خوزتوریسم

معماری منظرگرا؛ ارتباط بین منظر رود کارون و معماری لبۀ آن

توجه ایرانیان به مناظر طبیعی خصوصاً آب همواره در شکل گیری سکونتگاههای آنها تأثیرگذار بوده که این توجه از نیاز ساکنین منطقه به آب نشأت گرفته است. در بین زرتشتیان و مسلمانان آب عنصری مقدس و لازمۀ طهارت بوده است. ایرانیان گاه با شکل گیری سکونتگاه ها در اطراف آب و گاه با انتقال آب به درون سکونتگاه ها نظیر اتفاقی که در فات مرکزی می ‌افتد، بر اهمیت آب تأکید می کنند. شهر شوشتر به عنوان نمونه ای از مجموعه سکونتگاه ها با شکل گیری میان دو انشعاب کارون به حیات خود ادامه داده است. جریان آب در این رود- شهر موجب خلق فضاهای متفاوتی شده است. نظرگاه، واکنش معماری شوشتر به منظر رود و به عنوان واسط میان فضاهای خصوصی و منظر کارون است. در فرضیه این مقاله تمایل به برو نگرایی معماری سکونتگاه ها با توجه به منظر رود کارون مورد بررسی قرار گرفته است. مقایسۀ نمونه هایی از سکونتگاه های مجاور رود با نمونه های مشابه در داخل بافت تاریخی شهر شوشتر، برونگرایی نمونه های مشرف به منظر رود را نشان می دهد. به این ترتیب تأثیر منظر طبیعی و در نتیجه چشم انداز رود کارون بر مکان یابی، شکل گیری و معماری خانه های شوشتر، حائز اهمیت است؛ منظر کارون عامل پیدایش فضاهای جدیدی همچون کت و ایوان (به مثابه نظرگاه) در معماری درون گرای خانه بوده و ساختار فضاهای زیستی را به سوی برون گرایی سوق می دهد.

برای دانلود روی تصویر زیر کلیک کنید

راهنمای سفر به کول‌فرح ایذه؛ گذری به پنج‌هزار سال تمدن

برای فرار از سرمای زمستان و مسافرتی دلچسب، جنوب کشور همیشه پیشنهادهای خوبی جلوی راه آدم می‌گذارد. یکی از جاهایی که رفتن به آنجا برای هر گردشگری هم فال است و هم تماشا، منطقه «کول‌فرح» ایذه است.

برای فرار از سرمای زمستان و مسافرتی دلچسب، جنوب کشور همیشه پیشنهادهای خوبی جلوی راه آدم می‌گذارد. یکی از جاهایی که رفتن به آنجا برای هر گردشگری هم فال است و هم تماشا، منطقه «کول‌فرح» ایذه است. اعتقاد بر این است که در این نیایش‌گاه نخستین نگاه بشر به مذهب و آیین شکل گرفته است.

«کول» به معنی تنگه باز و «فرح» به معنی شاد است. دره‌ها معمولا تنگ و خفه هستند، ولی کول‌فرح همان‌طور که از نامش پیداست، روح‌افزا و دلباز است. کول‌فرح در شمال‌شرق ایذه در انتهای دشت ایذه قرار دارد. در سمت راست مدخل دره، در کنار رشته‌کوهی، دو قطعه سنگ بسیار بزرگ نامنظم دیده می‌شود که بر آن‌ها، نقوش بدیع از صورت‌های شاه، فرمانروا، زن، مرد،‌ اسرا و همچنین حیواناتی چون گاو،‌ گاومیش و گوسفند حجاری شده‌اند. نقوش این کتیبه در حال نیایش و احترام و حمل هدایا و تقدیس رب‌النوع یا امیر دیده می‌شوند. این اثر به دوران حکومت ایلام (قبل از میلاد) مربوط است و از آثار بسیار مهم باستانی استان خوزستان به شمار می‌رود.

مسیر دسترسی

فاصله ایذه تا اهواز ۱۸۳ کیلومتر است که حدود دو ساعت‌ونیم طول می‌کشد. بعد از رسیدن به ایذه و رد کردن دروازه قرآن نمادین ایذه، در اول شهر تابلوی راهنمای گردشگری وجود دارد که شما را به سمت کول‌فرح راهنمایی می‌کند. در ادامه به سمت راست (به سمت دهدز) پیچیده و جاده را ادامه داده تا به میدان غدیر برسید. در سمت راست، مجسمه بزرگی از یک مرد بختیاری را خواهید دید که در اول بلوار نشسته است. سپس به سمت راست بپیچید و وارد جاده ایذه – دهدز شوید. دو طرف جاده را درختان زیبایی احاطه کرده است. کمی جلوتر در سمت چپ تابلوی راهنمای کول‌فرح را خواهید دید. در بدو ورود به کول‌فرح هم شاید دنبال ساختمان یا موزه‌ای باشید؛ اما روبروی شما تنگه زیبایی قرار گرفته که زمانی پرستش‌گاه نارسینا خدای ایلام باستان بوده است. در اینجا ۶ نقش برجسته متعلق به دوران ایلامی‌ها وجود دارد.

راهنمای بازدید

نگران زمان بازدید نباشید. اینجا موزه روباز سنگ نگاره‌های ایران است و متاسفانه هیچ دروازه نگهبانی برای حراست و اخذ بلیط وجود ندارد.

در کتابچه‌های راهنما، نقش برجسته‌ها از ۱تا ۶ نام‌گذاری شده‌اند. این مساله ربطی به قدمت آن‌ها ندارد. فقط هر کدام با شماره‌ای مشخص شده و تنها مسیر بازدید را تعیین کرده‌اند.

اگر می‌خواهید در این سفر یک تیر و دو نشان بزنید و عکاسی هم بکنید، بهترین زمان حضور در این منطقه و عکاسی از کتیبه‌ها عصر است، یعنی زمانی که آفتاب روی کتیبه‌ها سایه نینداخته است.

در عین حال این را هم بدانید که اگر شخصی و بدون تور به این منطقه سفر کرده‌اید، تابلوهای راهنما زیاد به کارتان نمی‌آید. پس بهتر است از قبل مطالعاتی در مورد سنگ‌نبشته‌های کول‌فرح کسب کنید تا این موزه‌گردی بیشتر بهتان بچسبد.

نقش برجسته‌ها

شماره یک: نخستین نقش برجسته مراسم قربانی را نشان می‌دهد و در ارتفاع ۶ متری از دامنه کوه قرار دارد. پهنای صفحه، یک متروهفتاد سانتیمتر در یک متر است. در آن شاه هانی یکی از حاکمان مستقل آیاپیر که همزمان با شوتروک نهونته دوم پادشاه ایلام در سال ۲۷۰۰ پیش از میلاد بوده در حال قربانی کردن نشان داده شده است.

شماره دو: بر بدنه سنگی تک‌افتاده در قسمت جنوبی و در کنار مسیل، نقش برجسته‌ای با موضوع قربانی کردن برای خدایان ایلامی حجاری شده است. در میانه صحنه، شاه ایلامی بزرگ‌تر از دیگران حجاری شده و دستان خود را به حالت احترام و نیایش در جلو صورت خود گرفته است.

شماره سه: در نزدیکی نقش‌برجسته شماره دو و بر بدنه تخته سنگی بیضی‌شکل، صحنه قربانی برای خدایان ایلامی حجاری شده است.

در این صحنه شخص بزرگ‌تر (احتمالا شاه ایلامی) دستان خود را به حالت احترام بر بالای شکم قرار داده و در جلو روی او، تعدادی از خادمان در حال حمل مجسمه خدای ایلامی هستند که همراه با نواختن چنگ و قربانی کردن گاوهای کوهان‌دار، نشان داده شده‌اند.

شماره چهار: با گذر از نقش‌برجسته شماره سه و در جنوب آن، نقش‌برجسته‌ای پرکار با موضوع اهدای هدایا به شاه یا خدای ایلامی نشسته بر تخت حجاری شده است. در مرکز توجه این نقش‌برجسته، خدا یا شاه ایلامی بر تخت نشسته و میز مخصوص هدایا نیز در جلوی او قرار دارد. تعداد زیادی شرکت‌کننده که یکی از دستان خود را در جلو دهان قرار داده‌اند، به حضور خدا یا شاه ایلامی رسیده‌اند تا هدایای خود را تقدیم کنند.

شماره پنج: در پشت نقش‌برجسته شماره چهار، نقش برجسته‌ای همانند نقش برجسته شماره دو با موضوع قربانی برای خدایان ایلامی حجاری شده است. شخص مرکز توجه، بزرگ‌تر از حد طبیعی حجاری شده، دستان خود را به حالت احترام و نیایش بالا آورده و روبه‌روی او گاوهای کوهان‌داری برای خدایان ایلامی قربانی شده‌اند.

شماره شش: این نقش برجسته در بیرون از تنگه بر روی تخته سنگی تک‌افتاده، حجاری شده است. موضوع آن، حمل مجسمه خدای ایلامی است. تعدادی از خادمان، تخت مجسمه خدای ایلامی ایستاده را بر دوش خود حمل می‌کنند و در پشت سر آن‌ها تعدادی از صاحب‌منصبان ایلامی شرکت‌کننده در مراسم، حجاری شده‌اند.

منبع:ایرنا

زنان در نگاره‌های دوران باستان خوزستان

*مجتبی گهستونی*

اهواز ـ ایرنا ـ خوزستان با وجود اقوام مختلف، كلكسیونی از فرهنگ‌های مختلف است كه زنان در شكل دادن آن تاثیر شگفت انگیزی داشته و دارند.

مشاهده نقش برجسته‌های متعدد در ارتفاعات خوزستان از زنان، همچنین وجود سردیس ها، مجسمه‌ها و پیكرك‌هایی كه به زنان اختصاص دارد، وجود یك مجسمه نیم تنه تاریخی از یك زن در آرمستان‌های شمال خوزستان، وجود داستان هایی تاریخی كه نقش اصلی آن را زنان بازی می كنند، وجود نقوش اشیا زنانه بر روی سنگ مزارهای تاریخی خوزستان، تولید انواع صنایع دستی و حضور فعلی و البته پرقدرت زنان در صحنه های اجتماعی و اداره كانون گرم خانواده ایرانی همه گواه از نقش بی بدیل زن از گذشته تا به امروز دارد.

گزارش کامل در ادامه مطلب

"درخزینه- مسجد سلیمان"؛ نخستین راه آهن بین شهری ایران

زمانی که در خرداد ماه ۱۲۸۷ خورشیدی (می ۱۹۰۸ میلادی) زمین میدان نفتون با فوران نفت و گاز به ضربات مته حفاری "رینولدز" پاسخ داد، حفاري در چاه نفت شماره یک مسجد سليمان به پايان رسيد، و نفت به چرخه تولید وارد شد. این در حالی بود که تا یک ماه قبل از آن دارسی و شرکایش در نامه ای به رینولدز از او خواسته بودند ادامه کار دست بکشد.
اما ميدان نفتي کشف شده به عنوان يكي از بزرگترين ميادين نفتي برای بهره برداري به سرمایه هنگفتی نیاز داشت و بخشی از این سرمایه با تاسیس شركت نفت انگليس و ايران (Anglo Persian Oil Company) در سال ۱۹۰۹ مرتفع گردید. این شرکت در صدد بر آمد برای تامین نیازهای خود از جمله نيروی انسانی، خدمات و تجهیزات، مسیری را احداث نماید.

اغلب تجهیزات مورد نیاز نفت که از بریتانیا می آمد، از خرمشهر با كشتي هاي بخار (River Steamer) كه به آنها مَركب هم مي گفتند، به اهواز منتقل می شد. انگلیسی ها برای انتقال این تجهیزات به مسجد سلیمان، مسیر "درخزینه" و شاخه آبي گُرگُر را در رود کارون، انتخاب کردند. (درخزینه در حاشیه کارون و بین اهواز و شوشتر قرار دارد). از این رو، تجهيزات در بارانداز درخزينه، بوسيله دو جرثقيل بزرگ و كوچك که با بخار کار می کردند از لنج ها پياده شده و به وسیله گاري و حيوانات باركش با عبور از مناطق سخت و دشوار کوهستانی و رودخانه ها تا مسجد سليمان حمل مي شدند.

حمل تجهیزات سنگین با حجم زیاد و آن هم با عبور از راه های ناهموار و پر پیچ و خم و تپه ماهوره ها و عبور از رودخانه با دشواری بسیار انجام می پذیرفت و مستلزم زمان زیاد بود. ضمن این که در بین راه هم بعضا تلفات مالی و جانی رخ می داد. از این رو شرکت نفت انگلیس و ایران بر آن شد راهی ایجاد نماید تا این تجهیزات راحت تر و در زمان کمتر به مقصد حمل گردند به همین سبب به فکر احداث خط آهنی بین درخزینه تا میدان نفتون ( مسجدسلیمان ) افتاد.

بنابر این در سال ۱۳۰۰ خورشیدی (۱۹۲1میلادی) شرکت نفت ایران و انگلیس، عملیات احداث خط آهنی را از منطقه درخزینه تا مسجدسلیمان شروع و در سال ۱۳۰۲ خورشیدی (۱۲۹۳ میلادی) تکمیل کرد.
طول اين راه آهن ۵۷ كيلومتر و فاصله بين دو خط ۷۶ سانتيمتر بود. در واقع تا آن زمان هرگز راه آهنی با این طول مسیر در ایران ساخته نشده بود. پیش از این تنها خط آهن شهر ری در سال ۱۳۰۵ تاسیس شده بود که ۸۷۰۰ متر طول داشت و تهران را به شهر ری متصل می کرد. راه آهن سراسری ایران هم حدود ۱۵ سال بعد یعنی سال ۱۳۱۷ به بهره برداری رسید.

برای راه آهن درخزینه به مسجد سلیمان، ايستگاه هايی در طول مسیر با هدف و ماموریت خاصی تاسیس شد. از جمله ایستگاه های "۵ مايل"، "آبگاه"، "۱۶ مايل"، "۱۷ مایل"، "۲۲ مایل"، "۲۴ مايل"، "حاجی آباد"، "تمبی"، "مالکریم"، "گچ پلنت" و "ریل وی" که ایستگاه اصلی و پایانی بود. همچنین ایستگاهی در انتهای خط با نام ایستگاه انبار خوراکی و انبار باروتی وجود داشت.
قطار در این ایستگاه ها توقف می کرد و ذغال سنگ و آب مورد نياز خود را تامين و یا مسافرانی را هم پیاده و سوار می نمود. در ایستگاه تمبی، گوگرد مورد نیاز برای حمل به آبادان و یا به خارج از کشور بارگیری می شد.

در منطقه مالکریم هم یک ایستگاه سوزنبانی وجود داشت که به منظور تامین امنیت عبور دو قطار تاسیس شده بود. در ایستگاه گچ پلنت یک کارخانه تولید گچ وجود داشت که گچ تولیدی توسط قطار بارگیری و جهت استفاده به جاهای مختلف حمل می شد.
ایستگاه ریل وی در چشمه علي مسجد سليمان نيز به عنوان محوطه انبار تخلیه کالا و تجهیزات و تعميرگاه اين قطارها مورد استفاده قرار می گرفت و در نهایت ایستگاه پایانی که به انبار خوراکی و انبار باروتی معروف بود و برای تخلیه و یا بارگیری مواد غذایی و یا مهمات مورد نیاز عملیات انفجار برای جاده سازی استفاده می شد.

این خط آهن هشت لوکوموتیو داشت که در ابتدای کار با لوکوموتیو های سبک که از هیئت واگذاری و فروش ارتش در انبار ملزومات ایستگاه راه آهن کانتارا در مصر در اختیار گرفته بودند شروع به کار نمود. (این لوکوموتیو ها در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفته بودند). در سال ۱۹۲۵ تعداد دو دستگاه لوکوموتیو مخزن دار مدل ۰.۶.۲ساخت شرکتkerr Stuart و ۲۵ واگن از بریتانیا به این خط انتقال داده شد. و در سال های بعد لوکوموتیو های جدیدتری به این خط اضافه شد. سوخت این لوکوموتیو ها در ابتدا نفت بود ولی کمی بعد به زغال سنگ تغییر پیدا کرد.

در طول مسیر راه آهن چندین پل کوچک و بزرگ وجود داشت که برخی آثار آنها هنوز باقی مانده است. از جمله چهار پل بزرگ وجود داشت که سه تای آن در تقاطع رودخانه تمبی که فلزی بودند و یکی دیگر با دهانه های هلالی بر روی رودخانه بهلول (بتوند) که تنها آثار ستون های بتنی و یا سنگی آن مشهود بوده و به یادگار مانده در برخی از نقاط نیز آثار شن ریزی مسیر خط آهن قابل مشاهده است. ولی به طور کل مسیر از بین رفته و یا بافت مسکونی پیدا کرده است.
بين سال هاي ۱۳۲۴د تا ۱۳۲۸ هجری شمسی این راه آهن در اوج فعالیت خود بخصوص در خلال سال ۱۳۲۶د ش ماهيانه حدود ۹۸۰۰ تن كالا را جابجا ‌کرد. در خلال اين سال‌ها، احداث جاده ماشين رو، بين مسجدسليمان و آبادان نیز که در برنامه کاری قرار داشت به بهره برداری رسید، چرا که استفاده از حمل و نقل جاده ای سریع تر و کم هزینه تر بود.
خط‌آهن درخزینه- مسجد سلیمان، طي عمر ۲۷ ساله خود، بيش از يك ميليون تن کالارا جابه‌جا کرد و طي سال‌هاي اوليه راه‌اندازي آن در مناطق نفتخيز، علاوه بر كالا، مواد غذایی، مسافران را هم نقل و انتقال می داد و طی سه دهه نقش بسیار مهمی برای صنعت نفت و توسعه حوزه مسجدسلیمان ایفا نمود.

تهیه نقشه مسیر راه آهن نفت "درخزینه- مسجدسلیمان"

نقشه این راه آهن با کوشش پرویز آریان فر، سرپرست طراحی و مهندسی برق، شاغل در مدیریت مهندسی و ساختمان، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و با همکاری ادارات روابط عمومی شرکت ملی مناطق نفتخیز و اداره مهندسی نقشه برداری، تهیه شده است.
در واقع تاریخچه تاسیس این خط آهن در حین مطالعه و انجام تحقیقات در تاریخ صنعت نفت، مورد توجه و ترسیم نقشه آن به عنوان نخستین ریل آهنی کشور، در دستور کار قرار گرفت؛ بویژه آن که این خط به سبب اکتشاف نفت در میدان نفتون (مسجدسلیمان) تاسیس شد و در زمان خود نقش بسیار مهمی در نقل و انتقال تجهیزات نفتی داشته است.
به این ترتیب با استفاده از عکس های هوایی ماهواره ای و مراجعه به برخی از همکاران بازنشسته صنعت نفت و ساکنان قدیمی منطقه، همچنین طی چندین مرحله مکاتبه با شرکت بی پی و بررسی اسناد و تصاویر باقی مانده از آن دوران، نسبت به مسیر یابی اقدام شد.
در نهایت پس از جمع آوری اطلاعات کافی و کامل، تعیین مسیر و با هماهنگی و همکاری ادارات روابط عمومی شرکت ملی مناطق نفتخیز و اداره مهندسی نقشه برداری و طی یک عملیات پیاده روی پنج روزه و تهیه مختصات و برداشت حدود 800 نقطه آن هم با استفاده از جی پی اس و دوربین عکاسی، نقشه برداری از این مسیر پایان یافت و پس از یک سال و اندی یک نقشه جامع و کامل و با گرافیکی زیبا از مسیر خط آهن شامل طول، محل و تعداد ایستگاه ها و محل پل ها تهیه شد.
این نقشه می تواند هم به عنوان یک مرجع تاریخی و هم به عنوان یادگاری از تاریخ این صنعت برای آیندگان و نسل جوانی که علاقه مند به کسب اطلاعات و آشنایی با تاریخ صنعت نفت قرار بگیرد و با مشاهده آن گذشته را مرور کرده، تلاش ها و زحماتی را که در این راه کشیده شده است، از نزدیک لمس کنند.

با سپاس از پرويز آريانفر

پايگاه اطلاع رساني پتروميوزيم

پ.ن:

محسنیان پژوهشگر حوزه راه آهن :

پژوهشگر تاریخ راه‌آهن ایران معتقد است با آنکه کلنگ احداث راه آهن سراسری ایران در ۲۶ مهرماه سال ۱۳۰۶ به زمین زده شده است اما مستندات تاریخی دقیقی وجود دارد که نشان می‌دهد مبدأ تاریخی راه آهن در ایران، ۹ خرداد ماه ۱۳۰۴ بوده است.

ورود راه‌آهن در ایران در سال ۱۲۶۷ خورشیدی (معادل ۱۸۸۸ میلادی) با مسیر تهران شاه عبدالعظیم در ری ساخته شده است، اما این راه‌آهن با طول ۸۷۰۰ متر بیشتر جنبه نمادین و محلی داشت، نه کشوری و حتی منطقه‌ای. پیش از سال ۱۳۰۴، در ایران حدود ۷۰۰ کیلومتر راه‌آهن ساخته شد که از جمله آنها می‌توان به مسیرهایی مانند تبریز-جلفا، زاهدان- میرجاوه، رشت - پیربازار، بوشهر- برازجان و درخزینه در نزدیکی شوشتر اشاره کرد، اما باید توجه داشت که این مسیرها کوتاه با عملکردی محلی داشته ونقش کشوری نداشتند، و سرمایه‌گذاری‌ همه آنها توسط خارجی ها انجام شده بود.

ود.

این پژوهشگر با تمرکز بر ساخت راه‌آهن سراسری که در ۲۳ مهر ۱۳۰۶ (۱۵ اکتبر ۱۹۲۷ میلادی) کلنگ‌زنی شد، اظهار کرد: این پروژه با هدف اتصال مرکز کشور به دریای آزاد و ایجاد شبکه حمل‌ونقل ملی، نقش مهمی در توسعه کشور داشت. اما به مستند معتقدم تاریخ شروع پروژه راه‌آهن سراسری نباید ۲۳ مهر ۱۳۰۶ در نظر گرفته شود، بلکه باید به تاریخ تصویب مصوبه مجلس در ۹ خرداد ۱۳۰۴ برگردد، زمانی که مجلس تصویب کرد مالیاتی ویژه بر قند، شکر و چای برای ساخت راه‌آهن وضع شود. این نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های اولیه برای راه‌آهن در ایران از سال ۱۳۰۴ آغاز شده است

راه آهن سراسری ایران به دلیل اهمیت تاریخ‌اش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

۹ خرداد ۱۴۰۴ به طور دقیق ۱۰۰ سال از آغاز ماجرای خط سراسری راه آهن ایران می‌گذرد.

منبع:ایسنا

عطر نرگس بهبهان در وزارت میراث فرهنگی پیچید

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی خوزستان ظهر دیروز شنبه ۵ بهمن ماه ۱۳۹۸ سیدحکمت اله موسوی مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان با حضور در وزارت میراث فرهنگی دسته گل های نرگس را تقدیم به دکتر مونسان وزیر میراث فرهنگی، معاونین وزیر و جمعی از مدیران، همچنین کارشناسان میراث ناملموس،ثبت طبیعی و تلاشگران عرصه رسانه در خبرگزاری میراث آریا کردند. مردم شریف بهبهان براساس آیین و سنتی قدیمی هرساله ۸هزار شاخه گل نرگس را به نشانه ارادت به آقاعلی بن موسی الرضا(ع) تقدیم به آستان قدس رضوی می کنند که امسال نیز این آیین معنوی با حضور نماینده محترم ولی فقیه در استان،امام جمعه بهبهان،مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان و جمعهی از مردم ولایی بهبهان در حرم مطهر رضوی اجرا شد. شایان ذکراست این آیین با تلاش وزارت میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان در آستانه ثبت ملی قرار دارد

راه اندازی موزه صنعت نفت درمسجد سليمان اداي دين وزارت نفت به اولین شهر نفتی ایران است

مدير موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با اشاره به نظر وزیر نفت مبني بر اینکه "مسجدسلیمان پیشانی صنعت نفت است" تکمیل و راه اندازی موزه صنعت نفت در اولین شهر نفتی ایران را ادای دين وزارت نفت به مسجدسلیمان، خوزستان و ایران اعلام كرد .

به گزارش پايگاه اطلاع رساني پتروميوزيم ، در نشست اكبر نعمت الهی، مدیر موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت با احمد محمدی مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، بر اهمیت و تسریع در تکمیل و راه اندازی موزه اکتشاف،حفاری و تولید صنعت نفت در مسجد سليمان تاکید شد.

نعمت الهی در اين نشست كه چهارشنبه 2 بهمن ماه سال جاري در اهواز برگزارشد ،با اشاره به تشکیل کارگروه های چهارگانه موزه مذکور، تحقق این مهم را در گرو همکاری و همراهی همه بخش های صنعت نفت دانست و از همکاری های شركت ملي مناطق نفتخيز جنوب در این زمینه تقدیر کرد.
احمد محمدی نیز در این نشست ، با توجه به اهمیت میراث صنعتی و همچنین تاثیر نفت در سرنوشت کشور خاطرنشان کرد : مناطق نفت خیز جنوب فعالانه در تحقق این آرزوی دیرینه همراه مدیریت و کارشناسان موزه ها و مرکز اسناد صنعت نفت خواهند بود.

حمیدیه تاریخی پررمز و راز با عطر گل‌های شب بو

آثار تاریخی و باستانی بسیاری در حمیدیه وجود دارد؛ مهم‌ترین و قدیمی‌ترین آثاری که در شهر حمیدیه وجود دارد محوطه باستانی نهر تیری است این محوطه در ورودی شهر حمیدیه واقع است.

به گزارش خبرگزاری فارس از حمیدیه، آثار تاریخی و باستانی بسیاری در شهرستان وجود دارد؛ مهم‌ترین و قدیمی‌ترین آثاری که در شهر حمیدیه وجود دارد محوطه باستانی نهر تیری است این محوطه در ورودی شهر حمیدیه واقع است و در سال 1381 به شماره 7930 بانام محوطه تاریخی حمیدیه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

این محوطه دارای آثار سفالی و مفرغ از دوره‌های باستانی است؛ با توجه به تحقیقات و کاوش‌های دانشمندان در این محوطه گفته می‌شود این محوطه حامل لایه‌های مختلف تاریخی است.

قصر تاریخی حمیدیه

یکی از منحصربه‌فردترین آثار جنوب غربی ایران قصر تاریخی حمیدیه به شمار می‌رود این اثر در غرب شهر حمیدیه و در کناره‌های شرقی رودخانه کرخه واقع است این اثر شامل هشت هکتار باغ و ساختمان‌های مجزا است که هرکدام در نوع خود بی‌نظیر است.

قصر تاریخی حمیدیه در سال 1380 به شماره 3980 به نام کوشک تاریخی حمیدیه در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد؛ برخی قسمت‌های قصر تخریب‌شده بود که اخیراً در سال 1392 بودجه‌ای جهت مرمت آن اختصاص یافت و در سال 1393 بخش‌هایی از آن مرمت شد.

از شگفتی‌های این بنا وجود تونل‌های زیرزمینی آن در زیر شهر و عبور آن‌ها از بخش‌ها مختلف است؛ همچنین ساخت سیستم آب‌رسانی در عمیق‌ترین قسمت رودخانه کرخه یکی دیگر از زیبایی‌های مهندسی این اثر تاریخی است.

یادمان جهاد عشایر عرب خوزستان

حضور حمیدیه در جنگ جهانی اول هم کم‌رنگ نبوده حضور مردان غیور و قبایل عرب خوزستان در محل «غدیردعی» و ایستادگی در مقابل متجاوز که نتیجه این ایستادگی اتفاق افتادن جنگی به نام المنیور بوده است.

در این جنگ که انگلیسی‌ها می‌خواستند سرزمین‌های قبایل عربی خوزستان را اشغال کنند مردم با پیروی از فتوای رهبران دینی و مراجع تقلید شیعیان جهان در مقابل این تجاوز ایستادند، در پی این ایستادگی جنگ سختی در نزدیکی روستای گمبوعه در محل غدیر الدعی و تپه‌های المنیور اتفاق افتاد که بسیاری از مردم عرب در این جنگ و جهاد به شهادت رسیدند.

در این جنگ مردم عرب خوزستان بدون هیچ پشتیبانی و با سلاح‌های سرد ازجمله فاله و مگوار در مقابل سلاح‌های پیشرفته متجاوزان انگلیسی مقاومت کردند و ایمان بر زور پیروز شد، قبایل این منطقه در این جنگ لشکر مسلح بریتانیایی را شکست دادند و تا اهواز و آن‌سوی کارون تعقیب کردند.

یادمان این جهاد بزرگ با امر ولی امر مسلمین جهان هم‌اکنون در روستای گمبوعه در مقبره جهاد احداث شد و هرساله مهمانان نوروزی و راهیان نور از این محل مقدس زیارت می‌کنند.

آخرین پیشروی دشمن بعثی

بعد از آغاز جنگ تحمیلی رویای شوم تسلط بر خوزستان خواب دشمن را رنگین کرده بود. و این امر تنها با تسلط بر مرکز خوزستان یعنی اهواز میسر نمی‌شد. جوانان انقلابی حمیدیه، اهواز، گمبوعه، حلاف، خسرج و سایر روستاهای اطراف فهمیده بودند که تحقق این رویای دشمن خبیث کشور اسلامی را از هم می‌پاشد.

دشمن بستان، سوسنگرد، هویزه و به‌طورکلی منطقه دشت آزادگان که آن زمان دشت میسان نام داشت را تحت سیطره خود قرار داده بود؛ در آن زمان حمیدیه جزئی از شهر اهواز بود در این میان امام خمینی (ره) فرمودند: مگر جوانان اهواز مرده‌اند؟ این سخن دل‌های عاشقان آن حضرت را به وجد آورد و خون جوانان این منطقه را جوشاند.

همه مردم از پیر و جوان بسیج شدند تا حرکت دشمن متجاوز را مختل کنند؛ کشاورزان زمین‌های کشاورزی خود را غرق آب کردند این امر سبب شد که دشمن مجبور باشد تنها از محور سوسنگرد به‌سوی حمیدیه حرکت کند جوانان انقلابی در نزدیکی روستای پیج سید جابر در نزدیکی شبیشه کمین کردند و با تعدادی آرپی‌جی تانک‌های دشمن را هدف قراردادند باری دیگر آن‌ها باقدرت ایمان قدرت راهی را شکست دادند و اولین شکست نیروهای دشمن بعثی در 9 مهرماه 1359 در حمیدیه رقم خورد.

سازه‌های آبی حمیدیه

وجود رودخانه کرخه و حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی حمیدیه، از آن محلی مناسب برای کشت و زرع ایجاد کرده است اما این امر تنها به عبور رودخانه کرخه محدود نمی‌شود و در دوره‌های مختلف تاریخی سازه‌هایی از قبیل بندها، تثبیت‌کننده‌ها، پل بندها و سدهایی بر این رودخانه احداث‌شده است.

این سازه‌های را می‌توان از مهم‌ترین و شگفتی‌های مهندسی آبی برشمرد برخی را برای جمع‌آوری آب، برخی را برای هدایت حرکت آب، برخی را برای ذخیره و برخی هم برای ذخیره و هم برای عبور و مرور استفاده کردند.

بقایای این آثار را هم‌اکنون می‌توان بر روی رودخانه کرخه مشاهده کرد. وجود سد انحرافی کرخه در نواحی روستای علاوه از بخش مرکزی حمیدیه یکی دیگر از سازه‌های آبی نوین بر رودخانه کرخه است.

محصولات کشاورزی

عبور رودخانه کرخه از این منطقه دشت حاصلخیزی را به وجود آورده است وفور آب سبب شده است حمیدیه در طول فصول سال کشت شود. صیفی‌جات، گندم، برنج و سبزی‌ها و غیره کشت می‌شود این منطقه یکی از قطب‌های کشاورزی ایران و جنوب غرب ایران محسوب می‌شود.

سبزیجات، گندم و گوجه حمیدیه در کشور معروفیت خاصی پیداکرده است و به تمام نقاط کشور صادر می‌شود.

وجود گل‌های شب بو یکی دیگر از ویژگی‌های منحصربه‌فرد طبیعی و کشاورزی حمیدیه است وجود این گل سبب شده که بسیاری از دوستداران طبیعت‌گردی حمیدیه را به نام «گل شب بو» بشناسند.

صنایع‌دستی

به‌طور حتم این هنر با محیط‌زیست و پیرامون بشر ارتباط تنگاتنگی دارد. وجود نخیلات، دشت و تالاب در این منطقه باعث شده است که حرفه‌ها و صنایع‌دستی متفاوتی در دوره‌ها و برهه‌های مختلف وجود داشته باشند شاید برخی هم امروز از خاطر و یاد مردم رفته باشد اما هنوز هم آثار از آن‌ها می‌توان در حمیدیه پیدا کرد.

ازجمله این آثار هنری و صنایع‌دستی می‌توان به سجاده بافی، حصیربافی، بوریابافی، سفالگری، دوخت انواع بشت، سوزن‌دوزی و لباس اشاره کرد.

اکو توریسم

زیبایی عبور آب از میان تپه‌های رملی و صحراهای طلایی رنگ دل هر بیننده را به شوق وا‌می‌دارد صحراهایی که زیستگاه شترهای اصیل و زیبا، زیستگاه انواع خزندگان ازجمله مار صحرایی عربی شاخ‌دار و انواع گونه‌های گیاهی و جانوری کم میاب است.

پرورش اسب اصیل عربی در میان مردم حمیدیه از مهم‌ترین کارهایی است که تاکنون میان آن‌ها رواج دارد؛ وجود جنگل‌های سبز و گونه‌های گیاهی متفاوت زیستگاه خوبی برای جانوران شده است ازجمله این جنگل‌ها جنگل گمبوعه، حمیدیه و مسیر خسرج است در ناحیه انتهایی این جنگل‌ها صحراهایی وجود دارد که محل خوبی برای اکوتوریسم و گردشگری طبیعی ایجاد کرده است.

منبع خبرگزاری فارس

استقبال از موزه ایذه 

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی خوزستان،هفته نخست گشایش موزه باستان شناسی ایذه با استقبال مواجه شده است، این گزارش بخش هایی از بازدید مردمی و دانش آموزان در روزهای گذشته می باشد.

مجموعه جهانی آسیابها و آبشارهای شوشتر

مجموعه جهانی آسیابها و آبشارهای شوشتر مجموعه‌ای به هم پیوسته از پلها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب هستند که در ارتباط با یکدیگر کار می‌کنند و در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شده‌اند . در سفرنامه مادام ژان دیولافو باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.مجموعه تاریخی شوشتر به صورت یکجا به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌ است.

 مهدی پدرام خو