خوزتوریسم

احیای جشن «دو عیدون» شوشتر

هم‌زمانی ماه رمضان و نوروز در سال ۱۴۰۴، را باید فرصتی برای پیوند معنویت و سنت‌های فرهنگی دانست

شوشتر یکی از شهرهای تاریخی ایران است که قدمت و اهمیت آن در میان شهرهای باستانی کشور از گذشته های دور بود زبانزد بوده است

این شهر که به دارالمؤمنین معروف بوده، از گذشته تاکنون میزبان آئین‌های مذهبی و سنتی بسیاری بوده است.

جشن دو عیدون که اشاره به تقارن عید فطر و عید نوروز دارد از آیین های سنتی و قدیمی شوشتر می باسد که در دوران گذشته اجرا می شد.

در آئین کهن شرکت‌کنندگان با لباس‌های سنتی شوشتری در بخشی از بافت تاریخی شهر و سرای جهانی افضل حاضر و همراه با ساز و آوازهای محلی به شادمانی پرداختند

پخت نشا،فرنی و دیگر خوارکی های سنتی مخصوص که در ایام عید فطر و همچنین نوروز اهالی شوشتر برای پذیرایی به کار می بردند و چاووشی خوانی ،احیای رسم و رسوم قدیم ازدواج در شوشتر که در گذشته رسم بوده در این آئین انجام شد

این آیین به همت گروه فرهنگی و هنری اوسونا ،جمعی از دوستداران میراث فرهنگی و با مشارکت هنرمندان و فعالان فرهنگی اجرا شد.

لازم به ذکر است که پیش از آیین های مانند غم به در پلوپزون و بادباک و بادگیر بازی سنتی نیز در کهن شهر باستانی شوشتر اجرا شده بود

با معرفی آئین‌های رمضان و نوروز، میتواک فرهنگ و سنت‌های بومی را زنده نگه داشت و آن‌ها را به‌عنوان بخشی از میراث ارزشمند ایرانی به آیندگان منتقل کرد و از سوی دیگر نیز گردشگری فرهنگی و اقتصاد جوامع محلی به شدت به برگزاری آیین‌های سنتی مانند نوروز وابسته است. احیای این آیین‌ها می‌تواند به رونق اقتصاد محلی، ایجاد فرصت‌های شغلی و جذب گردشگران بیشتر منجر شود.

عکس:محمد ائمه/ریحانه سید عطار

قایق سواری در کارون

جنوب کشور ما با همه زیبایی ها و جاذبه هایی که دارد، از جمله مناطقی است که هر ساله مورد توجه گردشگران قرار می گیرد، به گونه ای که معمولا در شهرهای استان خوزستان مانند اهواز، شوشتر و خرمشهر در تعطیلات نوروز و حتی غیر از آن، شاهد حضور گسترده مسافران در ساحل رودخانه کارون برای لنج و قایق سواری خواهید بود. چرا که یکی از زیباترین و لذت بخش ترین تفریحات برای گردشگران همین قایق سواری و لنج سواری بشمار می رود.

یکی از تفریحاتی که می توان در استان خوزستان انجام داد قایق سواری در رود کارون است. هر سال گردشگرانی که به اهواز سفر می کنند قایق سواری بر روی کارون را از تفریحات به یاد ماندنی می دانند. رود کارون پرآب ‌ترین و بزرگ‌ ترین رودخانه ایران است. این رود که در سنگ نوشته‌ های باستانی کرن، کرنک و کوهرنگ نیز نامیده شده است، مهد اولین تمدن ‌های بشری در ایران بوده است.

عکس: محمد آهنگر

آئین سنتی معایده

آیین سنتی معایده (تبریک عید، عید دیدنی)، صبح عید سعید فطر در مناطق مختلف عرب نشین خوزستان برگزار شد.

به گزارش ایرنا آئین سنتی معایده توسط مردم عرب خوزستان پس از اقامه نماز عید سعید فطر در مناطق مختلف این استان از جمله منطقه زویه اهواز برگزار شد.

روز عید و پس از اقامه نماز در مساجد، دید و بازدیدها توسط بزرگان، جوانان، نوجوانان، خردسالان و بزرگان در این مناطق آغاز می‌شود.

این آئین در بین عرب‌های خوزستان و در شهرستان‌های اهواز، سوسنگرد، بستان، هویزه، آبادان، شادگان، خرمشهر، ماهشهر، بندر امام خمینی (ره)، باوی، شوشتر، شوش، امیدیه، هندیجان از قدمت دیرینه برخوردار است و روز عید سعید فطر با این دید وبازدیدها از حال و هوای خاصی برخوردار است.

نکته مهمی که در دید و بازدید عید فطر میان عرب‌های خوزستان بیشتر مشهود است، لزوم آغاز عید دیدنی از خانه بزرگان و سادات است.

این دیدو بازدیدها از یک نفر از بزرگان محله آغاز می‌شود و با ملحق شدن دیگران، جمعیتی در آن محله به راه می‌افتد و یااا… گویان وارد منازل می‌شوند.
در این روز در تمامی منازل باز بوده و پذیرای میهمان هستند و در هیچ منزلی بسته نیست.

میهمانان با گفتن «عیدکم مبارک یا اهل البیت»، «عیدکم مبارک ایامکم سعیده» و «عساکم من عواده» وارد منازل می‌شوند

از سنت‌های دیگری که در روز عید فطر در این مناطق مشهود است، معطر کردن منازل با عود و بخور است

بساط قهوه معروف عربی پایه ثابت این مناسبت‌ها در خوزستان است که در روز عید فطر حال و هوای خاصی دارد

سنت دیگری که در روز عید فطر بین عرب‌های خوزستان مورد توجه است، یاد کردن عزیزان از دست رفته است. آشنایان و فامیل پس از حضور در مزار عزیزان خود به سراغ خانواده متوفی می‌روند و می‌خواهند که خانواده عزادار لباس سیاهشان را در آورد

از سادات و بزرگان درخواست می‌شود که در این آئین حضور یابند. این خواسته نیز به احترام آنانی که آمده‌اند، مورد قبول واقع می‌شود.

جمع‌آوری زکات فطریه نیز از شب عید فطر آغاز می‌شود، و دست به دست از کوچک‌ترین فرد خانواده می‌چرخد تا به دست پدر خانواده برسد؛ پدر خانواده آن را، روز عید به مستحق و نیازمند می‌دهد.

شادمانی روز عید نیز روال خاص خود را دارد؛ حضور در منزل بزرگان به‌صورت «یزله» که همان پایکوبی است، صورت می‌گیرد، محلات با حضور جوانان و انجام این اقدام رنگ و بویی خاص می‌گیرد.
در بیشتر شهرستان‌های خوزستان رسم بر این است که بیش از یک یا دو روز را به دید و بازدید عید اختصاص می‌دهند.

مردم عرب خوزستان ساکن شهر و روستاها در این مدت کدورت‌ها و اختلافات را کنار می‌گذارند؛ بزرگان قوم از این مناسبت نهایت استفاده را کرده و اختلافات دو جانبه را برطرف می‌کنند.

روز عید میان عرب‌های خوزستان از تقدس خاصی برخوردار است؛ در این روز آغوش همه برای یکدیگر باز است و صلح، صفا و دوستی مشخصه اصلی عید فطر میان عرب‌های خوزستان است

معایده» به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی خوزستان، همواره مورد توجه ویژه مردم این خطه بوده و هر سال با برنامه‌ریزی دقیق اجرا می‌شود تا پیوند میان سنت‌های اصیل و انسجام جامعه را زنده نگه دارد.

عکس:سید خلیل موسوی/سید حامد موسوی

محوطه باستانی شوش

شهر شوش با وجود آثار باستانی متعدد علاوه بر زیبایی‌های چشم نوازش از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. در این میان قلعه شوش اکروپل با قدمتی بیش از ۱۲۰ ساله یکی از بناهای بسیار جذاب این شهر بشمار می‌رود. نکته قابل توجه در رابطه با این بنا، استفاده از برخی مصالح تاریخی همچون آجرهای کاخ داریوش هخامنشی و آجرهایی با خط میخی حک شده بر رویشان از زیگورات چغازنبیل، برای ساخت این بنا است، به همین علت بسیاری از افراد در باره تاریخ دقیق ساخت بنا دچار اشتباهاتی شده و آن را بسیار قدیمی و باستانی می پندارند. هدف از ساخت قلعه آکروپل فراهم آوردن مکانی برای سکونت باستان شناسان فرانسوی و ایجاد محوطه ای برای حفظ آثار کشف شده بود تا بتوانند به راحتی در باره آثار تاریخی پژوهش انجام دهند. چندی بعد این تفکر به دست باستان شناس فرانسوی، ژاک دمورگان، در سال ۱۸۹۸ میلادی عملی شد. قلعه آکروپل با شماره ثبت ۳۹۸۳ در ۱۰ مهر ماه سال ۱۳۸۰ به ثبت میراث ملی ایران در آمد و سالانه پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر دنیا است.

مجموعه جهانی آسیابها و آبشارهای شوشتر

سازه‌های آبی شوشتر، یکی از مهمترین و باارزش‌ترین سازه‌های تاریخی این شهر گردشگری در استان خوزستان است. قدمت این سازه که مجموعه‌ای بهم پیوسته از ۱۳ اثر تاریخی، شامل پل‌های سنگی، بند‌های طویل، آسیاب‌های بزرگ، آبشار‌های زیبا، کانال‌های دستکند و تونل‌های عظیم هدایت آب است؛ به دوران ساسانیان باز می‌گردد و با سیستم فوق العاده خود، به صورت مجموعه‌ای واحد از این آثار مهندسی باستانی، تاکنون پابرجا مانده است و در این سیستم شگفت انگیز خود، هدایت آب رودخانه کارون را بر عهده دارد. این بنای تاریخی که با معماری شگفت انگیز منظور بهره گیری بیشتر از آب ساخته شده بوده؛ به عنوان دهمین اثر ملی ایران، ثبت فهرست میراث جهانی یونسکو و یکی از اعجاب برانگیز‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان است.

عکاس : پیمان حمیدی پور

مجموعه جهانی آسیابها و آبشارهای شوشتر میزبان گردشگران نوروزی ۱۴۰۴

«سازه‌های آبی تاریخی شوشتر» از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری و مهندسی ایران کهن، در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳ پذیرای گردشگران و مسافران بسیاری بود. این مجموعه منحصر به فرد، تحت نام «سیستم آبی تاریخی شوشتر» نیز شناخته می‌شود و شامل ۱۳ بنای تاریخی مرتبط به هم است.

این آثار شامل پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌های دست‌ساز و تونل‌های عظیم هدایت آب بوده و به عنوان یکی از موارد ثبت‌ شده در فهرست میراث جهانی یونسکو جایگاه ویژه‌ای دارد

ثبت بیش از پنج میلیون بازدید از جاذبه‌های گردشگری خوزستان

دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر نوروز خوزستان آمار تجمیعی گردشگران نوروزی ۱۴۰۴ خوزستان را در بازه زمانی ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ تا چهارم فروردین ۱۴۰۴ تشریح کرد.

محمد جوروند امشب در جمع خبرنگاران با اشاره به این‌که امسال ثبت آمار گردشگران نوروزی از ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۳ آغاز شد عنوان کرد: از این تاریخ تا ساعت ۲۴ سه‌شنبه چهارم فروردین‌ماه ۱۴۰۴، میزان اقامت‌ در اقامتگاه‌های رسمی خوزستان ۶۹۱ هزار و ۷۵۵ نفرشب اقامت بوده است که از این تعداد ۲۷هزار و ۶۱۱ نفر در هتل‌ها، ۸۰هزار و ۹۴۳ نفر در اقامت‌گاه‌های سنتی، ۷۸هزار و ۲۱۳ نفر در مجتمع‌های گردشگری، ۱۶هزار و ۲۰۹ نفر در مهمان‌پذیرها، ۸۱ هزار و ۷۷۸ نفر در پارک‌های ملی طبیعت‌گردی، ۱۴هزار و ۷۴۴ نفر در اقامتگاه‌های بوم‌گردی، ۱۰۶هزار و ۹۰۱ نفر در طرح خانه‌مسافر، ۴۸هزار ۸۸۵ نفر در زائرسراها، ۱۱۳هزار ۸۶۴ نفر در مناطق نمونه گردشگری، ۹۲هزار و ۸۳۲ نفر در اردوگاه‌ها و ۸ هزار و ۴۴۸ نفر نیز در مجتمع‌های رفاهی بین‌راهی اسکان داشته‌اند.

دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر نوروز خوزستان با اشاره به میزان اقامت در اقامت‌گاه‌های غیررسمی نیز گفت: در بازه زمانی یاد شده، آمار ۹۰۳هزار و ۵۱۳ نفرشب‌اقامت در این اقامت‌گاه‌ها به ثبت رسیده است که از این تعداد، ۸۱هزار و ۹۱۰ نفر در خوابگاه‌های دانشجویی، ۹هزار و ۹۱۲ نفر در پانسیون‌ها، ۲۳هزار و ۲۷۴ نفر در مهمان‌سراهای ادارات، ۳۱۳هزار و ۴۰۴ نفر در خانه‌های استیجاری، ۸۸هزار و ۳۵۱ نفر در مدارس و ۳۸۶ هزار و ۶۶۲ نفر در کمپ‌های شهرداری و بوستان‌های سطح استان اسکان داشته‌اند.

وی در ادامه میزان اقامت در اقامت‌گاه‌های اظطراری سطح استان را ۲۸۰هزار و ۲۹۰ نفرشب اقامت عنوان کرد و افزود: از این تعداد، ۱۱۹هزار و ۶۸۳ نفر در سالن‌های ورزشی، ۸۰هزار و ۲۱۹ نفر در حسینیه‌ها و مساجد، یک‌هزار و ۹۰ نفر در راهدارخانه‌ها، ۱۴هزار و۵۱۴ نفر در سوله‌های بحران، ۳ هزار و ۱۴۳ نفر در پایگاه‌های امداد و نجات و ۶۱هزار و ۶۴۱ نفر هم در سایر سالن‌های شهری اقامت داشته‌اند.

مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان اضافه کرد: باتوجه به آمار یادشده طی بازه زمانی ۲۳ اسفندماه ۱۴۰۳ تا چهارم فروردین‌ماه ۱۴۰۴، در مجموع میزان یک‌میلیون و ۸۷۵هزار و ۵۵۸ نفرشب‌اسکان (اقامت) در اقامتگاه‌های رسمی، غیررسمی و اضطراری به ثبت رسیده است.

او گفت: در این مدت، مجموع بازدیدهای نظارتی از رستوران‌ها، مراکز پذیرایی و بین‌راهی، دفاتر خدمات مسافرتی، مراکز اقامتی ۵هزار و ۲۴۹ مورد بوده که این بازدیدها، منجر به صدور ۹۳ مورد تشویق، ۱۱۷ مورد تذکر و ۱ مورد تذکر کتبی شده است.

دبیر ستاد اجرایی خدمات سفر نوروز خوزستان با اعلام این که تعداد کل بازدید از جاذبه‌های مختلف اعم از تاریخی، فرهنگی و توریستی خوزستان ۵ میلیون و ۸۹۰ هزار و ۲۴۴ نفرشب بازدید بوده است اظهار کرد: این میزان بازدید نشان‌دهنده ظرفیت بالای استان در جذب گردشگر است.

مدیر کل میراث فرهنگی خوزستان در ادامه خاطرنشان کرد: ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر ۱۱ کمیته پیشنهادی دارد که در استان خوزستان با توجه به فعالیت مستمر کمیته راهیان نور و افزوده شدن کمیته گردشگری دریایی و سواحل، کمیته گردشگری سدها و رودخانه‌ها و کمیته رسانه، این موارد به ۱۵ کمیته افزایش یافته است.

جوروند با اشاره به این‌که در نوروز در شهرهای آبادان، خرمشهر، ماهشهر، بندرامام و هندیجان شناورها برای گردشگری دریایی فعال هستند، تصریح کرد: برنامه نوروزگاه‌ها نیز در شهرهای مختلف خوزستان با توجه به همزمانی ماه مبارک رمضان، بعد از زمان افطار در محوطه‌های تاریخی و سایر اماکن تفریحی و گردشگری برگزار می‌شوند.

وی با بیان این‌که امسال به دلیل تقارن ماه مبارک رمضان، شب‌های قدر و عید نوروز، برنامه‌های فرهنگی در راستای تکریم روزه‌داران به اجرا درآمده است، ضمن دعوت از عموم شهروندان و گردشگران برای سفر به استان چهار فصل خوزستان گفت: اجرای سیاه‌چادرهای نوروزی، پخش غذای نذری به کمک بخش خصوصی و تقویت گشت‌های نظارت نوروزی، از دیگر برنامه‌های نوروز امسال بوده است.

منبع:ایسنا

مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان:

خدمات‌رسانی نوروزی پایگاه میراث جهانی شوشتر به گردشگران مثبت بوده است

مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان با حضور در شهرستان شوشتر از روند خدمات‌رسانی به گردشگران در مجموعه جهانی آسیاب‌ها و آبشارها بازدید و عملکرد این مجموعه را مثبت ارزیابی کرد.

به گزارش ستاد اجرایی خدمات سفر خوزستان، محمد جوروند در ادامه نظارت‌های میدانی بر خدمات گردشگری ویژه ایام نوروز از بخش‌های مختلف این مجموعه بازدید کرد.
در این بازدید که با همراهی امین مهدوی‌کیا، مدیر پایگاه میراث جهانی شوشتر، انجام شد از نحوه فروش بلیت، برپایی بازارچه موقت به منظور عرضه صنایع‌دستی و ارتباط آن با میراث جهانی، اجرای تورهای تخصصی گردشگری آبی و نهرگردی، تمهیدات ایمنی و سلامت گردشگران، استقرار اکیپ نجات غریق، استقرار اکیپ علوم ‌پزشکی، برپایی سالن معرفی نظام آبی ـ تاریخی شوشتر برای بازدیدکنندگان در محوطه میراث جهانی آسیاب‌ها و آبشارها مورد بررسی قرار گرفت.
در این بازدید مدیر پایگاه میراث جهانی شوشتر با ارائه گزارشی از اقدامات انجام‌شده بر لزوم بهبود تجربه بازدید گردشگران تأکید کرد و گفت: پایگاه میراث جهانی شوشتر با تکیه بر نیروهای متخصص و متعهد تلاش می‌کند خدماتی شایسته به گردشگران ارائه داده و علاوه بر حفظ شان این اثر جهانی زمینه آشنایی بیشتر مردم با تاریخ و فرهنگ این سرزمین را فراهم کند.
همچنین مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان با قدردانی از زحمات کارکنان پایگاه میراث جهانی شوشتر،استمرار این تلاش‌ها را در ارتقای جایگاه گردشگری استان مؤثر دانست

سازه‌های آبی‌تاریخی شوشتر در اولین روز از سال نو

شهرستان شوشتر یکی از مقصدهای گردشگران و مسافران است چرا که وجود سازه‌های آبی در شوشتر و داشتن سیستم آبیاری قدمتی به درازای تاریخ ایران سبب شده که مردم بسیاری از این آثار دیدن کنند؛ سازه‌های آبی شوشتر از بزرگ‌ترین مجموعه‌های صنعتی شناخته شده در عصر پیش از انقلاب صنعتی در جهان است و از سوی سازمان یونسکو «سازه های آبی شوشتر، شاهکار نبوغ و خلاقیت» نامیده شده است.

سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان، برای بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی برای استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند.

در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.

با این‌که تاریخچه ساخت سازه آبی شوشتر به دوران هخامنشی می‌رسد اما اغلب برنامه‌های نوسازی و ‏توسعه این بنا در قرن سوم میلادی و در عهد ساسانیان اجرا شده است. کارگرانی که این مجموعه سترگ را ‏بنا کرده‌اند، سربازهای رومی بوده‌اند که پس از شکست والرین، امپراتور روم از شاپور یکم، شاهنشاه ‏ساسانی به اسارت درآمدند. طبق نقل تاریخ، فرمانروای ساسانی دستور داد با نیروی کار سربازان اسیر ‏رومی، سازه آبیاری عظیمی با یک آبراهه و دو بند بنا شود تا با استفاده از آن، جریان آب این دیار ‏کنترل شود.

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بی‌نظیر است. با توجه به اهمیت شهر شوشتر در برهه‌هایی از تاریخ و توجه ویژه به احداث تأسیسات آبی در این منطقه که از فنون مهندسی پیچیده‌ای سود می‌جوید، ما را در نتیجه نهایی مصمم می‌کند که احداث آسیاب‌ها را متعلق به دوران کهن و حتی هم عصر با ساسانیان بدانیم. مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۱۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

همچنین مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو معرفی شد و در نشست سالانه اعضای این کمیته در سال ۲۰۰۹ با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت جهانی رسید.

آسیاب‌های آبی دزفول در اولین روز سال نو

آسیاب‌های آبی دزفول یکی از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان دزفول به شمار می‌روند و به شماره ۳۹۸۴ در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

این آسیاب‌ها دارای مالکیت خصوصی بوده که به آسیابان به اصطلاح محلی لُوینه می‌گفتند.

تعداد آسیاب‌ها در دوره‌ صفویه حدود ۵۰ تا ۶۰ عدد بود که بخشی از آنها در اثر سیلاب‌های فصلی تخریب شدند. آسیاب‌های آبی دزفول در بخش‌های مختلف رودخانه دز قرار دارند. بخشی از آنها به فاصله حدود ۸۰۰ متر از سد تنظیمی (دزفول) و در جنوب تفریحگاه ساحلی دز، بخشی در زیر پل جدید (دوم) دزفول و بخشی دیگر نیز در کنار پل قدیم این شهرستان ساخته شده‌اند. پیشینه تاریخی آسیابهای آبی دزفول در ارتباط با پل قدیم (دزفول) بوده که به دوره ساسانیان باز می گردد اما عمده آثار موجود از آسیاب‌ها که در سه بخش از رودخانه موجود است به دوره تاریخی صفویه و قاجاریه باز می گردد.

این سازه‌ها از مصالحی چون قلوه سنگ رودخانه ایی، آجر و با ملات ساروج ساخته شده اند.شکل معماری آسیاب‌ها برگرفته از سبک معماری بومی شهرستان دزفول بوده و به صورت یک مجموعه به هم پیوسته ساخته شده و به هم مربط هستند.