خوزتوریسم

گفت‌ؤگوی میراث‌آریا با رحمان گُل هنرمند ورشوساز خوزستان

ورشوسازی، هنری تنیده‌شده در تاروپود تاریخ فرهنگی دزفول

رحمان گُل متولد سال ۱۳۴۴ در دزفول است و از سال ۱۳۵۵ تاکنون در حوزه ورشوسازی فعالیت دارد. او را باید آخرین بازمانده از نسل طلایی ورشوسازی در استان خوزستان به حساب آورد؛ نسلی که آوازه و صدای ورشوی خوزستان را دیرزمانی تا دورترین نقاط جهان می‌رسانید. این که از آن همه دست و ذوق و هنر و چکش و ریتم موسیقیایی در کوچه پس‌کوچه‌های شهردزفول، امروز فقط خاطره‌ای برجای مانده است و از آدم‌های آن روز فقط رحمن گل در زمین بازی با رقص چکش همچنان ادامه می‌دهد، باوری است دور از ذهن؛ اما هرچه هست تغییرات زندگی شهری و رشد لوازم و امکانات دنیای نوین، برای هنر ورشوی خوزستان آن‌گونه که باید خوشایند نبود و نیست

بوی نقشِ گلِ ورشوِ رحمان را بسیاری از خانه‌های خوزستانی و تازه‌عروس و دامادهای دیروز به خوبی می‌شناسند. گلی که دیرزمانی سرسبد و فخر جهاز هر عروس و دامادی بود و امروز باید سراغ آن همه نقش و نگار و گل‌های فلزی را از پستوخانه‌ها و خاطرات پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها گرفت. اگر نام ورشو در دیگر نقاط جهان ما را به کشور لهستان می‌کشاند، در استان خوزستان بدون شک این نام پیونددهنده دیروز و امروز هنرـصنعت ورشوسازی با نام رحمن گل و خانواده مادری اوست. در گذشته، ورشو از ضروریات زندگی در دزفول محسوب می‌شد و کمتر خانه‌ای را می‌شد سراغ گرفت که یک یا چند محصول از هنر ورشوسازی را در خانه نداشته باشند. اما امروز، به دلیل گران بودن فلز نیکل، هیچ کشوری حاضر به ساخت آلیاژ ورشو نیست و همین موضوع سبب کم رنگ شدن این هنر در مناطقی مانند دزفول شده است.

به بهانه گرامی‌داشت هفته صنایع‌دستی و دیدار و شنیدن صدای نفس ورشو در بازار قدیم دزفول به سراغ رحمن گل می‌رویم و با او به گفت‌وگو می‌نشینیم

گزارش کامل در ادامه نوشته

رفیع شهر ملی بوریا بافی

رفیع، از شهرهای مرزی ایران در استان خوزستان است که امروزه این شهر را با نام بوریا بافی می‌شناسند. بوریابافی هنر مردمان سخت کوشی است که با دستان مهربان خود هنر بومی سرزمین خود را در جای‌جای حوزه خلیج فارس با مهر و اصالت نام رفیع به همگان می‌شناسانند .
این شهر از جمله شهرهای ملی صنایع دستی استان خوزستان است.عمده مردان، زنان و کودکان این منطقه به هنر بوریابافی پرداخته و قسمت عمده‌ای از اقتصاد این شهر مرزی به بوریا بافی برمی‌گردد.مردمان خونگرم و مهمان‌نواز رُفَیّع، بوریای خود را نه تنها به اکثر مناطق کشور که به چندین کشور حوزه خلیج فارس نیز صادر می‌کنند. کشورهای حاشیه خلیج فارس بوریا را به نام رُفَیّع می‌شناسند.

رُفَیِّع شهری در بخش نیسان شهرستان هویزه استان خوزستان است.این شهر در ۲۵ کیلومتری غرب هویزه و ۵۰ کیلومتری جنوب غرب سوسنگرد، مرکز شهرستان دشت آزادگان و در نوار مرزی عراق واقع است.فاصله رُفَیع از تالاب هورالعظیم حدود سه کیلومتر است.

مجموعه تاریخی گوردخمه تنگ دز اندیکا

یکی از آثار دیدنی و تاریخی شهرستان اندیکا گور دخمه تنگ دز متعلق به دوران اشکانیان است .

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، شهرستان اندیکا به علت وجود مناطق بکر طبیعی و تاریخی مقصد زیادی از گردشگران از استان و سایر نقاط کشور می‌باشد.

شهرستان اندیکا که در شمال استان خوزستان قرار دارد از آثار تاریخی آن می‌توان به تنگ بتا، قلعه بردی، نقش برجسته سوزتینا، نقش برجسته موری ودژاسدخان اشاره کرد.

یکی از این آثار تاریخی مجموعه گور دخمه‌های تنگ دز می‌باشد که در قسمت جنوبی کوه شو در دامنه لندر. مشرف بر رودخانه کارون می‌باشد که ۱۵۰ متر از سطح رود کارون و ۲۷۰ متر ارتفاع از سطح دریا قرار دارد.

به گفته موسوی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اندیکا، این مجموعه تاریخی یکی از نمونه‌های بی نظیر در جنوب کشور است که در دل صخره‌ها و به صورت دستکنده می‌باشد.

وی افزود: با توجه به وجود رودخانه، چشمه‌هایی با کنده کاری‌های خاص و ایجاد محراب، مذبح یا قربانگاه و وجود ستون‌هایی که بسیار مشابه ستون‌های اشکانی. هستند بیانگر این موضوع است که این آثار به دوره اشکانی تعلق دارد.

بزرگداشت شهید بهروز مرادی همزمان با هفته صنایع‌دستی برگزار شد

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر از برگزاری مراسم بزرگداشت هفته صنایع‌دستی در جوار مزار شهید هنرمند بهروز مرادی خبر داد.

۰

به‌گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان، سجاد پاک‌گهر روز یکشنبه ۲۲ خردادماه ۱۴۰۱ اظهار کرد: «با بررسی وقایع دوران دفاع‌مقدس و ارزیابی نقش برخی از افراد، به نام‌هایی برخواهیم خورد که نقش بارز و چشمگیری در روند برخی از وقایع در دوران دفاع‌مقدس ایفا کرده‌اند.»

او ادامه داد: «یکی از این افراد که علاوه بر فعالیت‌های نظامی، اقدامات فرهنگی بسیاری را با توجه به تخصص‌های هنری خود، در میدان نبرد صورت می‌داد و امروزه با گذشت زمان بیشتر از همیشه می‌توان به ابعاد تازه‌تری از سلسله فعالیت‌های فرهنگی او پی برد، شهید بهروز مرادی است.»

رییس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر بیان کرد: «شهید مرادی تنها دانشجوی شهید در رشته صنایع‌دستی است که امروزه با بررسی دقیق نقش او در برخی از نوشته‌های به‌جای مانده از آن دوران، می‌توان به جایگاه قلم این شهید هنرمند در روحیه‌بخشی به رزمندگان از راه برخی از نوشته‌هایش پی برد؛ جمله‌نوشته "دشمن آمده است که بماند. این را روی دیوارهای شهر ما نوشته است. بدون شرم نوشته‌اند، ما آمده‌ایم که بمانیم، اما بچه‌های خرمشهری به دشمن ثابت خواهند کرد که ترسو و بزدل‌تراز آن هستند که بتواند در مقابل ما مقاومت کنند. قسم به خون سرخ شهدای شهرمان، ما بالأخره روزی خرمشهر را آزاد خواهیم کرد. روزی که نزدیک و زیاد دور نیست." در کنار ثبت صدها عکس با دوربین شخصی خود و ضبط صدای انفجارها با ضبط‌ صوت و نیز تأکید بر حفظ دیوارنوشته‌های بعثی‌ها برای آیندگان، بخشی از تفکر و جهان‌بینی فرهنگی شهید مرادی است.»

او با اشاره به جمله معروف "به خرمشهر خوش ‌آمدید؛ جمعیت ۳۶ میلیون نفر" شهید مرادی و بکارگیری واژه‌های حماسی از این دست توسط او در دفاع‌مقدس گفت: «بدون تردید شهید مرادی این جمله را با هوشیاری تمام و به منظور روحیه‌بخشی به رزمندگان ایرانی گفته است که برای بازگرداندن بخشی از تمامیت ارضی کشور، امروز ۳۶ میلیون نفر به میدان آمده‌اند و خرمشهر تنها نیست.»

پاک‌گهر افزود: «اهمیت بررسی نام و جایگاه شهیدبهروز مرادی در این هفته و همزمان با فرارسیدن روز جهانی صنایع‌دستی، به خاطر تخصص و رشته دانشگاهی این شهید هنرمند است؛ به همین خاطر و به منظور تبیین ارزش‌های فرهنگی این شهید در حوزه صنایع‌دستی است که در این هفته، باحضور و همراهی هنرمندان صنایع‌دستی خرمشهر، دانشگاه صنایع‌دستی پردیس دانشگاه هنر اصفهان، نادرعمیدزاده (فرماندار)، امید کوتیان‌نژاد (شهردار)، عبدالنبی پورخلف (رییس شورای شهر)، زلیخا فکاری (رییس بنیاد شهید)، بابک شالویی (رییس اداره کار)، سیدحسین سیدی (مدیر گردشگری منطقه آزاد اروند) و برخی از مدیران شهری خرمشهر، مراسمی در کنار مزار این شهید هنرمند برگزارشد.»

او با اشاره به برگزاری همزمان نمایشگاه آثارصنایع‌دستی هنرمندان خرمشهری درجوار مزار شهید مرادی گفت: «یادآوری خاطرات همرزمان شهید مرادی، اجرای نمایش و برگزاری ورکشاپ قلم‌زنی از جمله دیگر برنامه‌هایی بودند که در روز جهانی صنایع‌دستی با رویکرد بررسی زندگی و نقش هنرمندِ شهید بهروز مرادی، در کنار مزار این شهید برگزار شد.»

شهید مرادی در دوران دفاع‌مقدس، دانشجوی صنایع‌دستی پردیس دانشگاه هنر اصفهان بود. این شهید با دریافت مرخصی از دانشگاه بیشتر وقت را در جبهه در دو حوزه جنگ نظامی و فعالیت فرهنگی، می‌گذراند که سرانجام در چهارم خرداد ۱۳۶۷ یعنی در کمتر از دو ماه مانده به پایان جنگ تحمیلی، در منطقه عملیانی شلمچه به شهادت رسید و پیکر این هنرمند حوزه صنایع‌دستی در گلزار شهدای شلمچه به خاک سپرده شد.

دره دوزویل لالی

دره دوزویل لالی دراستان خوزستان وقع است. طول دره این گسل در حدود ۳۲ کیلومتر است که در کنار جاده ارتباطی لالی به شهرکرد قرار گرفته است. در این دره رودخانه سور در منطقه دیدنی و تفریحی چم سورجریان دارد که پس ز عبور از تنگ تالوک و ایجاد دریاچه ای پهن در این تنگ به سد شهیون میریزد. گفتنی است محمد رضا حاجی پور کارگردان و فیلمساز شهرستان لالی اخیرا مستندی به نام دوزویل تهیه کرده که از زوایای گوناگون این دره عمیق را به تصویر کشانده است .

این دره تنگ و تاریک که حتی بستر رودخانه هم در آن به سختی دیده می شود در دوره های مختلفی از تاریخ محل عبور و تردد مردم و عشایر بختیاری بوده که قصد کوچ به ییلاق را داشته اند. وجود سه پل در فاصله کمی از هم در فواصل زمانی مختلفی از جمله ساسانی ، پهلوی و روزگار فعلی اهمیت این گذرگاه را در بین مردم منطقه نشان می دهد. پلی فلزی به نام پل جهجه بر روی این دره قرار گرفته است که در مسیر ارتباطی قرار دارد. شهرستان لالی از شرق و شمال شرقی به به شهرستان اندیکا و در جنوب و جنوب شرقی به بخش مرکزی شهرستان مسجدسلیمان متصل است.

کمی که از شهر لالی به سمت اندیکا در جاده چهارمحال و بختیاری را دنبال کنید ضمن عبور از منطقه دیدنی و تفریحی چم سور و دره برکه منظره ای خوف انگیز قرار گرفته که همواره مانند یک راز بوده که حتی ایستادن و تماشای آن برای عده ای ترس آور است .این دره تنگ و تاریک که حتی بستر رودخانه هم در آن به سختی دیده می شود در دوره های مختلفی از تاریخ محل عبور و تردد مردم و عشایر بختیاری بوده که قصد کوچ به ییلاق را داشته اند .
وجود سه پل در فاصله کمی از هم در فواصل زمانی مختلفی از جمله ساسانی ، پهلوی و روزگار فعلی اهمیت این گذرگاه را در بین مردم منطقه نشان می دهد .این دره عمیق که در زبان مردم محلی با نام دوزویل شناخته می شود با دارا بودن صخره های بزرگ سنگی از سالیان درازی تا به امروز نظاره گر عبور رودخانه ای بوده که در مواقع سیل و طغیان و بالا آمدن ارتفاع آب منظره ای ترسناک تر از همیشه را به خود می گرفت.
عبور از پایین ترین نقاط این دره به دلیل تنگ و بسته بودن مسیر در برخی از نقاط مقدور نیست.

جاذبه دیدنی تنگ تکاب بهبهان

تنگ تکاب یکی از مناطق گردشگری شهرستان بهبهان که دارای مناظر طبیعی و تاریخی مختلف می‌باشد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، شهرستان بهبهان به عنوان یکی از مناطق مذهبی، تاریخی، گردشگری و طبیعی مطرح است و مقصد گردشگران زیادی از خوزستان و سایر شهر‌های کشور است.

از جمله مناطق گردشگری این شهرستان می‌توان به محوطه تاریخی ارجان، بنای تاریخی خیرآباد، خانه تاریخی نجف خان، خانه محسنی، نرگس زار‌ها می‌توان اشاره کرد.

اما یکی از مناطق دیدنی و طبیعی این شهرستان تنگ تکاب می‌باشد که در اطراف آن کوه‌های بدیل و خائیز قرار دارد و از میان آن رودخانه زیبای مارون جریان دارد.

مسیر تنگ تکاب بهبهان حدود پنج کیلومتر است و علاوه برداشتن مناظر طبیعی چشم نواز آثار تاریخی از جمله دو کتبیه باستانی به خط نستعلیق، سه سنگ نبشته و یک قلعه که در بالای کوه سنگلاخی در مرتفع‌ترین نقطه این تنگه قرار دارد، وجود دارد.

وجود چشمه‌های بالتگستان و بدیل به همراه پوشش گیاهی و جانوری متنوع از دیگر مناظر زیبای تنگه تکاب بهبهان است.

بنا بر برخی روایت های تاریخی ، تنگ تکاب محل مقاومت و ایستادگی آریوبرزن سردار بزرگ ایرانی در برابر اسکندر مقدونی می باشد

خانه تاریخی مقدم در شوشتر

خانه مقدم از خانه ‎ ‏های ارزشمند و تاریخی شوشتر به شمار می ‎ رود که در یکی از محله ‎ های قدیمی این شهرستان به نام عبدالله بانو واقع شده است.

شوشتر شهری تاریخی با سازه های آبی بسیار است که قدمتی دیرینه در تاریخ کشور ایران دارد. شما با قدم زدن در جای جای این شهر سرسبز و کهن می‌توانید عمارت‌هایی با بافتی قدیمی مانند خانه تاریخی مقدم شوشتر را ببینید که معماری‌های بی‌نظیر و زیبایی را از روزگاران گذشته در درون خود جای داده است.

این بنای زیبا و ارزشمند که قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد، متعلق به خاندان مقدم شناخته می‌شود و اکنون پس ازگذشت سال‌ها به همت دو برادر به نام‌های صادق خلیفه و دکتر مدرسیان مرمت شده و درب‌های آن به روی عموم گشوده شده است و میزبان ماجراجویان زیادی از سراسر دنیاست.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در روزگار قاجاریه این خاندان، برای داد و ستد و تجارت به استان خوزستان و شهرستان شوشتر مهاجرت کردند و در آنجا ماندگار شدند. اگر به هنر معماری سرزمین شوشتر علاقه دارید، بازدید از خانه تاریخی مقدم شوشتر را فراموش نکنید، چرا که این ساختمان قدیمی از لحاظ معماری تمامی عناصر و ویژگی‌های یک خانه شوشتری را دارد و معمار بنا با دانش و هنر خود خانه‌ای زیبا را ساخته است. از دیگر ویژگی‌های مجموعه تاریخی خانه مقدم شوشتر، می‌توان به ستون‌های سنگی یا گرگری و ستون‌های آجری اشاره کرد که در بیشتر خانه‌های این شهر زیبا دیده می‌شود. همچنین می‌توانید به نظاره پنجره‌های ارسی رنگی بنشینید که بر جذابیت این خانه قدیمی می‌افزاید و شما را شگفت‌زده می‌کنند. در ادامه گشتی که در خانه تاریخی مقدم شوشتر زدید، می‌توانید از شوادون (زیرزمین) که در طبقه‌ی هم‌کف و طبقه اول بنا قرار گرفته است و به نگارخانه تبدیل شده است، دیدن کنید. در زمان‌های بسیار دور از این زیرزمین که ده متر عمق دارد، به عنوان محلی برای استراحت اهالی خانه در فصل گرما استفاده می‌کردند و امروزه قابل مشاهده است. زیرزمین دارای سی سرا و تهویه هوا است که از دیگر ویژگی‌های این خانه به شمار می‌آید. هم اکنون این خانه اسطوره‌ای به عنوان نگارخانه‌ای دائمی، در طبقه هم‌کف و طبقه اول و همچنین سفره خانه ای سنتی و کافی شاپ مشغول به کار است و به عموم مردم سرویس‌دهی می‌کند. در حال حاضر خانه تاریخی مقدم در شوشتر در مرکز محله عبدالله بانو و در نزدیکی بقعه عبدالله بانو واقع شده و بسیار خوش مسیر است.

برای دیدن گزارش روی تصویر زیر کلیک کنید

معین‌التجار، بازمانده‌ای از شهر قدیم اهواز

سرای معین‌التجار، از جمله آثار تاریخی شاخص موجود در اهواز محسوب می‌شود که مربوط به دوره قاجاريه زمان پادشاه ناصرالدين‌شاه بوده و يكی از يادگارهای بازمانده از شهر قديم اهواز است.

این بنا توسط حاج محمدتقی معین‌التجار بوشهری و با همکاری محمدحسن‌خان سعدالدوله در ساحل رودخانه کارون ساخته شده است.

پس از اعطای امتياز كشتی‌رانی در رودخانه كارون به دولت انگليس (سال ۱۲۶۶ ش)، حاج محمدتقی معین‌ بوشهری معروف به معين‌التجار نیز يكی از تجار ايرانی بود که از اين امتياز برخوردار و در ابتدای تأسيس بندر ناصری وارد شهر اهواز شد

سرای معین‌التجار دارای یک راسته بازار بوده که این مجموعه در قدیم تا پشت بیمارستان جندی‌شاپور (امام خمینی (ره) کنونی) وسعت داشت و مکانی تجاری به حساب می‌آمد تا این که در سال ۱۳۱۳ با ساختن پل، بازار نصف شد و رونق اصلی بازار و دادوستد نیز در قسمت سرا همچنان ادامه داشت.

بنای معین‌التجار در خیابان ۲۴ متری، خیابان کاوه غربی، نبش اول واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

توصیه‌ها و پیشنهادهایی به مدیرکل جدید میراث‌فرهنگی گردشگری صنایع‌دستی خوزستان؛
*حکمت رفت، ارسطو آمد*

مجتبی گهستونی؛ روزنامه‌نگار و فعال میراث‌فرهنگی

پس از سه سال سال کوشش و تلاش برای انجام فعالیت‌های مختلف که با موفقیت‌ها و البته ناکامی‌های متعدد در اداره کل میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان همراه بود، سرانجام سید حکمت‌الله موسوی جای خود را به محمد حسین ارسطوزاده داد.
ضمن تشکر به خاطر سختکوشی و فعالیت‌های موثر جناب موسوی و خسته نباسید به ایشان و آروزی موفقیت برای وی، انتصاب محمد حسین ارسطوزاده را به سمت مدیرکلی میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان تبریک می‌گویم.
همه ما می‎دانیم که میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری همواره در معرض آسيب‌های جدي و نابودی قرار داشته است و در این میان با عدم جذب نیروی جوان، ایجاد خلاء بین نسل قدیم و جدید درسازمان، اعتبارات اندک وحجم کاری بالا، محدود بودن اندیشه‌ها و عدم استقبال از دانش جدید و عدم بهره‌گیری از نیروی‎های متخصص خارج از وزارتخانه است از جمله چالش‌های پیش روی این مجموعه است. لذا در ادامه نکاتی را به عرض می‌رسانم.
قبل از اینکه به طرح پرسش‌هایی بپردازم ذکر چند نکته ضروری لازم است. چون در استان خوزستان اصلن مشخص نیست که توسعه گردشگری یا صنایع‌دستی و یا حفظ و بهره‎برداری از میراث‌فرهنگی جز سیاست‌ها است یا خیر. اصلن اگر گردشگری الگو است ساسیت‌گذاری روی چه نوع گردشگری متمرکز است؟ گردشگری فرهنگی، طبیعی، صنعتی و... در چنین شرایطی سرمایه‌گذار استان و گردشگر سردرگم است.
با توجه به کارشناس بودن ایشان و شناختی که نسبت به حوزه‌ها دارد، این انتصاب از نگاه تخصص‌گرایانه و آشنا به سه حوزه را باید به فال نیک گرفت. قطعا ایشان همچون جناب موسوی دارای نگاه ملی است و قومی و طایفه‌ای نمی‌اندیشد.
ارسطوزاده پیش‌تر مدیر میراث‌فرهنگی شهرستان شوشتر، معاون میراث‌فرهنگی خوزستان، رئیس پایگاه جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر، رئیس پایگاه جهانی شوش، مدیر دفتر فنی اداره کل خوزستان و مدیر کل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری استان بوشهر بود.
همچنین حکمت‌الله موسوی پیش از مدیرکلی، معاون میراث‌فرهنگی، معاون توسعه مدیریت، معاون سرمایه‌گذاری و مدیر دفتر فنی اداره کل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری خوزستان بود.
ارسطوزاده دوازدهمین مدیرکل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری خوزستان پس از غلامعلی باغبان، فرامرز تطهیرمقدم، اقتداری، علی‌رضا قلی‌نژاد، مینا علی‌زاده، صادق محمدی، پرویز پورفرخی، افشین حیدری، ‌خسرو نشان، علی‌رضا ایزدی، حکمت‌الله موسوی در طی دو دهه اخیر است.
عدم حضور وزیر میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری در آئین تودیع و معارفه مدیران کل قدیم و جدید نشان داد که خوزستان به ظاهر برای آنها مهم است و دل به این استان ندارند.

*چرا انفعال در خوزستان نمود بیشتری دارد؟*
اما چرا خوزستان همواره مورد غفلت مدیران و معاونان مختلف است؟ وقتی که سخن گفتن از میزان امکانات و نیروهای موجود برای حفاظت از میراث‌فرهنگی یک شوخی بیش نیست آمدن دست خالی وزیر چه فاید دارد؟
البته که عدم برگزاری تودیع و معارفه در محل هتل پارس به عواملی همچون برخی دخالت‌ها و برخی زیاده‌خواهی‌ها برمی‌گردد که در نهایت با درایت و هوشمندی متولیان امر به سرانجام بهتری رسید. با این حال عامل لغو آئین تودیع معارفه را باید در برخی از خواسته‌های نمایندگان مجلس جستجو کرد که سعی در مهره چینی‌ها دارند.

*مجال دخالت نا به جا به نمایندگان ندهید*
اکثر مدیران کل مدعی می‌شوند که زیر بار فشار هیچ نماینده‌ای برای انتصاب‌های خاص و معامله بر سر اجرای برخی پروژه‌های ضد میراثی نمی‌روند، شک ندارم که جناب ارسطوزاده سفارش شده هیچ نماینده‌ای نیست، به همین دلیل از این پس باید بیشتر متوجه جایگاه خود باشند، چون قرار نیست که برای خوشایند برخی بر سر «میراث فروشی» قمار صورت بگیرد.
قطعا آقای ارسطوزاده به عنوان یک کارمند قدیمی اذهان دارند که برخی انتصاب‌های ضعیف در برخی معاونت‌ها و البته برخی انتصاب‌های ناکارآمد در شهرستان‌ها نتیجه فشار محدودی از نمایندگان است. با شناختی که از مدیرکل جدید دارم نباید منتظر اجرای سفارش‌های سیاسی، رفیقانه و سهم خواهانه باشیم.

*تقویت پایگاه‌ها*
بی‌شک وظیفه متولیان امر است که درباره ساماندهی موضوع پرداخت دستمزد پرسنل پایگاه‌ها از اعتبارات اندیشه شود. باید یادآور شد که برای ساماندهی موضوعات میراث جهانی با هدف حفاطت از عرصه‌ها و حرایم، خصوصا در بخش‌های اراضی ملی که به سادگی به صنعت واگذار می‌شود و فشارهای سیاسی برای مخدوش کردن مناظر فرهنگی هم کم نیستند باید پای سخنان مدیران میراث جهانی نشست. وزیر میراث‌فرهنگی که فعلا به گل و گشت در استان‌های خوش آب و هوا مشغول است حاضر نیست به خوزستان سفر کند، یعنی واقعا متوجه اهمیت خوزستان در تاریخ و صنعت و میراث طبیعی و تاریخی و سه اثر فاخر ثبت جهانی‎‌اش نیست.
آقای مدیرکل باید همگان را دعوت به توجه به ظرفیت‌های تابحال مغفول مانده استان خوزستان نماید. کیست که نداند دنیا به سمت مدیریت گردشگری محوری می‌رود. مدتهاست که گردشگری تاریخی، طبیعی، ملموس و ناملموس با یکدیگر عجین شده‌اند. پس باید معاونت‌ها از رفتارهای جزیره‌ای خودداری کنند تا محورهای گردشگری استان احیا شود.

*تقویت یگان حفاظت*
از جناب آقای ارسطوزاده که دیدگاهی کاملا میراثی دارد انتظار می‌رود که به تقویت یگان حفاظت میراث‌فرهنگی خوزستان توجه کافی داشته باشد. چون استان خوزستان از لحاظ امکانات و تجهیزات، با توجه به گستردگی آثار تاریخی در این استان، در محرومیت است. کمبود تجهیزات، کمبود نیروی انسانی، وسایل نقلیه و خودرو و موارد بسیار زیادی وجود دارد که باید رسیدگی شود.
امیدوارم که مدیرکل محترم به ظرفیت شعار هر شهر یک موزه که توسط وزارتخانه مطرح شده توجه کند و تسهیلات لازم را برای این مهم فراهم کند. در حال حاضر موزه مهم آبادان شرایط خوبی ندارد و تقریبا جر موزه‌های ناکارآمد و غیر فعال است. در ایذه که این شهر کاندید ثبت جهانی است موزه این شهر کهن نیازمند نیروی کارشناس در تمام زمینه‌ها، رفع کمبود اعتبار مصوب ملی و استانی و نیازمند اختصاص رده حفاظتی است. موزه رامهرمز باید تامین اعتبار و تامین رده شود. برای موزه منطقه‌ای اهواز باید طرح محتوایی داشته باشد و از هم اکنون برای تامین کلیه نیروهای کارشناس و تامین رده حفاظتی اقدام شود.
از سویی حفاظت الکترونیک و مانیتورینگ آثار تاریخی، ساماندهی املاک وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، ساماندهی قوانین جزائی میراث‌فرهنگی و فرآیند ورود و خروج اموال فرهنگی و موزه‌ای به عنوان مهمترین مسائل مربوط به حوزه‌ میراث‌فرهنگی مهمترین بندهایی است که در طرح جامع میراث‌فرهنگی در دست تهیه بودند که باید به سرانجام برسند.

*ایجاد تحول در ادارت شهرستانی*
ادارات و نمایندگی‌های موجود در برخی شهرستان‌های استان خوزستان بی‌نهایت در رخوت و رکود و انفعال به سر می‌برند. ضمن ایجاد تحول در این ادارت لطفا از مدیران برخی شهرستان‌ها بخواهید که اندک ذوق و شوقی از خود نشان دهند.
مدیر کل جدید میراث‌فرهنگی خوزستان که از نیروهای با سابقه اداره کل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری خوزستان است به خوبی از توانمندی‌ها و کمبودهای موجود آگاهی دارد و به همین دلیل از ایشان انتظار می‌رود با اشراف کامل و با تجربیاتی که تاکنون کسب کرده، ضمن توجه به ظرفیت‌های زمین مانده، بهرهمندی از نظرات کارشناسان خوب، بی‌سامانی‌ها، پلشتی‌های اداری، بی‌تفاوتی و تنش‌های درون و بیرون اداری خوزستان را مدیریت کرده و از آنها برای پیشرفت و توسعه متوازن خوزستان بهره بگیرد. ارسطوزاده باید بکوشد که نه خود به این روند دامن بزند و نه مجالی به کارشکنان بدهد.
قطعا ارسطوزاده همچون دیگر همکارش آقای سید حکمت‌الله موسوی به عنوان یک نیروی کاملا با تجربه، با مهارت تمام و با یک گشاده‌رویی موفق خواهد شد ضمن حفظ کرامت همکاران و به خصوص ارباب رجوع‌ها به تمام نا به سامانی‌ها در دیر پاسخ دادن به نامه‌ها و استعلام‌ها سامان دهد. موضوعی که تاکنون برای صدها نفر ایجاد نارضایتی کرده است.
جناب ارسطوزاده در کسوت مدیرکل میراث‌فرهنگی خوزستان اگر دلشان می‌خواهد که نام نیکی برجای بگذارند باید به جای نگرانی از عواقب برخی «نه» گفتن‌ها و به عاقبت به خیری توجه کرده و به شایسته‌سالاری‌ها روی خوش نشان دهد.
اگر بپذیریم که انتصاب ارسطوزاده به اصلاحات درون سازمانی می‌انجامد، پس به کار گرفتن افراد در جایگاه خود چه در قامت معاون یا کارشناس و مدیر ضرورت دارد. افراد باید متناسب با رشته‌های خود در جایگاه‌هایشان قرار بگیرند. ادارات شهرستانی به واسطه برخی انتقال‌های غیر ضروری تهی شده است. پس لازم است که ارسطوزاده آغازگر احیای اصولی در اداره کل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان باشد.
از متولی اداره کل، انتظار می‌رود که بکوشد ماهیت صددرصد فرهنگی اداره کل را بیش از پیش برگرداند. چرا که برخی آدم‌های این اداره کل که وظیفه‌اش پاسداری و احیای تاریخ و فرهنگ و طبیعت است مثل پسر بچه‌های فیلم «دونده» هستند که برای به دست آوردن قالب یخ زیر پای هم را خالی می‌کنند تا خود قالب را به دست بیاورند. اما دریغ که وقتی نفر آخر به یخ می‌رسد اما دیگر اثری از آن نمی‌بیند. پس جناب موسوی افرادی را بر جایگاه واقعی‌شان منصوب کن که تمام وجودشان برای خدمت کردن به حوزه میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی وگردشگری باشد.

*تعامل فرا دستگاهی*
از مدیر کل جدید میراث‌فرهنگی خوزستان انتظار می‌رود که اقدام به ارتباط گیری با تمام ارکان دولتی و غیر دولتی نماید و با انجام گفت‌و‌گو آنها را برای همراهی با میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری به یاری بگیرد.
جناب ارسطوزاده یادش باشد که به عنوان یکی از بدنه وزرات میراث‌فرهنگی مجال توجیه ندارد لذا نباید با خونسردی و رخوت در مقابل کم کاری‌ها رفتار کند. او باید در عین خوش برخوردی برای حسن انجام کار قاطعیت کافی نشان دهد. شک ندارم که جناب آقای موسوی از آبروی خود کم نگذاشت و تمام توان خود را به کار گرفت. لذا یقین دارم که جناب ارسطوزاده هم از کوششی دریغ نخواهد کرد.
ارسطوزاده می‌تواند یک فرصت برای خوزستان باشد. به همگان ثابت کند زمانی که اهداف هزاره سوم تعریف شد، هر سازمان و ارگانی که درک درستی از زیستن در آینده داشت سعی کرد تا خودش را به این اهداف نزدیک کند. پس هر انسانی روی کره زمین مسئولیت‌هایی دارد و می‌تواند خود را با اهداف نجات زمین نزدیک کند، چرا که زمین بزرگترین میراثی است که هر فردی برای فرزندش به جا خواهد گذاشت.
از استاندار خوزستان انتظار می‌رود که همواره از حرمت و شان این حوزه دفاع کرده و در مقابل خواسته‌های غیر معقول و فشار به اداره کل میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری برای میراث فروشی کوتاه نیاید.

*تعامل رسانه‌ای*
امروز در بیشتر گروه‌های خبری اهالی رسانه، نقدهایی به جناب آقای موسوی وارد کردند که بیشتر این نقدها متوجه عدم تعامل رسانه‌ای ایشان بود. موضوعی که متوجه مدیر روابط عمومی این اداره کل است که از قضا عنوان «بین‌الملل» را هم سر از خود به روابط عمومی اضافه کرده است. لذا بزرگترین ضربه‌ای که مدیرکل میراث‌فرهنگی خورد ناشی از ضعف روابط عمومی‌اش است که در سطح روابط عمومی‌های کشور هم بسیار ضعیف است.
جناب آقای مدیرکل به مسئول روابط عمومی خود بفرمایید که روابط عمومی بودن فقط کتب و شلوار پوشیدن نیست، فقط چند خبر نوشتن نیست، بلکه به کلی تکنیک و روش دیگر هم بستگی دارد. از ضعف بسیار شدید روابط عمومی در عدم تعامل بهینه با مجموعه درون اداری تا برون اداری که که بگذریم اما به مدیر کل جدید پیشنهاد می‌دهم به مناسبت روز جهانی صنایع‌دستی، برنامه‌های کوتاه، بلند مدت و دراز مدت خود را در یک نشست خبری ارائه دهد.

*تولید محتوا*
جناب آقای ارسطوزاده به مرور متوجه خواهند شد که یکی از کمبودهای خوزستان در حوزه کاری ایشان، نبود محتوای مفید و موثر است. موضوعی که سال‌هاست به درک آن در برخی استان‌ها رسیده‌اند ولی در خوزستان به آن توجه نشده است. امروز اگر خوزستان به درستی معرفی نمی‌شود به دلیل ضعف این استان در تولید محتوای کیفی است. نبود کتاب جامع گردشگری خوزستان، فقدان انواع نقشه‌های کاربردی و مستندهای تلویزیونی و سینمایی از دیگر ضعف‌های خوزستان است.

*ضرورت افزایش آموزش*
مدیرکل جدید متوجه باشد که ضرورت انجام آموزش‌های کاربردی و تکمیلی نه تنها در سطح گسترده بلکه در سطح اداره کل هم ضرورت دارد. لذا انتظار می‌رود که کادر‌سازی و توسعه مدیریت و خودداری از اهمال‌های گسترده و روزمرگی فاحش که مثل خوره به جان میراث افتاده است با اتخاذ برخی سیاست‌ها به سر منزل مقصود برسد.

*نقطه پایانی بر ولنگاری‌ها باشید*
در حوزه میراث‌فرهنگی بارها و بارها دیده و ثابت شده که برخی مدیران شهرستانی به هر دلیلی چشمشان را روی برخی قوانین و ضوابط بسته‌ و حتی خود را به نشنیدن زده‌اند. گویی که اداره کل میراث‌فرهنگی، وظیفه‌اش حفاظت نیست. حتی در حوزه صنایع‌دستی و در گردشگری هم همین نگرش‌ها در برخی افراد وجود دارد. بارها شکایت‌های مختلفی از سوی برخی سرمایه‌گذاران عمده به دست ما رسیده که برخی از آنان می‌گویند مثل یک بدهکار به ما نگاه شده است. اگر بخواهیم عیب و ایرادهای فردی و در نهایت اداری را لیست کنیم به سیاهه‌ای پر رنگ و لعاب دست پیدا می‌کنیم. حضور آقای محمد حسین ارسطوزاده باید نقطه پایانی بر این گونه ولنگاری‌ها باشد.
مدیر کل جدید میراث‌فرهنگی که از انگیزه‌های بالایی برای موفق شدن برخوردار است، در صورتی می‌تواند موفق شود که صداقت و تعهد را همچون قبل پیشه کند و با برخورداری از تعامل مفید فقط به حفظ میراث‌فرهنگی و نه بی‌توجه‌ای به آن، رعایت معیارهای فنی و مقررات محیط‌زیستی و ارزش‌های فرهنگی در انتخاب مناطق هدف گردشگری، رعایت کرامت صنعتگران و احیای صنایع‌دستی در حال منسوخ و ارتقا سطح صنایع‌دستی خوزستان بکوشد.
سرپرست جدید اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان باید به خوبی آگاه باشد که هیچ مسئولیتی جز توجه به شان و جایگاه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ندارد. پس بهتر است در آستانه شروع فعالیت خود این پرسش‌ها را مرور کند که کجا هستیم؟ چقدر می‌اندیشیم؟ چقدر فرآیندسازی می‌کنیم و چه ابزارهایی برای دستیابی به هدفمان داریم؟

*توجه به ظرفیت تشکل‌ها*
استفاده از ظرفیت انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و فعالان سه حوزه میراث‌فرهنگی گردشگری صنایع‌دستی خوزستان در همفکری گرفتن و کمک برای حفاظت، احیا و بهره‌برداری ضرورت بسیار دارد. لذا کمک کنید و در محل ملکی که در مالکیت اداره کل میراث‌فرهنگی خوزستان است و در سی متری اهواز قرار دارد آن را به تشکل‌ها و صنوف میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری قرار دهید.

*حضور ضعیف و ناکارآمد گردشگری خوزستان*
یادم می‌آید که در دهه هفتاد وقتی خوزستان با مدیریت زنده یاد منصور واحدی در نمایشگاه ایرانگردی و جهانگردی شرکت می‌کرد، خوزستان همواره رتبه ممتاز تا اول و نهایت دوم را می‌گرفت. چرا؟ چون عشق و خلاقیت موج می‌زد. اما نمایشگاه گردشگری سال ١۴٠٠ اوج فضاحت حضور خوزستان در این رویداد مهم بود. موضوعی که باعث اعتراض بسیاری افراد شد. البته که این حضور ضعیف اصلا ربزی به سال گذشته ندارد. در یک دهه اخیر این چنین بوده است. با این حال واحد بازاریابی و تبلیغات و نمایشگاه‌ها از جمله ضعیف‌ترین واحدها بوده و بهتر است سامان‌مندتر عمل کنند. تهیه و چاپ اقلام تبلیغاتی، تهیه آرشیو، توزیع اقلام تبلیغاتی، راه‌اندازی مراکز اطلاع‌رسانی، شرکت موفق و البته کیفی در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، برگزاری نمایشگاه و جشنواره‌های خلاقانه، برگزاری تورهای کیفی آشناسازی، طرح‌ریزی و اجرا برنامه ترویجی گردشگری حضور در مدارس و دانشگاه‌ها و مجامع عمومی به منظور ترویج سفر گردشگری ضرورت انکار ناپذیر دارد. از جمله کارهایی که باید متولی گردشگری در آن امانتداری کند و به تخیلات و بزرگنمایی در آن ورود نکند تهیه آمار صحیح و اطلاع‌رسانی است. بی‌شک برای رسیدن به یک نقشه راه در حوزه گردشگری، تهیه آمار ورود مسافرین به اماکن اقامتی، آمار بازدیدکنندگان از جاذبه‌های استان، اطلاع‌رسانی عملکرد معاونت، هماهنگی با مطبوعات و صداوسیمای استان خوزستان باید به صورت کیفی انجام شود.

*به چه حوزه‌های دیگری باید توجه شود؟*
یکی از بخش‌هایی که باید در آن با کیفیت و البته با سرعت عمل و تکریم اقدام شود توجه به واحد صدور پروانه و استانداردسازی است. صدور پروانه بهره‌برداری و اخذ استعلام‌های لازم، تمدید پروانه‌های بهره‌برداری، توزیع جزوات استانداردسازی و پیگیری استانداردسازی تاسیسات گردشگری را بسیاری خواهان هستند. نظارت بر عملکرد بازسازی و توسعه تجهیزات تاسیسات گردشگری هم دیگر خواسته فعالان این بخش است. جلب حمایت انجمن‌های صنفی و تشکل‌های غیر دولتی، همکاری در برگزاری برنامه‌های اختصاصی صنف، همکاری در نظارت‌های صنف مربوطه، پیگیری مشکلات صنفی، شرکت در جلسات و کمیته‌ها و برگزاری همایش‌ها و سمینارهای تخصصی و خلاقانه از دیگر فاکتورهایی است که باید مدنظر قرار بگیرد. با توجه به اینکه خوزستان زمینه‌های لازم را برای ارتباط‌های برون استانی و بین‌المللی را دارد، ایجاد زمینه تبادل گردشگری بین دفاتر خدمات مسافرتی استان‌های منطقه‌ای را باید به جدیت در دستور کار قرار داد. از جمله ضعف‌های عمده در دوره‌های مختلف عدم ایجاد و راه اندازی سایت جامع اطلاع‌رسانی منطقه‌ای است.

*چالش‌های بخش صنایع‌دستی*
اما از جمله مهم‌ترین چالش‌های بخش صنایع‌دستی، بالا بودن هزینه تمام شده و در نتیجه ضعف رقابت با محصولات خارجی، فقدان مشوق‌های صادراتی، موانع و مشکلات مربوط به بازاریابی و تبلیغات و عدم کاربردی بودن محصولات این بخش است. بازاریابی، بازارداری و بازارسازی سه اصل مهم است که در زمینه صنایع‌دستی از آن غافل مانده‌ایم.

*موانع سرمایه‌گذاری*
اما موانع سرمایه‌گذاری در حوزه‌های سه گانه شامل مواردی همچون نبود بسته‌های سرمایه‌گذاری کیفی حاوی اطلاعات لازم از پروژه‌های مورد نظر در حوزه‌های سه گانه میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری و عدم جذب کارشناس به تعداد لازم با تحصیلات مرتبط و نیروی کار جوان و پر انرژی و با دانش و از همه مهمتر آشنا با یکی از سه حوزه میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری است. فقدان بانک اطلاعاتی مناسب در خصوص سرمایه گذاران و پروژه‌های سرمایه گذاری در سه حوزه میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی گردشگری، کمبود و حتی فقدان مطالعات لازم در خصوص ظرفیت‌ها و نیازهای متنوع در خصوص تاسیسات گردشگری، ظرفیت‎های اقتصادی میراثی و بازارهای صنایع‌دستی، پائین بودن ارزش برند گردشگری استان با توجه به جاذبه‌های غنی طبیعی خوزستان، تنوع صنایع‌دستی و ارزش و قدمت میراث‌فرهنگی از نوع ملموس و ناملموس، پائین بودن ارزش برند گردشگری خوزستان در حوزه‌های سه گانه نسبت به استان‌های فارس، اصفهان قابل توجه است.
جناب ارسطوزاده باید توجه داشته باشند که از جمله فرصت‌های سرمایه‌گذاری در خوزستان حضور عشایر کوچنده است اما برای سرمایه‌گذاری در این خصوص از جمله احداث هتل‌های کپری و چادری در مسیر کوچ، تولید و تامین لبنیات عشایری یا سوغات عشایری به منظور ایجاد سیستم عرضه و تقاضا اقدامی است که باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.
عدم سرمایه‌گذاری حساب شده و هدفمند در کنار جاذبه‌هایی مثل چشمه‌های آب درمانی از جمله تنگ بابا احمد اندیکا که ساختمان آن مربوط به دوره صفوی است و سال ٩٣ هم مرمت شد، ساختمان‌های ساخته شده و متروک مانده و هیچ‌گاه استفاده نشده در کنار چشمه‌های آب درمانی گلگیر مسجدسلیمان و گراب بهبهان، موضوعی هستند که به طور نمونه باید پیگیری شوند.

*چه فرصت‌هایی مقفول باقی مانده است؟*
اما مدیرکل محترم توجه داشته باشد که با وجود همنشینی و قرین بودن میراث ملی صنعتی، میراث ملی تاریخی و طبیعی همچنین میراث با ارزش دفاع‌مقدس در محور شهرستان‌هایی همچون ماهشهر، شادگان، آبادان، خرمشهر، اهواز و حتی شوش و اندیمشک، لازم است بسته‌های معرفی با هدف تفسیر و ارائه و جذب گردشگر صورت بگیرد. غیر از این است که در این مسیر وجود آثاری از قبیل خورهای ماهشهر، خلیج فارس، تالاب شادگان، بافت صنعتی آبادان، ساحل اروند، آثار دفاع‌مقدس می‌تواند سهم بسازیی در ارز آوری و تحول اقتصاد و توسعه پایدار گردشگری مبتنی بر توانمندسازی مردم بومی منطقه داشته باشد؟
به عنوان شخصی که از یک دهه پیش با برگزاری و حتی طراحی ده‌ها تور با کمک راهنمایان گردشگری و با کمک برای ثبت ملی دانش مضیف‌سازی و آئین قهوه خوری، مسیر گردشگری ایجاد کردیم و بخش جنوب غربی را از یک انفعال خارج نمودیم پیشنهاد می‌دهم که بخش گردشگری خوزستان با وجود ظرفیت‌هایی از قبیل آثار ناملموس، تاریخی، طبیعی و دفاع‌مقدس، صنایع‌دستی در مناطق جنوبی استان مثل محور حمیدیه، دشت آزادگان، هویزه طرحی قوی و منسجم برای تعریف مسیر گردشگری ارائه کند. آیا غیر از این است که توجه به توسعه پایدار گردشگری و صنایع‌دستی در این مناطق محروم مانده موجب توسعه پایدار اقتصاد بومی خواهد شد؟
با وجود آثار تاریخی و جاذبه‌های طبیعی در مناطق کوهستانی، متولیان امر باید برنامه‌ای برای معرفی ظرفیت‌های بیشمار مناطق کوهستانی استان داشته باشند. وجود ظرفیت‌های بی‌شمار شامل آثار تاریخی متعدد از دوره‌های تمدنی گوناگون، میراث ناملموس همچون کوچ عشایر با وجود ایل راه‌ها و زیستگاهای عشایری، آثار طبیعی، صنایع‌دستی خاص، وجود رودخانه و سدهای متعدد با امکان استفاده از خدمات گردشگری آبی، نمونه‌ای از این ظرفیت‌هاست.
از جمله اقدامات مفیدی که باید در این دوره مورد توجه قرار بگیرد توجه به برندسازی دو شهر اولین‌ها یعنی مسجدسلیمان و آبادان است تا پیوندی عنکبوتی بین نفت شهرها و شهرک نفت‌ها صورت بگیرد.
با وجود سرمایه‌های بیشماری که در این خطه زرخیز از قبیل محوطه‌های جهانی، راه آهنی که در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید و سهم عمده‌ایی از آن در استان خوزستان است، وجود اولین‌ها در استان، خورها و ساحل‌های فراوان، از کرانه دز تا کرخه و کارون و اروند و خلیج‌فارس، وجود تالاب بین‌المللی شادگان، آثار طبیعی فراوان، فرهنگ و اقوام مختلف، وجود روزهای ملی به نام شهرهای خرمشهر، آبادان، دزفول، مسجدسلیمان و سوسنگرد، سدهای منحصر به فرد، مناطق حفاظت شده دارای تنوع گیاهی و جانوری، چشمه‌های آب گرم، صنایع‌دستی در اقوام مختلف با تنوع‌های بیشمار، ثبت دو شهر به‌عنوان شهر ملی صنایع‌دستی، روستاهای متعدد تاریخی طبیعی و... همه و همه می‌تواند در قالب برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در راستای توسعه پایدار اقتصاد و گردشگری استان تاثیر گذار باشد به گونه‌ای که در رقابت با ارزآوری صادرات نفتی پیروز میدان باشد.
آنچه که در این نوشتار به آن شاره شد تنها بخشی از توصیه‌ها و پیشنهادهایی است که در این مجال به ذهنم رسید. بی‌شک هر کدام از واحدها و معاونت‌ها با ماموریت‌هایی که دارند تحلیل‌های خاص خود را می‌طلبند که در مجال دیگری به آن خواهم پرداخت.
در پایان مجدد از تلاش‌های جناب آقای سید حکمت الله موسوی که سختی‌های فراوان را متحل شدند و از سال ١٣٩٧ که به سمت مدیرکلی منصوب شدند موفق شد شاخص‌های اداره کل متبوع خویش را در ارزیابی عملکرد اداره کل‌ها در طرح شهید رجایی از رتبه ٢٩ در سال ١٣٩٧ به ١١ در سال ١٣٩٩ سوق دهند که شاخص سال ١۴٠٠ هم به زودی اعلام می‌شود. به شخصه گوا می‌دهم که جناب آقای سید حکمت الله موسوی بسیار پاک دست بود و تا حدود زیادی استقلال نظر داشت.
همچنین برای جناب آقای ارسطوزاده آرزوی موفقیت دارم. / پایان

به مناسب روز جهانی صنایع دستی؛

ماندگاری هنر شهید بهروز مرادی با احیا آثار باقی مانده از جنگ

یکی از ساختمان‌های باقی مانده از جنگ در خرمشهر ساختمان قدیم گمرک می‌باشد که در یکی از بهترین نقاط شهر قرار گرفته و در لیست آثار ملی دفاع مقدس نیز به ثبت رسیده است. این بنا می‌تواند بعداز مرمت به خانه هنر، گالری و مرکز فروش صنایع دستی و هنری هنرمندان شهر تبدیل شود.

به گزارش بامداد زاگرس آنلاین:شهید بهروز مرادی در اول دی ماه 1335ه.ش. در خرمشهر و در خانواده‌ای اصفهانی متولد شد. تحصیلاتش را در خرمشهر شروع کرد و در مدرسه بازرگانی کوروش کبیر، با شهید «محمدعلی جهان آراء» همکلاس بود. پس از آن به عنوان معلم آغاز به کار کرد. 

بهروز به همراه سایر بچه‌های خرمشهر، در جریان پیروزی انقلاب اسلامی نقش موثر داشته است.

او در سال ۱۳۶۴ه.ش. در رشته صنایع دستی در دانشگاه هنر اصفهان قبول شده و مشغول به تحصیل شد، اما بخاطر حضور در جبهه و دفاع از خاک و ناموس خود، تحصیل را نیمه کاره رها کرده و به طور کامل در خرمشهر ماند و بجای قلم و دفتر در دانشگاه، ارپی جی، دوربین و قلم در خط مقدم جبهه بدست گرفته و در خرمشهر به دفاع و ثبت وقایع و مکتوباتی پرداخت که بعدها آثاری ماندگار شده و سرلوحه‌ی کار خیلی از مستندسازان بوده‌اند.

شهید مرادی همان جوان خوش خط و هنرمندی است که تابلوی: «به خرمشهر خوش آمدید، جمعیت 36 میلیون نفر» را نوشته و مانند یک سند تاریخی از خود به یادگار گذاشت به‌طوری‌که اکنون این جمله‌ی ساده اما پر از معنا و مفهوم نقل محافل جهانیان شده است. 

به شهید «بهروز مرادی» لقب قلم سرخ مقاومت خرمشهر داده‌اند زیرا همواره قلم و دفترش همراهش بود و تمام خاطرات آن روزهای خونین را در کنار جنگیدن، روی کاغذ و یا دیوارهای زخمی شهر مینگاشت و نقاشی می‌کرد. نوشته‌ها و طرحهایش بر درو دیوار و کالبد زخمی شهر برای رزمندگان قوت قلب و انرژی بود اما برای نیروهای اشغالگر تضعیف روحیه و پاسخی قاطع و دندان شکن.

عراقی‌ها وقتی شهر را اشغال کردند روی دیوارهای خرمشهر نوشته بودند: «جئنا لنبقی» (آمده‌ایم که بمانیم). بهروز اصرار داشت که این نوشته‌ها باید حفظ شود تا در آینده نشان بدهد که عراقی‌ها برای چه به خرمشهر آمده بودند و برای چه به خاک ایران تجاوز کرده بودند و نشان بدهد که چطور رفتند و با این تفکر بود که بهروز مرادی بعد از آزادی خرمشهر درسومین روز خرداد زیر این جمله را در پاسخ به آنها نوشت: آمدیم نبودید.

بهروز یکی از جوانان همین شهر بود که با افتادن اولین آجر از دیوار های خرمشهر سنگینی اسلحه را روی شانه‌اش احساس کرد و تا آزادی خرمشهر و از آن جا تا عملیات غرور آفرین کربلای پنج در شلمچه که به درجه رفیع شهادت نایل آمد، آن را زمین نگذاشت.

---

در خاطراتی که از  شهید بهروز مرادی توسط هم‌رزمانش نقل شده، ذکر کرده‌اند که بعد از سقوط خرمشهر، وی شب ها با یک ضبط صوت در شهر قدم میزد و صداهای مختلفی را ضبط می‌کرد. شهری که در آن پرنده پر نمی‌زد و تنها صدایی که در آن به گوش می‌رسید؛ صدای گلوله، خمپاره و زوزه باد بود که در میان در و پنجره های خانه های خالی شهر می پیچید. میکروفن ضبطش را کنار شط می‌گذاشت و صدای آب را که با صدای گلوله و انفجار همراه می شد ضبط می‌کرد، از او می پرسند این صداها به چه درد می‌خورد؟ پاسخ می‌دهد: 

هم زمان با آرشیو آثار مادی جنگ تحمیلی نیاز به آرشیو صوتی هم خواهیم داشت و این افکت‌های صدا می‌تواند بعدها به مستندسازان ما کمک کند که برای ساخت فیلم هایشان از صداها و افکت های ویژه و خاص خرمشهر استفاده کنند و حس و حال این روزها نیست با صدا به نسل اینده منتقل می‌شود. 

او اینگونه بفکر مستند سازی آثار جنگ و نگران فراموش شدن این خاطرات بود، اکنون هم اثار جنگ براحتی پاک می‌شوند چون به آنها به چشم مخروبه و آهن پاره می‌نگرند. 

یکی از دلایل اصرار به حفظ آثار باقی مانده از جنگ احترام به خواسته های بهروز مرادی‌ها می‌باشد که همواره می‌‌خواستند آن لحظات سخت و حزن‌انگیز در تاریخ ثبت شود تا آیندگان از این حوادث که بخشی از تاریخشان خواهد بود، با جزییات باخبر شده و بتوانند حس و درک بهتری از انهمه سختی و مشقت مردمی که می‌خواستند سالها زندگی کنند اما دشمن به خاکشان تجاوز کرد، داشته باشند. 

---

آثار باقیمانده از جنگ نباید پاک شوند اما بدین شکل نیز نباید رها شوند، باید در چرخه گردشگری با حفظ کالبد اما با تغییر کاربری و احیاء (باززنده سازی) وارد شوند تا علاوه بر رفع نیازهای امروز جامعه بومی به رشد اقتصادی شهر از طریق توسعه گردشگری و اشتغال پایدار وابسته به آن، کمک کنند. هدف شهید بهروز مرادی و هم‌رزمانش هم از ثبت و ضبط آن لحظات چه بصورت صوت و چه بصورت تصویر و نوشته، قطعا جز این نبوده است.

امید است به بهانه روز جهانی صنایع دستی و به پاس گرامیداشت این شهید گرامی که هنر و آثارش زبانزد جامعه جهانی می‌باشد، یکی از ساختمان‌های باقی مانده از جنگ در خرمشهر را با حفظ کالبد بیرونی، مرمت کرده و با نمایش آثار هنری و دست نوشته‌های شاخص تمامی شهیدان هنرمند دوران جنگ تحمیلی در بخشی از این بنا، به خانه هنر و صنایع دستی برای هنرمندان جامعه امروز تبدیل می‌کردند تا هنرمندان این دوران با دیدن آثار هنرمندان شهید و جان برکف همواره خط فکری و رشادت‌های آنها را سرلوحه زندگی و فعالیتهای هنری خود قرار دهند و از این طریق ارتباط گذشته که برای خیلی از نسل حال و اینده مانند یک پدیده پیچیده بوده را با آینده برقرار نمایند.

---

یکی از ساختمان‌های باقی مانده از جنگ در خرمشهر ساختمان قدیم گمرک می‌باشد که در یکی از بهترین نقاط شهر قرار گرفته و در لیست آثار ملی دفاع مقدس نیز به ثبت رسیده است. این بنا می‌تواند بعداز مرمت به خانه هنر، گالری و مرکز فروش صنایع دستی و هنری هنرمندان شهر تبدیل شود.

---

این ساختمان قبل از دهه‌ی ۴۰ ساخته شده و در دهه ی ۵۰ ، سایت اداری در کنار آن احداث گردید. این ساختمان در ابتدا نمایندگی شرکت دوژ و جنرال موتور آمریکا در خرمشهر بوده و بخش پشتی ایـن مجموعه به عنوان گاراژ ، پارکینگ و تعمیرگاه ماشین آلات نیمه سنگین استفاده می‌شده است علاوه بر این چند سالی قبل از دوران جنگ، دفاتر تجاری و بازرگانی مرتبط به گمرک و بندر در آن مستقر بوده‌اند برای همین اکنون بنام ساختمان متروکه گمرک معروف می‌باشد. در دوران دفاع مقدس و دوره‌ی اشغال خرمشهر به عنوان مقر یا سنگر و دیده‌بانی نیروهای اشغالگر بعثی و بعد از آزادسازی خرمشهر، رزمندگان ایرانی از آن به عنوان مقر، به دلیل نزدیکی به کانال عضدی (شاخه ایاز رودخانه کارون)، استفاده می‌کردند. این ساختمان در حال حاضر متروکه بوده و دارای مالک خصوصی می‌باشد.

---

علاوه بر اینکه این بنا و بافت پیرامون آن حکایت‌ها و قصه‌های ناگفته فراوانی در خود نگه داشته که می‌توانند هرکدامشان سوژه‌ای برای یک فیلم، داستان، شعر و خود محتوای خانه هنر باشند، پس از اعطای کاربری جدید آیندگان نیز قطعا حکایت‌هایی به آن می‌افزایند و باز به نسل‌های آتی منتقل می‌کنند و این یعنی تداوم ارتباط گذشته، حال و اینده با کمک ارتباط هنر و صنایع دستی با زندگی مردم در شهر خرمشهر.

با تخریب آثار بجای مانده از جنگ که بخشی از میراث فرهنگی ما نیز هستند، نتنها یاد و خاطره رزمندگانی که سال‌هایی از عمرشان را در آنها سپری کرده‌اند و بخشی از میراث ناملموس ما محسوب می‌شوند، در معرض خطر فراموشی قرار می‌گیرد، بعلاوه باعث می‌شود گذشته در گذشته باقی بماند و به نسل آتی برای خلق آینده ای گوناگون و نقش آفرین منتقل نشود.

---

نویسنده :نجلا درخشانی؛ کارشناسی ارشد مرکت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی