صنعت اول كشور آشنا شوند.

نخستین چاه نفت خاورميانه و ايران پنجم خردادماه ۱۲۸۷ خورشيدي در عمق ۳۶۰ متری در مسجدسليمان به ثمر نشست. با کشف نفت، تأسیسات وابسته به آن از قبیل نخستین پالایشگاه، نخستین کارخانه گوگرد سازی، نخستین کارخانه تقطیر و نخستین نیروگاه حرارتی تولید برق خاورمیانه در مسجدسلیمان احداث شد.

با رسمی شدن فعالیت‌های صنعت نفت در مسجد سلیمان بسياری از امكانات رفاهی كشور و خاورميانه نظیر راه‌آهن، جاده آسفالته، سيستم آب شرب ۲۴ ساعته، شبكه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب، استاديوم فوتبال، باشگاه گلف، سالن آمفی‌تئاتر، باشگاه بيليارد، باشگاه بولينگ، زمين تنيس،‌ کارتینگ، سینما روباز، استخر روباز و بسياري ديگر از نخستین‌ها در اين شهر ايجاد شد.

شهر مسجدسليمان در ۱۲۵ كيلومتري شمال شرقی اهواز و در كوهپايه‌های كوه‌های زاگرس و در مجاورت رودخانه خروشان كارون و دریاچه سدهای مسجدسلیمان و گتوند قرار دارد و بواسطه وجود رودخانه‌هاي متعدد فصلی دارای بهاری سرسبز همراه با رويش گل‌های رنگارنگ و هوايی لطيف و فرحبخش است

پالایشگاه صنعت نفت آبادان ثبت ملی می شود

مدیرکل موزه‌های کشور با اشاره به پیشرفت ۸۰درصدی پروژه موزه‌ نیمه‌تمام اهواز گفت: پالایشگاه صنعت نفت آبادان به عنوان اولین میراث صنعتی در غرب آسیا ثبت ملی خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، میرزایی، مدیرکل موزه‌های کشور، شامگاه سه شنبه در حاشیه بازدید از نخستین نمایشگاه موزه‌های صنعت نفت جنوب که در منطقه خرمکوشک اهواز برگزار شده است، بیان کرد: این نمایشگاه، هر چند با نقدها و اشکالاتی روبه‌رو است، اما اولین گام برای رشد و پیشرفت است.

وی حفظ تاریخچه صنعت نفت به عنوان بخشی از میراث ناملموس برای آموزش و توانمندسازی منابع انسانی در این صنعت را بسیار حائز اهمیت دانست و گفت: این مسئله باید به عنوان یکی از گام‌های مهم و پیشرو در برنامه‌ریزی و مدیریت موزه نفت در نظر گرفته شود.

مدیرکل موزه‌های کشور تاکید کرد: موزه نفت نباید به عنوان یک گورستان اشیا باشد، بلکه باید بر روایت تاریخی و تأثیرگذاری نفت در فرهنگ کشور تمرکز کند.

میرزایی با بیان اینکه یکی از اقدامات مهمی که در این زمینه قرار است صورت گیرد، احداث شهرموزه در آبادان است، گفت: آبادان شهری است که قبل از تأسیس صنعت نفت، هویت صنعتی خاص خود را داشت. این شهر بیش از صد سال قدمت دارد و هنوز هم ادبیات، گویش، خوراک و نوشیدنی خاص خود را حفظ کرده است. ایجاد شهرموزه در آبادان می‌تواند به حفظ و تقویت هویت این شهر و منطقه کمک کند.

وی به اهمیت، شناسایی، ساماندهی و حفاظت از اموال فرهنگی در موزه‌های نفت اشاره کرد و افزود: اموالی که در موزه‌های نفت به نمایش گذاشته می‌شوند، باید منحصر به فرد و بی‌نظیر باشند، یا حداقل اولین‌های خودشان در زمینه‌ای خاص باشند. همچنین نیاز است که این اموال با استفاده از سامانه‌ای که توسط وزارت نفت تأسیس شده است، ثبت شده و اقدامات حفاظتی لازم را طی کنند.

مدیرکل موزه‌های کشور بیان کرد: پس از شناسایی این اموال، باید با ایجاد یک روایت مشترک، موزه‌ها به یکدیگر متصل شوند و موزه‌های تخصصی مرتبط با موضوع نفت را برای ارتقای تفهیم عمومی و توسعه صنعت گردشگری در کشور ترویج دهند. دولت و بخش خصوصی باید نقش مهمی در این حوزه داشته باشند و با ارائه حمایت‌های مالی و فنی، این طرح‌ها را تسهیل کنند.

میرزایی گفت: پروژه تکمیل موزه‌ نیمه‌تمام اهواز با پیشرفت تقریباً هشتاد درصدی در حال انجام است. این پروژه با بررسی سیلاب‌های پنجاه ساله طراحی شده و تلاش بر این است تا با استفاده از منابع حاصل از فروش نفت، که باید در مناطق نفت‌خیز به کار رود، این پروژه را به عنوان یک مثال موفق در کنار سایر پروژه‌ها اجرایی کنند.

مدیرکل موزه‌های کشور درخصوص پروژه موزه نفت شهر مسجد سلیمان نیز یادآور شد: این شهر به عنوان اولین پایگاه استخراج نفت شناخته شده است و برای اجرای پروژه‌ها باید جزئیات مربوط به طور دقیق تعیین شده و مکان مناسبی برای آن‌ها با توجه به زمان و شرایط مرتبط انتخاب شود.

میرزایی با تأکید بر اینکه موزه‌ها به عنوان مراکز فرهنگی، آموزشی و پژوهشی باید محل تحولات فرهنگی و اندیشه باشند، افزود: اگر بپذیریم که هر چیزی که در گذشته رخ داده است، به دانش آینده کمک می‌کند، موزه‌ها باید به عنوان رکن اتصال ما به تاریخ گذشتگان در نظر گرفته شوند.

به گفته‌ وی، بخشی از درآمدهای منابع نفتی باید به موزه‌سازی اختصاص یابد و برای این منظور، باید توافقنامه‌ای بین مسئولان موزه‌سازی و مدیرعامل نفت امضا شود تا این مسئله مرتفع شود.

وی افزود: پالایشگاه صنعت نفت آبادان به عنوان یکی از پروژه‌های مشترک با همکاری وزارت میراث فرهنگی، وزارت نفت و دانشگاه تهران، به عنوان اولین میراث صنعتی در غرب آسیا ثبت ملی خواهد شد. این تلاش برای حفظ و ثبت این پالایشگاه به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای صنعتی منطقه صورت گرفته است

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب گشایش یافت.

به گزارش رسانه گردشگری و فرهنگی خوزستان به نقل از شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، آیین گشایش نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت با حضور حسین شاملی، مدیر مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت، سید احمد موالی‌زاده، فرماندار اهواز و مدیران ارشد مناطق نفت‌خیز جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب برگزار شد.

در این نمایشگاه برش کوچکی از تجهیزات و اسناد میراثی صنعت نفت جنوب در معرض دید عموم قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که می‌توان آن را پنجره کوچکی از تاریخ بیش از یکصدساله صنعت نفت دانست.

۳۶ عنوان کتاب در نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب رونمایی شد.

۳۶ عنوان کتاب در نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب در محل مدرسه کارآموزان پیشین صنعت نفت جنوب رونمایی شد. این ٣۶ عنوان کتاب به قلم کارکنان صنعت نفت تالیف شده است. در این نمایشگاه برش کوچکی از تجهیزات و اسناد میراثی صنعت نفت جنوب در معرض دید عموم قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که می‌توان آن را پنجره کوچکی از تاریخ بیش از یکصدساله صنعت نفت دانست.

مهندس علیرضا دانشی، مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در این آیین ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نمایشگاه در راستای حفظ میراث صنعت نفت، بیان داشت: حفظ این میراث بر ما ضروری است، چرا که پیش نیاز بنا کردن آینده‌ای بهتر، شناخت ریشه‌های گذشته است.

وی بر ضرورت حفظ تاریخ و سنت تاکید کرد و افزود: حفظ و نگهداری تاریخ موجب ایجاد ظرفیت وجودی و درونی جامعه می‌شود؛ به این منظور مطالعه تاریخ ضروری است.

مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از تألیف حدود ١۵٠ تا ٢٠٠ جلد کتاب طی چندسال اخیر خبر داد و بیان کرد: در این آیین تنها گوشه‌ای از کتب تالیف شده کارکنان صنعت نفت رونمایی شد و برای سال‌های آینده در نظر داریم که آیین رونمایی کتاب وسعت یابد.

در این آیین بخشی از کتب تالیف شده از سوی کارکنان صنعت نفت در چند سال گذشته رونمایی شد که می‌توان از میان آنها به کتاب بهداشت حرفه‌ای و خطرات تهدیدکننده سلامت کارکنان صنعت حفاری و فعالیت‌های جانبی، نفت و جغرافیای اقتصادی، دستاوردهای پژوهشی زمین‌شناسی نفت، زمین‌شناسی تحت‌الارضی پایه‌ای، چینه‌شناسی زاگرس، کتب چند جلدی میدان نفتون از ابتدا تاکنون، بلاهایی که جنگ بر سر زنان می‌آورد، در کوچه‌های جنگ، چاه اندر چاه شد، بوی خوش سال‌های فراموش شده، برنامه‌ریزی راهبردی انرژی‌های تجدید پذیر، مدیریت آناتومی و خلاقیت کارکنان، Pansystem و FASI در چاه آزمایی، سومین کنگره راهبردی نفت و نیرو، پمپ ویژگی‌ها و کاربردها، مهندسی مخازن هیدروکربوری اشاره داشت

نخستین نمایشگاه موزه‌ها، اشیا و اسناد تاریخی صنعت نفت جنوب از ١٩ تا ٢٢ اسفندماه و از ساعت ٩ صبح تا ١٧ عصر برگزار می‌شود

تصاویر مریم شهابی نژاد... مهدی پدرام خو /تسنیم

تلمبه خانه دارخُوین/ گنجینه نفت جنوب

تلمبه خانه دارخوین ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۰ میلادی مقارن با سال ۱۲۹۸ شمسی به دست شرکت نفت ایران و انگلیس تاسیس گردید و از قدیمی ترین میراث صنعت نفت در خوزستان می باشد. این سایت دارای یک مجموعه مسکونی شامل ۴ "لین" کارگری و یک لین کارمندی یک سینمای زمستانه و تابستانه می باشد. ساختمان های بلند آجری تلمبه خانه به سبک معماری قرن نوزده انگلستان ساخته شده است

براساس برنامه شرکت نفت انگلیس و ایران، نفت خام حاصل از چاه‌های مسجد سلیمان باید درون لوله‌ای هدایت شده و به مقصدی معلوم راهی دریا می‌شد، اما سر راه خود چراغ چند روستای از یاد رفته را نیز روشن کرد. یکی از آن روستاها، دارخوین نام داشت. طی دو سال تجهیزات و دیگ‌های بخار، بویلرها و تلمبه‌های عظیم‌الجثه ساخت منچستر با دوبه‌ها و کشتی‌های رودخانه‌پیما به این ده کوچک ساحلی منتقل شد و سر جای خود قرار گرفت. آنگاه کارگران و معماران هندی و ایرانی گرداگرد دپمپ‌ها و توربین‌های بزرگ بخار با استفاده از آجرهای لندنی چند عمارت بلند، دفاتر و کارگاه‌ها را نیز در آنها مستقر ساختند. دو ردیف پیش گرمکن نفت در مسیر پمپ‌ها قرار دادند تا با سبک‌سازی نفت در سرمای زمستان، بر شتاب سیال بیفزاید. بررسی تاریخ درج شده روی پمپ‌ها و تجهیزات نصب شده در دارخوین نشان می‌دهد که تکمیل تلمبه‌خانه و عملیاتی کردن آن متناسب با افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها به تدریج در محدوده زمانی ۱۹۱۵ تا ۱۹۳۰ انجام شده است؛ یک نقش برجسته سیمانی بر پیشانی یکی از تلمبه‌خانه‌ها سال ۱۹۳۰ را نشان می‌دهد که اگر این عدد تاریخ تکمیل ساختمان تلمبه‌خانه باشد، اجرای طرح‌های توسعه دارخوین همان‌گونه که پیشتر ذکر شد افزون بر ده سال به طول انجامیده است.

دارخوین در واقع آخرین تلمبه‌خانه سر راه خط لوله نفت آبادان بود. پیش از آن کوت عبدالله قرار داشت و قبل‌تر هم ایستگاه ملاثانی به تقویت فشار نقطه به نقطه نفت سامان می‌داد.

دارخوین از جمله تلمبه‌خانه‌هایی بود که نفت مسجد سلیمان را به پالایشگاه آبادان منتقل می‌ساخت. با افزایش تولید نفت از میدان اهواز در اوایل دهه۱۳۵۰ خورشیدی و کشیدن خط لوله جدید اهواز به آبادان، کل نیاز پالایشگاه به نفت‌خام از طریق این خط لوله تامین شد و از آن پس نفت مسجد سلیمان از طریق یک خط لوله صادراتی به جزیره خارگ انتقال یافت.

دارخوین دارای باشگاه‌های کارمندی و کارگری، یک مدرسه ۶کلاسه به نام بهزاد، یک واحد بهداری و یک پاسگاه انتظامی بود که ساختار منظم شهری آن را شکل می‌داد. خانه‌ها در فاصله ۴۰-۵۰متری رودخانه بنا شده و یک خانه باغ مجلل نیز ساخته شد که به «بنگله» یا باغ رئیس معروف شد که در اوایل دهه۱۳۵۰ محل اقامت و استقرار رجال سیاسی و مقامات ارشد بود. سینمای دارخوین هفته ای دوبار فیلم نمایش می‌داد و مثل سایر سینماهای نفت دارای دو سالن زمستانه و تابستانه بود که پشت به پشت هم قرار داشتند.
قرارداشتن در مسیر اصلی ارتباط شمال به جنوب کشور، وجود چاه‌های متعدد نفت، بقایای نیروگاه اتمی، قدیمی‌ترین تلمبه‌ خانه‌ نفت خاورمیانه، رودخانه کارون، نخلستان‌ها و فاصله ی کمتر از ۲۵ کیلومتری تا مرز ایران و عراق، از جمله ویژگی‌هاي دارخوين است.

تلمبه خانه دارخوین در دوران جنگ به عنوان قرارگاه و پادگان مورد استفاده قرار گرفت و پس از جنگ به عنوان لوکیشن فیلم های مرتبط با دفاع مقدس استفاده شد

عکس: مهدی پدرام خو/تسنیم

منبع: مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت

همزمان با روز ملی کتاب و کتاب خوانی۱۴۰۲در کتابخانه دیجیتال تاریخ نفت؛
گردآوری پانصد منبع برای خوزستان شناسی و تاریخ نفت

بیست و چهارم آبان ماه هر سال، روز ملی کتاب، کتاب خوانی و کتابدار نام دارد.مناسبت، سالروز و بهانه ای برای یادآوری اهمیت کتاب و ترویج کتاب خوانی در سرزمینی که بنا به آمارهای رسمی منتشر شده، سرانه ی مطالعه در آن بسیار پایین تر از نُرم های جهانی است.
سازمان ها و بخش های مختلف دولتی و غیردولتی در این زمینه مشغول فعالیت هستند و همزمان با ترویج تدریجی کتاب ها، بولتن ها و نشریات دیجیتال، موضوع ایجاد کتابخانه های دیجیتال نیز چند سالی است که مرسوم گردیده و برخی از این کتابخانه های دیجیتال و الکترونیک در بستر "نت" و شبکه های اجتماعی مشغول به فعالیت هستند.
از جمله کتابخانه هایی که با این رویکرد و ابزار و بصورت تخصصی پیرامون یک موضوع خاص در حال فعالیت هستند، کتابخانه تاریخ نفت است که از اسفند ماه سال۱۴۰۱ و پس از شش ماه فعالیت آزمایشی، همزمان با سالروز ملی شدن صنعت نفت در ایران بصورت رسمی گشایش یافت و امروز و همزمان با سالروز کتاب و کتابخانی سال۱۴۰۲، پانصدمین عنوان کتاب مرتبط با تاریخ‌ نفت را در خزانه دیجیتال خود بارگذاری و در معرض استفاده رایگان دانشجویان، پژوهشگران و علاقه مندان به حوزه تاریخ نفت از سراسر جهان قرار داده است.
کتابخانه دیجیتال تاریخ نفت ایران هم اکنون بیش از پانصد عضو و دنبال کننده دارد و تخصصی بودن موضوع جمع آوری کتاب در کتابخانه و همچنین پرهیز از تبلیغات غیر مرتبط و مزاحم برای اعضا، از مشخصه های بارز و متفاوت کننده آن محسوب می شود.
گردآوری پانصد عنوان کتاب، نشریه، بولتن و سندنامه با کلیدواِژه نفت oil و petroleum به زبان های فارسی و انگلیسی از ویژگی های منحصر بفرد این کتابخانه تخصصی است.
فرشید خدادادیان، موسس و مدیر کتابخانه تاریخ نفت، ضمن اعلام بارگذاری پانصدمین عنوان کتاب مرتبط با تاریخ نفت در خزانه کتابخانه مذکور و تبریک و گرامیداشت روز ملی کتاب و کتابخوانی۱۴۰۲ خاطرنشان کرد؛ باید بپذیریم در هنگامه ی تحول دیجیتال، شکل پژوهش و روش تحقیق نیز متحول شده و در این عرصه لاجرم باید با بروز رسانی رویکرد خود به مفهوم کتابخانه و آرشیو، منابع و ابزار مورد نیاز دانشجویان و پژوهشگران برای تحقیق را نیز بروزرسانی کنیم و کتابخانه دیجیتال تاریخ نفت نیز با چنین رویکردی ایجاد شده است.

گزارش کامل در ادامه مطلب:

دانشکده نفت آبادان

سال ۱۳۱۸ نخستین دانشکده نفت ایران در آبادان افتتاح شد. ساختمان این دانشکده به سبکی انگلیسی – هندی و با استاندارد‌های آن روزگار ساخته شده بود. در این ساختمان می‌شد یافته‌های تکنولوژی روز، مهندسی و ساخت، طراحی و وسایل منحصر بفرد را مشاهده نمود. اهرم‌های جک مانند برای باز و بسته کردن درها، تابلو‌های سیگار کشیدن ممنوع، نصب نام صاحب اتاق بر تابلویی کوچک در میانه درب ورودی هر اتاق، ساعت‌هایی که همگی با ساعت برج به صورت شبکه وصل بودند و برج ساعت که از نقاط دور آبادان قایل رویت بود، از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این ساختمان در آن زمان بود.

این دانشکده از سال افتتاح تا سال ۱۳۴۱ به نام آموزشکده تکنولوژی آبادان (AIT) نامیده شده است و از سال ۱۳۴۱ به دانشکده نفت آبادان تغییر نام داده است. از سال ۱۳۶۸ نیز دانشکده نفت آبادان به دانشگاه نفت ملحق گردید.

دانشکده نفت آبادان با تقدیم بیش از سی شهید در ایام دفاع مقدس بالاترین تعداد شهدا را در بین مراکز آموزشی به خود اختصاص داده است که بارزترین شهدا، شهید مهندس تندگویان وزیر نفت دولت شهید رجایی است.

عکاس : مرضیه بهبهانی

فراخوان نخستین سالانه عکس مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت

مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت با مشارکت روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران نخستین سالانه عکس را

با موضوع «عکاسی از موزه‌های صنعت نفت» (موبایل و دوربین) برگزار می‌کند.

این رویداد فرصت مغتنمی برای عموم مردم است تا ضمن بازدید و عکاسی از بخش‌های مختلف نمایشگاه و موزه‌های تخصصی

هشت‌گانه صنعت نفت در شهرهای تهران، آبادان،کرمان، مسجدسلیمان، سبزوار و محمودآباد (مازندران) با تاریخ 115 ساله نفت ایران آشنا شوند.

شرایط برگزاری رویداد:

شرکت برای عموم آزاد است

ارسال حداکثر 5 فریم عکس از سوی شرکت‌کنندگان

ارسال عکس با بالاترین کیفیت در فرمت JPG

عکس‌ها کمتر از 2 هزار پیکسل نباشد

ارسال نام و نام‌خانوادگی شرکت‌کننده، عنوان (موزه عکاسی شده) و اطلاعات تماس

ایمیل برای ارسال عکس: petromuseum@nioc.ir

مهلت ارسال: تا پایان آذرماه 1402

هیئت داوران: علیرضا شکاری، سید حسن حسینی، مجتبی محسنی

اعلام برگزیدگان و اهدای جوایز: 24 اسفندماه 1402

دبیرخانه رویداد: خيابان سهروردی شمالی، انتهای خيابان خرمشهر بين خيابان صابونچی و قنبرزاده، پلاک 214 طبقه اول مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت

علاقه‌مندان برای اطلاعات بیشتر می‌توانند با شماره 88518601 تماس بگیرند.

اسامی نمایشگاه و موزه‌های تخصصی صنعت نفت ایران:

چاه شماره یک مسجد سلیمان: استان خوزستان، مسجد سلیمان، خیابان نفت 2، جنب شهرداری و شورای شهر مسجد سلیمان

موزه نفت سبزوار: استان خراسان رضوی، شهرستان سبزوار، میدان دکتر شریعتی، بلوار بهار، جنب شمالی میدان فاطمی، پلاک 128

موزه بنزین‌خانه آبادان: استان خوزستان، آبادان، پارک شهرداری، جنب پمپ بنزین، روبه‌روی شورای اسلامی شهر

موزه کارآموزان آبادان: استان خوزستان، آبادان، موزه کارآموزان، روبروی استادیوم تختی

پمپ بنزین دروازه دولت: استان تهران، تهران، تقاطع خيابان انقلاب اسلامي و سعدي شمالي، نبش كوچه فيات

باغ موزه نفت کرمان: استان کرمان، کرمان، خیابان شهدا (زریسف)، کوچه شهدای 17، انتهای کوچه، موزه نفت‌سوزهای ایران

موزه میراث صنعت‌ نفت محمودآباد: استان مازندران، شهرستان محمودآباد، کیلومتر 5 شهرستان نور، مجتمع ورزشی و آموزشی نفت محمودآباد

نمایشگاه دائمی مرکز اسناد و موزه‌ها‌ی صنعت نفت تهران: خیابان سهروری شمالی، انتهای خیابان خرمشهر بین خیابان صابونچی و قنبرزاده، پلاک 214، طبقه اول

خوزستان؛ نفت و باستان شناسی
یادداشت به مناسبت روز و هفته گردشگری سال۲۰۲۳(۱۴۰۲خ)

فرشید خدادادیان
پژوهشگر تاریخ نفت و میراث صنعتی

در تقویم جهانی، بیست و هفتم سپتامبر(پنجم مهر) بعنوان روز جهانی گردشگری(توریسم) ثبت شده است.دلیل این انتهاب نیز این است که در این روز به سال۱۹۷۰، اساسنامه سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)در سازمان ملل به تصویب رسید و پنج سال بعد از آن سازمان جهانی گردشگری کار خود را آغاز کرد.نه(9)سال بعد؛ مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری در سومین جلسه خود که سپتامبر۱۹۷۹ در اسپانیا برگزار شد، تصمیم گرفت از سال۱۹۸۰میلادی، روز۲۷سپتامبر را به‌عنوان روز جهانی گردشگری تعیین و این روز را جشن بگیرند.از آن تاریخ تا به امروز این مناسبت جای خود را در بین فعالان حوزه توریسم در سطح جهان باز کرده و گرامی داشته می شود.
توریسم، وجوه مختلفی دارد و استان خوزستان از آن جهت مقصدی برای گردشگران و همچنین؛ بهشت باستان شناسی ایران شناخته شده است، که علاوه بر آثاری که از دوران پیش از تاریخ و عصر سنگ در خود دارد، قدیمی ترین نمونه های آثار باستانی از دوران تمدن های باستانی"عیلام" و ماد تا هخامنشی و ساسانی را نیز دارا می باشد.استانی که با اکتشاف نفت در ابتدای قرن بیستم میلادی به مهد صنعت نفت نیز تبدیل شد و امروزه نیز بخش مهمی از میراث صنعتی کشور در همین استان، مورد توجه گردشگران صنعتی است.
نکته قابل توجه این است که کشف یکی از مهمترین سایت های باستانی این استان، یعنی معبد چغازنبیل و پس از آن کاوش در دیگر سایت های باستان شناسی در این استان، بی ارتباط با فعالیت ها و خدمات صنعت نفت نبوده است.گزارش های منتشر شده در بولتن های نفتی و همچنین گزارشی که رومن گیرشمن؛ باستان شناس شهیر فرانسوی در گزارش کاوش های خود داده، تایید کننده این ارتباط تاثیرگذار است.
گیرشمن؛ در مقدمه گزارش خود از چغازنبیل، آورده است؛ کشف چغازنبیل، شهر کُهن دوراونتاشDur-untash نوعی ادایِ دِین از طرف دست اندرکاران نفتی به باستان شناسی بود.توضیح اینکه؛ در سال۱۸۹۰میلادی برابر با ۱۲۶۹خورشیدی یک فرد فرانسوی بنام ژاک دمورگان Jaacque-de-Morgan که تحصیلات زمین شناسی داشت، در یک ماموریت علمی در ایران موفق به کشف نفت گردید.حاصل این کشف، تشکیل شرکتی قدرتمند برای بهره برداری از نفت ایران بود.تقریبا نیم قرن بعد، یکی از زمین شناسان این شرکت آجر کتیبه داری را که از چغازنبیل یافته بود برای سرپرست هیئت باستان شناسی فرانسوی مستقر در شوش برد و به این ترتیب این دِین ادا شد.(گیرشمن: 19۶4/ص۹)
چغازنبیل، یکی از مهمترین محوطه های باستانی کشف شده در جنوب غرب ایران و به کمک فعالیت های اکتشافی نفت در این منطقه است.در بولتن"نفت خیز"شماره20 از سال چهارم دوره انتشار این بولتن نیز به نقل از دکتر گیرشمن می خوانیم؛ داستان تاریخی کشف آثار باستانی چعازنبیل در سال۱۹۶۱ به وسیله دکتر گیرشمن رئیس هیئت باستان شناسی فرانسوی مقیم ایران به رشته تحریر درآمده است.این ساختمان عظیم بوسیله پادشاه عیلام اونتاش گال در سال۱۲۵۰ق م بنا شد و به دور اونتاش مشهور گردید.مهاجمین آشوری در سال۶۴۰ق م که کشور عیلام را سرنگون کردند این بنا را نیز منهدم ساختند.زمین شناسی که در تجسس نفت در اطراف شوش کار می کرد، آحری منقوش به نوشته هایی از دورن تپه کوچکی از خاک بدست آورد و به ملاقات باستان شناس فرانسوی که در حوالی شوش چادر زده بودند می رود.در این آجر با خطوطی که برای باستان شناسان آشنا بود داستانی از بنای مقدس که بوسیله شاه اونتاش گال ساخته شده بود ذکر گردیده بود.از طرف دیگر، بنا به روایت مشکوک، یک گروه زلزله نگار پس از انفجار آزمایشی در آن تپه بخصوص، قطعات جواهری بدست آوردند که این نیز داستان دیگر از کشف این تمدن بود.(نفت خیز/134۵/ص10)
همزمان با توسعه فعالیت های نفتی در خوزستان، کاوش های باستان شناسی نیز ادامه پیدا می کند و در همین زمینه است که خدمات و انجام هزینه هایی از صنعت نفت در زمینه کمک به کاوش های باستان شناسی نیز به ثبت رسیده است.
بعنوان نمونه می توان به ادامه گزارش دکتر گیرشمن در کتاب چغازنبیل اشاره کرد که ضمن معرفی همکاران خود، از مدیران نفتی نیز بابت حمایت هایشان تشکر کرده است؛...مجمع کوچک ما که اعضای آن در طول سال های متعدد در خانه کوچک هیئت گرد هم جمع می شدند نوسانات بسیاری را به خود دیده است.معمارانی چون هنیHaeny و ژاکهJacquet اولین کسانی بودند که مرا در سفر چغازنبیل همراهی کردند.پشت سر آنها ویکاریVicari سیبولSiebold سکستوسSixtus ویفری هدWeapherhead و اوبرسونAuberson آمدند.هریک از آنها قصد داشتند خودشان را به هر نحو ممکن با زندگی سخت و خالی از سکنه بیابان بی آب و علف منطبق سازند....بخصوص از ر.پ.استوR.P.Steve کتیبه شناس هیئت تشکر می کنم که مدت ده(10)سال تمام با وفاترین عضو هیئت بود.اگر بتوانیم تصور کنیم که این کتیبه شناس به تنهایی بیش از شش هزار آجر نوشته شده و دیگر متون ایلامی و آکدی را که ره آورد یک سال کار بود، خواند و طبقه بندی کرد، به عظمت کار او پی خواهیم برد.علاوه بر این همکارانم از همسرم قدردانی می کنم که در طول چنین اقامت طولانی و مقابله با این همه مشکلات مجمع کوچک ما را دلچسب و راحت و آسان می ساخت.ضمن اینکه طراحی بر روی هزارها برگیزه(فیش) و مرمت تمام اشیای بدست آمده را او به دست خود انجام می داد...اجازه می خواهم که در اینجا یادآور کمکی باشم که به صورت سخاوتمندانه ای از سوی مدیران کنسرسیوم نفت ایران آقایان شولتنScholten برلنBerlin جان جوشمJeanJochem و همچنین از کمپانی های نفتی فرانسوی و آقای رولان دومتزRoland-de-Mets نماینده آنها در تهران به هیئت داده شد.همچنین باید به طور ویژه تشکر کنم از احمد مهرشا(چاه کن) احمد اعتمادی (بنا)و قاسم میمه ای(نجار) که هر سه اهل کاشان بودند و بیش از سی سال در هیئت ما عضویت داشتند و هر سه نیز موفق به دریافت مدال کار نقره ی مطلا از دولت فرانسه شدند.(گیرشمن:چغازنیبل،۱۹۶۴/ترجمه اصغر کریمی(1373) صفحات ۱۴و۱۵)
خدمات صنعت نفت به کاوش های باستان شناسی محدود به اکتشافات چغازنبیل نماند.در مسجد سلیمان، مرکز فعالیت های نفتی نیز دکتر گیرشمن و همکارانش با هزینه و کمک صنعت نفت و تامین ماشین آلات و تجهیزات به کاوش در تپه های باستانی سرمسجد و بردنشانده پرداختند.رومن گیرشمن در گزارش خود از مسجدسلیمان و در توصیف این تپه های باستانی در بولتن نفت نوشت؛...تاریخچه این منطقه بسیار جالب است.آشوربانی پال پس از گذشتن از رودخانه ایداید(دز کنونی)به سرزمین هیدالو که به روایتی در ایالت شوشتر کنونی واقع شده رسیدند.آشوربانی پال فرمانده آشوریان به این نیز اکتفا ننمود و پیشروی خود را از طرف مشرق ادامه داد و به دامنه سلسه جبال بختیاری که مرز غربی حکومت پارسوماش بود رسید.سیروس اول، پسر هخامنش فرمانروای این حکومت که در نسخه خطی آشوری کوروش نامبرده شده است، به منظور پیمان وفاداری نسبت به قوای فاتح موافقت نمود که فرزند ارشدش را به رسم گروگان به آشوریها تسلیم کند.این واقعه که اولین تماس مستقیم ایرانی ها و آشوری ها بود، ما را به حقایق قابل توجهی در مورد پهناوری سرزمین"پارسوماش" و از جمله منطقه ای را که مسجد سلیمان کنونی، اولین مرکز تولید نفت در خاورمیانه در آن واقع شده است، آشنا می کند.در این شهر آثار و بقایای زمین مسطح و بلندی که با دست بشر ساخته شده در کنار کوه پایه ها وجود دارد و پژوهندگان نفتی بر این عقیده هستند که بعلت وجود گاز نفت در این نقطه، آتش جاودانه فروزان بود و آن را آتشکده می خواندند و در اثر حفاری و گمانه زنی در این محل، ایوان سه گانه ای مشاهده گردید و به این نتیجه رسیدیم که این مکان روزی محل سکونت اشراف آن دوران بوده است.در پانزده میلی شمال غربی مسجد سلیمان و در دو(2)میلی ساحل چپ کارون، آثار دیگری به نام "بَردنشانده" وجود دارد که از نظر معماری و ساختمان مشابه با آثار سرمسجد(آتشکده)می باشد، با این تفاوت که آثار موجود در بردنشانده بیشتر بوده و خرابه های دهکده هایی در اطراف آن مشاهده گردیده اشت.(نفت خیز/سال نهم شماره17/پنجشنبه9اردیبهشت13۵0 صفحه7)
موضوع کمک های صنعت نفت به کاوش های باستان شناسی تنها محدود به مناطق نفت خیز خوزستان نبود.در جزیره خارک، که برای ساخت مهمترین پایانه صادراتی نفت انتخاب و تاسیسات نفتی در آنجا تاسیس شده بود نیز صنعت نفت به اقدام در زمینه حفظ و نگهداری میراث باستانی و تاریخی اقدام نمود.
در بولتن؛ "نامه صنعت نفت"و در یکی از شماره های سال1343 بولتن در این زمینه می خوانیم؛ جزیره خارک که بیش از ده(10)میل مربع مساحت ندارد، از دیرزمانی قبل، اهمیت فراوان داشته و آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است.آثار تاریخی خارک از هزار سال قبل از میلاد شروع می شود و شامل مقابر دولمن از انسان های ماقبل تاریخ و معبد نپتون از یونانیان و مقابر پالمیرایی که یک زمان بازرگانی بین شرق و غرب را اداره می کردند و آتشکده زرتشتی و کلیسای نسطوری زمان ساسانیان و همچنین آثار دوره اسلامی از قبیل مزار میر محمد می باشد.شرکت ملی نفت ایران پس از مذاکره با وزارت فرهنگ حفظ این آثار باستانی را برعهده گرفت و شرکت های عامل اخیرا مبلغ ۴۶۰۰۰دلار برای این منظور واگذار کرده اند.به این ترتیب، با وجود پیشرفت و توسعه تاسیسات جدید صنعتی در خارک، آثار باستانی آن از میان نخواهد رفت و اهمیتی را که این جزیره در دوران های گذشته داشته است نشان خواهد داد.(نامه صنعت نفت دوره دوم شماره اول خرداد۱۳۴۳ صفحه۱۲)
میراث باستانی در استان خوزستان و در جوار میراث صنعتی نفت، در این بخش از سرزمین ایران، ارتباطی ملموس و کهن با یکدیگر دارند.اگر روزی"هرودوت"از وجود و بهره برداری از چشمه های قیر اطراف شوش خبر داد و روزی دیگر؛ "دمورگان" و "هرتسفلد" از وجود رگه های قیر و نفت در جنوب غرب ایران خبر دادند، مهندسان زمین شناس کمپانی نفت نیز به کشف راز سر به مُهر و مدفون در تَل عظیمی از خاک در چغازنبیل کمک کردند و پس از آن نیز بخشی از درآمدهای شرکت ملی نفت ایران، صرف توسعه فعالیت های باستان شناسی در سرزمین نفت، خوزستان گردید.خوزستان، سرزمین نفت، باستانشناسی و یکی از قطب های گردشگری ایران است.به امید روزی که این استان و ساکنانش از مزایای اقتصادی میراث باستانی و میراث صنعتی موجود در سرزمین شان بهره مند شوند.

كارخانه تولید برق تمبی از نگاه شادروان «بندری»

یکی از بخش‌های اصلی ثبت و ضبط مستندات و مشاهدات تاریخی، وجود افرادی است که در مقطعی حساس از زمان در صنعت نفت حضور مؤثر داشته‌اند و راوی دقیق برای وقایع و رخدادهای آن هنگام هستند. مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت یکی از وظایف خود را گردآوری خاطرات پیشکسوتان و فعالان برجسته عرصه صنعت نفت و انتقال تاریخ به نسل‌های فعلی و آینده می‌داند.

شادروان علی بندری، رئیس ایرانی كارخانه تولید برق تمبی یکی از فعالان برجسته عرصه صنعت نفت است که در دوم مهرماه ۱۳۱۳ متولد و دوم مهرماه ۱۳۷۴ بازنشسته شد، او با شماره پرسنلی ۴۰۶۵۳ به مدت ۴۳ سال خدمت کرده و در خردادماه 1394 درگذشت. خاطرات و گزارشات مکتوب شادروان بندری در تاریخ 29 دی‌ماه 1363 به صورت شخصی ثبت و در بخش اداری نیروگاه تمبی نگهداری می‌شد، پس از الحاق نیروگاه به‌عنوان یکی از بخش‌های مدیریت مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت (موزه نفت مسجدسلیمان) این گزارشات با کسب اجازه از خانواده او توسط منتشر شد.

«كارخانه تولید برق تمبی دارای دو دستگاه ژنراتور گازی است با ظرفیت 4.7 مگاوات که درسال ۱۳۲۷ شمسی به‌وسیله شرکت براون باوری سوئیس ساخته شده‌اند و از سال ۱۳۲۹ تا سال ۱۳۳۳ عملیات ساختمانی کارخانه و نصب آلات و ادوات توربین‌ها ادامه داشت و نیروگاه در اواخر سال ۱۳۳۳ و اوایل سال ۱۳۳۴ رسماً راه اندازی شد.

عمر این توربین‌ها از طرف شرکت سازنده (براون باوری) ۱۳۰ هزار ساعت کارکرد تخمین زده شد بود که این مدت کارکرد در سال 1351-1350 به اتمام رسید. در سال ۱۳۴۵رؤسای شرکت نفت تصمیم گرفتند یک خط برق از طریق سد دز اندیمشک به این کارخانه انتقال دهند تا هم جبران کمبود برق شود (به‌علت بسته شدن کارخانه قدیمی استیم) و هم اینکه چنانچه پس از اتمام عمر این توربین‌ها اشکالی پیش آمد بتوانند از طریق سد دز این مقدار برق را تأمین کنند.

با تلاش‌های زیاد شرکت نفت مسجدسلیمان قرارداد ۱۱ مگاوات در ساعت با برق سازمان ( شرکت توزیع برق) بسته شد و تا سال 1361که برق تلمبه‌خانه آب گدار لندر (سد مسجدسلیمان) از این کارخانه تأمین می شد ، حداکثر هشت مگاوات از سازمان و حدود پنج مگاوات به وسیله کارخانه برق تمبی تأمین می شد.

در سال ۱۳۵۱ از طرف شرکت تصمیم گرفته شد که توربین ها را از کار باز داشته و آنها را بصورت اسقاط در آوردند اما کارکنان کارخانه که روی تعمیرات و عملیات این توربین‌ها کار کرده بودند و با شناختی که از وضع کلی آنها داشتند و با تجربه‌ایی که پیدا کرده بودند با تضمین خود تقبل کردند به این توربین‌ها رسیدگی کنند.

مسئولان (وقت) به‌علت اینکه برق سازمان که به کارخانه وصل شده بود در مرحله آزمایشی بود و مرتب بدون اطلاع قبلی قطع و وصل می‌شد، و چون شرکت نفت فعالیت بهره‌برداری نفت در چاه‌ها را داشت و همچنین از نظر امور رفاهی، مسئولیت برق‌رسانی به بیمارستان‌، درمانگاه‌ها و حتی ادارات شرکت نفت با این نیروگاه بود و با قطع و وصل برق سازمان سبب رکود این کارها می‌شد، با ادامه کار توربین‌ها موافقت شد.

درسال ۱۳۵۵ برای تعمیرات اضطراری این توربین ها، مقداری وسایل یدکی از شرکت سازنده (براون باوری) در خواست شد اما این شرکت پاسخ داد که عمر این توربین‌ها به پایان رسیده و وسایل یدکی هم برای آنها ندارند، پس از مکاتبات زیاد در این مورد از کشور سوئیس نمایندگانی برای بررسی از وضع کلی این توربین‌ها به ایران فرستاده شد و به کارخانه آمدند و از نزدیک وضع توربین‌ها را بررسی کرده و قبول کردند تعدادی وسایل یدکی برای ما بسازند و ارسال کنند، تا سال ۱۳۵۷ که انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید از ارسال وسایل یدکی خبری نشد و بعد از آن هم کشور ما با تحریم اقتصادی روبرو شد.

پس از ارسال نکردن قطعات از سوی سازنده سوئیسی قطعات با همکاران تصمیم گرفتیم که منتظر وسایل یدکی نشویم و از این پس سعی کنیم، این توربین‌ها را حتی تا جایی که ممکن است خودمان تعمیر کنیم و چنانچه وسیله یدکی هم خواستیم در کارگاه اداره تعمیرات مسجدسلیمان بسازیم و روی آنها نصب نمائیم. این کار را انجام دادیم و این توربین‌ها چندین سال پس از آنکه سازنده عمر مفید برای آن در نظر گرفته بود، فعالیت کرد.

در سال‌های پیش از انقلاب و در چند نوبت نمایندگان شرکت براون باوری سوئیس برای نظارت در تعمیر کلی آنها به ایران می‌آمدند و هر بار میلیون‌ها تومان کارمزد و مخارج آنها می‌شد. اما پس از انقلاب هیچ کارشناس و تکنسین خارجی برای کارهای تعمیراتی این توربین‌ها به ایران نیامده و سبب صرفه‌جویی ارزی برای کشور شد.

علی بندری در بخش دیگری از خاطرات مکتوب خود آورده است:

«بخاطر دارم سه سال پیش (1360) در اثر حملات موشکی رژیم بعثی عراق به دزفول ترانسفورماتوری که برق سازمان از طریق آن به مسجدسلیمان می آمد خسارت دید و برای چند روز قطعی برق سازمان داشتیم و این توربین‌ها بودند که در این مدت برق تلمبه‌خانه آب گدارلندر (که وظیفه تأمین و انتقال آب شرب شهر مسجدسلیمان را بر عهده دارد) و همچنین برق بیمارستان، کارگاه‌ها و ادارات شرکت نفت را تأمین می‌کرد.

هدف از احداث کارخانه برق تمبی ( استیم ) به وسلیه شرکت نفت در این شهرستان که در حدود ۶۰ سال پیش ( سال 1303 ) بود، با توجه به اینکه این شهرستان نخستین محلی بود که چاه نفت در آن به ثمر رسید و نفت استخراج شد و در واقع فعالیت شرکت نفت از این شهرستان شروع شد. لذا برای بهره‌برداری از چاه‌ها و ارسال نفت به وسیله تلمبه‌های فشار قوی برقی به اهواز، دارخوین و از آنجا به پالایشگاه آبادان و همچنین فراهم کردن وسایل رفاهی کارکنان احتیاج به برق بود و در آن زمان کارخانه برق دیگری بود با چهار دستگاه توربین بخار با ظرفیت ۹ مگاوات که در اثر مرور زمان و مقرون به‌صرفه نبودن در سال ۱۳۴۷ از کار بازداشته شدند و جمع‌آوری شد و اینک این توربین‌ها جایگزین آنها هستند که مدت ۳۱ سال متوالی است، مشغول کار هستند.»

در خاطرات رئیس ایرانی كارخانه تولید برق تمبی درباره جنگ تحمیلی هم بیان شده است:

«از سال ۱۳۵۹ موقع حمله هواپیماهای رژیم بعثی عراق به این شهرستان در چند مرحله هواپیماها با فاصله کم از مسیر کارخانه عبور کردند و یک بار در اثر شکستگی دیوار صوتی و لرزش شدید اطاق فرمان یکی از توربین‌ها از مدار خارج شد و در برگشت این هواپیماها با فاصله 100 متری شروع به تیر اندازی کردند که با یاری خداوند متعال و پدافند هوایی که روی تپه کارخانه برای محافظت منطقه تمبی قرار داشت صدمه‌ایی به دستگاه‌ها وارد نشد و پس از چند دقیقه مجدداً توربین وارد م