خوزتوریسم

پوستر آیین اهدای ۸هزار شاخه گل نرگس بهبهان به حرم مطهر رضوی رونمایی شد

در آستانه میلاد فرخنده حضرت زهرا (س) با حضور معاون سیاسی‌اجتماعی استاندار خوزستان، از پوستر نرگس‌های زائر با حضور جمعی از اعضای کارگروه فرهنگی و اجتماعی استان در اهواز رونمایی شد.

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، مراسم رونمایی از این پوستر، شامگاه دوشنبه ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۱ باحضور عبدالرضا سیفی معاون‌سیاسی اجتماعی استاندار خوزستان، سیدمهرداد موسوی مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استاندار، سیدمحمد عبودزاده دبیر این آیین، حجت‌الاسلام رضا کلاه‌کج مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان و دبیر شورای فرهنگ عمومی استان، حمید بنی‌تمیم مدیرکل ورزش و جوانان خوزستان، وحید کیانی مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان و محمد راضی‌جلالی رئیس پارک علم و فناوری استان، محمدشهباز گهروئی رئیس حوزه هنری خوزستان و معاونان اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان، شهرداری اهواز و اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان و نیز جمعی از کارشناسان فرهنگی، در محل استانداری خوزستان برگزار شد.

آیین اهدای هشت‌ هزار شاخه گل نرگس بهبهان به حرم مطهر رضوی، پنج‌شنبه ۲۲ دی‌ماه، همزمان با میلاد فرخنده حضرت فاطمه زهرا(س) از ساعت ۲۰ در حرم مطهر امام‌رضا (ع)، رواق امام‌خمینی(ره) برگزار خواهد شد.

طراحی گرافیکی پوستر را آسیه ابراهیمی و خوشنویسی این اثر را نیز استاد رضا زدوار بر عهده داشتند.

این آیین به ‌عنوان میراث ناملموس (معنوی) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گل نرگس، اغلب در شهرستان بهبهان استان خوزستان کشت می‌شود و در اجرای آیینی قدیمی، هر سال هشت‌هزار شاخه گل نرگس از نرگس‌زارهای این شهرستان به یمن تبرک به حرم مطهر حضرت امام‌‌رضا (ع) اهدا می‌شود.

کشف تازه در شوش

درحالی‌که معاون پارلمانی وزارت میراث فرهنگی به تازگی از بازنگری حریم و عرصه‌ میراثی شوش سخن گفته است، باستان‌شناسان در کاوش‌های تازه در چهارراهی در شهر شوش، بقایای یک کوره ذوب فلز، دو سکه اشکانی و یک سرپیکان مفرغی را کشف کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، گمانه‌زنی باستان‌شناسان در تقاطع ورودی چهار راه شهر شوش به آشکار شدن آثاری از جمله بقایای یکپارچه یک کوره ذوب فلز منجر شد که با توجه به نتایج کاوش‌های سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در نزدیکی این محدوده، می‌توان این کورۀ ذوب فلز را به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سده‌های نخست اسلام متعلق دانست.

مهدی امیدفر ـ سرپرست هیأت باستان‌شناسی شوش ـ درباره این یافته جدید گفت: شوش یکی از مهمترین محوطه‌های باستانی جنوب‌غربی آسیا است که در شمال دشت خوزستان قرار دارد. این محوطۀ منحصربه‌فرد، از پشته‌های متعددی تشکیل شده که تپه‌های آکروپل، آپادانا، شهر شاهی و محدودۀ شهر صنعتگران، از مهمترین قسمت‌های آن به شمار می‌آیند.

این باستان‌شناس یادآور شد: به دنبال کاوش‌های باستان‌شناسان انگلیسی و فرانسوی در شوش، استقرار جوامع انسانی در این محوطه از نیمه دوم هزاره پنجم پیش‌ از میلاد آغاز شده و تقریباً به طور پیوسته تا سده‌های میانه اسلامی ادامه داشته است.

امیدفر ادامه داد: با پایان حضور هیأت باستان‌شناسی فرانسوی و همزمان با انقلاب اسلامی در ایران، پژوهش‌های باستان‌شناسی در شوش با وقفه‌ای طولانی روبرو شد. از آن پس، کاوش‌های محدود انجام شده توسط هیأت‌های ایرانی در محوطه باستانی شوش، بیشتر با ماهیت نجات‌بخشی صورت گرفت که گمانه‌زنی در تقاطع چهارراه ورودی شهر شوش در منتهی‌الیه شرقی شهر صنعتگران نیز از آن جمله به شمار می‌رود.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی شوش همچنین گفت: از پروژه‌های عمرانی چالش‌برانگیز شهر شوش در دهۀ گذشته، برچیدن سازۀ پل روگذر محور ترانزیت اهواز- اندیمشک به منظور ایجاد مسیر زیرگذر بوده است. این پل، یکی از سازه‌های جدید در محدوده عرصۀ محوطه شوش به‌شمار می‌آمد که برچیدن آن موجب سازگار شدن شرایط این محدوده با ضوابط مصوب عرصه و حریم محوطۀ باستانی از سوی نهادهای متولی شد.

گمانه‌زنی باستان‌شناسان در چهارراه شوش که به کشف بقایای یک کوره ذوب فلز منجر شد

او افزود:‌ بر اساس نتایج کاوش‌های اخیر و ضوابط حاکم بر عرصه محوطۀ باستانی شوش، امکان احداث مسیر زیرگذر در جادۀ اهواز- اندیمشک (محور شمال به جنوب) در محل تقاطع چهارراه ورودی شهر شوش، به‌دلیل آسیب رساندن به یکپارچگی و ماهیت باستانی این بخش از محوطه وجود نداشت. از این رو، پروژۀ احداث مسیر زیرگذر در محور شمال به جنوب جادۀ اهواز-اندیمشک از سوی مسؤولان شهری و استانی با برنامه‌ریزی برای ایجاد یک سازه در محور دزفول- شوش (شرق به غرب) جایگزین شد که کاهش مشکلات ترافیکی و سامان‌دهی این محدوده از شهر را در پی خواهد داشت.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی شوش ادامه داد: با پیشنهاد این طرحِ جایگزین از سوی مسؤولان شهری به پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، گمانه‌زنی به منظور بررسی احتمال آشکار شدن بقایای فرهنگی در محدودۀ مورد نظر در دستور کار هیأت باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی شوش قرار گرفت. محدودۀ پیشنهادی برای ایجاد سازۀ جایگزین در چهارراه ورودی شهر شوش در شمال شرقی تپه شهر صنعتگران، در حرائم درجه یک و دو محوطۀ میراث جهانی شوش قرار دارد.

امیدفر گفت: این پروژه، ۳۸۰ متر از بخش غربی محدوده پیشنهادی که نوار سبز ورودی شهر شوش را در بر می‌گیرد، مورد گمانه‌زنی باستان‌شناختی قرار گرفت. گذشته از کاوش در وضعیت آب و هوایی نامناسب تابستان، پروژه با چالش‌های جدی دیگری نیز روبرو بود که از آن میان می‌توان به برخورد با لوله‌های قطور انتقال آب برای آبیاری فضای سبز، حوض‌های آبنما، جعبه‌های کنترل و کابل‌های برق تیرهای روشنایی و کابل‌های فیبر نوری در محدوده گمانه‌زنی اشاره کرد.

او افزود: بخش غربی این محدوده به مراتب با مشکلات کمتری نسبت به بخش شرقی، اعم از برخورد با زیرساخت‌های شهری یا موانع دیگری از این دست، رو به رو بود.

این باستان‌شناس گفت: در این فصل، جمعاً هفت گمانه در ابعاد ۳×۳ متر ایجاد شد که از مهمترین آثار به‌دست آمده از آن‌ها می‌توان به آشکار شدن بقایای یکپارچه یک کوره ذوب فلز در دو کارگاه کاوش اشاره کرد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی شوش اظهارکرد: اگرچه یافته فرهنگی شاخصی در ارتباط با این پدیدار به دست نیامد که پیشنهاد تاریخ دقیق برای آن را امکان‌پذیر کند، اما با توجه به نتایج کاوش‌های سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در نزدیکی این محدوده، می‌توان این کورۀ ذوب فلز را متعلق به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سده‌های نخستین اسلامی دانست.

امیدفر همچنین گفت: این فرضیه با آشکار شدن ۲ سکه و یک سرپیکان مفرغی (در لایه‌های پایین‌تر از کوره ذوب فلز) از دورۀ اشکانی درکارگاه‌های دیگر گمانه‌زنی، بیش از پیش پشتیبانی می‌شود.

این یافته‌های جدید باستانی درحالی به دست آمده که جواد واحدی ـ معاون پارلمانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ‌به تازگی گفته است: «حریم و عرصه‌های میراثی شوش نیاز به بازنگری داشته و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز بر حل مشکلات این شهرستان تاکید دارد. میراث فرهنگی و گردشگری نباید برای مردم و سرمایه‌گذاران مشکلات و زحماتی را ایجاد کند، برخی کج‌فهمی در دوران‌های گذشته باعث ایجاد مزاحمت‌هایی برای مردم و سرمایه‌گذاران حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شده است.»

محوطه باستانی شوش در حدود ۱۲۰۰ هکتار وسعت داشت، اما بعدها پیشنهادهایی برای محدود کردن آن به ۴۰۰ هکتار مطرح شد که مخالفت‌های گسترده باستان‌شناسان را به دنبال داشت. در نهایت سال ۱۳۹۴ فرهاد نظری ـ مدیرکل ثبت آثار تاریخی ـ خبر داد که عرصه وحریم شهر تاریخی شوش با در نظر گرفتن ۷۰۰ هکتار ابلاغ شده است. اکنون پس از گذشت حدود هشت سال از کوچک‌سازی حریم محوطه باستانی شوش، دوباره اصلاح حریم این منطقه باستانی با حدود هفت‌هزار سال قدمت، از سوی متولیان میراث فرهنگی مطرح شده است.

انتهای پیام

تصویب پرونده ۵ اثر طبیعی خوزستان در شورای ملی ثبت

پرونده ۵ اثر طبیعی خوزستان برای ثبت در شورای ملی ثبت آثار تصویب نهایی شد.

، سرپرست معاونت میراث‌فرهنگی خوزستان گفت: با مطالعه و تدوین پرونده‌های متعدد و با توجه به چارچوب‌ها و معیار‌های ثبت در فهرست آثار طبیعی، پرونده پنج اثر طبیعی، پس از تصویب در شورای ثبت استان، سرانجام در جلسه شورای ملی ثبت که در ۲۲ آذرماه ۱۴۰۱ در تهران برگزار شد، مطرح و به ثبت نهایی رسید.
غلامرضا سلمانپور با اشاره به اینکه آثار یادشده به‌زودی و پس از انجام مراحل صدور حکم ثبت به استان ابلاغ می‌شوند، افزود: این آثار شامل درخت بلوط کهنسال روستای قلعه‌سرد در شهرستان دزپارت، درخت توت کهنسال منطقه آرپناه شهرستان لالی و غار سزار، دره چال‌کندی و دره توبیرون در شهرستان دزفول هستند.
او در ادامه از درخت بلوط قلعه‌سرد به عنوان یکی از شاخص‌ترین و مرتفع‌ترین درختان بلوط ایرانی، یاد کرد و گفت: ثبت آثار طبیعی شاخص در فهرست آثار ملی، یکی از مهم‌ترین راهکار‌های حفاظت از این منابع طبیعی ارزشمند است که این اقدامات علاوه بر این‌که باعث مراقبت بیشتر از این داشته‌های خدادادی می‌شود، بلکه در حوزه گردشگری نیز نتایج مثبتی را به‌دنبال خواهد داشت.

خانه‌ای با ۵۰۰۰ شی تاریخی در خوزستان

خلیل دحیمی، موزه‌دارِ محلی ساکن شهرستان حمیدیه از توابع استان خوزستان در مدت ۳۸ سال گذشته نزدیک به ۵۰۰۰ ابزار قدیمی و تاریخی از مناطق مختلف این استان جمع آوری کرده و اکنون حدود ۶ سال است که واحدی مسکونی را به مکانی برای دیدن این اشیا اختصاص داده و می‌گوید که این ابزار و وسایل بخش بزرگی از فرهنگ و سنت مردم استان خوزستان را در خود دارد، آثاری که برخی از آن‌ها به هزار سال قبل برمی‌گردد. آثار قدیمی و تاریخی جمع‌آوری شده در این خانه مربوط به زندگی روزمره، کار، کشاورزی، فرش‌های دست‌باف، لباس‌ها و زیورآلات خانم‌ها و نیز شمشیرهای برجامانده از گذشتگان استان خوزستان است.

با توجه به سخنان نماینده شوش در انتقاد به میراث‌فرهنگی؛

*نسل آینده باید با آگاهی و شناخت کم‌کاری نسل برنامه‌ریزان شهری امروز و دیروز شوش را جبران کنند*

*برخی نمایندگان مجلس دوست دارند کم کاری خود و همکارانشان را گردن میراث‌فرهنگی بیندازند*

*برخی عادت دارند با پافشاری مردم و میراث را مقابل هم بگذارند*

*مجتبی گهستونی*

در این نوشتار قصد دارم که گریزی به سخنان یک نماینده مجلس بزنم که البته ایشان و برخی از دیگر همکارانش در مجلس گاهی برای اینکه از مسئولیت محوله بر دوش خود فرار کنند مسئولیت را متوجه دیگران می‌کنند.
اخیرا مصاحبه‌ای از نماینده شوش در مجلس خواندم و گفته بود که وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری در شهرستان شوش آن هم با دو اثر جهانی هیچ کار ماندگار و ارزشمندی در حوزه میراثی و گردشگری انجام نداده است.
قبل از اینکه به ذکر چند نکته بپردازم ابتدا بخشی از سخنان این نماینده که نکات خاصی در آن وجود دارد را بخوانید. البته قصد من تعریف از وزرات میراث‌فرهنگی نیست بلکه هدف یادآوری وظیفه فراموش شده نمایندگان است.
ایشان در سخنان بعدی خود یادآور شده بود که نیایشگاه چغازنبیل یک اثر باستانی آن‌هم جهانی است که این روزها به علت بی‌توجهی و نبود امکانات در اطراف آن در بیابان رها شده است.
و البته باز تاکید می‌کند که وقتی اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس در بازدید از آثار تاریخی شهرستان شوش به خصوص موزه هفت‌تپه تعجب کردند که این مکان‌های ارزشمند چرا باید چنین وضعیتی داشته باشند. چرا وزارت میراث‌فرهنگی توجهی ویژه‌ای به این مکان‌های ارزشمند نکرده است.
ایشان حتی یادآور می‌شود که ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های شهرستان شوش برای مردم ایران به خوبی معرفی نشده است. چرا باید این شهر جهانی آن هم با قدمت بسیار بالا از داشتن جشنواره یا همایش کشوری یا بین‌المللی محروم باشد؟ پیشرفت شهرستان شوش در حوزه اشتغالزایی میراث‌فرهنگی و گردشگری قفل شده است.
اگر چه ایشان به طرح توسعه حرم حضرت دانیال نبی(ع) اشاره می‌کند و خواستار در نظر گرفتن اعتبارات ویژه از سوی وزارت میراث‌فرهنگی برای طرح توسعه حرم می‎شود اما باید به ایشان یادآور شوم که سالانه مبالغ هنگفتی از وجوهات نقدی و غیر نقدی مردم تحویل حرم می‌شود و سازمان اوقاف و امور خیریه آن را برداشت می‌کند. آیا بهتر نیست نماینده محترم از سازمان متولی جویای طرح توسعه حرم شوند.
ضرورت دارد که به این نماینده و سایر همکارانش یادآور شوم که حفاظت از آثاری که فخر بشریت است خود سر آمد وظایف میراث‌فرهنگی است که علی رغم همه ناملایمات همچنان با ایستادگی کارشناسان در پایگاه‌های میراث جهانی ادامه یافته و میابد، چه نماینده مجلس در تمام ادوار پیگیر حقوق بر باد رفته ایشان باشد چه نباشد.
قطعا برنامه‌ریزی برای توسعه شهرستان بر اساس ظرفیت‌های میراث جهانی وظیفه شورای برنامه‌ریزی شهرستان و پیگیری شخص نماینده است. موضوعی که بارها در جلسات کارشناسی به آن تاکید شده است. آیا ایشان تاکنون طرحی که اجرایی باشد و مخاطره‌ایی برای میراث جهانی نداشته باشد ارائه داده‌اند؟
ایشان و سایر همکاران خود کدام شورای مشورتی را از ابتدای جلوس بر صندلی نمایندگی برای اعتلا و توسعه پایدار شوش بر مبنای داشته‌های فرهنگی‌اش تشکیل داده است؟
متولیان برنامه‌ریز شهرستان شوش تاکنون چه آمایشی از ظرفیت‌های شوش داشته‌اند که حوزه فرهنگ در آن برجسته دیده شده باشد؟ بر اساس کدام آمایش تصمیم دارند شهرک صنعتی شماره ۲ شوش را بر روی طاقدیس سردار آباد که نشانه مسلط محیطی و از دلایل مکان‌یابی «شهر اونتاش ناپیریشا» و «زیگورات چغازنبیل» است بسازند و پافشاری و اصرار بی‌حد می‌کنند؟
آقای نماینده، مگر با اصرار بی‌حد مجوز ساخت «پل نظام مافی» را در یک سال گذشته نگرفته‎اید. مگر نمی‌گفتید گرفتن حق مردم فریاد نمی زدید؟ مگر از گره ترافیکی نمی گفتید. مگر از دسترسی نامناسب به تنها بیمارستان شهر (که خود جای هزار اما و اگر تخصصی دارد) حرف نمی‌زدید، پس چرا با گذشت یکسال از دریافت مجوز نهایی میراث‌فرهنگی آن هم با گمانه‌زنی محل پایه‌ها هنوز هیچ اقدامی صورت نداده‌اید؟ نکند میراث‌فرهنگی وظیفه ساخت پل را هم باید بر عهده بگیرد؟
آقای نماینده، ورودی ناهماهنگ شهر شوش با بلواری عظیم و بی‌استفاده و بی‌ریخت بدون هیچ منطق شهرسازی در کدام شورای ترافیک بررسی و تایید شده است؟ آیا صاحب نظری هست بگوید این همه پهنای بلوار و آی‌لند در این ورودی چه مفهومی دارد؟ میراث‌فرهنگی که از سال ۹۲ واضح و روشن موضع خود را در مورد عدم ساخت زیر گذر شفاف بیان کرد چرا با پافشاری بیش از حد بدون پشتوانه فکری و علمی مردم و میراث را مقابل هم گذاشتید و امروز برای ورودی شهری که سرآمد شهرهای روزگار بوده این‌همه نابسامانی افریده‌اید؟ چه کسی پاسخگوی حق مردم بی‌نوای شوش است؟
اگر شما هم از جمله افرادی هستید که به ساخت میدان تعزیه بر روی میراث جهانی ایرادی ندارد، پس حتما به بهره‌‎برداری از ساختمان ترمینال و تسطیح و ساخت دیگر تاسیسات که نشانه تعرض به میراث‌فرهنگی است رضایت می‎دهید. اما واقعا این معنی توسعه نیست. اما تعریف شما از کار ارزشمند که از قضا از وظایف میراث‌فرهنگی باشد چیست؟
ساخت راه آهن شکست خورده شوشتر به هفت‌تپه که تعرض آشکار به جنگل ملی دز است آیا ایده‌آل شماست؟ یا ساخت پروژه کارخانه قند آن هم بر روی عرصه و حریم میراث جهانی؟ اینها که همه‌اش نادیده گرفتن قوانینی است که قانون‌گذاران قبلی در مجلس وضع کرده بودند. به نظر شما می‌توان شهری را ثبت جهانی کرد ولی به ضوابط عرصه و حریم آن پایبند نبود؟ جواب خیر است.
پس لازم شد یادآوری کنم اولین وظیفه میراث‌فرهنگی حفاظت و صیانت از آثار بوده و هست خود شما، نمایندگان پیشین، فرمانداران و... چقدر در انجام این وظیفه همراه بوده‌اید؟ چقدر بدنبال دور زدن قوانینش بوده‌اید؟
ما که اعتقاد داریم ثروت فرهنگی شوش را نسل حاضر متوجه نشده است، اما امیداریم نسل آینده با آگاهی و شناخت و برنامه‌ریزی این همه کم‌کاری نسل برنامه‌ریزان شهری امروز و دیروز شوش را جبران کنند.

نماینده مردم شوش در مجلس:

وزارت میراث فرهنگی هیچ کار ارزشمندی در شوش انجام نداده است

شوش- نماینده مردم شوش در مجلس با انتقاد از عملکرد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری کشور گفت: این وزارت در شوش آن هم با دو اثر جهانی، هیچ کار ارزشمندی در حوزه میراثی و گردشگری انجام نداد.

محمد کعب عمیر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان شوش آن هم با دو اثر جهانی هیچ کار ماندگار و ارزشمندی در حوزه میراثی و گردشگری انجام نداده است.

نماینده مردم شوش و کرخه در مجلس گفت: زیگورات چغازنبیل یک اثر باستانی آن‌هم جهانی است که این روزها به علت بی توجهی و نبود امکانات در اطراف آن در بیابان رها شده است.

وی ادامه داد: بسیار اسفبار است که هیچ گونه امکانات رفاهی برای بازدید کنندگان معبد جهانی چغازنبیل «زیگورات» وجود ندارد؛ چرا نباید امکانات رفاهی زیبا آن هم با طراحی‌های تاریخی در اطراف این محوطه تاریخی ارزشمند دیده نشود؟

کعب عمیر یادآور شد: اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس در بازدید از آثار تاریخی شهرستان شوش به خصوص موزه هفت‌تپه تعجب کردند که این مکان‌های ارزشمند چرا باید چنین وضعیتی داشته باشند. چرا وزارت میراث فرهنگی توجهی ویژه‌ای به این مکان‌های ارزشمند نکرده است.

وی به طرح توسعه حرم حضرت دانیال نبی (ع) اشاره کرد و افزود: انتظار می‌رود تا اعتبارات کافی و نگاه ویژه‌ای به اجرای پروژه طرح توسعه حرم حضرت دانیال نبی (ع) از سوی وزارت میراث فرهنگی انجام شود تا هرچه سریع‌تر شاهد اتمام این پروژه بسیار مهم و ارزشمند باشیم.

کعب عمیر با یادآوری اینکه وزارت میراث فرهنگی هیچ گونه برنامه و طرحی برای حوزه گردشگری در شهرستان شوش نداشته است، گفت: چرا شهری مثل شوش با دو اثر جهانی نباید یک جای تفریحی و گردشگری داشته باشد؟

وی اظهار کرد: شهرستان شوش هنوز از داشتن یک هتل خوب محروم است و از وزارت میراث فرهنگی انتظار می‌رود در حوزه گردشگری در شهرستان شوش کارهای ماندگار و ارزشمندی را انجام دهد.

کعب عمیر گفت: ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های شهرستان شوش برای مردم ایران به خوبی معرفی نشده است. چرا باید این شهر جهانی آن هم با قدمت بسیار بالا از داشتن جشنواره یا همایش کشوری یا بین‌المللی محروم باشد؟

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تصریح کرد: پیشرفت شهرستان شوش در حوزه اشتغالزایی میراث فرهنگی و گردشگری قفل شده است.

کعب عمیر به برگزاری جلسات متعدد در این زمینه اشاره کرد و افزود: جلسات بدون خروجی دردی را دوا نمی‌کند و از وزارت میراث فرهنگی انتظار می‌رود تا فکری به حال حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان شوش داشته باشد.

وی بیان کرد: معاون وزیر میراث فرهنگی در حوزه صنایع دستی در پاسخ به سوال بنده در صحن مجلس اعلام می‌کند که این مقدار اعتبار برای این حوزه در شهرستان شوش هزینه شده است. چرا به ما نمی‌گویید این اعتبار در کجاها هزینه شده تا ما هم بدانیم این اعتبار صرف چه کارهایی شده است؟

نماینده مردم شوش و کرخه در مجلس ادامه داد: امروز مردم شهرستان شوش از عملکرد میراث فرهنگی ناراضی هستند، نه خود میراثی‌ها کاری می‌کنند نه اجازه می‌دهند که دیگران در این شهرستان کاری انجام بدهند.

کعب عمیر اظهار کرد: سرمایه گذاری را می‌شناسم که حاضر است در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری یک میلیارد دلار هزینه کند اما از بروکراسی اداری و دیگر مشکلاتی که در هنگام اجرای این طرح جلوی پایش قرار می‌دهند، ترس دارد.

نماینده مردم شوش و کرخه در مجلس انتقاد کرد: آنگونه که باید با سرمایه گذار برخورد شود در خوزستان و شهرستان شوش دیده نمی‌شود.

وی تصریح کرد: از وزارت میراث فرهنگی انتظار می‌رود با تشکیل کارگروهی نسبت به رفع مشکلات حوزه میراثی در شهرستان شوش اقدام کند.

کعب عمیر به ظرفیت‌های شهرستان شوش اشاره کرد و گفت: شهر تاریخی شوش ظرفیت و پتانسیل‌های فراوانی در حوزه میراثی و گردشگری دارد که با استفاده از آنها هم چهره شهر زیباتر و مکان‌های تفریحی ایجاد خواهد شد و در نتیجه شاهد ایجاد اشتغال در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری خواهیم بود.

شب یلدا/چله» به نام ایران و افغانستان ثبت جهانی شد

«شب یلدا/چله» به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس ایران مشترک با افغانستان در یونسکو ثبت جهانی شد.

به گزارش ایسنا، پرونده شب چله یا یلدا که ایران در همکاری با افغانستان آن را تهیه کرده است، با وجود ایرادها و نقطه نظرات نمایندگان بسیاری از کشورها، سرانجام موفق شد در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شود.

نمایندگان برخی کشورها از جمله بنگلادش، ازبکستان، ‌ سوئیس، کره جنوبی، عربستان، اسلواکی، چک نسبت به حفاظت از این میراث ناملموس در افغانستان با توجه به وضعیت این کشور و ناامنی‌هایی که به آن اشاره شد، نگرانی‌ها و نقطه نظراتی را وارد کردند، درحالی‌که کشورهای دیگری همچون مالزی و هندوستان از ثبت این پرونده به نام دو کشور ایران و افغانستان اعلام حمایت کردند.

ایران پرونده یلدا را از سال ۱۳۹۳ در یونسکو به اشتراک گذاشته بود تا به عنوان میراث ناملموس چندملیتی ثبت شد، اما تا حدود شش سال بعد از آن، هیچ کشوری مشارکت در این پرونده را نپذیرفت. ایران سرانجام این پرونده را در مشترک با افعانستان به یونسکو ارائه کرد.

آیین شب یلدا ۲۹ آذرماه ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

در پرونده یلدا، این عنصر چنین تعریف شده است: «یلدا، سال‌جشن کهنی است که در آن فزونی روشنایی خورشید، نور و حرارت زندگی مورد توجه برگزارکنندگانش قرار می‌گیرد. انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی برابر با یکم دی‌ماه در تقویم ایرای است و این تاریخ مصادف با آغاز روند بلندتر شدن روزها در این منطقه است.

در آخرین شب پاییز خانواده‌ها در منزل بزرگتر فامیل دورهم بر سر سفره شب یلدا جمع می‌شوند و یلدا را جشن می‌گیرند. در برگزاری یلدا، کودکان به عنوان مجریان آینده و زنان محور زندگی و خانواده و بسترساز، گردهم آمدن اقوام و دوستان مطرح هستند. بزرگترهای فامیل به عنوان حاملان فعلی و ناقلان این جشن آیینی شناخته می‌شوند.

در جریان برگزاری بخش های مختلف یلدا، ارزش‌هایی چون هویت فرهنگی، توجه به طبیعت و گاهشماری سنتی، ارج نهادن به جایگاه مهم زنان و کودکان در خانواده، آشتی، دوستی، ‌مهمان‌نوازی و آشنایی با محترم شمردن بیان‌های گوناگون فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند و به نسل آینده منتقل می‌شوند.

یلدا به سبب شاخصه‌های اقلیم زیستی مردمان این سرزمین و ارتباط آن با طبیعت و کیهان، از روزگار کهن تا به امروز استمرار داشته است و متناسب با گذر زمان تغییراتی ظاهری در نحوه برگزاری آن دیده می‌شود اما ساختار و ماهیت آن تغییری نکرده است و همچنان اقوام گوناگون این سرزمین‌ها «یلدا» را برگزار می‌کنند.»

ایران علاوه‌بر یلدا، پنج پرونده دیگر «هنر ساختن و نواختن رباب» (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)، «جشن مهرگان» (مشترک با تاجیکستان)، «سوزن‌دوزی ترکمن/ ترکمن‌دوزی» (مشترک با ترکمنستان) و «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) را در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو که هم‌اکنون در مراکش درحال برگزاری است، در نوبت بررسی دارد.

پیش از ثبت این عنصر ناملموس در یونسکو، در همین کمیته که هم‌اکنون در شهر رباط مراکش با حضور معاون میراث فرهنگی کشورمان درحال برگزاری است، «مهارت ساختن و نواختن ساز عود» مشترک بین ایران و سوریه ثبت شد.

پیش از آن نیز، مهارت سنتی قالی‌بافی در کاشان، ردیف‌ موسیقی ایرانی، تعزیه، موسیقی بخشی‌های خراسان، نقالی و داستان‌سرایی نمایشی در ایران، نوروز، هنر ساختن و نواختن کمانچه، آیین‌های پهلوانی یا زورخانه‌ای، مهارت ساخت و نواختن دوتار، دانش ساخت لنج، فرهنگ پخت و تقسیم نان لواش، قالی‌شویان، مهارت‌های سنتی قالی بافی در فارس، چوگان، نگارگری ایرانی، آیین زیارت کلیسای تادئوس و برنامه ملی پاسداری از هنر خوشنویسی، به نام ایران و یا مشترک با کشورهای دیگر در یونسکو ثبت شده است.

عود» به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد

«مهارت ساختن و نواختن عود» به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت شد.

این ساز در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس به رأی گذاشته شد که به عنوان هجدهمین میراث ناملموس ایران به صورت مشترک با سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.

ایران همزمان که پرونده عود را در سال ۱۳۹۷ به صورت ملی ثبت کرد، برای ثبت جهانی آن با عنوان «مهارت ساختن و نواختن عود» با برخی کشورهای همسایه رایزنی کرد و در نهایت این پرونده را مشترک با سوریه به یونسکو ارائه کرد که در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس، سال ۱۳۹۹ ریفر شد (ریفر به معنای امکان بررسی پرونده در چرخه‌ بعدی (اجلاس‌های بعدی) است.

برخی کارشناسان مطلع از دلایل پذیرفته نشدن پرونده «عود» گفته بودند: تهیه این پرونده با مشارکت سوریه و بدون در نظر گرفتن دیگر کشورهای عربی که عود در آن‌ها رواج دارد، اقدامی خطا بود. این پرونده توسط کسانی تهیه شد که پرونده کمانچه را تهیه کرده بودند. این‌که پرونده کمانچه از نظر کارشناسی، پرونده موفقی بود و در فهرست یونسکو ثبت شد و به همین دلیل هم انتظار می‌رفت که عود نیز در فهرست ناملموس یونسکو جهانی شود.

در شرح ساز عود در یونسکو آمده است: «عود یک ساز زهی زخمه‌ای با بیش از ۱۵۰۰ سال حضور در منطقه مورد اشاره است. این ساز مانند بسیاری دیگر از سازهای زخمه‌ای روی پای نوازنده قرار می‌گیرد و نوازنده با یک دست انگشت‌گذاری روی وترها و با دست دیگر به نواختن مضراب می‌پردازد. کاسه طنینی این ساز گلابی‌شکل و نسبتاً بزرگ و دسته آن معمولاً کوتاه و فاقد دستان‌بندی است. (در مناطق مختلف با ابعادی متفاوت) به‌طوری که وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند. صفحه چوبی طنینی این ساز مشبک است، این شبکه‌ها که معمولاً نقش مایه‌های اسلیمی دارند، علاوه‌بر انتقال صدای کاسه ساز، نقش تزئینی نیز ایفا می‌کنند. بیشتر انواع این ساز ۱۰ سیمه است که به صورت جفت بسته می‌شوند. صدای این ساز در محدوده صوتی بم و باریتون است و امکان تولید اسواد ملودیک و هارمونیک در آن فراهم است و در تک نوازی و گروه نوازی به کار می‌رود.

گستره جغرافیایی این ساز در ایران به خوزستان، بوشهر، هرمزگان، تهران، کردستان و برخی شهرهای بزرگ، مانند شیراز اصفهان، تبریز و مشهد می‌رسد.»

خوارزمی در «مفاتیح العلوم» نام این ساز را «بربط» آورده و گفته که در اصل «برِبت» است، به معنی سینه بت (مرغابی)؛ چرا که ظاهر آن شبیه به سینه و گردن مرغابی است.

ایران علاوه‌بر «مهارت ساختن و نواختن ساز عود»، پنج پرونده دیگر «شب یلدا/چله» (مشترک با افغانستان)، «هنر ساختن و نواختن رباب» (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)، «جشن مهرگان» (مشترک با تاجیکستان)، «سوزن‌دوزی ترکمن/ ترکمن‌دوزی» (مشترک با ترکمنستان) و «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) را در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو که هم‌اکنون در مراکش درحال برگزاری است، در نوبت بررسی دارد.

چه سرنوشتی در انتظار «عکاسخانه ژرژ یونانی» آبادان است؟

ایسنا/خوزستان خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی یکی از آخرین بناهای بازمانده در آبادان با معماری تلفیقی است؛ بنایی نیم‌دایره با آجرچین و قوس‌های هلالی پنجره‌هایی رو به خیابان که عصرها مردم برای ظاهر کردن عکس‌های خود معمولا روبه‌روی آتلیه این خانه صف می‌بستند تا نوبت تحویل فیلم‌های نگاتیوشان فرا برسد.

بنایی که تاریخچه آن به توسعه پالایشگاه نفت آبادان و صنعتی‌ شدن این شهر گره خورده و در فهرست آثار ملی ثبت شده در حال حاضر بلاتکلیف مانده و هر چند وقت یک‌بار نگرانی و صحبت فروش و تخریب آن سر زبان‌ها می‌افتد.

تخریب یک‌باره و یا آرام‌آرام خانه‌های تاریخی در اثر بی‌توجهی به مرمت و قصور در حفظ بناها فهرستی طویل و دردناک است و با وجود زمزمه‌هایی که مبنی بر فروش و تخریب این بنا به گوش می‌رسد این پرسش مطرح است که سازمان میراث فرهنگی چه تدبیری برای رفع بلاتکلیفی این بنای تاریخی انجام خواهد داد تا قصه نوشدارو بعد از مرگ سهراب برای خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی همچون بناهای تاریخی نابود شده تکرار نشود.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان در این خصوص به ایسنا گفت: طبق قانون تمام حقوق مالکانه محفوظ است و بناهای تاریخی ملک شخصی حتی در صورت ثبت ملی بودن منع خرید و فروش ندارند.

مالک تسهیلات مرمت بنا را نپذیرفت

سید شمس‌الدین نوربخش‌غفاری در عین حال تصریح کرد: تغییر کاربری و فعالیت در بنای تاریخی کمافی‌السابق باید در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری باشد.

او خاطرنشان کرد: فروش و تمامی تغییرات بنا زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی و با مشورت آن ها انجام می‌شود و سرمایه‌گذار بدون مشورت با کارشناسان نمی‌تواند کوچک‌ترین تغییری در بنای تاریخی ایجاد کند.

وی متذکر شد: اگر پس از واگذاری بنا خریدار یا سرمایه‌گذار بدعهدی کند به طور قطع با اقدامات قاطع قانونی مواجه خواهد شد.

نوربخش‌غفاری با بیان این‌که طبق قانون هزینه مرمت خانه‌های تاریخی که مالک خصوصی دارند توسط مالک باید تامین شود توضیح داد: یعنی مالک که بهره‌بردار است باید کارهای نگه‌داری و رسیدگی به بنا را انجام دهد.

او با بیان این‌که هویت شهر را فضاهای میراثی مشخص می‌کنند یادآور شد: بناهای تاریخی گویای تاریخ هستند و باور داریم نباید به آن‌ها آسیب زد و حفظ و نظارت بر آن‌ها در اولویت میراث قرار دارد.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان با اشاره به پیشنهاد تسهیلات بانکی به مالک عکاسخانه ژرژ یونانی اظهار کرد: سال گذشته از صندق حفظ و احیای بناهای تاریخی اعتباری را به منظور مرمت و حفظ این بنا در نظر گرفتیم و با مالک این بنا نامه‌نگاری انجام دادیم اما مالک تسهیلات وام را نپذیرفت.

وی خاطرنشان کرد: ثبت بناهای تاریخی در فهرست آثار ملی محدودیت هایی نظیر ممنوعیت تخریب و ساخت‌وساز، مرمت و تعمیر بنا که باید با نظارت میراث فرهنگی باشد و همچنین تغییر کاربری بنا که باید در محدوده کاربری‏ های مجاز سازمان میراث فرهنگی باشد برای مالکان ایجاد می‌کند.

توانایی مرمت و حفاظت این بنا را ندارم

همچنین پرویز شوکت مالک خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی در خصوص علت فروش این بنای تاریخی گفت: هزینه مرمت و بازسازی این بنای تاریخی زیاد است و دیگر توانایی انجام اقدامات مرمتی و حفاظتی در این بنای تاریخی ندارم.

وی اضافه کرد: باید خریدار یا سرمایه‌گذاری پیدا ‏شود که هزینه‌های مرمت، بهره‌برداری و تجهیز عکاسخانه را به عهده بگیرد.

شوکت خاطرنشان کرد: از ابتدای خرید این بنا مجوز تخریبش را هم از شهرداری گرفته بودم اما به دلیل علاقه قلبی به میراث فرهنگی شهر قادر به تخریب آن نبودم.

وی با اشاره به این‌که میراث فرهنگی وامی را برای مرمت پیشنهاد داده بود تصریح کرد: به جز پیشنهاد وام به بنده تا به حال اقدامات مرمتی از جانب خود مسؤولان انجام نشده است.

یادآوری اهمیت و ارزش این بنای تاریخی ضروری است

همچنین احمد امیری یک دوستدار میراث فرهنگی با اشاره به اخبار منتشر شده درباره خرید و فروش خانه و عکاسخانه تاریخی ژرژ یونانی آبادان اظهار کرد: پلاکاردهایی که جلوی ساختمان ژرژ یونانی نصب کرده‌اند نسبت به تخریب و فروش این خانه هشدار می‌دهند.

وی گوش‌زد کرد: اگر طرح و معرفی خریدار یا سرمایه‌گذار خصوصی برای بهره‌برداری نباشد مرمتی نیز در کار نیست و باید شاهد تخریب تدریجی این اثر ملی باشیم.

این دوستدار میراث فرهنگی تاکید کرد: دغدغه‌های رسانه‌ها می‌تواند در این زمینه حساسیت ایجاد کند که هم‌اکنون تنها موضوعی که اهمیت دارد جلوگیری از تخریب این‌گونه بناها است.

وی با تاکید بر حفظ خانه‌های تاریخی و جلوگیری از آسیب رسیدن به بافت ارزشمند تاریخی متذکر شد: لازم است پیش از این‌که این بنا به سرنوشت خانه شکرچیان دچار شود به صورت فوری پیگیر وضعیت بلاتکلیفی آن شویم.

این دوستدار میراث فرهنگی با تاکید بر این‌که یادآوری اهمیت و ارزش این بنای تاریخی ضروری است تا حداقل مسئولان به فکر باشند یادآوری کرد: در حال حاضر رفع بلاتکلیفی عکاسخانه ژرژ یونانی توسط مسؤولان به این دلیل لازم است که بارها شاهد بودیم محافظت از ابنیه‌های تاریخی آن چنان که باید و شاید مورد توجه مسئولان نبوده است.

امیری معتقد است: حمایت دستگاه‌های متولی در حوزه نظارت، تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و کارهای اجرایی این بنای تاریخی لازم و ضروری است.

او با بیان این‌که عکاسخانه ژرژ یونانی بیانگر فرهنگ و خاطرات گذشته شهرستان آبادان است گفت: تمام نگرانی من از این است که این بنای تاریخی همانند بناهای تاریخی متعدد این شهر که مورد بی‌مهری متولیان قرار گرفتند به ورطه نابودی کشیده شود.

امیری با اشاره به بناهای تاریخی شهرستان آبادان که در سال‌های اخیر تخریب شدند خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی از خانه‌های تاریخی که در فهرست میراث ملی هم ثبت شده بودند به دلایل مختلف رو به تخریب رفته و از آن‌جا که متولی مربوطه حساسیت لازم را نشان نداده است در نهایت توسط سودجویان از بین رفتند

پرونده ثبت جهانی منظر تاریخی ـ فرهنگی رودخانه دز به یونسکو می‌رود

ایسنا/خوزستان مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول گفت: منظر تاریخی ـ فرهنگی رودخانه دز یعنی آسیاب‌های دزفول، بافت تاریخی و هر آنچه در بستر و عمق رودخانه و مجاور آن وجود دارد در صورت اتمام گزارش و ارسال به یونسکو در آینده نزدیک ثبت جهانی خواهد شد.

عباس چراغ‌چشم در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه اتمام این گزارش پیچیده و زمان‌بر است اظهار کرد: تاکنون ۱۱۰۰ صفحه از پل، آسیاب‌ها، بافت تاریخی و... واقع در بستر رودخانه دز مستندنگاری شده است.

وی خاطرنشان کرد: اداره میراث فرهنگی دزفول به صورت خودجوش فعالیت ثبت جهانی منظر فرهنگی دز را شروع کرده و در حال پیگیری آن است.

چراغ‌چشم با بیان اینکه مستندات باید به سه زبان انگلیسی، عربی و فرانسوی ترجمه شود توضیح داد: برای تنظیم درست گزارش و تکمیل اطلاعات و مستندات باید گزارش تصویری، نوشتاری، نقشه مناطق و کارهایی که در گذشته انجام شده و در حال انجام است به صورت کامل ارایه شود.

وی ادامه داد: مطالعه منابع در این خصوص یعنی منابع تخصصی شناخت منطقه، شناخت روند تغییرات منظر فرهنگی دز و... از جمله موضوعات مورد بررسی است.

او گوش‌زد کرد: پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی دز در فهرست جهانی یونسکو باید اولویت سازمان میراث فرهنگی کل کشور باشد و همچنین نیازمند تأمین اعتبار و حمایت نهادهای حاکمیتی است.

چراغ‌چشم تأکید کرد: در خصوص زمان ثبت جهانی شدن منظر فرهنگی دز نمی‌توانم اظهار نظر دقیقی داشته باشم و منتظر اتمام گزارش نهایی و ارایه آن به یونسکو هستیم. همچنین لازم به ذکر است که در صورت ارایه گزارش کمیته میراث جهانی یونسکو تصمیم‌گیری نهایی در این‌ باره را بر عهده دارد.

او با اشاره به اینکه آسیاب‌های آبی دزفول بخش مهمی است که در سه قسمت رودخانه واقع شده خاطرنشان کرد: قرارگیری آسیاب‌های آبی دزفول در بستر رودخانه و در مجاورت پل قدیم یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در استان خوزستان است.

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دزفول گفت: منظر فرهنگی دز با تلاش و همت مسؤولان مربوطه به زودی در فهرست آثار ثبت جهانی قرار خواهد گرفت.