خوزتوریسم

به مناسبت روز ملی حفاظت از یوز ایرانی؛

زمانی که خوزستان یوز ایرانی داشت

یوز ایرانی و شیر ایرانی در خوزستان با شکار تشریفاتی از میان رفتند و نظر به اینکه ایران تنها کشور آسیاست که زیستگاه یوز است که باید برای حفظ این گونه و معرفی آن اقدامات لازم انجام شود.

- کرامت حافظی: یوز ایرانی یا یوز پلنگ آسیایی با نام علمی (Acinonyx jubatus venaticus) به شدت در معرض انقراض جهانی و در لبه پرتگاه انقراض با درجه حفاظتی ( CR) در فهرست سرخ جهانی ( IUCN Red list) است که در بخش‌های وسیعی از آسیا از شبه جزیره عربستان تا هند زیستگاه این جانور است.

اما یوز ایرانی یا یوز پلنگ آسیایی امروزه تنها در مناطقی از نواحی بیابان‌های مرکزی ایران زیستگاه دارد و این کشور تنها زیستگاه باقی مانده این گونه جانور در حال انقراض در جهان است.

یوز آسیایی ( Asiatic cheetah) در زمان گذشته در خوزستان هم زیست می‌کرد و مانند شیر ایرانی (Persian Lion) در خوزستان بهشت تنوع زیستی خاورمیانه قابل مشاهده بود اما این دو گونه گربه بزرگ در خوزستان انقراض یافته‌اند.

این در حالی است که کماکان در بیابان‌های مرکزی ایران، یوز ایرانی زیست می‌کند و شیر ایرانی با نام علمی (Panthera leo persica ) در جنگل‌های پارک ملی ساسان گیر در گجرات هندوستان در طبیعت زیست می‌کند و در رده در خطر انقراض جهانی (Endangered) قرار دارد و هنوز به طور کامل در جهان انقراض نیافته و چراغ زندگی این دو گونه در جهان همچنان روشن است.

یوز ایرانی و شیر ایرانی در خوزستان با شکار تشریفاتی از میان رفتند؛ جنگل‌های رودخانه‌ای و بیشه‌های کارون، دز، کرخه و مارون و در امتداد این رودها در کوهپایه‌های زاگرس زیستگاه شیر در خوزستان به شمار می‌رود؛ البته اطلاعات و گزارش‌های متعدد شفاهی یا در برخی سفرنامه‌ها مستشرقان در مورد حضور شیر ایرانی در خوزستان ذکر شده است.

آخرین شیر ایرانی در سال ۱۳۲۱ در کوهپایه‌های زاگرس در سردشت دزفول مشاهده شده در حالی که اطلاعات فراوان و اسناد تاریخی متعددی از حضور شیر ایرانی در خوزستان وجود دارد مبنی بر اینکه خوزستان جز مهمترین و آخرین زیستگاه شیر در ایران است اما اطلاعات در مورد یوز در خوزستان محدود به گزارش‌های شفاهی غیر مستند بود.

اما اخیراً گزارش‌های مستند و موثقی از آخرین مشاهدات یوز آسیایی در خوزستان به دست آمده که مربوط به زیستگاه شنزارهای غرب استان است؛ از جمله گزارش مشاهده و شکار یوز در شنزارهای اطراف رود کرخه در اندیمشک در تابستان ۱۳۴۴ توسط مرحوم «چنگیز حلمی» از افسران ارتش که عکس شکار یوز آسیایی به همراه همراهانش سرگرد «ماندگاری» و مردی به نام «هوشنگ کلانتریان» ثبت شد که یک یوز آسیایی پس از شکار شدن روی جیپ ارتش قرار داده شده و از آن تصویر برداری شده است.

گزارش دیگر مربوط به دو لاشه شکار شده از دو یوز آسیایی در تابستان سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۵ توسط «علی اتحادی» شکاربان محیط زیست وقت خوزستان است که با همراهی شکاربانان «مرادفر»، «صادقی» و «اشراقیان» در کتاب خاطرات «اتحادی» شکاربان محیط زیست خوزستانی به چاپ رسیده که این دو مورد نیز از خودروهای نظامیان ارتش پس از شنیدن صدای شلیک گلوله در مناطق شنزارهای مرزی ایلام و خوزستان کشف و توقیف شد.

بدین ترتیب مستندات موثقی از حضور یوز آسیایی در شنزارهای خوزستان ثبت شده است.

شنزارهای خوزستان در غرب ایران تا ایلام و نزدیکی کرمانشاه گسترش دارد؛ زیستگاه شنزارهای این استان که از تپه‌های ماسه‌ای و صخره‌ها و کوه‌های کم ارتفاع تشکیل شده و رودخانه کرخه در نزدیکی آن جریان دارد، زیستگاه گونه‌های ارزشمندی است که یوز از آنها تغذیه می‌کرد که از این گونه‌ها می‌توان به آهوی شنی ( Sand gazelle)، انواع جوندگان مانند خرگوش، پرندگان مانند تیهو و حتی قوچ و میش اشاره کرد که این گونه‌ها امروز نیز در منطقه در تعداد کم حضور دارند.

بنابراین حفظ زیستگاه خاص این گونه‌ها بسیار اهمیت دارد و باید از تخریب اکوسیستم با مالچ پاشی و یا کاشت درختان مهاجم کهور آمریکایی و شکار آنها در این مناطق جلوگیری کرد تا اکوسیستم به صورت طبیعی باقی بماند.

هم‌اکنون ایران تنها کشور آسیاست که زیستگاه یوز است و باید تلاش علمی و همت بلندی برای حفظ باقیمانده این گونه و معرفی آن به زیستگاه‌های گذشته یوز انجام شود.

همچنین برای احیا و امنیت زیستگاه‌های جانوری مانند یوز و شیر باید در مقابل خطراتی مانند تخریب، شکار و جاده‌ها ابتدا زیستگاه باید احیا و پویا شود و آنگاه نسبت به پاکسازی آن از مخاطرات اقدام کرد؛ همچنین امید برای احیا گونه‌های در حال انقراض و انقراض یافته و تلاش برای بازگشت آنها به اکوسیستم نباید از میان برود.

نسل امروز باید فرصت حفظ گونه‌های در حال کاهش و در حال انقراض را قدر بداند و حتی مقدمات بازگشت گونه انقراض یافته را باید فراهم کند؛ بنابراین امید است که قدردان تنوع زیستی ارزشمند خوزستان باشیم و از حیات وحش ارزشمند این منطقه مهم مراقبت و حراست و پاسداری کنیم.

استان خوزستان زیستگاه بیش از ۳۹۸ گونه پرنده، ۷۶ گونه پستاندار، ۸۵ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست ،۵۶ گونه ماهی آب‌های داخلی و ۹۰۰ گونه ماهیان خلیج فارس است و جایگاه ویژه ای از نظر تنوع زیستی و تنوع زیستگاه‌ها در جهان دارد.

*فعال محیط زیست

رمزگشایی از سیستم نوشتاری مرموز چهار هزار ساله در ایران

یک سیستم نوشتاری مرموز با نام خط ایلامی باستان (Linear Elamite ) که بین ۲۳۰۰ و ۱۸۰۰ سال پیش از میلاد در منطقه‌ای که هم اینک جنوب ایران کنونی است، مورد استفاده قرار می‌گرفت، احتمالا رمزگشایی شده باشد، اگرچه برخی از کارشناسان در مورد این یافته‌ها تردید دارند.

به گزارش رسانه گردشگری فرهنگی خوزستان به نقل از از لایو ساینس، بیش از ۹۵ درصد خط ایلامی باستان ممکن است رمزگشایی شود. علاوه بر این، مشخص نیست که آیا تمام آثار باستانی به کار گرفته شده برای رمزگشایی نوشته‌ها به طور قانونی به دست آمده‌اند یا خیر.

در زمان حاضر فقط حدود ۴۰ نمونه شناخته‌شده از خط ایلامی باستان باقی مانده که رمزگشایی از این سیستم نوشتاری را به چالش می‌کشد اما محققان می‌گویند که تا حد زیادی توانسته‌اند این سیستم نوشتاری را رمزگشایی کنند.

این تارنمای خبری اضافه کرده که پیش‌تر، دیگر تیم‌های تحقیقاتی کتیبه‌های خطی ایلامی را رمزگشایی کرده بودند و تیم تحقیقاتی که به‌تازگی کار خود را بر روی رمزگشایی این سیستم نوشتاری انجام داده‌ با مقایسه نوشتار هشت کتیبه خطی ایلامی با متون میخی دریافته‌اند که این سیستم مربوط به همان دوره زمانی است و احتمال دارد نام حاکمان و عناوین آنها را شامل شود. به گفته آن‌ها برخی عبارات نیز برای توصیف حاکمان به کار برده شده است.

ایلامی باستان تنها تا اندازه‌ای رمزگشایی شده که بیشتر آن به دست والتر هینتس بوده است. هیتس، یکی از دانشمندان شاخص در میان ده‌ها ایران‌شناس بزرگ آلمانی است که در دو سده گذشته، پژوهش‌های بنیادین و بی‌همتایی را به جهان ایران‌شناسی عرضه داشته است.

به نظر می‌رسد که ایلامی باستان از ۸۰ نشانه ساخته شده باشد و بر ستون‌های عمودی، از بالا به پایین نوشته می‌شد که از چپ به راست می‌رفت.

در خط ایلامی ۳۰۰ علامت وجود دارد که صداها را نشان می‌دهد.

ییلاق عشایر سلسله و دلفان در کوهپایه های گرین

هر ساله با شروع تابستان دامنه کوه پایه گرین از رشته کوهای سرسبز با پوشش گیاهی و آب و هوایی معتدل کوهستانی زاگرس ، محل مناسبی برای ییلاق عشایر شهرستانهای دلفان و سلسله است .این عشایر قشلاق خود را در شهرستانهای پلدختر و مرزهای جغرافیایی لرستان با استان خوزستان می گذرانند .مردمان این قشر از جامعه با وجود سختی هایی که در سبک زندگیشان وجود دارد بسیار مهمانواز و‌خون گرم هستند.

عزیز بابانژاد/تسنیم

شورای جهانی موزه‌ها اعلام کرد:

تعریف جدیدِ «موزه»

همزمان با گردهمایی موزه‌داران در پایتخت جمهوری چک، تعریف جدیدی از «موزه» اعلام شد.

بیست‌وششمین کنفرانس عمومی شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم)، درحالی با حضور موزه‌دارانی از ایران در شهر پراگ (جمهوری چک) برگزار شد که پس از بررسی و جمع‌بندیِ تمام تعاریف پیشنهادی از سراسر دنیا که در دو سال گذشته برای بازتعریف موزه‌ و واژه‌گزینی ارائه شده بود، سرانجام تعریف جدیدی از موزه تایید و ارائه شد.

در تعریف جدید، «موزه، نهادی غیرانتفاعی و دائمی در خدمات جامعه است که به تحقیق، گردآوری، حفاظت، تفسیر و نمایش گذاشتن میراث ملموس و ناملموس می‌پردازد. نهادی در دسترس و جهان‌شمول که درهایش به روی همگان باز است و تنوع و پایداری را پرورش می‌دهد. آن‌ها از نظر اخلاقی، حرفه‌ای و با مشارکت جوامع اداره می‌شوند و با ارائه تجربیات متنوع برای آموزش، لذت، تفکر و به اشتراک‌گذاری دانش، ارتباط برقرار می‌کنند.»

در ساده ترین تعریف، موزه به مکان خاصی گفته می‌شود که در آن مجموعه‌ای از آثار باستانی، صنعتی، هنری و اشیاء باارزش را به معرض نمایش گذاشته است، اما در دهه‌های اخیر، تعریف موزه با تحولات جامعه جهانی روبه‌رو بوده و براساس آن تبیین و تکامل یافته است. بر این اساس، آخرین تعریفی که شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) در سال 2007 از موزه ارائه کرده بود: «موزه، یک مؤسسه (نهاد) دائمی یا سازمان غیرانتفاعی است که در خدمت جامعه و توسعه آن بوده و به موضوعات مختلف علمی و پژوهشی، برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی ملموس و غیرملموس و محیط‌زیست برای اهداف آموزشی و تربیتی در جامعه می‌پردازد.»

ایکوم دربند ۳ و ۴ اساسنامه خود جامع‌ترین تعریف ازموزه را این‌گونه تبیین کرده است: «موزه موسسه‌ای است دائمی، بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان گشوده است و درخدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می‌کند. هدف موزه‌ها، تحقیق درآثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره‌وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار به ویژه به نمایش گذاشتن آن‌ها به منظور بررسی و بهره معنوی است.»

شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM)، تنها سازمان تخصصی موزه‌ای و موزه‌داران در سطح جهانی است که به ارتقاء و محافظت از میراث‌های طبیعی و فرهنگی کنونی و گذشته، محسوس و نامحسوس، می‌پردازد. این سازمان مردم‌نهاد که در سال ۱۹۴۶ پایه‌گذاری شد تقریباً ۳۰٬۰۰۰ عضو در ۱۳۷ کشور جهان دارد. ایکوم روابط رسمی با یونسکو دارد و به ارائه مشاوره به شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد می‌پردازد. این سازمان همچنین همکاری‌های نزدیکی با سازمان جهانی مالکیت فکری، پلیس بین‌الملل و سازمان جهانی گمرک دارد که کمک مهمی به جلوگیری از قاچاق اشیای تاریخی و فرهنگی و نیز پاسداری از میراث جهانی در هنگام خطرهای طبیعی و بشرساخته هستند.

شهید شهریور1320

به گزارش رسانه گردشگری و فرهنگی خوزستان :شهریور 1320ه.ش. مقطعی تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران می‌باشد که در آن حماسه‌های مهمی رقم خورده است. یکی از این حماسه‌ها که نقطه عطفی در تاریخ سرزمین ایران محسوب و توسط نیروی دریایی کشورمان رقم خورد دفاع در برابر ورود نیروهای متجاوز انگلیس از مرز آبی ایران و عراق، به خرمشهر بود.

رشادتی ماندگار توسط نیروی دریایی ایران در مقابله با اهداف از پیش تعیین شده‌ی دولت متجاوز انگلیس که در تاریخ ایران برای همیشه ثبت شد.

دریابان غلامعلی بایندر و همرزمان جان‌برکف وی در آن روز توانستند با دلاور مردی و جانفشانی از ایران عزیز دفاع کرده و مدافع وطن برای جلوگیری از ورود بیگانگان و تجاوز به خاکش باشند.

غلامعلی بایندر، فرزند دوم مرحوم علی‌اکبر بایندر (پدر ۳ شهید) از تیره ترکان آق‌قویونلو (بایندریه) در سال ۱۲۷۷ ه.ش. در تهران دیده به جهان گشود. وی تحصیلات متوسطه خود را در مدرسه دارالفنون به پایان رساند و سال ۱۲۹۹ ه.ش. از مدرسه نظام مشیرالدوله با درجه ستوان‌دومی فارغ‌التحصیل شد.

بایندر پس از دریافت اولین نشان نظامی خود در اردوکشی مازندران، به خاطر شرکت در جنگ با «سیمیتقو» و ابراز شجاعت و نبرد با نیروهای متجاوز روسیه (در شمال کشور) به دریافت نشان ذوالفقار که بالاترین نشان ارتش بود، مفتخر شد.

غلامعلی بایندر در خرداد ۱۳۰۲ ه.ش. به فرانسه اعزام شد و تا سال ۱۳۰۷ه.ش. ، طی مدت ۵ سال، دوره‌های دانشکده توپخانه «پوآتیه» و دانشکده تکمیلی«مونتن بلو» و دانشگاه جنگ فرانسه را با موفقیت طی و به کشور مراجعت کرد.

سال ۱۳۱۰ ه.ش. و در شرایطی که با درجه سرگردی مسولیت فرماندهی هنگ توپخانه لشکر یک مرکز را عهده‌دار بود، برای تشکیل نیروی دریایی ایران به همراه یک گروه ۲۰۰ نفری جهت آموزش به ایتالیا عزیمت و پس از خاتمه آموزش به همراه ناوهای خریداری شده جدید به کشور مراجعت و نیروی دریایی نوین ایران را در آب‌های گرم خلیج همیشه فارس، عملیاتی کرد.

وی‌ پس‌ از بازگشت‌ به‌ ایران‌ در ۱۳۱۰ه.ش. به‌ سمت‌ کفیل‌ فرماندهى‌ نیروی‌ دریایى ‌جنوب‌ منصوب‌ و عازم‌ آنجا شد. حضور بایندر در این منصب برای پاسداری از حریم مرزهای آبی ایران بخصوص اروندرود اهمیت زیادی داشت.

گزارش کامل در ادامه نوشته