خوزتوریسم

به مناسبت هفته گردشگری برگزار می‌شود

برپایی مسابقه عکس و کلیپ کوتاه «کهن‌دیار چهارفصل»

سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان با اشاره به برپایی مسابقه عکس و کلیپ کوتاه "کهن‌دیار چهارفصل" ویژه راهنمایان و فعالان گردشگری، از انتشار فراخوان این رقابت خبر داد.

به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، پیمان نبهانی شنبه ۲۰ شهریورماه ۱۴۰۰ اظهار کرد: «اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان در راستای اهداف ذاتی خود به منظور رشد و اعتلای صنعت گردشگری و شناخت بیشتر جاذبه‌های گردشگری استان و با تأکید بر رونق گردشگری بومی و سنتی، طبیعی، مذهبی، تاریخی و همچنین معرفی جاذبه‌های کمتر شناخته‌شده استان به برگزاری مسابقه عکسی ویژه راهنمایان و فعالان گردشگری اقدام کرده است.»
 
او ادامه داد: «بناهای تاریخی، جاذبه‌های گردشگری، آئین‌های مذهبی مختص اربعین، خوراکی‌های محلی و بومی استان خوزستان، مکان‌رویدادها و صنایع‌دستی استان با رویکرد معرفی محل تولید، محورهای این مسابقه را شامل می‌شود.»
 
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان هدف از برگزاری این رقابت را فراهم‌کردن زمینه برای انعکاس جاذبه‌های گردشگری استان از دریچه دوربین راهنمایان و فعالان گردشگری عنوان کرد و افزود: «آموزش غیرمستقیم راهنمایان گردشگری، مستندسازی تصویری جاذبه‌های گردشگری، معرفی جاذبه‌های گردشگری خوزستان به ویژه مناطق کمترشناخته‌شده از دید جوامع محلی و نیز توسعه سفر در مناطق کمترشناخته‌شده از دیگر اهداف این مسابقه هستند.»
 
او در ادامه با اشاره به شرایط و قوانین شرکت در این مسابقه با بیان این‌که همه راهنمایان گردشگری دارای کارت از اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، اعضای انجمن‌های حوزه‌های سه‌گانه این اداره‌کل و نیز فعالان گردشگری مجاز به شرکت در این رویداد هستند اضافه کرد: «هر راهنما یا فعال گردشگری می‌تواند حداکثر سه تک‌عکس و یک کلیپ (۶۰ تا ۹۰ ثانیه) برای این مسابقه ارسال کند و در صورت ارسال عکس‌ و کلیپ بیش از تعداد مشخص‌شده، ممکن است همه عکس‌ها از رقابت کنار گذاشته شوند.»
 
نبهانی با بیان این‌که همه آثار ارسالی باید در محدوده جغرافیایی استان خوزستان تهیه شده باشند و عکس‌ها نیز بدون قاب و حاشیه باشند توضیح داد: «کلیپ ارسالی نیز باید درخصوص معرفی یکی از موضوعات مسابقه باشد و شرکت‌کننده باید فیلم را در محل مناسب و مرتبط تصویربرداری و خود به مدت ۶۰ تا ۹۰ ثانیه در آن درباره اثر صحبت کند؛ ضمن این‌که کیفیت تصویربرداری و خاص بودن اثر معرفی‌شده در برگزیده شدن برای مسابقه اثرگذار خواهد بود.»
 
او گفت: «آثار شرکت‌کنندگان در صورت رعایت استانداردها و مقررات اعلام شده، می‌تواند هم با موبایل و هم با دوربین گرفته شده باشند.»
 
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان همچنین افزود: «عکس‌ها و فیلم‌های ارسالی باید در دو سال اخیر گرفته شده باشد و هر فایل عکس و فیلم باید حاوی نام شرکت‌کننده باشد.»
 
نبهانی با اشاره به سایر قوانین و شرایط مسابقه تأکید کرد: «آثار باید مستند باشند و از هرگونه دستکاری که جنبه مستند بودن عکس را مخدوش سازد اجتناب شود؛ همچنین عکس ارسال‌شده نباید دارای امضاء، تاریخ، پاسپارتو، واترمارک یا لوگو باشد.»
 
او افزود: «اداره‌کل میراث‌فرهنگی‌، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، ارسال‌کننده عکس را صاحب اثر می‌شناسد و در صورتی که خلاف آن اثبات شود مسئولیت آن بر عهده ارسال‌کننده اثر بوده و اثر از رقابت حذف می‌شود.»
 
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان مهلت ارسال آثار را سوم مهرماه سال جاری (۰۳/۰۷/۱۴۰۰) اعلام کرد و درخصوص نحوه ارسال آثار نیز تصریح کرد: «شرکت‌کنندگان در بخش عکس، می‌توانند آثار خود را به صورت فایل jpg، در قالب CD به شکل حضوری به نشانی اهواز ـ خیابان امام شرقی ـ بین سلطانی و یوسفی ـ ساختمان سابق جهاد کشاورزی ـ اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان ـ معاونت گردشگری تحویل دهند و یا به صورت فایل در شبکه اجتماعی واتس‌اپ به شماره  ۰۹۳۸۹۸۱۷۹۹۵ ارسال کنند؛ ضمن این‌که در بخش فیلم نیز شرکت‌کنندگان می‌توانند ویدئوهای با مدت زمان حداقل ۶۰ و حداکثر ۹۰ ثانیه‌ای را در قالب معرفی به صورت CD به آدرس یا شماره پیش‌گفته ارسال کنند.»
 
او یادآوری کرد: «ارسال متن تایپ‌شده شرح برای هر تصویر در قالب فایل word و نیز معرفی صاحب اثر شامل مشخصات شناسنامه‌ای و شماره تماس در قالب فایل Word به منظور ورود هر اثر به رقابت الزامی است.»
 
نبهانی بیان کرد: «آثار ارسال شده از سوی هیأت داوران که متشکل از کارشناسان حوزه عکس، محتوای دیجیتال و گردشگری هستند داوری و به سه نفر برگزیده هر بخش لوح تقدیر، تندیس و جوایزی به رسم یادبود اهداء خواهد شد.»
 
او در پایان خاطرنشان کرد: «آثار برتر مسابقه در تارنمای سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) منتشر و در قالب محتوا نیز توسط اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان با نام عکاس استفاده خواهند شد

نمد مالی ، هنری یک هزار ساله در خوزستان

نمد مالی یکی از هنرهای سنتی خوزستان است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ،تنها زیراندازی که به کمک بافتن شکل نمی‌گیرد نمدمالی است. این ادعا از اسم این هنر نیز مشخص است. نمد + مالی. یعنی قطعه‌ای که با مالیدن به دست می‌آید. در واژه نامه دهخدا نوشته شده است نمد نوعی از فرش که از پشم یا کرک مالیده حاصل می‌شود. در نمدمالی تنها ابزاری که نیاز است آب داغ است و زور بازو!

در نمدمالی عمل بافتن انجام نمی‌شود بلکه با ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهم رفتن الیاف پشمی می‌شوند. دو خاصیت جعدیابی و پوسته‌ای شدن ِ پشم امکان تولید نمد را فراهم می‌کنند. پشمی که برای تولید نمد به کار می‌رود پشم بهاره گوسفند با الیاف بلند است.

از صابون و زرده تخم مرغ نیز می‌توان برای بهتر شدن کیفیت کار استفاده کرد. مقدار پشمی که برای هرمترمربع نمد لازم است با مقدار پشم لازم برای تولید قالی برابر است، اما چون زمان تولید نمد بسیار کوتاه‌تر است (حدود یک روز) قیمت آن پایین است.

معمولا نمدمالان فعالیت خود را از اوایل فروردین ماه آغاز کرده و در اواخر مهرماه خاتمه میدهند و بهترین پشم در کار نمدمالی پشم شش ماهه اول سال است. پشم گوسفند: پشم به عنوان مهمترین ماده اولیه برای نمد مالی از خصوصیات ویژه‌ای برخوردار است که اگر نبود این خصو صیات ویژه در پشم شاید ساخت نمد به عمل نمی‌رسید.

استان خوزستان به عنوان یکی از استانهای باستانی و با قدمت طولانی که بخشی از تمدن بزرگ ایران زمین را در خود جای داده است.

شهرستان شوشتر به عنوان یکی از مناطق باستانی و قدیمی خوزستان می باشد که در خود آثار تاریخی جای داده است و دارای صنایع دستی و هنری بدیع و زیبا می باشد.

مدیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شوشتر می گوید : شهرستان شوشتر به عنوان کهن شهر و تاریخی علاوه بر وجود آثار تاریخی دارای صنایع دستی مختلفی است .

چارمحالی ادامه داد : در سال ۱۳۹۴ شمسی طرح احیای این هنر زیبا در دستور کار قرار گرفت و چند دوره آموشی برای جوانان علاقمند به نمد مالی با حضور استادان قدیمی این صنعت بدیع و دستی برگزار شد.

مدیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شوشتر معتقد است باید ضمن آموزش ، حمایت و بازاریابی هنر نمد مالی و دیگر صنایع دستی را احیا کرد.

نمد چگونه تولید می شود ؟

وقتی پشم چیده و از نظر رنگ بندی و کیفیت جداسازی شد، صنعتگران نمدمالی، که بیشتر هم به صورت سنتی در مجاورت عشایر قرار دارند، پشم مورد نیاز را خریداری کرده و به محل کار خود انتقال می‌دهند.

سپس در مرحله نخست، پشم را حلاجی کرده و براساس نوع نمدی که قصد مالش دهند آن را دارند، پهن کرده و به وسیله ابزار ساده‌ای به نام پنجی الیاف پشم حلاجی شده را تا ارتفاع ۶۰ سانتی متر بر روی قالب به صورت یکنواخت می‌ریزند به اصطلاح محلی پشم را بر روی قالب به صورت پف یا پفکی در آورده که بعد از این عمل با همان وسیله پنجی یا پنجک، بر روی پشم پف شده فشار می‌دهند تا کمی از حجم آن کاسته شود.

در مرحله دوم، بر روی پشم‌های ریخته شده در قالب، به صورت یکنواخت آب داغ می‌ریزند، که این عمل پشم را سنگین کرده و در همان مرحله الیاف پشم به یکدیگر زنجیر می‌شوند.

در مرحله سوم، قالب را به صورت لوله می‌پیچند و دور آن را با طناب می‌بندند و حدود ۲۰ دقیقه تحت فشار چند کارگر با ضربات دست پا به آن ضربه می‌زنند تا الیاف پشم به صورت فشرده و نسج گونه گردد، که به این مرحله خامه می‌گویند.

در مرحله چهارم، قالب را باز کرده و لبه‌های نمد را روی خود برگردان می‌کنند و مقدار کمی پشم حلاجی شده در آن اضافه می‌کنند و بر روی سطح کار مخلوطی از آب و صابون پخته شده می‌ریزند و دوباره قالب را بسته و مالش می‌دهند. در مرحله پنجم، قالب را باز کرده و نقش و طرح بر روی نمد می‌گذارند که این مرحله، به دو صورت انجام می‌شود. در مرحله ابتدایی، قبل از ریختن پشم بر روی قالب، نقش ترسیم و طراحی شده و بعد روی پشم ریخته شده به هم می‌چسبند.

در مرحله پنجم، در نمد قالب کرده نقش از قبل ساخته و تهیه کرده، بر روی آن گذاشته و به وسیله محلول آب گرم و صابون، با فشار و مالش، طرح و نقش بر روی نمد می‌چسبد و سپس نمد را لوله کرده و مالش می‌دهند.

در مرحله ششم، نمد را به صورت لوله درآورده و حدود دو ساعت، مالش و ورز می‌دهند و در حین انجام مالش، نسبت به صاف و قرینه کردن طرح و نقش اقدام می‌کنند.

در مرحله هفتم، پس از انجام کار مالش، ابتدا نسبت به صاف کردن ابعاد نمد، رفع کجی ها، برطرف نمودن اختلاف سطح احتمالی، پرز سوزی و اصلاح نمد اقدام می‌کنند.

در مرحله هشتم، نمد آماده شده را با آب ولرم شستشو داده و سپس در آفتاب مستقیم خشک و به مشتریان عرضه می‌کنند.

این روزها متأسفانه به علت زحمات طاقت فرسا و همچنین داشتن فیزیک بدنی خشن و سخت برای انجام نمدمالی از یک سو و نداشتن درآمد کافی از سوی دیگر، امکان حضور جوانان در این رشته کم رنگ شده است.

 مینای صُبی، هنر دست صابئین مندایی

مینای صُبی، از رشته‌های صنایع‌دستی بومی و خاص استان خوزستان است که توسط اقلیت دینی صابئین مَندایی (پیروان حضرت یحیی ع) تولید می‌شود. از آن‌جا که ساخت آن تنها در انحصار اقلیت صابِئین مندایی است، به مینای صُبی شهرت یافته است. مینای صُبی اقلب مزین به نقوش بومی شامل قایق، نخل، شتر، لنج، گل و رودخانه است. مینای مورد استفاده به صورت تک‌رنگ (سیاه) و یا رنگین (ترکیبی از چندرنگ) باعث جلوه‌گری بیشتر نقوش محصول می‌شود. مهارت ساخت مینای صُبی (مینای طلا و نقره) در ۲۰ شهریورماه ۱۳۹۱ با شماره ۵۱۷ در فهرست آثار ناملموس ملی ایران ثبت شد. همچنین در سومین نشست شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای ملی صنایع‌دستی که در مردادماه ۱۳۹۸ در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد، اهواز به عنوان شهر ملی مینای صُبی انتخاب و ثبت شد.

 عکس ـ سپیده سلمان‌وندی / روابط‌عمومی و امور بین‌الملل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان

قصه عروسک بومی آبادان

پیام‌هایی از روزگار پیشین برای آیندگان

اسباب‌بازی‌ها نشانی از فرهنگ و نوع زیست ما در طبیعت پیرامونمان هستند. با کنکاش و تحلیل در نوع ساخت و مواد اولیه به‌کار گرفته شده در ساخت آنها می‌توان دریافت که تجربه زیسته سازنده اسباب‌بازی چه بوده است.

عروسک‌ها راویان قصه‌های ناگفته هر دیارند. اسباب‌بازی‌های شهری آبادان نماد کودکی که سال‌ها زیر سایه غول صنعت در آبادان پنهان شده بود و با جست‌وجو در لایه‌های زیرین فرهنگِ گره‌خورده با نفت پیدا شد.

وقتی به عنوان مردم‌شناس به آبادان سفر کردم طی سال‌ها سکونت و زندگی در آبادان به دنبال نشانه‌های کودکی، نشانی از نفت در خاطرات بومیان همراه بود .

اسباب بازی های پِلِیتی

بیشترین پاسخی که در پژوهش شنیده می‌شد این بود: «ما اسباب‌بازی‌های خارجی از استور شرکت نفت می‌خریدیم.» بعد از مدتی به این نتیجه رسیدم که باید از صنعت و تاثیر آن آغاز کرد. طی مصاحبه‌ها نشانه‌هایی از اسباب‌بازی‌های دست‌ساز کارکنان شرکت نفت پیدا شد؛ روروئک، قایق و ماشین پِلِیتی که امروز نمونه‌های آن در موزه کارآموزان به نمایش در آمده است.

عروسک شُلی

یکی از لذات زندگی در کنار رودخانه آب‌تنی بچه‌هاست، بچه ها معمولا در کنار رودخانه با استفاده از گِل مواد اولیه در دسترس عروسک می‌ساختند به نام شُلی. عروسک‌های شُلی پیکرک‌های گلی هستند که کودکان آنها را درست می‌کنند و معمولا از اضافه آن ابزار خاله‌بازی مثل قابلمه و قاشق می‌سازند. از آنجایی که به گویش بومیان آبادان به گِل، «شُل» می‌گویند نامش «شُلی» است. این پیکرک‌‌ها که نمونه‌هایی از آن در موزه شوش نگهداری می‌شود، نشان از قدمت هزاران ساله این نوع از عروسک دارد.

لِعبه عروسکی از نخل

سال‌ها پژوهش مردم‌شناسی درباره فرهنگ آبادان این نشانه‌ها را برایم آشکار کرد. با توجه به موضوع پژوهش که بررسی نقش درخت نخل در باور بومیان بود، به جست‌وجوی تاثیر متقابل محیط زیست و فرهنگ پرداختم. تمامی زندگی مردم روستاهای آبادان با نخل تنیده شده است. نخل عزیز است و عضوی از خانواده محسوب می‌شود.

یکی از نشانه‌هایی که درباره اسباب‌بازی‌های مرتبط با نخل و فرهنگ روستایی پیدا شد، جغجغه‌ای به نام «تیگ تاگا» بود که از سرشاخه‌های درخت نخل تهیه می‌شود و بعد عروسک‌هایی به نام « لِعبه» که از شاخه‌های نخل و پارچه درست می‌شوند یک به یک هویدا شدند، در حالی که نمادی از فرهنگ زندگی روستایی و کشاورزی‌اند.

خاله مهری عروسک‌ساز هنرمند آبادانی یکی از زنان پر تلاش بود که سال‌های سال در بازارچه خود اشتغالی زنان آبادان در خیابان دبستان غرفه کوچکی داشت که در آن عروسک‌های خمیری می‌ساخت. از او درباره اسباب‌بازی‌های کودکی‌اش پرسیدم. او در خاطرات زندگی در روستای تنگه در حاشیه بهمنشیر گفت و عروسک‌هایی که از برگ نخل تهیه می‌شدند که لِعبه نام داشتند. هرکدام از این عروسک‌ها روایت‌گر فرهنگ بومی‌اند.

لِعبه

لِعبه‌ی بی‌بی پوشش روستایی دارد؛ پوشش آن صُب (پیراهن)، شِله (سرپوش) و عصابه که پارچه نماد زنان عزادار است. و عروسک زنان جوان با پوششی از رنگ‌های شاد. از حیرت‌انگیزترین عروسک‌هایی که طی پژوهش با آن روبه‌رو شدم عروسک مردی بود با پوششی مردان جنوب که از گل آذین نخل نر درست شده.

چلّه‌ای

در این مرحله از جست‌وجو کودکی به این دنیا چشم گشود. عروسک نوزاد به نام چلّه‌ای که علاوه بر حضورش بخشی از فرهنگ شفاهی را روایت می‌کند. این عرسک از پارچه درست می‌شود و آن را در گهواره کوچک قرار می‌دهند.

نمکی

نمکی هم عروسک دیگری است. روزگاری که هنوز نفت از دل چاه‌های خوزستان راه به بندر آبادان نکشیده بود مردم جزیره از زمین‌های شوره‌زار نمک استخراج می‌کردند و صادرات نمک به کشورهای همسایه درآمدی بود برای شهر در کنار ترانزیت کالا. حالا پس از سال‌ها خاطرات آن زندگی‌ها و آن مردم در عروسک‌های آبادان پیدا شده است. پدران و مادران عروسکی از نمک می‌ساختند و بالای گهواره نصب می‌کردند تا کودکان را از چشم زخم و بیماری حفظ کند.

اکنون عروسک‌های پیدا شده در طول پژوهش در حال احیا هستند و مراحل ثبت را طی می‌کنند. ثبت آنها ثبت فرهنگ و اعتقادات و تاریخ هر شهر و دیار است. قصه‌های آنها هم در صفحه اینستاگرام عروسک‌های بومی آبادان با نام arousakboomi.abadan روایت می‌شود. قصه عروسک‌های بومی پیام‌هایی از روزگار پیشین برای آیندگان است.

نسرین جودکی

خوزستان| عبابافی بهبهان میراث ۵۰۰ ساله صنایع دستی که در آستانه نابودی است

هنر عبابافی از گذشته‌هایی دور در جای جای کشورمان رونق داشته است که بیشتر شهرت صنعت عبابافی بهبهان به خاطر کیفیت مواد اولیه به‌کار رفته در ساخت آن و همچنین شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهبهان، لباس هر انسان چیزی‌ است که به وسیله آن تن خود را می‌پوشاند اما برای ایرانیان، لباس چیزی فراتر از یک پوشش معمولی برای بدن آن‌ها است چون ایرانیان نه فقط به تناسب آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنند بلکه با توجه به موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد پوشش‌های بسیار متنوعی را برای مردان و زنان داشته‌اند و یکی از این پوشش‌های سنتی «عبا» لباسی بسیار ساده و سبک است که معمولا آن را بر روی لباس‌های دیگر می‌پوشیدند.

طبق سنت‌های ایرانیان عبا معمولا جامه و لباس اهالی علم و روحانیون بود، هر چند به دلیل راحتی این لباس تا همین یک دهه پیش بسیاری از مردان ایرانی در خانه‌هایشان آن را بر روی دوش‌های خود می‌انداختند اما استفاده از پوشش عبا در کشور گستردگی بسیاری داشته و نمی‌توان آن را به مکانی خاص تعمیم داد.

شهرهایی همچون بهبهان، بوشهر، نایین و مشهد از جمله شهرهایی بودن که عبابافی در آنها رونق چشم‌گیری داشته است که در این شهرها، کارگاه عبابافی بسیاری به فعالیت و تولید عبا مشغول بوده‌اند اما این سنت کهن در اغلب شهرهای کشور در سایه عدم نگاه جدی مسئولان مربوطه به فراموشی و به ورطه نابودی رسیده است.

شهرت عبای بهبهان

علت اصلی شهرت صنعت عبابافی در بهبهان به‌خاطر کیفیت مواد اولیه به‌کار رفته در ساخت و شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است. نخ این عبا به‌وسیله مواد و رنگ دانه‌های طبیعی و به شیوه کاملا سنتی رنگ‌آمیزی و در رنگ‌های مشکی، خرمایی، خاکستری و شیری در بازار عرضه می‌شوند.در شهر تاریخی بهبهان می‌توان بیش از 10 کارگاه عبابافی فعال را پیدا کرد که اکثر این کارگاه‌ها در بافت قدیمی این شهر و خانه‌های با صفا و حیاط‌دار آن بر پا شده‌اند.

استادکاران بسیاری عبابافی بهبهان را رونق بخشیده‌اند، علی خوب، غلام عظیمی، تقی پریزاد، ایرج مهدیان، اسدالله پریسوز، اسدالله یوسفی، ناصر مویدی، حسین مترصد، محمد دهداریان و جعفر مشغول الذکر معروف‌ترین کارگاه‌های عبابافی شهر بهبهان هستند که بیشتر این کارگاه ها در خیابان پیروز بهبهان و در مجاورت مسجد مکتب‌المهدی یا در کوچه شهید قنبریان واقع شده‌اند.

استاد خوب، میراث‌دار میراث 500 ساله بهبهان

استاد علی خوب درباره صنعت عبابافی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بهبهان اظهار داشت: این هنر از دیرباز در مناطق مختلف ایران مانند بوشهر، نائین و مشهد رواج داشته و حتی در کتب تاریخی آمده است، از زمان پیامبر بافت عبا در شهرهای عربستان مرسوم بوده و پس از آن، تولید عبا در بهبهان متمرکز شده و حدود 500 سال است که هنر عبابافی به عنوان یکی از صنایع دستی مهم در بهبهان محسوب می‌شود.

وی در تشریح تفاوت بافت عبا کنونی در مقایسه با دوران پیشین، افزود: شیوه بافت عبا در بسیاری از شهرها در مقایسه با گذشته متفاوت است و از دستگاه‌های مدرن یا پنبه‌های کارخانه‌ای در بافندگی استفاده می‌شود اما در بهبهان، بافندگان عبا همان شیوه قدیمی را که از اجدادشان به یادگار مانده است در بافت به‌کار می‌برند و دستگاه های عبابافی ساختاری قدیمی و سنتی دارند.

این صنعت کار سنتی با اشاره به این که عبای بهبهان در رنگ‌های سفید، قهوه‌ای، سیاه یا خاکستری از پشم گوسفند بافته می‌شود، بیان کرد: برای بافت هر عبا با رنگ مخصوص از پشم گوسفندی با همان رنگ استفاده می‌شود، پشم‌های گوسفند پس از چیده شدن، شسته و پس از تبدیل شدن به نخ در بافت عبا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی گفت: هر نخ شانه مخصوص دارد، نخ‌ها از لحاظ ضخامت با یکدیگر متفاوت هستند و هر نخی با میزان ضخامتی که دارد روی شانه مخصوص قرار می‌گیرد اگر هر نخی شانه خودش را نداشته باشد، پارچه به خوبی بافته نمی‌شود، عبا بعد از بافته شدن از دستگاه جدا می‌شود و در دستگاه دیگری پرداخت و در مرحله آخر اتوکشی می‌شود.

این صنعت کار سنتی عنوان کرد: در حال حاضر در شهرهایی مثل مشهدمقدس، قم و شهرهای جنوبی و کشورهای حاشیه خلیج فارس روحانیون یا محلی‌ها عبا سفارش می‌دهند اما در مقایسه با سال‌های گذشته به ویژه 40 سال پیش میزان سفارشات کمتر شده است چون سال‌های قبل از انقلاب عبابافی در ایران با رکود روبه‌رو شد و پس از اشغال کویت ضربه دیگری به این صنعت وارد شد اما در حال حاضر تلاش‌های زیادی برای احیا و توسعه این هنر می‌شود.

استاد خوب تصریح کرد: بهترین راه برای توسعه این هنر، سرمایه‌گذاری و کارآفرینی است. با استخدام جوانان علاقه‌مند و تاسیس کارگاه‌های آموزشی این هنر و مشغول به کار شدن استادان و متخصصان صنعت نساجی، صنعت عبابافی توسعه پیدا می‌کند و کمک فراوانی به اقتصاد کشور و پیشگیری از رکود این هنر می‌شود.

وی ادامه داد: کارگاهی که من در آن مشغول به‌کار هستم، سنتی است و در حیاط خانه ام ساخته شده است اما سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی بهبهان قصد دارد تا اعتباراتی را برای ساخت کارگاه های جدید یا مرمت کارگاه های قدیمی اختصاص دهد و امیدواریم با برنامه‌ریزی صحیح و تلاش های مسئولان، از رکود این صنعت جلوگیری شود

منبع:تسنیم

میناکاری صابئین مندایی، هنری ماندگار

هنر میناکاری آمیخته با ظرافت و زیبایی و با قدمت ۵۰۰ ساله صرفا بر روی فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره کار می‌شود و از صنایع دستی ویژه شهر اهواز است که به دست توانای اساتید میناکار هموطنان صابئین مَندایی انجام می‌شود. / عکس: علی معرف

رشته مینای صُبی قدمتی بالغ بر ۷۰۰ سال دارد و منحصراً توسط اقلیت دینی صابئین مندایی در شهر اهواز توسط استادان این رشته انجام می‌شود. این هنرمندان زبردست ب‍‍ا بهره گیری از المان‌های بومی و با ظراف‍ت‌ خ‍‍اص‍‍ی،‌ ن‍ق‍ش ه‍‍ای‌ ن‍خ‍ل‌، ق‍‍ای‍ق‌ و ش‍ت‍ر را ب‍ر روی‌ م‍ی‍ن‍‍ای‌ ری‍خ‍ت‍ه‌ ش‍ده‌ ب‍ر ق‍ط‍ع‍‍ات‌ طلا و نقره، درآورده‌ و دس‍ت‍ب‍ن‍د، ح‍م‍‍ای‍ل، گ‍ردنب‍ن‍د و س‍ی‍ن‍ه‌ ری‍ز، گ‍وش‍واره‌ و ‌ان‍گ‍ش‍ت‍ر می سازند و همه مراحل ساخت، توسط دست انجام می گیرد.

به طور معمول مینای صبی به عراق، کویت و استرالیا صادر شده و در اهواز هم به صورت سفارشی بسته به دلخواه مشتریان کار انجام می‌شود. ای‍ن‌ ‌آث‍‍ار ‌ع‍لاوه‌ ب‍ر ج‍ن‍ب‍ه‌ ‌اق‍ت‍ص‍‍ادی، دارای‌ ‌ارزش‌ ‌ه‍ن‍ری‌ ب‍س‍ی‍‍اری هستند. صابئین یا پیروان حضرت یحیی (ع) هستند.

طرح‌هایی که این افراد صنعتگر بر روی کارهای خوداستفاده می‌کنند برگرفته از فرهنگ و آداب و سنت‌های بومی منطقه است. اهواز به عنوان شهر ملی میناکاری صابئین در سطح کشور ثبت شده است

مضیف و محوطه بومگردی میسان بازسازی و مورد بهره برداری قرار گرفت

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی خورستان، امروز چهارشنبه ۱۴ بهمن ماه همزمان با ولادت باسعادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و روز مادر و همچنین چهارمین روز از دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی ، "مضیف" سنتی بومگردی میسان در روستای دحیماویه دشت ازادگان با مشارکت و حضور غلام شجاعی سرپرست معاونت گردشگری،جمعی از هنرمندان ، فعالان فرهنگی و اجتماعی، مسئولان ومدیران، کارشناسان میراث فرهنگی،اصحاب رسانه ، با رعایت دستورالعمل های بهداشتی بازگشایی و مورد بهره برداری قرار گرفت. بومگردی میسان با سازه ای جدید و استفاده از چهار نوع سازه عربی خاص دشت میسان و جنوب غرب خوزستان و با الهام از معماری محلی در مساحتی بالغ بر ۱۲۰۰ متر مربع بازسازی ، توسعه و ساخته شد و پس از حدود ۸ ماه کار مداوم با همت باسم حمادی مورد بهره برداری مجدد قرار گرفت.

همچنین همزمان با خجسته زاد روز حضرت فاطمه (س) و روز مادر و همچنین چهارمین روز از دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی مضیف سنتی میسان در روستای دحیماویه دشت آزادگان با مشارکت جمعی از مسئولان شهرستان دشت آزادگان وفعالان فرهنگی و اجتماعی و اصحاب رسانه بعد از ظهر چهارشنبه پانزدهم بهمن این روز را جشن گرفتند. مضیف در زبان عربی به معنای میزبان است .

عکس:میلاد حمادی/تسنیم

معاون گردشگری کشور خبر داد

نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی تهران به‌صورت حضوری و مجازی اسفندماه برگزار می‌شود

معاون گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: «نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی تهران، ماه آینده با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در همزیستی با ویروس کرونا به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود.»

​​​​​​​

به گزارش میراث‌آریا و به نقل از مرکز روابط‌عمومی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ولی تیموری با بیان این خبر گفت: «طبق تصمیم‌گیری شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه‌های گردشگری کشور و برنامه‌ریزی به‌عمل آمده، مقرر است "نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌دستی تهران" از تاریخ ۵ لغایت ۸ اسفندماه ۱۳۹۹ (۲۶-۲۳ فوریه ۲۰۲۱) به دو شکل حضوری و مجازی برگزار شود.»

او با بیان اینکه اطلاع‌رسانی لازم به ذینفعان داخلی و خارجی برای حضور و مشارکت در نمایشگاه انجام گرفته است، افزود: «به‌منظور عمل به پروتکل‌های بهداشتی ابلاغی از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا و به دنبال انجام هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های مرتبط در این زمینه، رعایت دستورالعمل‌های برگزاری نمایشگاه‌ها در دوران شیوع بیماری و حفظ سلامت غرفه‌داران و بازدید‌کنندگان، بازدید حضوری از نمایشگاه فوق‌الذکر به شکل کنترل شده و با انجام پیش‌ثبت‌نام در قالب سهمیه‌های محدود روزانه امکان‌پذیر خواهد بود.»

معاون گردشگری در تشریح چگونگی برگزاری نمایشگاه به صورت مجازی گفت: «در حال حاضر پلتفورمی به صورت دو بعدی و سه بعدی برای شرکت‌کنندگان در قالب غرفه‌دار و بازدید‌کننده در نظر گرفته شده است و همانند نمایشگاه حقیقی، امکان ثبت‌نام، آشنایی با تعرفه‌ها، طراحی و غرفه‌آرایی، تبادل اطلاعات، امکان گفت‌وگوی آنلاین و غیره مهیا شده است.»

تیموری همچنین در خصوص امکان برگزاری حضوری نمایشگاه تاکید کرد: «در طراحی یکسان غرفه‌ها جداسازی بین بازدید‌کنندگان و غرفه‌داران ملاحظات لازم مدنظر قرار گرفته است. همچنین نیاز است بازدید‌کنندگان قبلا در سایت مجری نمایشگاه ثبت‌نام کرده و ضمن احراز هویت با صدور کارت بارکددار بر اساس ظرفیت هر سالن امکان بازدید داشته باشند.»

او با اشاره به اینکه ۱۲هزار متر برای غرفه‌های نمایشگاه گردشگری و صنایع‌دستی تهران پیش‌بینی شده است، تاکید کرد: «طبق هماهنگی به‌عمل آمده با سازمان بین‌المللی نمایشگاه‌ها، اصول و پروتکل‌های برگزاری نمایشگاه در شرایط خاص بحران کرونا در سطح جهانی دریافت و در دستور کار قرار گرفته است.»

تیموری در ادامه خاطرنشان کرد: «اغلب نمایشگاه‌هایی که در ایام انتشار بحران کرونا برگزار می‌شود، ویژه متخصصین است. در نمایشگاه پیش رو نیز به دلیل رعایت پروتکل‌ها، بیشتر بخش‌هایی که امکان برگزاری نیست قطعا حذف می‌شوند و نمایشگاه بیشتر  جنبه تخصصی خواهد داشت.»

معاون گردشگری همچنین گفت: «در صورت وقوع شرایط فوق‌العاده و عدم امکان برگزاری حضوری نمایشگاه پیش رو، مبتنی بر شرایط حاکم بر انتشار ویروس کرونا و مصوبات ستاد مقابله با کرونا در آن ایام خاص، امکان انعطاف در برگزاری نمایشگاه لحاظ شده است تا تحت این شرایط تمرکز اصلی بر بخش مجازی باشد.»

لازم به ذکر است متقاضیان و علاقه‌مندان برای ثبت‌نام همزمان در دو بخش حضوری و مجازی نمایشگاه می‌توانند به تارنمای مربوطه به آدرس www.ihcx.ir مراجعه و یا برای کسب اطلاعات تکمیلی با شرکت مادرتخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی به شماره ۹-۸۸۶۷۸۹۴۶ تماس بگیرند.

نمایش هنر دست خرمشهری‌ها روی رود کارون!

برای نخستین بار نمایشگاهی سیار از آثار صنایع دستی هنرمندان خرمشهری روی عرشه کشتی برپا شد.

به گزارش روابط عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، سجاد پاک‌گهر رئیس اداره خرمشهر، امروز یکشنبه هفتم دی‌ماه ۹۹ اظهار کرد: «این نمایشگاه طی هماهنگی و مشاوره با شبکه بهداشت و فرمانداری خرمشهر از یکم دی‌ماه در فضای روباز روی عرشه کشتی شروع به کار کرد و روز گذشته به کار خود پایان داد.»
 
او با بیان این‌که ۲۶ نفر از هنرمندان صنایع‌دستی شهرستان در این نمایشگاه شرکت کرده بودند ادامه داد: «تولیدات عرضه‌شده در این نمایشگاه شامل حصیربافی، کپوبافی، گلیم‌بافی، خراطی چوب، منبت، جاجیم، گلیم، زیورآلات، نقاشی و دیگر تولیدات هنرمندان بومی بود.»
 
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خرمشهر با اشاره به این‌که نخستین بار بود که نمایشگاه آثار هنری در عرشه کشتی در خرمشهر برپا شده بود، از استقبال خوب شهروندان خرمشهری از این نمایشگاه خبر داد و افزود: « همه بازدیدکنندگان با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی از این نمایشگاه بازدید کردند.»
 
او اضافه کرد: «برپایی این نمایشگاه در کشتی، چشم‌انداز زیبایی را برای بازدیدکنندگان این نمایشگاه ترسیم کرده بود.»
 
پاک‌گهر در ادامه عنوان کرد: یکی از وظایف اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خرمشهر حمایت از تولیدات و هنرمندان صنایع‌دستی و برنامه‌ریزی برای توسعه این هنرها در شهر است که به خاطر وجود بیماری کرونا در ماه‌های گذشته و در راستای همراهی با دستورالعمل‌های ستاد کرونا امسال هیچ نمایشگاهی برگزار نشده بود؛ براین اساس تصمیم گرفته شد برای حمایت از قشر هنرمندان صنایع‌دستی نمایشگاهی با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی برگزار شود تا کارهای این هنرمندان دیده شود و امیدی برای آینده بعد از مهار کرونا باشد.»
 
او خاطرنشان کرد: «از ابتدای امسال تاکنون سعی شد که با خلاقیت در حیطه برگزاری نمایشگاه، دو نمایشگاه برگزار شود که اولین نمایشگاه به صورت مجازی برگزار شده بود و تولیدات آثار هنرمندان خرمشهر در آن به صورت مجازی ارائه و با استقبال خوبی نیز مواجه شد.»
 
همچنین محمد حیدری فرماندار خرمشهر نیز در بازدید از این نمایشگاه خبر داد: «به زودی بازاری برای دست‌اندرکاران هنری و هنرمندان کارآفرین خرمشهری راه‌اندازی خواهد شد تا هنرمندان بتوانند کار‌های هنری خود را در آن بازار به علاقمندان عرضه کنند.»

رئیس اداره میراث فرهنگی خرمشهر:

نخستین نمایشگاه سیار روی رودخانه در خرمشهر برپا شد

خرمشهر- رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خرمشهر گفت: در روز اول این نمایشگاه صنایع‌دستی، کشتی حرکت کرد و اولین نمایشگاه بر روی کشتی سیار در رودخانه کشور بود.

به گزارش خبرنگار مهر، سجاد پاکگوهر شامگاه پنجشنبه در حاشیه نمایشگاه صنایع‌دستی روی کشتی در رودخانه کارون خرمشهر، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: با هماهنگی فرمانداری و شبکه بهداشت و مشاوره آنها تصمیم گرفته شد که نمایشگاه روی کشتی، در سطح روباز و فضای آزاد و به طریقی که محدودیت‌های فضای بسته را نداشته باشد، برگزار شود تا این نمایشگاه هیچ گونه تهدیدی برای سلامت مردم نداشته باشد.

وی با یادآور شدن اینکه این نمایشگاه با حضور ۲۶ نفر از هنرمندان صنایع‌دستی شهر خرمشهر از یکم دی‌ماه آغاز به کار کرد و تا جمعه ادامه دارد، افزود: تولیدات عرضه شده در این نمایشگاه شامل حصیربافی، کپور بافی، گلیم بافی، خراطی چوب، منبت، جاجیم، گلیم، زیورآلات و دیگر تولیدات هنرمندان بومی است.

رئیس اداره میراث فرهنگی خرمشهر به دلیل برگزاری این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: یکی از وظایف اداره میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری خرمشهر حمایت از تولیدات و هنرمندان صنایع‌دستی و برنامه‌ریزی برای توسعه این هنرها در شهر است که به خاطر وجود بیماری کرونا در ماه‌های گذشته و در راستای همراهی با دستورالعمل‌های ستاد کرونا امسال هیچ نمایشگاهی برگزار نشده بود؛ بر این اساس تصمیم گرفته شد برای حمایت از قشر هنرمندان صنایع‌دستی نمایشگاهی برگزار شود تا کارهای این هنرمندان دیده شود و امیدی برای آینده بعد از مهار کرونا باشد.

وی با بیان اینکه این نمایشگاه روی آب دومین نمایشگاه آثار دستی هنرمندان خرمشهر برگزار شده در شرایط کرونایی در خرمشهر است، توضیح داد: از ابتدای امسال تاکنون سعی شد که با خلاقیت در حیطه برگزاری نمایشگاه، دو نمایشگاه برگزار شود که اولین نمایشگاه به صورت مجازی برگزار شده و تولیدات آثار هنرمندان خرمشهر در آن به صورت مجازی ارائه و با استقبال خوبی نیز مواجه شد.

راه‌اندازی ۳ موزه در خرمشهر

پاکگوهر در ادامه از روند پیشرفت پروژه مرمت ساختمان قدیم هلال احمر که قرار است موزه صنایع‌دستی خرمشهر باشد و منطقه آزاد اروند مسئولیت اجرای پروژه را عهده‌دار شده بود، ابراز نارضایتی کرد و گفت: یک ساختمانی تحت عنوان موزه صنایع‌دستی در نظر گرفته شد که طرح آن از سال ۹۳ تهیه و به سازمان منطقه آزاد اروند ارائه شد اما تاکنون از سوی سازمان منطقه آزاد اروند هم در راستای مرمت این ساختمان ثبت ملی خرمشهر و هم در راستای ایجاد این موزه اقدامی انجام نشده است که امید می‌رود که این اقدام هرچه سریع‌تر انجام شود.

وی افزود: از سازمان منطقه آزاد اروند نیز انتظار می‌رود که مرمت این ساختمان و راه‌اندازی این موزه را تأمین اعتبار بکند که مکانی برای ارائه و آموزش تولیدات صنایع‌دستی باشد.

رئیس اداره میراث فرهنگی خرمشهر به اهمیت راه‌اندازی موزه صنایع‌دستی در خرمشهر تأکید کرد و گفت: با توجه به قرار گرفتن خرمشهر در محدوده منطقه آزاد اروند و حضور مجدد اتباع خارجه و عراقی بعد از کرونا در منطقه، با انجام مرمت این موزه می‌تواند به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شود و عامل رونق بخشی به کسب‌وکار هنرمندان فعال در عرصه صنایع‌دستی منطقه باشد.

وی از راه‌اندازی سه موزه در خرمشهر خبر داد و اظهار کرد: طبق برنامه‌هایی که در بخش موزه‌ها وجود دارد، قرار است موزه کشتی‌های غرق شده، موزه بندر و دریانوردی و موزه صنایع‌دستی در خرمشهر راه‌اندازی شود که با موزه آثار جنگ موجود در خرمشهر می‌تواند ظرفیت موزه‌ای خوبی در شهر باشند.

وی در پایان خواستار حمایت شهروندان و ارگان از تولیدکنندگان بومی صنایع‌دستی شد و بیان کرد: از شهروندان و مسئولان انتظار می‌رود که از تولیدات صنایع‌دستی حمایت کنند؛ به عنوان نمونه اگر ادارات قصد اهدای هدایایی را دارند، از آثار تولید بومی شهر استفاده کرده و این تولیدات را در سبد خرید خود قرار دهند تا حمایتی از این قشر باشد.