خوزتوریسم

شباهت های روایت اساطیری کشف آتش با احتمال اشاره به جریان خودجوش نفت و گاز  

✅ دهم بهمن ماه خورشیدی برابر با مهر روز از بهمن باستانی، در فرهنگ دیرپای فلات ایران جشن سده و سالروز پیدایش آتش  در این سرزمین آورده شده.
با بازخوانی تحلیلی روایت اساطیری این کشف، پرسش هایی در خصوص احتمال وجود جریان نفت و گاز ، در تشبیه مار تیره تن به ذهن متبادر می شود.
 اسطوره‌ها در حقیقت، آیینه‌هایی از تصاویر ورای هزاره‌ها را منعکس می‌کنند. آنجا که تاریخ و باستان‌شناسی خاموش می‌مانند، اسطوره‌ها به سخن درمی‌آیند و فرهنگ آدمیان را از دوردست‌ها به زمان ما انتقال می‌دهند و افکار بلند و منطق بسیار گسترده مردمانی ناشناخته ولی اندیشمند را در دسترس ما می‌گذارند.
«جان هنیلز» در همین رابطه می‌نویسد: ...آنچه اهمیت دارد، صحت تاریخی داستان نیست بلکه مفهومی است که برای معتقدان آنها در بر دارد. اسطوره‌ها تنها بیان تفکرات آدمی درباره مفهوم زندگی نیستند بلکه منشورهایی هستند که انسان طبق آنها زندگی می‌کند و می‌توانند توجیهی منطقی برای جامعه باشند.

شاید به همین دلیل، منطقی به نظر برسد که بگوییم اسطوره‌ها برای آنکه تاثیربخش باشند، اصطلاحات و صور خیالی را به کار می‌گیرند تا برای شنونده، جذاب و در عین حال پرمعنا باشند و به این ترتیب است که نمادها در اسطوره‌ها معنا پیدا می‌کنند و هر نماد، فارغ از توصیف و تعبیر غلوآمیز و افسانه‌ای خود، معنای خاصی را متجلی می‌کند و تطابق این نمادها با پدیده‌های مشابه امروزین، ما را به حقیقت‌یابی بسیاری از اساطیر، رهنمون خواهد بود!

روایت‌های اساطیری که شکل داستان دارند، معانی ارزشمندی را در خود نهفته‌اند و همین شکل‌روایی و تاثیرگذار، باعث شده تا روایات عرفانی ما نیز کمابیش به همان صورت مطرح شوند.

حضرت مولانا در همین رابطه می‌سراید: ای برادر قصه چون پیمانه‌ای است/ معنی اندر وی مثال دانه‌ای است/ دانه معنی بگیرد مرد عقل/ ننگرد پیمانه را گر گشت نقل. وقتی به اساطیر ایران باستان دقت می‌کنیم، متوجه می‌شویم که این اساطیر در دنیای پررازورمز فرهنگ ایرانی، جایگاهی والا را به خود اختصاص داده‌اند و آن‌گاه اهمیت شناخت این اساطیر برای شناخت آن فرهنگ غنی، بیشتر مشهود می‌گردد.

یکی از مهمترین روایت‌های اساطیری ما مربوط به «هوشنگ» سرسلسله پیشدادیان است که مهمترین کاری که به وی نسبت می‌دهند، همانا کشف آتش بوده است. آن‌گونه که منابع به ما می‌گویند، تاریخ اساطیری ایران با کیومرث آغاز می‌شود و سپس هوشنگ پیشدادی فرزند سیامک و نوه کیومرث روی کار می‌آید که به روایت‌های اساطیری بر دیو سیاه – که پدرش سیامک را از بین برده بود- پیروز می‌شود و با پیروزی وی بر دیو سیاه، کیومرث نیز پس از سی سال حکمرانی، قدرت را در اختیار هوشنگ قرار داده و سلسله پیشدادی با وی آغاز می‌شود.

لقب هوشنگ در اوستا، پرداته/ پراداته/ Paradata است. در خصوص این واژه در دانشنامه ایران باستان می‌خوانیم: پرذاته/ پیشداد. به معنی نخستین قانونگذار/ جزو نخست واژه «پر»: پیش، گذشته، مقدم/ و جزو دوم «ذاته» یا «داته»: قانون، داد. در وندیداد این کلمه به عنوان صفت و قانونگذار کهن یا پیشین، کسی که پیش از دیگران قانون و دادآور بوده و هوشنگ پیشداد به عنوان نخستین قانونگذار معرفی شده است.

این کلمه به عنوان نام خاص، عنوان سلسله‌ای از شاهان باستانی است که در داستان‌های ایرانی به پیشدادیان مشهور شده‌اند.

هوشنگ را فرمانروای هفت کشور دانسته‌اند که دیوان و جادوگران از مقابل او می‌گریزند و دیوهای مزن(= مازن/ مازندر) به دست او نابود می‌شوند و همان‌گونه که گفتیم، کشف آتش را به او نسبت می‌دهند.

در این رابطه در شاهنامه می‌خوانیم: ...یکی روز شاه‌ جهان سوی کوه/ گذر کرد و با چند کس هم‌گروه/ پدید آمد از دور چیزی دراز/ سیه‌رنگ و تیره‌تن و تیزتاز/ دو چشم از بر سر چو دو چشمه خون/ ز دود دهانش جهان تیره‌گون/ نگه کرد هوشنگ با هوش و سنگ/ گرفتش یکی سنگ و شد تیزچنگ/ به زور کیانی رهانید دست/ جهانسوز مار از جهانجوی جست/ برآمد به سنگی گران سنگ خرد/ همان و همین سنگ بشکست گرد/ فروغی پدید آمد از هر دو سنگ/ دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ... .

با مقدمه قبلی، چنانچه نمادها را در روایات اساطیری مبین معانی واقعی بدانیم،‌ در اسطوره کشف آتش با ماری سیاه‌رنگ و تیره که دود از دهانش خارج می‌شده مواجه می‌شویم که هوشنگ، سنگی به سویش پرتاب می‌کند و بر اثر جرقه‌ای که از برخورد آن سنگ با سنگی دیگر ایجاد می‌شود، نهایتاً آتش فروزان می‌شود.

وقتی این نمادها را با بدیهیات ذهنی خود مطابقت می‌کنیم متوجه می‌شویم که برای فروزان‌شدن آتش، علاوه بر جرقه، به مکمل دیگری نیز نیاز بوده که سریع به جرقه واکنش نشان داده و شعله‌ور شود وگرنه جرقه به‌تنهایی نمی‌تواند شعله ایجاد کند و بهترین گزینه برای آن عنصر مکمل، همانا تصاعد گاز خواهد بود.

به این ترتیب آیا می‌توانیم احتمال دهیم که مار تیره تنی که دود از دهانش خارج می‌شده جریان سطحی نفتی بوده که گاز از آن متصاعد می‌شده؟!

شواهد متعددی در مناطق مختلف ایران و در دوران‌های مختلف در دست داریم که مبین تصاعد طبیعی نفت و گاز از دل زمین بوده است. عمده‌ترین این شواهد مربوط به مناطقی است که بعدها تبدیل به مناطق نفت‌خیز ایران شده‌اند و همچنین شواهد فراوانی از استفاده و کاربرد مشتقات طبیعی نفت و مشخصاً قیر طبیعی را نیز در تمدن عیلام مشاهده می‌کنیم.

شواهد تصاعد نفت و گاز در مازندران و حتی وجود منطقه‌ای به نام آتشکده در این خطه و همچنین وجود چشمه‌های خودجوش نفت و گاز در جنوب غربی ایران بهترین نمونه‌های تاییدکننده این امر هستند.

«رومن گیرشمن»‌ در تحقیقات خود پیرامون آتشکده‌ای در جنوب غرب ایران سوخت آن را از تصاعد گاز طبیعی می‌داند و منبع آتش لایزال آن را تصاعد طبیعی گاز می‌داند.

نحوه شکل‌گیری آتش با توصیفی که در اسطوره مار تیره‌تن می‌بینیم و مقایسه آن با جریان‌های طبیعی نفت و گاز در برخی مناطق ایران در ذهن پژوهنده، این مسأله را تداعی می‌کند که احتمال دهد آنچه هوشنگ را در کشف آتش یاری‌گر بوده همانا جریان طبیعی نفت و گاز از دل زمین و در منطقه‌ای کوهپایه‌ای بوده که به ماری سیاه و تیره‌تن تشبیه شده است!

شاید اگر روایت شاهنامه درخصوص هوشنگ این‌قدر کوتاه نبود می‌توانستیم بیشتر در خصوص اقدام وی در کشف آتش کنکاش کنیم. البته در فروردین‌یشت، آبان‌یشت، زامیاد و اردیبهشت‌یشت، از هوشنگ در کنار کیومرث نام برده شده و منابع عربی نیز وی را از اعقاب نوح پیامبر(س) می‌دانند.

اشاره نمادین به کاربردهای نفت و گاز، محدود به این مورد نبوده و در جاهای دیگر نیز به آن اشاره شده است؛ کما اینکه در داستان سیاوش نیز به استفاده از نفت در فراهم‌کردن آتش اشاره شده است.

بدون شک، سرزمین نفت‌خیز ایران، قرون و اعصار متمادی است که این ثروت خدادادی را در دل نهفته دارد و شاید بتوان ریشه‌های کاربرد و استفاده از این سیال ارزشمند را حتی در اساطیر ایرانی نیز مشاهده کرد.

منابع:

1 - جان هنیلز: شناخت اساطیر ایران
2 - ژاله آموزگار: تاریخ اساطیری ایران
3 - هاشم رضی: دانشنامه ایران باستان/ج یک
4 - شاهنامه (براساس نسخه مسکو زیرنظر برتلس)
5 - تاریخ تمدن عیلام/ دکتر یوسف مجیدزاده
6 - مقاله آتشکده جاویدان مازندران/ دکتر رضا جمالیان و واعظی/ روزنامه اعتماد ملی شماره 200
7 - رومن گیرشمن: ایران از آغاز تا اسلام

تصویر:نمایی از تشکوه در رامهرمز خوزستان 

🖌 فرشید خدادادیان 
مولف کتاب کاربردهای نفت و گاز در ایران باستان

فعال گردشگری خوزستان در بازدید قائم مقام وزیر میراث فرهنگی و گردشگری از پانزدهمین نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته تهران،خواستار تشکیل معاونت گردشگری در ساختار استانداری خوزستان شد.

زیبا راکی گفت: وجود معاونت گردشگری در استانداری خوزستان به منظور دستگاه ناظر و عامل هماهنگ کننده میان کلیه ادارات و ارگان‌های متولی مرتبط با حوزه گردشگری و میراث فرهنگی خوزستان ضروری است.
دکتر دارابی ؛ قائم مقام وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به موضوع مذکور ؛ مذاکره و طرح موضوع با استاندار خوزستان را وعده داد و قرار شد نتیجه پیگیری، را اعلام نمایند.

به گزارش خوز توریسم مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان گفت: بزرگ‌ترین رویداد گردشگری ایران ،نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران است که  سالانه با حضور چشمگیر  شرکت‌های  داخلی و خارجی برگزار می گردد و امسال نیز از روز شنبه مورخ ۹ بهمن ماه به مدت چهار روز در محل دائمی نمایشگاه های تهران بر گزار خواهد شد.

محمد امین ایزدجو افزود: سازمان آب و برق خوزستان نیز با ارائه برنامه های تخصصی حوزه گردشگری آبی در این نمایشگاه حضور فعال دارد.
مدیر مهندسی عمومی و گردشگری سازمان آب و برق خوزستان هدف از شرکت در نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران را  معرفی ظرفیتهای گردشگری آب و  فرصت های  سرمایه گذاری سازمان آب و برق خوزستان جهت جذب سرمایه گذار و رونمایی از نرم افزار جامع سازه های آبی تاریخی آبگون عنوان نمود.

وی جلسه با هلدینگ های سرمایه گذاری شرکت کننده در نمایشگاه ،تبادل اطلاعات با شرکت های دارای تجربه  در واگذاری قراردادهای عمومی-خصوصی(ppp ) و ارائه ظرفیت ها و فرصت های سرمایه گذاری سازمان در سطوح  ملی و بین المللی طی نشست های تخصصی با سرمایه گذاران را از اهداف مهم حضور در نمایشگاه گردشگری تهران برشمرد و گفت: گردشگری سازمان آب و برق خوزستان در بازه زمانی اعلام شده برگزاری نمایشگاه ؛در محل دائمی نمایشگاه های تهران ،سالن ۳۸bغرفه استان خوزستان حضور دارد و با افتخار پذیرای مدیران، همکاران و فعالین محترم علاقمند به حوزه گردشگری است.

✍🏻 ۵۲ سالگی ثبت ذيقورات چغازنبيل در فهرست آثار ملی كشور

چغازنبيل معبدی پابرجا از دل تاريخ تمدن كهن ايلام است كه تاكنون روايت‌ها و سياست‌های دوران بسياری به خود ديده است.

 اين اثر جهانی که ايستاده می‌كوشد ما را به اعماق تاریخ این مرز و بوم ببرد، سال‌هاست خاموش در گوشه‌ای نظاره‌گر ماست، گاهی گوش‌های‌مان را به لبانش نزديک و سعی می‌كنيم اندكی او را بشنويم، گاهی با دقت نگاهش می‌كنيم، شايد گوشه جديدی در موسيقی تاريخی‌اش بيابيم، گاهی زبانش را نمی‌دانيم و خوانش خواسته‌هايش آنجور كه بايد نيست، ليک راهی ناهموار، طولانی و البته دلپذير پيش رو است؛ در طول حيات اين معبد سترگ، ما و نسل‌های پيش از ما، افتان و خيزان در راه نگهداری و تفسير درستش حركت كرده و می‌كنيم. باشد كه مقبول طبع مردم صاحب نظر شود.

ذيگورات چغازنبيل بزرگترين و استوارترين اثر برجای مانده از شهر افسانه‌ای دور اونتاش كه به گواه آجر نوشته‌هايش به اينشوشينَک تقديم شده، در تاريخ ششم بهمن سال ۱۳۴۸ با شماره ۸۹۵ در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسید. بـه موجــب قانــون اساســی و قانــون مدیریــت خدمــات کشــوری، یکــی از وظایــف حاکمیتــی دولــت، حفاظــت از میــراث‌فرهنگــی کشــور اســت. اولين راه حفاظــت از ایــن میــراث، ثبــت آثــار ارزشــمند بــه لحــاظ تاریخــی و فرهنگــی در فهرســت آثــار ملــی اســت. پرواضح است راه حفاظت قبل از آن‌كه از برنامه‌ها و اعتبارات كلان مالی و سرمايه‌گذاری و عموماً تشريفاتی بگذرد، از درک و فهم عمومی جامعه و آگاهی‌بخشی درباره مفاهيم ميراث‌فرهنگی گذر می‌كند.

باوجود تلاش فعالان فرهنگی و دست‌اندركاران كاركشته برای آگاهی‌بخشی عمومی، متأسفانه نوع نگرش به "ميراث‌فرهنگی" در سال‌های اخير بيشتر به سمت واژه‌ای با تعابير فاقد يكپارچگی توأم با تلقی و تفسير ناصواب يا در نهایت متعصب و نگاه موزه‌ای به دور از فهم عمومی جامعه، پيش رفته و در اين ميان، جايگاه ثروت‌های فرهنگی (آثار تاريخی بی‌بديل) رفته‌رفته از فرصت به تهديد تبديل شده است. چرا؟ چگونه ممكن است جامعه‌ای شناسنامه و نيای خود را دشمن بالفطره توسعۀ پايدارش از هر منظري معرفي كند؟ نبود سيستم آموزش و آگاهی‌بخشی مناسب در راه تفسير و ارائه صحيح ميراث‌فرهنگی به مثابه ثروت نامتناهی و پايدار فرهنگی، جوامع را به سمت ضديت با آن پيش برده تا جايی كه حتی گاهی برنامه‌ريزان كلان نيز از اين نعمت انسان‌ساخت به‌عنوان ترمز توسعه ياد می‌كنند.

اكنون که در عصر آگاهی و تكنولوژی به سر می‌بريم، بر تک‌تک ما واجب است با هر بهانه و درگاهی، روزنه‌ای به آموزشِ اهميت حفاظت و نگهداری و تكريم قوانين اين آثار باز كنيم. در اين میان، پايگاه ميراث‌جهانی چغازنبيل و هفت‌تپه می‌كوشد به بهانه‌های گوناگون بر اهميت موضوع تأكيد كند و در این مسیر برای تحقق اهداف آگاهی‌رسانی‌اش به حمايت جامعه نيازمند است؛ ما بر این باوریم راه ترقی کشور و سعادت آن از پلکانی می‌گذرد که پایه‌های آن بر عمق تاریخ ما استوار است.

پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه دعوت می‌کند از تمام کسانی که دل در گروی میهن دارند تا برای معرفی و شناخت ریشه‌ها و پایه‌های کهن این سرزمین، از هیچ كوششی دریغ نورزند تا همگی با همراهی هم، قدم بر پلکان توسعه پایدار و پیشرفت این مملکت بگذاریم تا هر ایرانی، گواهی باشد بر گذشته و آینده این مملکت.

*وطنم تنم چه باشد که بگویمت تنی تو
که تو جانی و سراپا همه جان روشنی تو*

 ✍🏻 عاطفه رشنویی ـ مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه

طبیعت زیبای آرپناه و باباطبیعت زیبای آرپناه و باباروزبهان پس از بارش برف روزبهان پس از بارش برف

برف، ارتفاعات و جنگل‌های زیبای مناطق امامزاده بابا روزبهان و آرپناه شهرستان لالی را سفید پوش کرد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، ارتفاعات و جنگل‌های زیبای مناطق امامزاده باباروزبهان و آرپناه در بخش حتی شهرستان لالی، پس از بارش برف، زیباتر شده اند.

اهالی ساکن در این مناطق و گردشگران، همزمان با سفید پوش شدن این مناطق، دل به طبیعت برفی سپرده اند و خاطرات خوشی را برای خود ثبت می‌کنند.

مناطق امامزاده باباروزبهان و آرپناه، با وجود طبیعتی منحصر به فرد و زیبا و جنگل‌های تنومند بلوط، از نقاط برفگیر و هدف گردشگری شهرستان لالی هستند.

این مناطق برخوردار از طبیعت چهارفصل ، در ۴۵ کیلومتری شمال شهرستان لالی و در دل کوهپایه زاگرس واقع شده اند.

برگزاری ۶۲ نشست‌، پنل‌، کارگاه‌ و میزگرد تخصصی در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری

پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری با نشست‌هایی متنوع، پنل‌ها، کارگاه‌ها و میزگردهای تخصصی با حضور اساتید و فعالان حوزه گردشگری همراه خواهد بود.

به گزارش خبرنگار میراث‌آریا، نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌وابسته مهم‌ترین محفل برای دور هم آمدن فعالان گردشگری همچنین هم‌فکری و تبادل نظر بین دو بخش خصوصی و دولتی برای پیشبرد مهم‌ترین ماموریت‌های مربوط به حوزه گردشگری است. امسال نیز وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برنامه‌های ویژه و متنوعی را برای دوره پانزدهم این رویداد تدارک دیده است.

بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از سوی معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار بر برگزاری نشست‌هایی با عناوین متنوع، میزگردهای تخصصی، کارگاه‌های آموزشی و پنل‌های تخصصی است.

میزگردها

برای این دوره برگزاری شش میزگرد تخصصی با عنوان‌های «جایگاه دانش‌آموختگان گردشگری در بدنه صنعت»، «انتخاب آینده: مسیرهای سنتی گردشگری یا محصولات و فعالیت‌ها و مقاصد جدید»، «ارتباط آموزش با بدنه صنعت گردشگری»، «بازارهای هدف همسایگان، چین، روسیه و اروپا»، «توسعه گردشگری و حفظ محیط زیست - تقابل یا تعامل» و «مشارکت جوامع محلی - از حرف تا عمل» و با حضور علی‌اصغر شالبافیان، لیلا اژدری، زاهد شفیعی، جعفر باپیری، حجت‌الله رفیعی، ابراهیم پورفرج، مسلم شجاعی، مهدی اشراقی، مهدی احمدی، بهمن ایزدی، محمود ضیایی، صیاد شیخی ایلانلو، محمد جهانشاهی، نیما آذری، مازیار آل داوود، کاترین رضوی، امین سلطانی، محمود بنکدار، رامین نوری، محمد شیرکوند، مسعود جامسون، سجاد شالیکار، سهند عقدایی تدارک دیده شده است.

پنل‌ها

از دیگر برنامه‌های این دوره پنل‌های تخصصی است که توسط جامعه گردشگری الکترونیک کشور، جامعه راهنمایان تور، انجمن موسسات آموزش گردشگری کشور، کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران، کارگروه گردشگری تشکل‌های میراثی کشور، کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری ایران، جامعه حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور، جامعه تورگردانان ایران، کمیته گردشگری طب سنتی و جامعه گردشگری سلامت اجرا می‌شوند.

نشست‌ها

«قطار گردشگری از لرستان تا خوزستان»، «پادکست گردشگری پادنا»، «گردشگری ماجراجویانه معلولان»، «کویر نوردی با نگاهی به سایت Iran Desert»، «دور نیست-تجربه مستندهای کوتاه گردشگری»، «خانه - موزه عروسک‌های کاشان»، «تجربه‌های نشر و انتشارات گردشگری-انتشارات مهکامه»، «آوایار-تجربه راهنمای صوتی»، «تجربه‌های مجله گیلگمش انگلیسی»، «تجربه رفتینگ در ایران و جهان»، «تجربه زیسته-کارگاه‌های تجارب گردشگری»، «چالش‌ها و تاثیرگذاری‌های خبرنگاری گردشگری»، «حمل‌ونقل هوایی شهری»، «اردکان گرام»، «سیاره-اپلیکیشن تجربه تورهای پیاده»، «اصفهک-مدیریت مقصد و تجربه مرمت و گردشگری»، «تجربه‌های تولید محتوای حرفه‌ای گردشگری-از آسمان شب تا…»، «گیله‌بوم-اقامتگاهی برای حفظ محیط زیست»، «گردشگری کودک»، «برزیگردی-گردشگری کشاورزی» عناوین ۲۰ نشستی هستند که در راستای تشریک تجربیات و معرفی الگوهای موفق گردشگری در طول چهار روز نمایشگاه پانزدهم برگزار می‌شود.

کارگاه‌ها

برگزاری ۲۶ کارگاه آموزشی با عناوین متنوعی هم‌چون «آینده‌پژوهی در گردشگری»، «نگاهی به خدمات ویزا در ایران-ضعف‌ها و قوت‌ها»، «نگاهی تحلیلی به کارکرد آموزش‌های مهارتی گردشگری در ایران»، «اصول و چگونگی تاثیرگذاری خبر و خبرنگاری در گردشگری»، «گردشگری ادبی»، «آشنایی با ساختار و اصول استارتاپ‌های گردشگری»، «برندینگ در اقامتگاه‌های بوم‌گردی»، «پرنده‌نگری در ایران» برنامه‌ریزی شده است.

پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع وابسته ۹ تا ۱۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود.