خوزتوریسم
بندر ماهشهر، شهر اسکله ها
بندر ماهشهر، شهر اسکله ها
بندرماهشَهر شهری است در استان خوزستان کشور ایران در طول جغرافیای ۴۹ درجه و ۱۳ دقیقه و عرض جغرافیای ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۳ متر و از دو بخش ماهشهر قدیم و ناحیهٔ صنعتی تشکیل شده است.
بندر ماهشهر از شمال به اهواز، از غرب به آبادان و خرمشهر، از شرق به هندیجان و بهبهان و از جنوب به خلیج فارس ختم می‌شود.
ین شهر در ۱۸ کیلومتری بندر امام خمینی، ۹۵ کیلومتری آبادان و ۱۱۰ کیلومتری اهواز قرار دارد.
نام کهنی که در متون قدیمی برای این شهر دیده می‌شود ماچول است. این نام بعدها به صورت ماشول و معشور درآمده و سپس با تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۴۴ این نام به ماهشهر تغییر پیدا کرد. مردم بومی به آن مه‌شور(یا معشور) می‌گویند.
معشور واژه ی عربی است که از دو بخش “مع” و “شور” تشکیل شده است. معشور اسم مفعول بوده و چون این بندر در گذشته داری تجارت، صادرات و واردات بوده و مالیات گمرکی را همانند بصره ده به یک می پرداخته ، نامش بدین صورت نهاده شده است.
شهرستان بندر ماهشهر یکی از بنادر قدیم کرانه خلیج فارس می باشد. این شهرستان در زمان ساسانیان و در سال ۲۳۱میلادی در زمان اردشیر اول با نام ریواردشیر که بعدها ریشهر نامیده شد بنا گردید.
در سفرنامه‌ها و تواریخ متعددی از ماهشهر با نام‌هایی همچون مه رویان، ماچول و معشور سخن به میان آمده است.
در سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی(۳۹۴–۴۸۱قمری) اینگونه گفته شده، ” از آنجا (عبادیان یا آبادان) پس از طی ده فرسنگ به شهر مه رویان( ماهشهر ) رسیدیم. شهری بزرگ است بر لب دریا نهاده بر جانب شرقی و بازاری بزرگ دارد و جامعی نیکو اما آب ایشان از آب باران، چاه و کاریز نبود که آب شیرین دهد. ایشان را حوض‌ها آبگیرها باشد که هرگز تنگی اب نبود و درآنجا سه کاروانسری بزرگ ساخته‌اند هر یک از ان چون حصاری است محکم و عالی، در مسجد ادینه آنجا بر منبر نام یعقوب لیث دیدم نوشته. پرسیدم از یکی که حال چگونه بوده است گفت که یعقوب لیث تا این شهر گرفته بود و لیکن دیگر هیچ امیر خراسان را قوت نبوده‌است. در این تاریخ که من آنجا رسیدم این شهر به دست پسران اباکالنجار بود که ملک پاریس بود. و خواربار یعنی ماکول این شهر از شهرها و ولایت‌ها بردند که آن جا جز ماهی چیزی نباشد و این شهر باجگاهی است و کشتی بندان، چون از آنجا به جانب جنوب بر کنار دریا بروند ناحیت توه و کازرون باشد و من در این شهر مه رویان بماندم به سبب آنکه بگفتند راه‌ها نا ایمن است از آن که پسران اباکالنجار را با هم جنگ و خصومت بود و هر یک سری می‌کشتند و ملک مشوش گشته بود. ”
همانطوری که در متن بالا ذکر شده فاصله عبادیان یا آبادان تا مه رویان ۱۰ فرسنگ بوده، که حدود ۷۰ کیلومتر راه می شود و چون از راه آبی توسط کشتی طی شده، جایی حوالی ماهشهر کنونی می باشد.
تاریخ‌نویسانی همچون حمزه اصفهانی نام پیشین این شهر ریواردشیر (ریشهر) نوشته‌اند. همچنین نوشته‌اند که گروهی از دبیران ساسانی پس از فتح تیسفون به‌دست عرب‌ها، به ریشهر (ماهشهر) پناه بردند.
ماچول منطقه‌ی سرسبز بوده چنانکه ابن بطوطه جهانگرد اندلسی در سفرنامه خود نوشته‌است: « از بندر ماچول تا هندوان در زیر سایه درختان راه می‌رفتیم و در روز روشن از انبوهی درختان کم‌تر نور آفتاب را می‌دیدیم. » هندوان در اینجا نام دیگر هندیجان است.
ابن بطوطه، این بندر را «ماچول» نامیده که به نظر سلطانی بهبهانی، همان معشور است که از عشر (گمرک) گرفته شده‌است. به نوشته ابن بطوطه، ماچول شهر کوچکی بوده با زمینهای شوره زار و بدون درخت و سبزه، و داری یکی از بزرگترین بازارها بوده و از رامز (رامهرمز) به آنجا حبوبات می‌برده‌اند، و از ماچول تا رامز از طریق بیابان سه روز راه بوده‌است.
بندر معشور ( ماهشهر ) در دوره صفویه و بعداز آن اهمیت چندانی نداشته و اسمی از آن در کتب تاریخی و جغرافییی نیامده‌است. کُرزُن که در اواخر دوره قاجاریه به جنوب ایران سفر کرده بود، بندر معشور را بندری حقیر دانسته که نام و نشان سابق خود را از دست داده معرفی می کند.
در اویل قرن چهاردهم شمسی، اواخر قرن نوزدهم میلادی، ماهشهر بندر کوچکی بود که از آنجا کشتیهای محلی کالاهای وارداتی و صادراتی را برای قبایل عرب همسایه حمل می‌کردند. کازرونی فاصله آن را تا دریا یک فرسنگ و نیم می داند.
بندرماهشهر تنها شهرستان ایران است که پنج بندر در خود جای داده است. بندرامام خمینی بزرگترین بندر فله جات کشور، بندر پتروشیمی اولین بندر صادرات محصولات پتروشیمی کشور، بندر صادراتی یا مجیدیه اولین و بزرگترین بندر صادرات و میعانات نفتی کشور، بندر صیادی سمایلی و بندر تجاری در حال ساخت سیف. مجتمع بندری امام خمینی (ره) محل استقرار کشتیهای تجاری است که می‌توان با مجوز صادرشده از سوی اداره‌کل بنادر و دریانوردی استان خوزستان (بندر امام خمینی ره) از اسکله‌ها و کشتیهای پهلو گرفته در آن بازدید کرد.
