خوزتوریسم

آیین مقتل خوانی دهه اول محرم در شوشتر

مقتل خوانی از دیرباز از مهم ترین جلوه های بیان مصائب جانسوز واقعه کربلا بوده است. روایت واقعه کربلا با هدف زنده نگاه داشتن اهداف متعالی قیام امام حسین(ع) علیه جور و ستم سالیان متمادی، توسط شیعیان در مناطق گوناگون ایران انجام می شده است.
برای نمونه در مسجد آل طیب شهر شوشتر مقتل خوانی از دیرباز تا کنون پابرجا است. سبک مقتل خوانی خاص شوشتر، احتمالاً اولین بار توسط آیت الله آقا سید محمد مهدی آل طیب رواج یافته و هرساله در دوازده شب اول ماه محرم برگزار می شود. این سبک به مسجد آل طیب اعتبار ویژه ای بخشیده و آن را به گفته اهل فن «پایتخت مقتل خوانی خوزستان و کشور » قرار داده است.

این مراسم از سوی اهالی شوشتر و شهرهای اطراف چندان مورد استقبال قرار می گیرد که مساجد، حسینیه ها، منازل، کوچه ها و خیابان های اطراف مسجد سرشار از جمعیت می شود.

در مراسم مقتل خوانی مسجد آل طیب سنت های خاص عزاداری مردم شوشتر مربوط به چند صد سال پیش نیز اجرا می شود که در هیچ جای دیگری جز این مسجد برگزار نمی شود. از اواخر دوره قاجار تا کنون، تنها در چهار سال، به دلیل ممنوعیت برگزاری مراسمات مذهبی در دوره پهلوی اول این مراسم ممنوع شد.

آیین سنتی «زفاف القاسم» در خرمشهر

آیین سنتی «زفاف القاسم» در خرمشهر هرساله در شب هشتم محرم برگزار میشود عزاداران به یاد شهید جوان واقعه کربلاحضرت قاسم(ع) عزاداری میکنند.

فرید حمودی

چلاب زنی شب تاسوعای حسینی - دزفول

یکی دیگر از آداب و آئین‌های دهه اول محرم در شهر دزفول آئین چلاب زنی است، این آئین در حقیقت به نوعی شیوه متفاوت از سینه زنی است که در جنوب ایران بیشتر مرسوم است، افراد به صورت دایره وار در کنار یکدیگر ایستاده و هر یک دست خود را بر شانه نفر بعدی می‌گذارند بدین ترتیب یک حلقه انسانی تشکیل می‌شود که در مرکز آن مداح قرار گرفته و با مداحی آهنگی خاص را مطرح و زمزمه می‌کند و سایر اعضا نیز با شیوه و ریتم خاص سینه‌زنی خود مداح را همراهی می‌کنند.

امین نظری /ایسن

ا

سینی‌گردانی حضرت قاسم(علیه‌السلام) در اهواز

یکی از جلوه‌های عشق و ارادت مردم خوزستان به صاحب این روزها، حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع)، آیینی است که به سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) شهرت دارد. این آیین در نقاط بسیاری از استان خوزستان برگزار می‌شود و به سبب قدمتی که میان مردم بندر ماهشهر دارد، به نام مردم این شهر به ثبت ملی رسیده است.

آئین سنتی سینی گردانی حضرت قاسم (علیه‌السلام)، فرزند امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) هر ساله در هشتم ماه محرم برگزار می‌شود؛ این آئین که با عنوان عروسی قاسم نیز یاد می‌شود در استان‌های مختلف ایران از جمله خوزستان طی آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود.

مراسم عروسی قاسم در اکثر شهرهای خوزستان در روز هشتم ماه محرم برگزار می‌شود. به این مراسم در زبان محلی «عرس القاسم» می‌گویند. مراسم عروسی حضرت قاسم مردانه و زنانه برگزار می‌شود. مجلس زنانه معمولاً در یکی از خانه‌های محل یا حسینیه اجرا می‌شود؛ به این صورت که یک حجله نصب می‌شود و هنگام اجرای مراسم، بانوان سینی‌های خود را در تاریکی که فقط شمع‌های سینی روشن هستند به دور حجله می‌چرخانند و سایر بانوان با سینه‌زنی آن‌ها را همراهی می‌کنند.

محتویات این سینی‌ها عبارت بود از پارچه سبز که نماد پاکی و قداست است و همچنین لباس رزم اهل بیت(ع) در روز عاشورا که به رشادت یاران امام حسین(ع) اشاره دارد. حنا، نماد زینت و آراستگی برای عروس در زمان قدیم و اشاره به دامادی حضرت قاسم در واقعه عاشورا دارد. شمع نمادی از روشنایی و پاکی و جاودانگی است و به مظلومیت یاران امام اشاره دارد.

گلاب نیز نماد تازگی و طراوت و نماد باروری و تداوم زندگی است و به ازدواج حضرت قاسم(ع) در واقعه عاشورا اشاره دارد. برگ‌های گل یاس یا به نام محلی «موم»، نماد راستی، صداقت، عشق، دوستی و معصومیت است که به عشق پاک و معصومیت حضرت قاسم(ع) اشاره دارد. اسپند(اسفند) نیز برای جلوگیری از چشم زخم در این سینی‌ها گذاشته می‌شود. محتویات دیگر سینی‌ها شامل تنقلاتی همچون کیک و کلوچه، بیسکوییت، شیرینی، میوه و... است که بین کودکان تقسیم می‌کنند.

بعد از تزیئن سینی‎ها، آن‌ها را به ردیف قرار داده و با پارچه سبز روی سینی‌ها را می‌پوشانند.

به رسم دیرینه و هرساله به یاد این جوان شهید دشت کربلا به صورت نمادین مراسم «سینی حضرت قاسم» در شامگاه هشت محرم برگزار می‌شود

در سینی‌ها مشکل‌گشا، شمع، گلاب، حنا، شیرینی و میوه می‌گذارند، روی آن را با پارچه سبز می‌پوشانند و بالای سر گذاشته و عزاداری می‌کنند. محتویات سینی‌ها معمولاً با نذورات کسانی که نذرشان در سال‌های قبل برآورده شده پر می‌شود. قبل از بر سر گذاشتن سینی، فانوس‌های آن‌ها با نیت و نذر مردم روشن می‌شوند و سپس برای بازگشایی از کار، گره‌های دور سینی را باز می‌کنند.

این آیین به شماره ۱۴۴۵ در تاریخ ۱ مهر ۱۳۹۶ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد.

عکس : سید خلیل موسوی/مهر

عزاداری یوم العباس در اهواز

مراسم "یوم العباس" همزمان با روز هفتم ماه محرم و طبق سنت دیرینه مردم عرب خوزستان، با مشارکت گسترده عزاداران سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و بیاد حماسه آفرینی علمدار کربلا، قمر بنی هاشم حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام در منطقه عین دو اهواز برگزارشد.

عکس:محمد آهنگر /فارس

مراسم آیینی میدان یا مجلس روضه خوانی زنان عرب

مِیدان، مراسمی آیینی از شیوه­‌های عزاداری زنان عرب در جنوب خوزستان است که در بخش‌هایی از آن زنان در حالت ایستاده و با ضربآهنگی تند، سینه زنان روایت مصیبتی از مصائب کربلا را از زبان مُلایه می‌شنوند. اجرای این مراسم آیینی در شهرهای جنوبی و عرب نشین خوزستان، در مناسبات سوگواری­ (مجالس روضه­ زنانه) به خصوص ایام محرم و صفر و در سوگ مرگ عزیزان مرسوم است. در این مراسم پوشش زنان به خاطر احترام به ساحت مقدس امام حسین«ع» با حجابی کامل و با استفاده از لباسی بلند که کفش را می پوشاند بوده که این پوشش با شِیلِه و عَبایه تکمیل می‌شود. از دیگر اجزای غیر ضروری این پوشش می‌توان به ثوب یا لباس توری مانند تزئین شده اشاره کرد که در مراسمات سوگواری به گونه‌ای کاملا سیاه توسط زنان میانسال و پیرزنان استفاده می‌شود. نکته قابل ذکر اینکه در حال حاظر، جوان‌ترها نیز با انجام تزئیناتی بر این پوشش، به شکل مدرن و امروزی تر از آن استفاده می‌کنند. مراسم آیینی میدان به شماره 2530 در تاریخ 28/10/1400 و به عنوان یکی از مواریث ناملموس کشور تحت عنوان شیوه عزاداری زنان عرب در خوزستان در فهرست آثار ناملموس به ثبت رسیده است.

مجلس روضه خوانی زنان عرب معمولا با حضور زنان میانسال و پیرزنان هر محله و کوچه برگزار می‌شود. پیش از آغاز مراسم، دختران جوان وظیفه پذیرایی و رسیدگی به عزاداران حسینی حاضر در مجلس را به عهده گرفته و مجلس گردانی می‌‌کنند. این افراد به صورت خودجوش و بدون وابستگی یا قرابت خانوادگی با صاحب مجلس و تنها به خاطر خدمت به میهمانان امام حسین «ع» انجام وظیفه می‌‌کنند.

پس از پذیرایی اولیه که عموما چای زعفران و دارچین از ملزومات اصلی است، روایت مصائب کربلا توسط شخصی تحت عنوان، مُلایه انجام می‌گیرد. شرح این روایت در سه بخش « نَعی یا بیان سوزناک ، لَطُم یا سینه زنی نشسته و آرام و میدان یا سینه زنی تند و ایستاده » صورت می‌گیرد که هر کدام از این مراحل در قالب شعری خاصی برگزار می‌شود.

منبع: ایلنا/بهنام رضایی مالمیر

سینه زنی سنتی بوشهری

سینه زنی سنتی بوشهری نوعی عزاداری منحصر به فرد است و چون از دل برمی آید، بر دل می نشیند.
، عزاداری ماه محرم برای مردم جنوب نه عادت بلکه یک فرهنگ است که ازکودکی درذهن و زبان و سینه آنها ریشه می دواند و تا پایان عمر همراه و همرازشان می ماند.

این عزاداری برای جنوبیها یک سنت است، سنتی که مظهر وحدت و نماد هویت ملی و مذهبی آنهاست و وقتی این شهر در آستانه محرم قرار می گیرد، کودک وپیرش می کوشند تا بیش از پیش و گرم تر از همیشه بر سینه بزنند.

در این مراسم عزاداری با سنج و دمام آغاز می‌شود. سنج و دمام نشانه خبر کردن مردم برای واقعه و رخدادی مهم است.

پس از سنج و دمام بوق به صدا در می‌آید. بوق از جنس شاخ نوعی گوزن است و زیبایی ظاهری خاصی نیز دارد.

پس از چند لحظه دمام‌ها با ریتم خاص به صدا در می‌آیند و سنج‌ها نیز خود را با دمام هماهنگ می‌کنند

سپس همه چیز برای آغاز سینه زنی آماده می‌شود. در سینه زنی سنتی بوشهر، سینه زن‌ها به صورت دایره‌ای حلقه‌ای را تشکیل می‌دهند و به صورت مواج و دایره‌ای به سینه زدن مشغول می‌شوند.

پیشخوان یا سرخوان مراسم نوحه خوانی را شروع می‌کند. در ابتدای مجلس خردسالان و جوانان و دست اندرکاران گرد پیشخوان در وسط محل برگزاری مراسم حلقه‌ای دایره شکل را تشکیل می‌دهند که به آن بر یا بر حیدری می‌گویند.

در مراسم سینه زنی عده‌ای مسئول تنظیم بر‌ها می‌باشند. سینه زن‌ها برای رعایت نظم و فاصله لازم با دست چپ قسمت راست کمر همدیگر را می‌گیرند و با دست راست سینه می‌زنند.

حلقه‌های سینه زنی رفته رفته بزرگتر می‌شود تا جایی که برای دیگر سینه زن‌ها به ترتیب بر‌های جدید ایجاد می‌شود.

سینه زن‌ها که همزمان و با جلو و عقب بردن پا‌ها برای دورخوردن بر سینه‌های خود می‌کوبیدند و با همسرایی در جواب نوحه‌ی پیشخوان او را همراهی می‌کنند. معمولا هنگام همخوانی سینه زده نمی‌شود.

پس از تشکیل چند دور و افزایش نسبی سینه زن ها، نوحه خوان اصلی کار خود را آغاز می‌کند.

نوحه خوان اصلی پس از اجرای چهار یا پنج نوحه مختلف زیرواحد، زمانی که ریتم سینه زنی و نوحه به اوج می‌رسد، پس از حدود ده تا دوازده ضربه سینه زنی با گفتن واحد، دستوری را برای سینه زن‌ها صادر می‌کند.

به پیروی دستور واحد فقط یکبار آن هم با جلو آوردن پا‌های راست به سینه زنی می‌پردازند. به این ترتیب ضربه‌های سینه زنی به نصف تقلیل می‌یابد. پس از واحد نوحه خوانی و سینه زنی به اوج می‌رسد و سینه زنان به ویژه ان‌هایی که در بر‌های داخلی دایره حضور دارند با هم دست‌ها را به سوی بالا دراز کرده و هنگام جلو آوردن پا‌ها با خم نمودن بدن محکم به سینه‌های خود می‌کوبند.

وحه هایی که در آیین عزاداری خوانده می شود باید با حرکات دست و پا همخوانی داشته باشد، از این رو افراد مجرب،حلقه هایی درونی دسته های سینه زننده را تشکیل می دهد که شکلی منحصر به فرد دارد و بیشتر از اشعار غزل و دستگاه چهارگاه در نوحه بوشهری استفاده می شود.

سینه زدن بوشهری در پایان آیینی دارد که برخی آن را ˈیزلهˈ یا ˈحیدریˈ می نامند و دارای ریتم تندی است و جوانان با شرکت در آن، احساسات خود را به نمایش می گذارند.وحه هایی که در آیین عزاداری خوانده می شود باید با حرکات دست و پا همخوانی داشته باشد، از این رو افراد مجرب،حلقه هایی درونی دسته های سینه زننده را تشکیل می دهد که شکلی منحصر به فرد دارد و بیشتر از اشعار غزل و دستگاه چهارگاه در نوحه بوشهری استفاده می شود.

سینه زدن بوشهری در پایان آیینی دارد که برخی آن را ˈیزلهˈ یا ˈحیدریˈ می نامند و دارای ریتم تندی است و جوانان با شرکت در آن، احساسات خود را به نمایش می گذارند.

در شب هفتم ماه محرم و در عزاداری امام حسین (علیه‌السلام) و یاران ایشان در دشت نینوا مراسم سینه‌زنی بوشهری در مسجد امام سجاد (علیه‌السلام) اهواز برگزار شد.

سید خلیل موسوی

به بهانه ثبت ملی بافت تاریخی شیراز..دروازه شوشتر

نقشه قدیمی از محلات و دروازه های تاریخی شهر شیراز که دروازه ای به نام شوشتر نام گذاری شده است.
.
برای آنهایی که در شیراز زندگی می کنند و یا لااقل رفت و آمدی به این شهر دارند دروازه کازرون نامی آشناست نامی که قدمت تاریخی دارد و در بافت قدیمی شهر قرار گرفته است.
زمانی نه چندان دور دروازه کازرون یکی از دروازه های شش گانه شیراز بوده است و در کنار دروازه های اصفهان ، قرآن ،سعدی ،شاه داعی الله ،قصابخانه محل تردد کسانی بوده است که از سمت بوشهر و کازرون به شیراز رفت و آمد داشته اند.

شیراز در تقاطع مهم ترین راه‌های ارتباطی شمال به جنوب و شرق به غرب كشور قرار دارد و در دوران هخامنشیان در مسیر شوش به تخت جمشید و پاسارگاد بود. در دوران ساسانیان نیز راه ارتباطی شهرهای مهمی مانند بیشاپور، گور و استخر به شمار می‌رفت. برای ورود به این مسیرها نیاز به ساخت دروازه بود و در زمان عضد الدوله دیلمی هشت دروازه در شیراز به نام‌های استخر، سلم، كوار، فهندژ، شوشتر، غسان، منذر و بند آستانه ساخته شد که دروازه شوشتر بعدها به دروازه کازرون شهرت یافت.
در دوره زندیه كریم خان زند حصار شیراز را كوچكتر کرد و تعداد دروازه‌های داخل حصار را به شش دروازه رساند اما دروازه کازرون (شوشتر) همچنان در این شهر حفظ شد.
ایـــن دروازه در جنـــوب شـــیراز و در نزدیکـــی بقعـــه ســـید تاج الدیـــن غریـــب (ع) قرار داشـــته اســـت و بـــه دلیل رفـــت آمد مـــردم و مســـافرین بـــه ســـمت کازرون و شوشـــتر، دروازه را دروازه کازرون و شوشـــتر نیـــز نامگذاری کرده بودند

مقدســـی جغرافیدان قـــرن چهارم هجری قمری در کتاب بافت تاریخی شـــیراز ایـــن دروازه به اســـم دروازه شوشـــتر نام برده اســـت

چون از این دروازه ســـابقا به شـــهرهای خوزســـتان می رفتند وشوشتر به عنوان پایتخت خوزستان بود از ایـــن لحـــاظ دروازه غربـــی شـــهر کـــه از آن بـــه شوشـــتر خوانـــده شـــد

ولی بعدها که خوزســـتان از حیطه تصـــرف و نفوذ حکمرانان فارس خارج شـــد و شـــهر کازرون به جای شـــهر باســـتانی بیشـــاپور اهمیت و اعتباری کامل یافت، به کازرون تغییر نام داد حمدالله مســـتوفی در اواخـــر دوره اتابکان در کتابش ایـــن دروازه بـــه دروازه کازرون نام برده اســـ

این محدوده امروز مسیر ارتباطی مهمی به شمار می‌رود و از مراکز اصلی خرید میوه و تره بار در شیراز است.

پ.ن:

بافت تاریخی شیراز با وسعت ۳۶۰ هکتار به عنوان یکی از ارزشمندترین بافت‌های مسکونی تاریخی ایران شناخته شده است؛ این بافت ترکیبی منحصربه‌فرد از کوچه پس کوچه های قدیمی، خانه‌ها و بناهای قدیمی است که همه امکانات زندگی فردی و اجتماعی را دارد.

جلسه شورای ملی ثبت آثار تاریخی و فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، با دستور کار بررسی پرونده ثبت ملی بافت تاریخی شیراز روز دوشنبه - دوم مرداد ۱۴۰۲- با حضور علی دارابی قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی، مصطفی پورعلی مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی، حسین عباسی مهر مدیر پایگاه بافت شیراز و علیرضا قلی نژاد مدیر پیشین بافت تاریخی شیراز و از کارشناسان میراث فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی تشکیل و پس از بررسی پرونده، بافت تاریخی شیراز در فهرست آثار ملی ثبت شد.

خبرگزاری رضوی گزارش می‌دهد؛

یوم العباس، میراث عاشورایی مردم خوزستان

اهواز- در وصف صیانت از تشیُع علوی و منهجِ عاشورایی مردم خوزستان همین بس که در برهانی روشن، مقام معظم رهبری در سال ۷۶ و طی سفر به خوزستان، اهواز را بندرگاه "صدور تشیع" معرفی و نام نهادند.

عاشورا در خوزستان و اهواز عرصه تبلور عشق و دلدادگی به خاندان نبوت و امامت، کانون تجسم سنت‌ها، آیین‌های عزاداری و سوگواری مردم عرب در رثای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین و نقطه پیوند مستحکم فرهنگ و هویت عرب اهوازی با تشیع و تعالیم تابناک مکتب اهل بیت می‌باشد و به همین دلیل و برهان روشن مقام معظم رهبری در سال ۷۶ و طی سفر به خوزستان، اهواز را بندرگاه "صدور تشیع" معرفی و نام نهادند.

قدمگاه‌های رضوی و پیشینه‌یِ شیعی
معرفی حاکم اهواز از سوی ائمه اطهار حتی در زمان استقرار دولت های اموی و عباسی و آثار قدمگاه و اقامت امام رضا علیه‌السلام در محله عامری کنونی و همچنین وجود شهر تاریخی عسکر مکرم در شمال اهواز بعنوان زادگاه دانشمندان بزرگ و مرکز علمی جهان اسلام در قرن های سوم تا پنجم هجری همه بر صبغه شیعی اهواز قدیم - که تا بصره عراق امتداد داشت- و باور عمیق مردمان آن به مکتب اهل بیت (ع) در دوره‌های مختلف تاریخی پس از ظهور اسلام دارد.
این‌ها صرفاً جلوه‌ای از پیشینه وداد و حب مردم این دیار به محمد و آل محمد (ص) است.

شاعر امام رضا (ع) در خوزستان و تکیه‌های پرتعداد
وجود شاعران بزرگ و نامدار پرورش یافته در مدرسه عاشورا همچون ابن سکیت دورقی اهوازی، دعبل خزاعی تا ملافاضل سکرانی، شیخ ابراهیم دیراوی، سید شعاع فاخر، علی عباس حزباوی، عزیز فیصلی و ... نوحه‌های نغز و پر محتوا، اشعار حماسی، مقتل‌خوانی‌، توزیع نذری در طول ایام دهه‌ محرم، برپایی حسینه‌ها و تکیه‌های پرتعداد بویژه در خرمشهر. آبادان و اهواز، برگزاری سه بار مراسم روضه و خطابه در حسینه‌ها و مساجد مرکزی شهرها و روستاها طی دهه نخست محرم، تعزیه‌های تاریخی در روستای خلف الحیدر شوش، برپایی مواکب پذیرایی از عزاداران، تنها نمونه‌ها و مصادیق اندکی از انبوه مظاهرِ فرهنگ عاشورایی در اهواز و سایر مناطق خوزستان است.
اما آنچه بیش از همه برجستگی داشته و مردم عرب خوزستان و اهواز در طول قرن های اخیر آن‌را پاس و گرامی می‌دارند "یوم العباس" یا همان روز هفتم محرم می‌باشد.

یوم‌العباس، روزی برای شموخِ علمدار کربلا
همه می‌دانیم حادثه کربلا در سال ۶۱ هجری صرفا در نیم‌روز عاشورا و در بازه زمانی صبح تا اقامه نماز ظهر رخ داده و امام حسین علیه‌السلام و ۷۲ تن از یاران با وفایش طی آن به فیض شهادت نائل شدند اما شیعیان و پیروان ثارالله در راستای تکریم مقام شهدای عاشورا، روزهای دهه نخست محرم را به نام اصحاب و اهل بیت سیدالشهدا نامگذاری کرده‌اند که از جمله آن مردم عرب خوزستان ، روز هفتم را به "یوم العباس" و مناسبتی جهت تجلیل و گرامی‌داشت مقام شامخ فقیه آل علی حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام قرار داده‌اند.
در یوم العباس و یک شب پیش از آن مجالس حسینی و نوحه‌ها به نام و مناقب قمر بنی‌هاشم زینت می‌یابد و سینه‌زنی‌ها سنگین تر و روضه‌ها حماسی‌تر می شود.

شعارها و تحدیات قمر بنی‌هاشم
شعارها و تحدیات حضرت ابوالفضل در روز عاشورا علاوه بر تحریک عواطف، روح ایستادگی، شهامت و شهادت را در وجود عزاداران مجالس علمدار کربلا زنده می‌کند. جملات و مقاطعی همچون :

*"یا نَفسُ مِن بَعد الحسین هُونی فَبَعده لاکُنت ان تَکُونی*

*هذا حسین شارب المَنون و تشرَبین بارِد المَعینی*

*هَیهات ما هذا فِعال دینی ولا فِعال صادقُ الیقینی*

راه‌اندازی دسته‌ها (دایره)
کفالت زینب، گفتگوی شمر ابن ذوالجوشن با ابوالفضل در نزدیکی خیمه زینب کبری سلام الله علیها، حمل آب به اردوگاه امام حسین ، شجاعت کم نظیر، شهادت مظلومانه و حکایت فرزندان ام البنین از موضوعات مهم مجالس روضه خوانی در شب هفتم و یوم العباس می‌باشد. راه‌اندازی دسته‌ها (دایره) عزاداری در سطح محلات شهری و معابر روستایی از جمله مظاهر دیگر یوم العباس در خوزستان و اهواز است.

دلدادگی عباسی از عامری تا کوت عبدالله
آن هنگام که روز هفتم محرم فرا می رسد از ساعات اولیه بامداد تا غروب آفتاب در نقطه نقطه اهواز و سایر شهرهای خوزستان شور، شوق و نشاط خاصی برای خدمت و سوگواری شکل می گیرد از کوی عامری، صخیریه، آسیه آباد، حصیرآباد تا آخراسفالت و کوی مشعلی و کوت عبدالله و از بروال تا زرگان اسباب پخت و پز برپا و هزاران ولیمه، موکب توزیع نذورات و مجالس سوگواری برگزار می‌شود. مسجد و حسینیه حاج احمد عامری و مسجد خیری کوی عامری، حسینیه معشوری، مسجد امام رضا و حسینیه شیخ حسین در آسیه‌آباد و مساجد ابوالفضل و امام حسن حصیراباد به کانون جوشش عواطف و احساسات جوانان مومن و دلداده مکتب عاشورا و مدرسه کربلا تبدیل و صحنه‌های ماندگاری برای ابراز محبت به آل الله ترسیم می‌گردد.

لشکرآباد و رفیش پیشتازِ یوم‌العباس
جوانان لشکراباد در شامگاه روز هفتم ماه محرم براساس سنت دیرینه مردم عرب اهواز، مراسم عزاداری ویژه "یوم العباس" را برگزار می‌کنند. نوحه خوانی به سبک سنتی با نوای گرم "سالم صافی" و سینه‌زنی "چلاب" از جلوه‌های مراسم یوم العباس در منطقه رفیش بود. در این روز جوانان لشکر آباد خاطرات گذشته را در ذهن‌ها زنده می کنند تا سنت‌ها و فرهنگ عاشورایی اهوازی‌ها در کتاب زرین تاریخ این سرزمین ماندگار شود.

ابراز محبت به ساحت ساقی تشنه‌لبان
در ملاشیه، عین ۲ ، کوی علوی، سیاحی و ... هر ساله بزرگترین موکب عزاداری در راستای ابراز محبت خالصانه به ساحت ساقی تشنه لبان نینوا با مشارکت چند هزاری نفری خصوصا جوانان، راه‌اندازی می شود و مردم ولایت‌مدار این محلات مناسبت روز هفتم را گرامی می‌دارند‌

نوستالژی روضه‌های مُلاثانی
در ملاثانی روضه‌های بیادماندنی شیخ جابر ساعدی‌منش در مسجد صاحب الزمان (عج) با اشعار زنده یاد شیخ عبدالامیر فتلاوی مانند "شد ابوفاضل و شل اطرادها" ، "دعا ابن الزیاد للقائد السردال......" و همچنین مجالس پرمحتوا و نغز زنده یاد شیخ یاسر عماره از نوستالژی‌های ماه محرم بویژه جوانان دهه های ۵۰ ، ۶۰ و ۷۰ می‌باشد.

میراث ماندگاری که باید ثبت و صیانت شود
خلاصه اینکه روز هفتم از جمله میراث‌های ماندگار عاشورایی اهوازی‌ها و سایر مردم عرب خوزستان می‌باشد که انتظار می‌رود سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نسبت به ثبت "یوم العباس در اهواز" بعنوان بخشی از فرهنگ ناملموس اقدام و از مظاهر عاشورایی مردم خوزستان پاسداری نماید. چنانچه در آغاز سخن آمد، مقام معظم رهبری به استناد همین پیشینه حب آل‌الله که در مردم عرب خوزستان موج می‌زند و آن را سال‌های سال صیانت کرده‌اند، در سال ۷۶ و طی سفر به خوزستان ، اهواز را بندرگاه "صدور تشیع" معرفی و نام نهادند.
از این روی، تسریع در فرآیند ثبت این روز معنوی و تاریخی، مصداق و شاخص التزام عملی به واسلام و ولایت فقیه برای متولیان میراث فرهنگی چه در سطح وزارت و چه در سطح دستگاه اجرایی استان به‌شمار می‌آید

منبع:خبرگزاری رضوی/نعیم حمیدی

سه سنگ ، کولکی و مشعل­‌گردانی آیین های سنتی محرم در بهبهان

در بهبهان مانند دیگر شهر‌ها آداب و رسوم خاصی برای اجرای مراسم عزاداری در ماه محرم وجود دارد که برخی از آن­ها مانند سه سنگ ، کولکی و مشعل­‌گردانی منحصر به فرد بوده و به ثبت ملی نیز رسیده است.

آیین‌های محرم در بهبهان از گذشته‌های دور تاکنون همواره پرشور و حال برگزار می‌شده، مذهبی بودن شهر و وجود علما و مراجع بزرگ و از همه مهمتر امامزاده‌های عظیم‌الشأن موجب شد که مردم این شهر کهن در برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهدا (ع) و یارانش نهایت ارادت خود را ابراز کنند.

سه سنگ

پایان سینه‌زنی در بهبهان نقطه اوج عزاداری است که به آن سینه‌زنی سه سنگ می‌گویند.

دسته‌های سینه‌زنی در بهبهان ورود و خروج خود را به صحن امامزاده با شور و حرارت خاصی آغاز و پایان می‌کنند که شیوه ورود آن‌ها به صحن امامزاده را «کولکی» و سبک سینه‌زنی هنگام خروج از امامزاده را «سه سنگ» می‌نامند.

نکته‌ی حائز اهمیت در عزاداری بهبهانی‌ها، نحوه ورود و خروج دسته‌های عزاداری در امامزاده‌هاست؛ به‌گونه‌ای که به هنگام ورود به صحن امامزاده دسته‌های عزادار در قالب گروه‌ها (حلقه‌ها)ی چهار نفری کمر همدیگر را گرفته و با ریتم و‌آهنگی خاص که به آن "کولکی” می‌گویند با سردادن اشعار شورانگیزی همچون: شب قتل است که احوال ندارد زینب، همچو مرغی که پر و بال ندارد زینب یا: ای بی برادر زینب، بی یار و یاور زینب، و یا چگونه من آب روان بنوشم صدای العطش رسد به گوشم و سروده‌هایی از این قبیل، وارد صحن مطهر امامزاده می‌شوند و پس از نوحه‌خوانی و سینه‌زنی آرام و به هنگام خروج از امامزاده با زدن نوعی سینه که به آن "سه سنگ” می‌گویند از صحن امامزاده خارج می‌شوند.

طریقه سینه‌زنی سه سنگ نیز به این صورت است که عزاداران روی زانو می‌نشینند و نوحه‌خوان به‌ آرامی نوحه می‌خواند؛ تا جایی که نوحه وی اوج می‌گیرد و با گفتن کلمه "علی” سینه‌زنان سه بار محکم و متوالی به روی سینه خود می‌زنند و در چندین نوبت این شیوه تکرار می‌شود، سپس در پایان نوحه، نوحه‌سرا با گفتن صلوات، از عزاداران می‌خواهد که امامزاده را ترک کنند.

نوحه مخصوص این سبک سینه‌زنی منسوب به قدیمی‌ترین نوحه‌سرای بهبهان، یعنی میرزا شوقی بهبهانی است. او به درخواست اهالی محله پهلوانان بهبهان نوحه جدیدی می‌سراید که به سه سنگ معروف شد و مورد توجه گروه‌های مختلف سینه‌زنی در بهبهان قرار گرفت. محلات کاروانسرا، پهلوانان و حضرت شاهزاده فضل، محله‌هایی از بهبهان هستند که اهالی آن مشهورترین سینه‌زنی‌های «سه سنگ» را برگزار می‌کنند.

گزارش کامل در ادامه نوشته