خوزتوریسم

دره «چالکندی» دزفول/چم سبز اندیمشمک

دره چال کَندی رودخانه دز، دره‌ای دیدنی در استان خوزستان است که بین شمال دزفول و شرق اندیمشک قرار دارد

این منطقه، از جاهای دیدنی دزفول و همچنین از مناطق تماشایی نزدیک اندیمشک به شمار می‌رود.

مردم دیار اندیمشک، به این منطقه چم سبز می‌گویند. «چم» در زبان لری به معنای کنار رودخانه هم به کار می‌رود.

وجود کلمه «سبز» نیز گویا به‌دلیل وجود گیاهان، سرسبزی و همچنین رنگ آب این منطقه است

عمق آب در چال کندی به ۳۰ متر هم می‌رسد؛ با وجود این، آبِ فوق‌العاده زلال آن، به شما اجازه می‌دهد کف رودخانه را ببینید.

آرامش رودخانه، حاشیه طبیعی آن و زیستگاه‌هایی که هنوز تخریب نشده‌اند.

نیزارها، بیشه‌زارها و علف‌زارهای منطقه هنوز حس آرامشی به گردشگران می‌دهد

چال کندی به دلیل داشتن عمق بالا و دیواره‌های بلند از دو طرف در فصل تابستان، هوایی خنک و فضایی آرامش بخش و دلنشین دارد.

سال‌ها پیش اهالی این دیار، در صخره‌ها، استراحتگاه‌هایی شبیه به غار ساختند. این اتاقک‌ها که در اندازه‌های مختلف ساخته شده‌اند، «کت» نام دارند.

چال کندی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌ها و تفرجگاه‌های گردشگری مردم محلی در تابستان است و مردم برای فرار از گرمای شهر به این منطقه خنک سفر می‌کنند. در این محوطه شرایط شنا، قایق‌سواری و ماهی‌گیری فراهم است.

طبیعت زیبای چال کندی دزفول در کنار زیبایی و هیجان، گاهی اوقات خطر‌آفرین هم می‌شود. در دره پر آب چال کندی گرداب‌های زیادی وجود دارد که اگر توجهی به آنها نداشته باشید، ممکن است به دردسر بیفتید.پیشنهاد می‌کنیم سفر به این منطقه زیبا را همراه با لیدرهای باتجربه یا افراد محلی تجربه کنید. اتفاقات ناخوشایند در طول سفر، لذت را از شما گرفته و خاطره‌ای تلخ به جای می‌گذارند. برای سفر به این منطقه همراه داشتن جلیقه نجات ضروری است.

طبیعت همان‌قدر که زیباست، ممکن است خطرآفرین هم باشد. پس بهتر است احتیاط‌های لازم را برای سفر بهدره «چالکندی» دزفول/چم سبز اندیمشمک رعایت کنید.

آبشارهای بی نظیر آرپناه در شمال خوزستان

آبشارهای آرپناه در شهرستان لالی یکی از زیباترین چشم انداز های طبیعی استان خوزستان محسوب می شود که در چهار فصل سال گردشگر پذیر است .

اگرچه خوزستان یکی از استان‌های گرمسیری ایران به‌حساب می‌آید، اما مناطق خوش‌آب‌وهوا و پردرختی هم دارد که گردشگران را جذب خود می‌کند. آبشارهای آرپناه لالی یکی از این دیدنی‌ها هستند.

منطقه‌ای سرسبز را تصور کنید که صدای آب روان که از چشمه‌ای پرخروش جاری می‌شود، در آن پیچیده باشد. چشمه‌ای که‌ در نهایت به‌شکل چند آبشار ازکوه سرازیر می‌شود. این‌جا مجموعه آبشارهای آرپناه لالی است.

آبشارها در فاصله‌ی ۴۴ کیلومتری لالی، در جاده لالی به پِبده قرار گرفته‌‌اند و فاصله‌ی آبشارها تا اندیکا نیز ۴۳ کیلومتر است. دیگر مسیرهای دسترسی به آبشار آرپناه از جاده‌های مسجدسلیمان، دزفول و گُتوَند است که رسیدن به آبشار را ساده‌تر می‌کند.

آبشارهای آرپناه خارج از شهر و در دامنه‌ی کوه قرار دارند. با این وجود امکانات رفاهی لازم در این منطقه تعبیه شده است.

البته وسیله‌ نقلیه‌ی عمومی به منطقه رفت‌وآمد نمی‌کند. باید با ماشین شخصی یا تاکسی دربست خودتان را به آرپناه برسانید. ماشین را به پارکینگ می‌سپارید و پیاده‌روی شروع می‌شود.

منظره‌ی تک‌درخت‌های پراکنده در دشت سرسبز، نوید کوه‌پیمایی دلچسبی را می‌دهد. خیلی زود آلاچیق‌ها و سکوهای سیمانی را می‌بینید که برای چادر زدن یا برپاکردن بساط پیک‌نیک درنظر گرفته شده‌اند. آب آشامیدنی و خوراکی به‌حد کافی همراه داشته باشید. این محل سرویس بهداشتی دارد تا مسافران از این بابت خیالی آسوده داشته باشند.

پل عابر کمک می‌کند گردشگران بتوانند از روی آب جاری بگذرند و به دشت آن‌سوی چشمه دسترسی پیدا کنند. پس محدودیتی برای گشت‌وگذار مقابل‌تان نیست.

آب چشمه در چند نقطه به آبشار تبدیل می‌شود، از این‌رو چندین آبشار پیش روی شما خواهد بود. بستر این آبشارها به حد کافی وسیع و امن هست که بتوانید آب‌تنی کنید و پاشیدن آب پودری خنک را روی پوست‌تان حس کنید.

در عمیق‌ترین جای رود، آب به‌زحمت ممکن است تا کمر شما برسد؛ در گوشه و کنارها آب در حد مچ پا بالا می‌آید. خنکی آبشار و چشمه و سبزی منطقه باعث شده تابستان‌ها هم هوای دلچسبی داشته باشد. آب خنک است و اگر تابستان به چشمه‌های آرپناه بروید، گرما را از تن‌تان می‌گیرد.

آب این آبشارها آنقدر به راهش ادامه می‌دهد تا به چشمه تلوک یا بی‌بی‌ترخان و آب شور برسد و در نهایت به رودخانه کارون می‌ریزد. نکته‌ی جالب دیگر آسیاب‌های آبی‌ست که در مسیر رسیدن به چشمه تلوک ساخته‌اند، مانند آسیاب نهنگ و پلنگ

حصیر بافی با نخل خرما

نخل درخت مقدس و محبوب خوزستانی‌ها می‌باشد.

این درخت پربرکت علاوه بر تنوع خوراکی که از محصولش یعنی خرما دارد، زنان روستایی با برگ‌های خشک شده این درخت جارو، انواع ظروف و زیرانداز تهیه می‌کنند که به عنوان یک صنایع دستی بومی (حصیربافی) معروف شده است.

الام حسین (مادر حسین) ساکن روستای غزاویه بوده که از برگ‌های خشک شده‌ای که حسین از درخت جدا می‌کند حصیربافی کرده و به دیگر روستاییان می‌فروشد.

عکس:سید خلیل موسوی/مهر

احیای هنر ملحفه بافی در شوشتر

ملحفه بافی(روانداز بافی) با پیشینه ای ۱۲۰ ساله، یکی از هنر- صنعت های بومی خوزستان با محوریت شوشتر بوده که در سال ۸۹ عملا منسوخ شد. این هنر دستی با راه اندازی کارگاهی در شوشتر بار دیگر احیا شده است.

در متون كهن ايران اگرچه به صنعت پارچه بافي(نساجي) اشاره شده ولي در هيچ كجا اثري از 'ملحفه بافي' به نحو خاص وجود ندارد.ملحفه يا روانداز بافي به عنوان يكي از رشته هاي بومي شوشتر شناخته مي شود و روايات بافندگان قديمي استان گوياي آن است كه گرمسيري بودن اقليم خوزستان و نياز به رو انداز نازك در فصول گرم، مهم ترين دليل توليد آن بوده است.سرانجامِ مسير پرفراز و نشيب ملحفه بافي شوشتر به عنوان مركز و تنها نقطه توليد اين محصول در استان، آرام گرفتن در خاطره و ياد نسل قديم و ملحفه بافان قديمي اين شهر بوده است.اكنون ملحفه بافي در شمار رشته هايي است كه به جاي تمركز بر رونق بازار و بازآموزش آن بايد راههاي احياي آن را بازگفت و همين احيا نيز اگر صورت نگيرد، از آن چيزي جز پژوهش ها و نقل قول هاي كتبي و شفاهي پراكنده در تاريخ نساجي سنتي خوزستان نخواهد ماند

.

رونمایی از پوستر و روزشمار برگزاری اولین همایش گردشگری جنگ

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر گفت: همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر قهرمان، پوستر و روزشمار اولین همایش گردشگری جنگ طی آیینی رونمایی شد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، سجاد پاک‌گهر ششم خردادماه ۱۴۰۲ با اعلام این خبر افزود: این آیین باحضور حاج‌حسین جهان‌آرا برادر شهید محمدعلی جهان آرا، محمدحسین ارسطوزاده مدیرکل میراث‌فرهنگی خوزستان، مصطفی امانی‌پور مدیرکل ثبت احوال خوزستان، حسن نورانی‌فر مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان، سرهنگ مهدی پوربچاری مدیر مرکز فرهنگی دفاع‌مقدس و موزه جنگ خرمشهر، سیدمحمد سیدی مدیر توسعه میراث‌فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه‌آزاد اروند و جمعی از جانبازان، ایثارگران، خانواده معزز شهدا و مسئولان، برگزار شد.

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر در ادامه با بیان این‌که یکی از انواع جاذبه گردشگری‌ در بسیاری از کشورها، گردشگری جنگ است و از این حیث این کشورها سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی ویژه را در راستای جذب گردشگران بین‌المللی صورت داده‌اند گفت: به‌عنوان‌مثال، آثار باقی‌مانده از بمباران اتمی هیروشیما، آثاری در آلمان، فرانسه، روسیه و تونل‌های کوچی ویتنام محل زمین‌گیر شدن نیروهای آمریکایی در جنگ جهانی دوم، امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری شناخته‌شده و موردعلاقه بسیاری از گردشگران بین‌المللی است.او ادامه داد: کشور ایران نیز به‌دلیل درگیر بودن با جنگ تحمیلی منجر به باقی ماندن برخی آثار از آن دوران دفاع‌مقدس شده و براساس آن امروزه پس از چهار دهه گردشگران بی‌شماری از داخل و خارج از کشور راهی مناطق درگیر در جنگ می‌شوند که این روند با عنوان گردشگری دفاع‌مقدس یا گردشگری جنگ شناخته‌شده است و می‌طلبد در راستای بهره بیشتر از این ظرفیت گام‌های مؤثرتری برداشت که در این میان، برگزاری رویدادهای علمی و همایش‌هایی در این خصوص می‌تواند مؤثر باشد.پاک‌گهر با اشاره به این‌که با برنامه‌ریزی صورت‌گرفته، در سالروز آزادسازی خرمشهر رونمایی از پوستر اولین همایش ملی گردشگری جنگ کشور در سالن همایش‌های سازمان منطقه‌آزاد اروند انجام پذیرفت عنوان کرد: براساس روزشمار در نظر گرفته‌شده در این رویداد، تیر و مرداد ۱۴۰۲ زمان دریافت مقالات، یکم الی پانزدهم شهریورماه داوری مقالات و ۳۱ شهریور تا یکم مهرماه برگزاری این همایش در خرمشهر خواهد بود.او ۱۳ مورد را به عنوان محورهای مقالات این همایش برشمرد و افزود: "برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری جنگ"، "گردشگری جنگ و ترویج صلح"، "طراحی تجربه در سایت‌های میراث‌جنگی"، "تفسیر میراث جنگی"، "توسعه پایدار چشم‌اندازهای فرهنگی گردشگری جنگ"، "گونه‌شناسیگردشگران جنگ"، "اقتصاد گردشگری جنگ و فرصت‌های سرمایه‌گذاری"، "گردشگری جنگ در خوزستان؛ چالش‌ها و فرصت‌ها"، "مردم‌نگاری جنگ"، "گردشگری جنگ و جامعه محلی"، "گونه‌شناسی موزه‌ها و سایت‌های جنگی"، "عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری جنگ" و "جایگاه موزه‌های جنگ در رونق گردشگری جنگ"، محورهای مقالات اولین همایش گردشگری جنگ خرمشهر را تشکیل می‌دهند.رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر با بیان این‌که اولین همایش ملی گردشگری جنگ با مشارکت استانداری خوزستان، اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان، سازمان منطقه‌آزاد اروند، فرمانداری خرمشهر، موزه جنگ خرمشهر و همکاری و پشتیبانی علمی دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه تهران و دانشگاه علامه طباطبایی برگزار خواهد شد، ابراز امیدواری کرد: با برپایی اولین همایش ملی گردشگری جنگ در شهریورماه و مهرماه سال جاری و بهره‌مندی از نتایج علمی و صاحب‌نظران، شاهد بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت این نوع گردشگری و نیز جذب بیشتر گردشگری بین‌المللی برای این حوزه باشیم.

ایلراه بابا احمداندیکا یکی از چشم اندازهای زیبای خوزستان

اهواز - ایرنا - تنگ بابا احمد یکی از ایلراهای کوچ عشایر بختیاری است که در مرز بین اندیکا و لالی قرار دارد و به استناد کتیبه آن توسط حسینقلی خان بختیاری در سال ۱۲۵۷ هجری قمری ساخته شده است .

معبد بردنشانده مسجد سلیمان

معبد بردنشانده در مسجدسلیمان قدیمی ترین عبادتگاه روباز در زمان هخامنشی به شمار می رود که در اسفند ۱۳۶۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.حفاری های غیر مجاز و نوع سازه آن که به صورت خشکه چین می باشد بر اثر عوامل طبیعی همچون سیل باران زلزله آسیب زیاد زیادی دیده است./

دره مخوف دوزویل در لالی؛ شگرف و رازآمیز

یکی از مناطق دیدنی و طبیعی شهرستان لالی، دره (تنگه) دوزویل است که در مسیر جاده اندیکا و استان چهار محال و بختیاری و در منطقه چم سور قرار دارد.

به گزارش خبرگزاری فارس از لالی، دره دوزویل در استان خوزستان جای دارد، ۴۰ کیلومتر آن‌سوتر از شهرستان مسجدسلیمان و در نزدیکی شهر «لالی». لالی شهری بختیاری‌نشین است. بختیاری‌ها به شکاف‌های ژرفی میان کوه‌ها «دوزویل» می‌گویند. دوزویلی که مردمان بختیاری از آن نام می‌برند افزون‌بر شکاف طبیعی باید در کنار رود هم باشد تا همان پدیده‌ای شکل بگیرد که در ذهن آن‌ها به نام دوزویل شناخته می‌شود. دره‌ی لالی همه‌ی آن ویژگی‌ها را دارد؛ از این‌رو، مناسب‌ترین جا برای دوزویل نامیدنش است.

می‌گویند این دره‌ی سهمناک، ۲ میلیون سا پیش شکل گرفته است. حتا زمین‌شناسانی هستند که دیرینگیِ بسیار بیش‌تر از آن برای دوزویل می‌شناسند و از ۶۰ میلیون سال پیش سخن می‌گویند. فاصله‌ی ۲ تا ۶۰ بسیار است. اما به هر‌روی نشان از پدیداری دور و دراز این شکاف بسیار ژرف طبیعی دارد. اگر هم بر روی عددی نخواهیم پافشاری کنیم، دستِ‌کم سنگ‌هایی که در این دره هست گواه آن است که شکل گیری دوزویل به میلیون‌ها سال پیش بازمی‌گردد. صخره‌های غول‌پیکر این دره، انباشته از لایه‌های فسیلی است و از دید زمین‌شناسی درخور بررسی و پژوهش‌های بسیار.

در میان این دره‌ی ژرف، رودی خروشان در جریانی پیوسته است. رود، از میان سنگ‌ها و راه‌های پُرپیچ‌وخم می‌گذرد و از آغاز تا پایان دره را درمی‌نورد. این رود که «سور» نامیده می‌شود، عمق بسیاری دارد و گاه ژرفایش به بیش‌تر از ۱۰۰ متر می‌رسد. رودخانه‌ی سور، به سبب برخورد با تپه‌های نمکی، مزه‌ای شور دارد. تا رسیدن به دوزویل نیز از راهی پیچاپیچ رد می‌شود و پس از گذر پُرهیاهو از دره به راه خود را ادامه می‌دهد تا به شکل رودی خروشان به کارون برسد و به خلیج فارس بریزد.

بدین‌گونه راهی که از میان دره دوزویل می‌گذرد، آبی است. هنگامی که از راه دره دوزویل سخن می‌گوییم به این معنا نیست که آن راه آغازی دارد که با پایان گرفتن دره، به راهی دیگر می‌پیوندد. صخره‌ها، در بسیاری جاها راه را بسته‌اند و گذر به آن سوی صخره، شدنی نیست. دوزویل جایی نیست که بتوان تفریح‌کنان و بی‌هوا از آن گذشت. رودررویی با صخره‌های بلند است و سنگ‌هایی که هیچ روزنه‌ای برای گذشتن از لابه‌لای آن‌ها دیده نمی‌شود. همین است که از دیرزمان تا کنون پُل‌هایی بر روی این دره بسته‌اند تا گذر از فراز آن شدنی باشد.

دره دوزویل چنان تاریک است که برای دیدن رودخانه نیز باید چشم‌ها را باریک کرد. با باریک‌بینی بسیار هم تنها سایه و طرح کم‌رنگی از ژرفای دره دیده می‌شود. این مایه از سایه ناکی، البته ترس آور است. زمانی هم که رودخانه بر اثر بارش‌ها طغیان می‌کند و خروشان‌تر از پیش به دیواره‌ها و صخره‌ها می‌کوبد، هول‌آوری‌اش بسیار بیش‌تر است. آب‌های سرکش بالا می‌آیند و در تلاطمی خشمناک ژرفای دره را می‌انبارند. اگر هم آب‌ها آرام بگیرند، تنگنای دره آن اندازه باریک است که جز پرتوهای کم‌تابشی از آفتاب چیز دیگری نمی‌تواند از میان آن بگذرد و راهی به زمین سخت و آکنده از سنگ‌هایش پیدا کند.دره دوزویل با طبیعتی سهمگین، نزدیک به یک هزار متر درازا دارد و پهنایی ۷۰ تا ۱۰۰ متری. بلندای صخره‌های آن تا ۱۵۰ متر نیز می‌رسد. دورزویل چنین است: آکنده از رمزوراز!

نگاهی به نخستین چاه نفت خاورمیانه از فوران تا تبدیل به موزه صنعتی

در مورد چاه شماره یک مسجدسلیمان و نخستین بودن آن سخن بسیار گفته شده و در این نوشتار تلاش شده تا روند تبدیل آن به موزه وآثار موجود در آن، مورد بررسی قرار گیرند.

همانطور که می‌دانیم دارسی پس اخذ امتیاز کشف معادن زیر زمینی ایران در سال ۱۲۸۰ شرکتی تشکیل داد و پس از شکست کار اکتشاف در چیاسرخ و مامتین، به میدان نفتون (مسجدسلیمان کنونی) رسید. جایی که در آن چاهی اکتشافی به نفت رسید و برگ مهمی از تاریخ صنعت نفت رقم خورد. این مکان همان چاه شماره یک مسجدسلیمان است که امروزه فراتر از یک چاه قدیمی و متروکه است. چرا که به همت دوست‌داران میراث فرهنگی و صنعتی، اکنون به یک موزه دائمی و جذاب تبدیل شده است و در آینده می‌تواند در فهرست آثار جهانی قرار گرفته و روز پنجم خردادماه نیز در تقویم رسمی کشور به ثبت برسد.

تاریخچه حفاری چاه و روند تبدیل به موزه

عملیات حفاری در نخستین روزهای بهمن‌ماه سال ۱۲۸۶ آغاز شد و پس از فوران در تاریخ پنجم خردادماه سال ۱۲۸۷، چاه در عمق ۳۶۰ متری و سازند آسماری تکمیل شد. بنا به گزارش‌های فنی، پس از سال‌ها تولید و ۹ سال پس از فوران، چاه به علت تولید بیش از حد آب و نمک مورد تعمیر قرار گرفت. عملیات حفاری تعمیراتی و راندن لوله‌های جداری، سیمان‌کاری، نصب مجرابند و تلاش برای بستن ناحیه آبزدهی انتهای چاه در چندین نوبت انجام شد تا اینکه در سال ۱۳۰۵ چاه با گِل پر شد. در نهایت در سال ۱۳۱۴ چاه بصورت ایمن سیمانکاری و با گِل ضد خوردگی پُر شد.

در همین زمان یک دستگاه دکل حفاری قدیمی و تجهیزات مربوطه بر روی چاه نصب شد. این اقدام را باید رخدادی تاریخی در توجه به میراث صنعتی برشمرد چرا که به اهمیت نخستین بودن این چاه توجه شده و تجهیزات آن به‌عنوان یادمان نگاه‌داری شد. ۳۶ سال بعد در سال ۱۳۵۰ محوطه چاه نوسازی شد و مساحت آن مقداری گسترش یافت. ضمن اینکه پس از آن ادواتی نیز به مجموعه افزوده شد. در سال ۱۳۷۹ این اثر ارزشمند در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسید.

در همین سال‌ها مهندس اسمعیل فرهادیان، مدیر وقت امور فنی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز مسجدسلیمان و تئوریسین طرح پارک موزه نفت، این چاه را در زمره اجزای اصلی طرح گنجینه تاریخی نفت قرار داد. فرهادیان در آن دوران با انجام مکاتبات و انتشار سلسله مقالاتی اهمیت احداث موزه نفت و ظرفیت جذب گردشگر صنعتی را تشریح کرد و گام مهمی در راستای ایجاد شهر موزه صنعتی مسجدسلیمان برداشت.

اجزای مختلف موزه

گردشگران صنعتی همواره در خصوص کارکرد تجهیزات موزه پرسش‌هایی مطرح می‌کنند. پس در ادامه ادوات موجود در موزه چاه شماره یک بصورت مختصر معرفی می‌شوند.

۱- ماشین بخار: از بخار به‌عنوان نیروی محرک انقلاب صنعتی یاد می‌شود. در حفاری چاه شماره یک نیز نیروی مورد نیاز جهت عملیات حفاری و کشیدن کابل از طریق بخار آب تأمین شده است. ماشین بخار چاه شماره یک از دو بخش دیگ بخار (Boiler) و موتور بخار تشکیل شده است. آب درون دیگ بخار با حرارت سوختی مانند چوب تبدیل به بخار آب گشته و بخار تولیدی وارد موتور شده و با حرکت پیستون در نهایت چرخ موتور به حرکت در آمده است. از نیروی مکانیکی بدست آمده جهت بالا و پایین بردن مته حفاری استفاده می شد.

۲- منجنیق (دراورکس): قرقره ای بزرگ است که کابل فولادی حفاری را در خود جای داده است. ضمن اینکه دستگاهی با عنوان Walking Beam مشاهده می‌شود که با حرکت الاکلنگی خود نیرو را به کابل درون چاه منتقل و سبب تکرار ضربه می شد.

۳- دکل حفاری و متعلقات: حفاری چاه شماره یک به روش ضربه‌ای انجام شده است. روشی که هم اکنون برای حفاری نفت و گاز منسوخ شده و جایش را به روش حفاری دورانی داده است. مته مورد استفاده در آن زمان، یک میله فولادی سنگین و بزرگ بود که بسته به نوع سازند از لبه‌های تیزی برخوردار بود. ضمن اینکه هم اکنون جعبه قرقره ثابت در تاج چاه شماره یک و جعبه قرقره متحرک در زیر آن قراردارد.

گفتنی است که در آن دوران فناوری گِل حفاری وجود نداشت و برای تسهیل در بالا آوردن خرده‌های حفاری، مقداری آب به ته چاه اضافه می شد. پس از برخورد مته با سنگ ته چاه و خرد شدن سنگ، مته با استفاده از نیروی ماشین بخار بالا آورده شده و خرده‌های حفاری با وسیله ای مخصوص به سطح زمین منتقل می شد.

۴- ادوات تکمیلی موزه :

بازدید کنندگان از موزه با برخی دیگر از ادوات قدیمی مورد استفاده در صنعت نفت روبرو می‌شوند که نماد مراحل تولید نفت و گاز بوده‌اند مانند پمپ رفت و برگشتی که در گوشه‌ای از محوطه موزه آرام گرفته و طبق مشخصات نصب شده بر روی آن ساخت کارخانه ویر اسکاتلند است. مورد دیگر یک مخزن و یا تفکیک گر نمادین است که نشان می دهد نفت تولیدی از چاه که دارای مقادیر زیادی گاز است، باید ابتدا در دستگاههای تفکیک مورد فراورش قرار گیرد.

موزه چاه شماره یک، نماد و یادگاری است از قدمت و سابقه صنعت نفت در ایران و پیش درآمدی است بر گشایش موزه بزرگ نفت مسجدسلیمان. به امید آن روز …

فرید کاوش، مسئول موزه نفت مسجدسلیمان

منبع: رویش زاگرس

میدان نفتی نفتون

چاه شماره یک نام اولین چاه نفت خاورمیانه است که در منطقه مسجد سلیمان در استان خوزستان قرار دارد. اولین چاه نفت خاورمیانه در این شهر در منطقه‌ای بنام میدان نفتون درمنطقه دره خرسون (دره خرسان) در ۵ خرداد ۱۲۸۷ به نفت رسید. شروع حفاری این چاه درسال ۱۲۸۶ خورشیدی و خاتمه حفاری درسال ۱۲۸۷ خورشیدی بود. این چاه ۳۶۰ متر (۱۱۷۹ پا) عمق دارد که از آن روزانه ۳۶۰۰۰ لیتر (معادل ۸۰۰۰ گالن) نفت استخراج می‌شد.

به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی " نفت ما " ، نیروی محرکه ماشین‌های استخراج نفت از این چاه از بخار آب تامین می‌شد و به استیم (STEAM) معروف بود. این چاه به «چاه شماره یک» معروف است، و هم‌اکنون در مرکز شهر مسجدسلیمان در کنار منطقه نمره یک بصورت موزه تحت نظارت شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب قرار دارد.[۱] ویلیام ناکس دارسی، (۱۱ اکتبر ۱۸۴۹ - ۱ مه ۱۹۱۷) یکی از بنیانگذاران اصلی صنعت نفت و صنایع پتروشیمی، در ایران بود. او در سال ۱۹۰۰ توافقنامه‌ای با هنری دراموند ولف، آنتوان کتابچی خان و کوته برای اکتشاف نفت در ایران امضا نمود. مذاکره آنها با مظفرالدین شاه قاجار، در سال ۱۹۰۱ شروع شد. در ابتدا مبلغ ۲۰٫۰۰۰ پوند برای اکتشاف، در یک میلیون و دویست هزار کیلومتر مربع، پیشنهاد شد، که در صورت کشف نفت، این امتیاز، برای مدت شصت سال، از شاه قاجار گرفته شود. در مقابل، دولت ایران، ۱۶٪ درصد از سود سالانه این شرکت را، به خود اختصاص داد. البته دولت بریتانیا تا سالها پس از اتمام قرارداد سندیکای دارسی، از ذخائر عظیم نفت ایران، برداشت کرد و سودی بسیار زیادتر از آنچه که دارسی بدست آورد، به دولت بریتانیا تعلق یافت. تیم حفاری تحت نام جورج رینولدز بی، به ایران فرستاده شد و بلافاصله شروع به جستجو و اکتشاف نمودند. تا سال ۱۹۰۳ ویلیام دارسی در حدود ۵۰۰ هزار پوند هزینه کرده بود، کار حفاری و اکتشاف، بدون نتیجه متوقف گردید. سپس دارسی مجبور شد، برای بدست آوردن ۱۰۰ هزار پوند دیگر، شرکت نفت برمه را، در سهام سندیکا، شریک نماید. با شروع مجدد کار حفاری در مناطق جنوب ایران و در منطقه شاردین ادامه یافت. در سال ۱۹۰۷ همزمان نقطه دوم انتخاب گردید و حفاری در منطقه‌ای بنام میدان نفتون در شهر مسجدسلیمان آغاز شد. در سال ۱۹۰۸ در نقطه‌ای دیگر در شهر مسجدسلیماننیز، شروع به حفاری کردند. حفاری‌ها در ماه آوریل بدون هیچ موفقیتی ادامه داشت و سرمایه نهایی، در حال اتمام بود و دارسی نیز کاملأ ورشکست شده بود. اما در تاریخ ۲۶ مه ۱۹۰۸ و در عمق ۳۶۰ متری از زمین میدان نفتون، در مسجدسلیمان، مته حفاری، آخرین لایه را شکافت و نفت، با فشار بسیار زیاد، از زمین فوران کرد.