خوزتوریسم

هورالعظیم خندید

به دنبال زنده شدن رودخانه کرخه در بخش‌های انتهایی نزدیک هورالعظیم، انتشار عکس خنده یک کودک در هور مورد توجه شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، به دنبال زنده شدن رودخانه کرخه و رسیدن به قسمت‌های خشک شده هورالعظیم، انتشار عکس خنده یک کودک در هور مورد توجه شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

کاهش شدید خروجی سد کرخه منجر به خشک شدن قسمت‌های پایین دست رودخانه کرخه و بخش‌های وسیعی از هورالعظیم شده بود و تلف شدن دام ها و آبزیان را در پی‌داشت.

سید باقر موسوی با انتشار این عکس نوشت:
۲۹ تیر ۱۴۰۰، انتهای انشعاب شمالی کرخه به هورالعظیم

در طول مدتی که کرخه را خشک کردند و فاجعه هورالعظیم اتفاق افتاد تقریبا تمام گاومیشهای ماده‌ی آبستن جنین آنها سقط شد.
این اولین گوساله‌ای است که پس از باز کردن آب سالم به دنیا آمد.
هنوز خیلی به آب نیاز داریم تا مرگ و میر حیات وحش و گاومیش‌ها متوقف گردد.

حقابه_هورالعظیم_را_آزاد_کنید
حقابه_دائمی_و_واقعی_هورالعظیم

شعار روز جهانی گردشگری

«گردشگری برای رشد فراگیر» شعار روز گردشگری ۲۰۲۱

سازمان جهانی گردشگری شعار روز جهانی گردشگری را با توجه به آسیب‌های ناشی از همه‌گیری کرونا و با تمرکز بر «رشد فراگیر» در تمام سطوح جامعه اعلام کرد.

بیماری همه‌گیر کرونا تأثیر اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای بر روی تمام جوامع داشته است. اقتصاد‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه از این همه‌گیری خسارت‌های زیادی دیده‌اند و در این میان، گروه‌های حاشیه‌نشین و افراد آسیب‌پذیر، بیشتر از همه صدمه دیده‌اند. شروع مجدد گردشگری به راه‌اندازی رشد و بازیابی جوامع کمک خواهد کرد، اما ضروری است که مزایای این اتفاق به شکلی گسترده و منصفانه بین تمام گروه‌ها و افراد توزیع شود و محدود به گروه خاصی نشود؛ بنابراین سازمان جهانی گردشگری، روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱ را به عنوان روزی برای تمرکز بر گردشگری به منظور «رشد فراگیر» تعیین کرده است. این فرصتی است تا به اطلاعاتی فراتر از آمار گردشگری نگاه کنیم و تصدیق کنیم که هر گروهی متشکل از افراد مستقل است. UNWTO از کشور‌های عضو خود و همچنین آژانس‌های وابسته به سازمان ملل متحد، مشاغل و افراد مختلف دعوت می‌کند تا از توانایی منحصربه‌فرد خود در زمینه گردشگری بهره بگیرند و اجازه ندهند هیچ‌کس پس از راه‌اندازی مجدد گردشگری و در چشم‌انداز‌های آینده، از قافله عقب بماند.

روز جهانی گردشگری، که هر ساله در ۲۷ سپتامبر (برابر با ۵ مهر) برگزار می‌شود، یک روز جهانی است که وظیفه‌اش آگاهی‌بخشی در مورد ارزش‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادیِ گردشگری و سهم این بخش در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.

یک چالش جهانی

در سال ۲۰۲۰، حدود ۳۲ میلیون نفر دیگر به زیر خط فقر شدید رانده شدند. به ویژه در کشور‌های کمتر‌توسعه‌یافته، زنان بیشتر از همه به دلیل بحران جهانی ناشی از همه‌گیری کرونا آسیب دیده‌اند. یک دلیل برای این امر این است که آن‌ها عمدتا در بخش‌هایی کار می‌کنند که بیشتر تحت تأثیر همه‌گیری قرار داشته است؛ از جمله گردشگری.

آسیب‌پذیرترین اعضای جوامع کمتر توانسته‌اند با تأثیرات اجتماعی و اقتصادی این بیماری همه‌گیر کنار بیایند. علاوه بر این، در بسیاری از موارد، کارگران، جوانان، افراد مسن، جوامع بومی و افرادِ کم‌توان، منابع یا فرصت‌های معدودی برای بهبودی و بیرون آمدن از این وضعیت دارند.

اصل دوم دستور کار ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار و اهداف توسعه پایدار آن (SDG) این است که «کسی را پشت سر نگذارید.» این تعهد، که توسط همه کشور‌های عضو سازمان ملل و آژانس‌های مختلف آن، از جمله UNWTO، پذیرفته شده است، حالا بیش از هر زمان دیگری به کار می‌آید. وظیفه ما این است که اطمینان حاصل کنیم با بازگشت جهان به وضعیت قبلی و شروع مجدد رشد، زندگی تک‌تک افراد هم بهبود پیدا خواهد کرد.

UNWTO به «دهه اقدام سازمان ملل متحد» برای تحقق اهداف جهانی کاملا متعهد است و همچنین به اصول راهنمای «آینده‌ای که می‌خواهیم، سازمان ملل متحدی به آن نیاز داریم» (یک فراخوان گسترده به منظور ایجاد تحول در جهان) نیز پایبند خواهد بود.

نقش گردشگری در بهبود فراگیر

همانطور که در «سال گردشگری برای توسعه فراگیر» و روز جهانی گردشگری سال ۲۰۲۱ شناخته شده است، گردشگری این توانایی منحصربه‌فرد را داراست که همه را با خود همراه کند و اطمینان حاصل کند که کسی از رشد عقب نخواهد ماند.

گردشگری یکی از ارکان شناخته‌شده در بیشترِ اهداف توسعه پایدار، به ویژه اهداف ۱ (ریشه‌کن کردن فقر)، ۵ (برابری جنسیتی)، ۸ (کار مناسب و رشد اقتصادی) و ۱۰ (کاهش نابرابری‌ها) به شمار می‌رود.

UNWTO به عنوان آژانس تخصصی سازمان ملل برای گردشگری مسئولانه و پایدار، گردشگری را به سمت بهبود و رشد فراگیر هدایت می‌کند. این سازمان تضمین می‌کند که هر بخش از گردشگری در آینده حرفی برای گفتن خواهند داشت، از جمله جوامع، اقلیت‌ها، جوانان و تمام کسانی که امکان دارد با روند موجود، در معرض خطر عقب‌ماندگی از سایرین باشند.

برای اینکه شروع مجدد گردشگری و رشد بتواند تا حد ممکن فراگیر باشد، UNWTO بر روی موارد زیر متمرکز خواهد شد:

مشارکت‌ها: اکنون زمان پرورش و تقویت نقش گردشگری در بخش‌های دیگر برنامه توسعه است. پذیرش اصلاحات سازمان ملل برای تقویت حمایت این سازمان در سطح کشورها، مشارکت با آژانس‌های وابسته سازمان، از جمله برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP)، سازمان بین‌المللی کار، کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD) و زنان سازمان ملل و همچنین مشارکت با سازمان‌های بین‌المللی، موارد بسیار مهمی هستند که اطمینان می‌دهند منافع حاصل از رشد گردشگری در خارج از این بخش هم احساس خواهد شد و به پیشرفت گسترده‌تر کمک خواهد کرد.

طرفداری: اهمیت گردشگری در حال حاضر در بالاترین سطوح سیاسی به رسمیت شناخته شده است و روز به روز هم بر اهمیت آن افزوده می‌شود. UNWTO با در نظر گرفتن نیاز‌ها و اهداف طیف متنوعی از ذینفعان، از جمله کسانی که ممکن است از رشد گردشگری عقب مانده باشند، با دولت‌ها همکاری می‌کند، تا اطمینان حاصل شود که رشد گردشگری داخلی و بین‌المللی به امری فراگیر بدل شده است. روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱ فرصتی را برای دولت‌های سراسر جهان فراهم می‌کند تا نقش گردشگری را در رشد فراگیر ارتقا دهند و نحوه پیشرفت بیشتر را تشخیص دهند.

نگاه به آینده: گشودن پتانسیل اکوسیستم گردشگری و زنجیره ارزش گسترده و تسهیل سرمایه‌گذاری در گردشگری می‌تواند رشد فراگیرتر و پایدارتری را در مناطق جدید، از جمله برای جوامع به حاشیه رانده‌شده، فراهم کند. در کنار این، گسترش دسترسی به آموزش گردشگری و ارائه آموزش‌های خاص مربوط به این بخش، به همه این فرصت را می‌دهد تا از رشد گردشگری آینده بهره‌مند شوند.

گردشگری برای رشد فراگیر

روز جهانی گردشگری ۲۰۲۱ فرصتی منحصر به فرد برای تقویت گفتمان در مورد نقش گردشگری در بهبود و رشد است. UNWTO از کشور‌های عضو و اعضای وابسته خود و همچنین آژانس‌های وابسته سازمان ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی، کسب و کار‌های مقاصد گردشگری و گردشگران به صورت جداگانه دعوت می‌کند تا نقشی فعال در این زمینه ایفا کنند:

اعضای UNWTO: رشد فراگیر گردشگری یکی از ارکان مهم مأموریت UNWTO به شمار می‌رود. روز جهانی گردشگری فرصتی برای کشور‌های عضو و اعضای وابسته است تا از طریق به اشتراک گذاشتن بهترین روش‌ها، نمایش موفقیت‌ها و اطمینان حاصل کردن از اصل رشد فراگیر، تصمیم‌گیری را در بالاترین سطح سیاسی و تجاری تأیید کنند.

آژانس‌های سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی: UNWTO از آژانس‌های وابسته به سازمان ملل متحد دعوت می‌کند تا از مناسبت روز جهانی گردشگری نهایت استفاده را ببرند و نقشی که گردشگری در زمینه‌های مربوطه خود دارد، از تجارت عادلانه و اقدامات اقلیمی گرفته، تا برابری جنسیتی، حقوق جوامع بومی و فرصت‌های موجود برای رشدد جوانان، را به رسمیت بشناسند.

مقاصد و مشاغل: ایده‌ها و تعهدات اگر عملی نشوند، هیچ سوود و فایده‌ای نخواهند داشت. روز جهانی گردشگری فرصتی است برای طیف متنوعی از ذی‌نفعان گردشگری، از جمله مقاصد و کسب و کار‌ها با هر اندازه‌ای، تا ببیند چطور می‌توانند در هنگام شروع مجدد گردشگری فراگیرتر باشند و بهترین روش‌های دستیابی به این امر را به اشتراک بگذارند و از دستاورد‌های موجود تجلیل به عمل بیاورند.

گردشگرها: بدون وجود افراد و تجربیات آنها، گردشگری به معنای واقعی‌اش وجود نخواهد داشت. روز جهانی گردشگری هم سعی دارد همین امر را منعکس کند. از تک‌تک گردشگران خواسته می‌شود تا در این گفتمان شرکت داشته باشند و افکار خود را در مورد اینکه چگونه رشد گردشگری می‌تواند بیشتر و فراگیرتر باشد، با مسؤولان و افراد مربوطه به اشتراک بگذارند

برگزاری نخستین سوگواره نمایشی رایَتِ سرخ در بهبهان

نخستین سوگواره نمایش آیینی «رایَتِ سرخ» به میزبانی شهرستان بهبهان برگزار می‌شود .

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان ، مسئول دبیرخانه تعزیه واحد هنر‌های نمایشی حوزه هنری خوزستان گفت : با برگزاری نخستین سوگواره نمایش آیینی «رایَتِ سرخ» ، امسال گروه‌های تعزیه و شبیه‌خوانان سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله حسین ع در شهرستان بهبهان حضور میابند .

خندانی افزود : این رویداد فرصت مناسبی برای معرفی ظرفیت‌های هنر آیینی استان خواهد بود که جوانان فعال این عرصه در کنار پیرغلامان و اساتید شبیه خوانی فعالیت کنند و به انتقال تجارب خود در این هنر اصیل ایرانی بپردازند.

وی گفت : علاقه مندان برای ارسال آثار به دبیرخانه این سوگواره از ۲۵ تیر تا ۹ مرداد فرصت دارند .

خندانی بیان کرد : زمان برگزاری نخستین سوگواره نمایش آیینی «رایَتِ سرخ» دهه سوم محرم است که توسط حوزه هنری خوزستان و به میزبانی شهرستان بهبهان اجرا می‌شود.

 مینای صُبی، هنر دست صابئین مندایی

مینای صُبی، از رشته‌های صنایع‌دستی بومی و خاص استان خوزستان است که توسط اقلیت دینی صابئین مَندایی (پیروان حضرت یحیی ع) تولید می‌شود. از آن‌جا که ساخت آن تنها در انحصار اقلیت صابِئین مندایی است، به مینای صُبی شهرت یافته است. مینای صُبی اقلب مزین به نقوش بومی شامل قایق، نخل، شتر، لنج، گل و رودخانه است. مینای مورد استفاده به صورت تک‌رنگ (سیاه) و یا رنگین (ترکیبی از چندرنگ) باعث جلوه‌گری بیشتر نقوش محصول می‌شود. مهارت ساخت مینای صُبی (مینای طلا و نقره) در ۲۰ شهریورماه ۱۳۹۱ با شماره ۵۱۷ در فهرست آثار ناملموس ملی ایران ثبت شد. همچنین در سومین نشست شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی که در مردادماه ۱۳۹۸ در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد، اهواز به عنوان شهر ملی مینای صُبی انتخاب و ثبت شد.

 عکس ـ سپیده سلمان‌وندی / روابط‌عمومی و امور بین‌الملل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان

مراسم غسل تعمید و آغاز سال نو مندایی

صابئین مندایی پیروان حضرت یحیی(ع) هستند که در شهرهایی زندگی می‌کنند که دارای آب‌های جاری است تا بتوانند اعمال دینی خود شامل غسل تعمید را انجام دهند. جمعیت زیادی از منداییان در اهواز زندگی می‌کنند و امروز مراسم غسل تعمید آنها برای آغاز سال نو در کنار رودخانه کارون برگزار شد. این عید در ماه «دولا» آغاز می‌شود که مصادف با پایان تیر ماه است و بر اساس اعتقاد پیروان آیین مندائی سال نو همزمان با خلقت حضرت آدم(ع) است. پیروان آیین مندائی ۲ روز آغازین سال نو خود را «دهوا ربّا» به معنی عید بزرگ می‌نامند. صابئین قبل از عید بزرگ به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند و برخی از آن ها دو روز قبل از عید (مصادف با ۲۷ تیر) مراسم غسل تعمید را در ساحل شرقی کارون انجام می‌دهند و بعد از آن اعتکاف ۳۶ ساعته خود را آغاز می کنند. امسال بخاطر شرایط بیماری کرونا غسل تعمید انجام نشد و منداییان در کنار رودخانه به عبادت پرداختند .

محمد آهنگر/فارس

آسیاب های آبی بجا مانده از تاریخ در سردشت دزفول + فیلم

آسیاب های تاریخی سردشت یکی از قدیمی ترین آسیاب های دزفول هستند که در گذشته برای تبدیل غلات به آرد استفاده می شدند .

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، آسیاب‌های تاریخی سردشت مربوط به دوران صفویه و قاجار هستند که جنس آن‌ها از سنگ و ملات آهک (ساروج) است و در گذشته آرد مورد نیاز جمعیتی بالغ بر ۲۰ الی ۳۰ هزارنفر را تامین میکردند.

از قدیمی‌ترین آسیاب‌های این منطقه میتوان به آسیاب خلیل خان بختیاری اولین ایلخان بختیاری مختص به دوره صفویه و آسیاب‌های دوقلو روستای تمد بازارگه اشاره کرد.

این آسیاب‌ها به علت بی توجهی مسئولین شهرستان دزفول در حال تخریب و از بین رفته اند و نیازمند توجه و رسیدگی هستند.

وجود این ظرفیت‌های تاریخی در زمینه گردشگری می‌تواند تاثیر خوبی در جذب گردشگر در منطقه ایجاد کند.

در منطقه سردشت دزفول بیش از ۱۵ آسیاب تاریخی وجود دارد که لازم است میراث فرهنگی این شهرستان نگاه جدی برای شناسایی و بازسازی این آثار داشته باشد.

گزارش کامل در لینک زیر:

https://ahwaz.iribnews.ir/files/fa/news/1400/4/24/6716932_735.mp4

مهر گزارش می‌دهد؛

نابودی میراث ناملموس خوزستان بر اثر خشکسالی هورالعظیم

یکی از فعالان گردشگری در خوزستان گفت: میراث ناملموس مردم محلی این منطقه تحت تاثیر خشکسالی هورالعظیم قرار گرفته است.

خبرگزاری مهر_ گروه جامعه؛ نشست مجازی میراث ناملموس مردم خوزستان با حضور کارشناسان و فعالان گردشگری در حالی برگزار شد که یکی از فعالان این حوزه اعلام کرد، میراث ناملموس تحت تأثیر خشکسالی هورالعظیم قرار گرفته است.

باسم حمادی سرپرست گروه هنری میسان و یکی از فعالان گردشگری عرب خوزستان است که سال‌ها در نمایشگاه‌های گردشگری تلاش کرده تا آئین مردم عرب در جنوب کشور را به دیگران معرفی کند. او در این نشست با اظهار تأسف از برخی سیاست‌ها پیرامون قطع حق آبه هورالعظیم و رودخانه‌های دیگر، سدسازی‌ها و طرح‌هایی مانند انتقال آب کارون، زندگی عادی مردم را در این استان طاقت فرسا دانست و گفت: مردم خوزستان در دمای ۵۰ درجه و قطعی برق کلافه شده‌اند. زیرساخت‌های اقتصادی و گردشگری این استان در حال از بین رفتن است. هورالعظیم یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری کشور خشک شد. دو سال پیش ما را سیل برد حالا چه شده که در مدت دو سال داریم از تشنگی می‌میریم؟

وی در ادامه با اعلام اینکه خوزستان ۵ نهر بزرگ دارد بیان کرد: معضل زیست محیطی روی فرهنگ ما تأثیر می‌گذارد. امروز هورالعظیم به یک صحرا و کویری تبدیل شده که تنها ریزگردهای آن به چشم مردم می‌خورد. ما موسیقی خود را از آب می‌گیریم. ساز ما از نی ساخته می‌شود. مضیف سازه‌ای است که ۶ هزار سال قدمت دارد و از نی ساخته می‌شود. اما وقتی بی آبی باشد دیگر نی وجود ندارد تا این اقامتگاه‌های سنتی ایجاد شود. در حالی که سالانه صدها هزار گردشگر به مقصد مضیف به خوزستان می روند. اما وقتی تالاب نباشد اینها هم از بین می‌روند. مردم هورنشین الان مهاجرت کرده و به شهرها رفته‌اند.

وی گفت: الان آب پشت سد داریم اما مافیای آب و مدیریت غلط موجب شده تا حقابه را ندهند. انتقال آب کارون به فلات مرکزی اشتباه است.

مردم حاشیه هور، دامپروری می‌کنند. صنعتگران سالهاست که بوریا بافی داشته‌اند اما دیگر نمی‌توانند تولید داشته باشند. صید و صیادی به خوبی انجام می‌شد اما الان همین صیادی که یکی از فرهنگ‌های مردم هورنشین است نیز از بین رفته است. در کنار صیادی، مردم کارآوا دارند یکی از مقام‌ها توسط صیادان هنگام کار اجرا می‌شود. اگر آب نباشد چطور این فرهنگ زنده می‌ماند؟

این فعال گردشگری گفت: شهرهای ما دور آب ایجاد شده‌اند. فرهنگ مردم عرب خوزستان برگرفته از آب است. سی و سه پل از آب کارون پر می‌شود ما دوست داریم مردم آب بخورند اما نه اینکه برای کارخانه‌ها و شرکت‌ها مصرف شود. این شرکت‌ها باید در جایی قرار می‌گرفتند که آب‌های آزاد وجود دارد. چرا ما تشنه باشیم اما شرکت‌ها آب داشته باشند؟

وی ادامه داد: ما قبلاً بحث بیکاری، تبعیض و غیره را مطرح می‌کردیم، اما الان از همه آنها کوتاه آمده‌ایم و تنها آب می‌خواهیم. رئیسی رئیس جمهور منتخب در خوزستان گفته بود که مخالف انتقال آب به اصفهان است و مردم منتظر هستند که این وعده عملی شود.

در ادامه این نشست، امیررضا هادی از فعالان رسانه‌ای در حوزه گردشگری نیز گفت: وقتی در غایت حکمران باشید و قرار باشد آب شرب مردم را تأمین کنید شاید اجبارهای حکمرانی شما را وادار کند که اول آب آشامدینی مردم تأمین شود. منابع آبی ایران به شدت آسیب دیده است. شاید باید گفت که آب خوراکی مهم‌تر از آب هورالعظیم است. در حال حاضر شرایطی نیست که بتوان گفت در کوتاه مدت حاکمیت را مجبور کند فکری برای وضعیت فعلی داشته باشد.

وی افزود: شاید یکی از راه حل‌ها برای حفظ میراث فرهنگی، برگزاری تورهای خاص در همین شرایط باشد و به بهانه جذب توریست ثروت به منطقه وارد شود.

هادی گفت: در دهه ۵۰ طرح آمایش سرزمین توسط فرانسوی‌ها انجام شده بود و گفته بودند که صنایع فولاد باید در کنار بنادر و آب باشد اما متأسفانه آن سند اجرا نشد، در حالی که همین الان هم نسخه گشایش و برون رفت از این فضاست. چون گفته شده که چه صنعتی برای کجا باید اجرا شود

نوع زیستی در منطقه کوهستانی گزیر ایذه + فیلم

کوه گزیر با دارا بودن طبیعت بکر و گونه‌های جانوری کمیاب و رو به انقراض، کم نظیرترین نقطه خوزستان از نظر تنوع زیستی و جانوری است .

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ کوه گزیر درمنطقه کارتا یا امامزاده سلطان ابراهیم قرارگرفته است .

این منطقه به دلیل برخورداری از حیات وحش شامل کل و بز، خرس قهوهای، پلنگ ایرانی، گرگ، روباه، کفتار و انواع پرندگان خشک زی و تنوع ماهیان، جزو مستعدترین و غنی‌ترین مناطق حفاظتی استان خوزستان است.

مساحت کوه گزیر بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار است که از دره‌های عمیق و پستی و بلندی‌های زیاد تشکیل شده‌است .

این کوه در حوزه جغرافیایی شهرستان ایذه قرار دارد، اما به دلیل قرار گرفتن در مرز ۲ شهرستان، جزیی از منطقه حفاظت شده شیمبار اندیکا محسوب می‌شود

این کوه از سه طرف با آب محصور شده است و تنها راه زمینی دسترسی به این کوه از روستای شوار امامزاده سلطان ابراهیم ایذه عبور می‌کند.

کوه گزیر را منحصربفردترین نقطه خوزستان از نظر تنوع زیستی و جانوری است و این فیلم توسط سیف الله هاشمی محیط بان پرتلاش منطقه گزیر تصویربرداری شده است .

آبان ۹۷ مدیرکل وقت محیط زیست خوزستان از تصویربرداری از سه پلنگ ایرانی در این منطقه خبر داده بود.

برای تماشای فیلم روی تصویر زیر کلیک کنید

برگی از تاریخ ماندگار خوزستان

یکی از نامه‌های ثبت شده امام جواد علیه‌السلام در تاریخ، نامه ایشان به یکی از خواص اصحاب خود؛ علی‌بن مهزیار اهوازی است.

به گزارش روابط عمومی و ستاد اقامه نماز اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی خوزستان به نقل از ایکنا خوزستان، یکی از نامه‌های ثبت شده امام جواد علیه‌السلام در تاریخ، نامه ایشان به یکی از خواص اصحاب خود؛ علی بن مهزیار اهوازی است.

این نامه در کتاب «الغیبه، شیخ طوسی» و «بحارالانوار، علامه مجلسی» نقل شده است. متن نامه چنین است:

بسم الله الرحمن الرحیم. یا علی احسن الله جزاک و اسکنک جنته و منعک من الخزي فی الدنیا و الآخرة و حشرک الله معنا. یا علی قد بلوتک و خیرتک فی النصیحة و الطاعة و الخدمة و التوقیر و القیام بما یجب علیک. فلو قلت اني لم ار مثلک لرجوت ان اکون صادقا فجزاک الله جنان الفردوس نزلا فما خفی علی مقامک و لا خدمتک فی الحر و البرد، فی اللیل و النهار فاسأل الله اذا جمع الخلائق للقیامة ان یحبوک برحمته تغتبط بها انه سمیع الدعاء.

به نام خداوند بخشاینده مهربان. ای علی بن مهزیار خداوند به تو جزای نیکو عنایت فرماید و جایگاه ترا بهشت قرار دهد و از خواری دنیا و آخرت مصون دارد و تو را با ما محشور بگرداند.

تو را به پند و اندرز و اطاعت و خوف و وقار و مسکنت و در آنچه واجب است آزمودم، اگر بگویم مانند تو را در میان اصحاب ندیده‌ام، امیدوارم راستگو باشم، خداوند جزای اعمال نیک تو را بهشت برین قرار دهد، البته مقام تو بر ما پنهان نیست و خدمت تو هم پوشیده نیست که در سرما و گرما و شب و روز به واجبات قیام کردی، من از پیشگاه خداوند تقاضا دارم وقتی که همه خلائق را جمع می‌کند‏، تو را به پاس دوستی ما به رحمت خویش متنعّم سازد به طوری که مورد غبطه دیگران گردد، او خداوندی است که شنونده هر دعایی است.


علی بن مهزيار دورقی اهوازی مكنی به ابوالحسن، از فقها و دانشمندان شيعه و از محدثان موثق احاديث ائمه اطهار(ع) بوده كه در وثاقت او شك و ترديدی وجود ندارد.
وی به سال ۱۵۴ هجری قمری از پدری نصرانی به دنيا آمد و گويند كه خود نيز در آغاز نصرانی بوده كه بعد در كودكی همراه پدرش مسلمان شده است.
علی بن مهزيار اهوازی، در قرن سوم هجری قمری می زيسته است. وی از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع)، امام هادی و امام عسكری(ع) بوده و احكام دينی را نزد آنها فرا گرفته و در برخی از مناطق، بخصوص در اهواز به عنوان نماينده ايشان بوده است.
علی بن مهزيار از مردم دورق (شادگان امروزی) بود كه بعدا در اهواز ساكن شد. محل تولد ايشان منطقه هنديجان می باشد ولی با توجه به اينكه در قرن سوم هجری قمری هنديجان از توابع شهر دورق بود لذا او را اهل دورق معرفی كرده اند . به طور كلی در مورد زادگاه علی بن مهزيار می توان به اين نتيجه رسيد كه وی در هنديجان به دنيا آمده است و هنديجان از توابع دورق و دورق از توابع خوزستان بوده است و اينكه در متون عربی محل و زادگاه وی را بلاد فارس نام برده اند منظور سرزمين ايران است و اهوازی بودن هم به معنای خوزستانی بودن است.
علی بن مهزيار علم فقه و شناخت احكام دينی رانخست نزد حسين بن سعيد اهوازی كه از بزرگان دين است آموخت و بعدها از محضر چهار تن از امامان شيعه بهره مند گرديد. ايشان از حضرت امام رضا و امام جواد عليهما السلام روايت كرده است و از اصحاب خاص امام محمد تقی(ع) به شمار می رفت و از جانب حضرت و كالت داشت. بدين گونه در نزد آن حضرت مقامی بس بزرگ يافت و نيز از اصحاب امام هادی(ع) بود و در بعضی از نواحی وكيل آن ذات مقدس بود.
بنا بر روايات تاريخی هنگامی كه مامون خليفه عباسی دستور داد تا امام رضا(ع) به عنوان وليعهد او از مدينه عازم خراسان شود امام(ع) در مسير حركت خود در روز شانزدهم صفر سال ۲۰۱ هجری قمری وارد اهواز شد و چند روزی در اين شهر توقف نمود . بعدها در محل اقامت امام (ع) مسجدی به نام مسجد الرضا (ع) بنا گرديد كه علی بن مهزيار وصيت كرد پس از مرگ او را در مسجد دفن كنند. در قسمت غربی بقعه وی و پيوسته به مقبره سالنی وجود دارد كه احتمالا همان مسجدی است كه به آن اشاره شد.
علی بن مهزيار فقيهی صاحب نام و دانشمندی سترگ و عالمی جليل القدر و محدثی صادق و آشنا به سياست بوده كه سرپرستی قسمتی از كارهای اقتصادی و سياسی منطقه را به عهده داشتند. ايشان به اهل بيت و ائمه هدی علاقه فراوانی داشت و هيچگاه از پشتيبانی خود نسبت به اين خانواده غفلت نكرد. او از شاگردان برگزيده امام هشتم حضرت رضا(ع) و از جانب آن حضرت جانشين عبدالله بن جندب وكيل امام صادق و امام كاظم(ع) شدند.
امام جواد(ع) به او فرمودند: ای ابوالحسن علی بن مهزيار اگر بگويم در تمام عمرم شخصی به خوبی شما نديده ام اميدوارم كه در سخنم راستگو باشم و در نامه ای ديگر خطاب به او می فرمايد: خداوند تو را خشنود گرداند به بهشت.
علامه شيخ شوشتری صاحب قاموس الرجال، شخصيت او را از نواب اربعه بالاتر می داند، وی متجاوز از سی و سه كتاب در روايات و احاديث تاليف نموده كه از نظر علمای شيعه كليه روايات و اخباری كه از او نقل گرديده مستند و موثق است.
مزار نورانی او جاذبه میراث معنوی اهواز و زيارتگاه عموم است، مردم از جاهای دور و نزديك به زيارت اين شيفته اهل بيت می آيند و حاجات خود را از او در خواست می كنند و كرامتها از آن بزرگوار ديده شده است.

«قلعه‌سرخه»، جلوه‌ای از معماری اصیل ایرانی

خانه اربابی موسوم به قلعه سرخه، در روستایی به همین نام، در محدوده روستای نوترکی و در بخش مرغاب از توابع شهرستان ایذه در خوزستان واقع شده است.

به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، براساس شواهد موجود و گفته افراد مطلع به تاریخ منطقه و اهالی روستای قلعه‌سرخه، این قلعه توسط حاج‌اسکندر‌خان احمدخسروی در  اواخر دوره  قاجار (حدود دوره سلطنت مظفرالدین‌شاه و محمدعلی شاه) بنا شده است.
 
اسکندرخان احمدخسروی با همراهی عموزادگان و برادران خود، ار بزرگان منطقه هلایجان و نوترکی بودند و از این خاندان بناهای دیگری نیز در منطقه به یادگار مانده است.
 
الگو و فناوری ساخت بنا، برگرفته از معماری اصیل ایرانی در حوزه فلات مرکزی است و در ساخت بنا و بناهای دیگری که منتسب به این خاندان هستند، از سنگ‌لاشه، قلوه‌سنگ و گچ نیم‌کوب محلی به عنوان ملات و اندود استفاده شده است .
 
این بنا و دیگر بناهای مرتبط با خاندان احمدخسروی مانند خانه‌های اربابی "وَر زَرد" و "مال‌سیدی (سعیدی)" و ...، توسط معماران اصفهانی و یزدی ساخته شده که حداقل نامی که از این معماران برجای مانده، نام یک معمار اصفهانی به نام اوس رحیم بوده که خانه اربابی "وره‌زرد" توسط او بنا شده است.
 
بنای قلعه‌سرخه، به شکل پلان مربع و در سه ضلع، دارای فضاهای سرپوشیده مانند آغل / اصطبل، یک فضای مسکونی با سالن مرکزی و اتاق‌های اندرونی، آشپزخانه و سرویس بهداشتی است. وجه تسمیه این بنا به سبب استفاده از لاشه‌سنگ‌های محلی رایج در منطقه که مایل به رنگ سرخ هستند، قلعه‌سرخه نام گرفته است.
 
باتوجه به ساختار و ویژگی‌های دفاعی مورد انتظار در قلعه‌های نظامی، باید گفت این بنا بیشتر کاربرد عمارت اربابی را داشته است. قلعه‌سرخه باتوجه به ویژگی‌هایش از خانه‌های افراد عادی ممتاز شده است؛ بنابراین این بنا بیشتر یک خانه اربابی برای سکونت خان یا خوانین بوده است تا یک قلعه نظامی.
 
در مقابل این بناها، از بناهای شناخته‌شده دیگری که در منطقه مالمیر (ایذه کنونی) ممکن بود کاربری قلعه را داشته باشند، می‌توان به قلعه‌اناری رکعت در بخش دهدز اشاره کرد که دارای برجک بلند بر بدنه خود و مزغل‌های تیرکش بوده است و به دلیل آبگیری سد کارون ۳، در زیر دریایی از آب برای همیشه به خواب رفته است .
 
گفتنی این‌که، اگرچه عمارت اربابی مال‌سیدی نیز دارای برجک است، اما این بنا به دلیل موقعیت متزلزل آن در برابر حملات پراکنده،ممکن نیست یک قلعه یا کاروان‌سرا باشد و باید گفت در واقع این بنا نیز یک عمارت اربابی برای خوانین منطقه بوده است.
 
به دلیل موقعیت ویژه منطقه مالمیر برای خوانین بختیاری به عنوان قشلاق، از این‌گونه بناها در بیشتر روستاهای شهرستان ایذه قابل مشاهده است که به مرور زمان به نسبت متروک و تخریب شده‌اند.
 
 احیاءِ این بناها ظرفیت بسیار بالایی برای جذب گردشگر در خود دارد که در همین راستا پایگاه میراث‌فرهنگی آیاپیر در حال تهیه طرح‌های مرمتی و احیای این بناها است و امید می‌رود با در اختیار قرار گرفتن اعتبارات لازم این بناها احیاء و به عملکرد مناسب برسند.
 
*گزارش از بهنام رضائی