خوزتوریسم

بقعه «شیخ اسماعیل قصری» در دزفول

یکی از قدیمی‌ترین بناهایی که در شهر دزفول بعد از مسجد جامع این شهر ساخته شد بقعه «شیخ اسماعیل قصری» است که در قرن ششم هجری احداث شد. شیخ اسماعیل قصری از عرفای بزرگ قرن ششم و از اصحاب و شاگردان نمونه شیخ ابونجیب سهروردی بوده است که پس از خاتمه دوران تعلم از اصفهان برای تبلیغ مذهب تشییع به دزفول عزیمت می‌کند. شیخ اسماعیل قصری که مظهر رموز شریعت و طریقت و از علمای علم حدیث بود پس از سال‌ها تلاش و کوشش در ریاضت در سال ۵۸۹ هجری قمری فوت می‌شود و او را در مدرسه و خانگاهش به خاک می‌سپارند که بعدها به بقعه متبرکه تبدیل می‌شود که البته در گذر زمان بر اثر سه زلزله در شهر دزفول از زمان فوت وی تا ۲۰۰ سال پیش مزار شیخ اسماعیل زیر آوار پنهان می‌شود و سال‌های بسیار برای همگان ناشناخته می‌ماند تا این‌ که محمدحسین حکمت‌فر، از پژوهشگران دزفولی، در سال ۱۳۵۵ در یکی از پژوهش‌های خود در حین خواندن کتاب نفحات‌الأنس از عبدالرحمان جامی متوجه می‌شود که شیخ اسماعیل قصری در مکانی در بازار قدیم دزفول دفن شده است.این پژوهشگر دزفولی به همراه سایر خدمتگزاران در همان سال با گرفتن مجوز از میراث فرهنگی اقدام به تعمیر و مرمت بقعه شیخ اسماعیل قصری و یافتن مزار از زیر خروارها خاک می‌کند اما به دلیل گذشت زمان و آسیب فراوان به ساختمان بقعه و به وبژه گنبد آن، با نظر و مجوز کارشناسان میراث فرهنگی، اوقاف و معماران سنتی بعد از هشت سال جنگ تحمیلی، ساختمان بقعه تخریب و اقدام به بازسازی کامل می‌شود.

مهناز دژبان

ایران زیباست؛ دره «تو بیرون» دزفول

گروه عکس: درمیان دیدنی های بی شمار کشور پهناورمان، در دل منطقه ی گرم و سوزان خوزستان، دره ای وجود دارد که نامش برای مردم محلی آشناست، دره ای که در میان کوه های بلند و استوار واقع شده، وهوای مطبوع و زیبایی های شگفت انگیز آن پاداش بی نظیری است که طبیعت با سخاوتمندی به عاشقان سفر و گردشگران مشتاق می بخشد. دره «تو بیرون» در نزدیکی شهر دزفول در استان خوزستان است. این مکان شگفت‌انگیز در ۲۰کیلومتری دزفول و در منطقه تنگه‌سرا بخش سردشت این شهرستان در جنوب ایران قرار دارد. موقعیت شهر دزفول هم در شمال استان خوزستان بوده و دومین شهر بزرگ این استان است. «تو بیرون» از ۲ کلمه «تو» و «بیرون» ترکیب شده است که کلمه «تو» در گویش مردمان محلی معنی تب را می‌دهد و کلمه «بیرون» هم به بریدن و ازبین‌بردن معنا شده است. در گذشته‌ها، مردمان محلی برای درمان دردهای بدنشان به دره «تو بیرون» می‌آمدند. آن‌ها بر این باور بودند که آب این دره از خواص درمانی برخوردار است.

پوریا پاکیزه

فرودگاه مسجد سليمان؛ نخستين فرودگاه خاورميانه

فوران چاه نفت در خرداد ماه 1287 (1908 ميلادي) در مسجد سليمان، نياز به تسهیلات بيشتر براي بهره برداری از این ماده حیاتی را شدت بخشيد و چندي نگذشت كه نخستين پرواز يك هواپيما به خاورميانه، در زمینی مسطح در مسجد سلیمان به زمين نشست.

اين هواپيما از نوع رايپر 46 و مبدا حركت آن لندن بود. مسافران این پرواز را کارشناسان زمین شناسی و تجهيزات آن را اقلام و لوازم كاري آنها، میکروسکوپ و مقداری دارو تشكيل مي داد. زمیني كه هواپيما بر آن فرود آمده بود بنای احداث اولین فرودگاه ايران قرار گرفت كه در منطقه نفتی "یمهه" واقع در مسجد سلیمان، جهت جابجایی مدیران و اقلام و مراسلات نفتی ساخته شد.

بسياري پروازي را كه به خلباني کوزمینسکی روسي با هواپيماي بلوبر 11 در سال ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران انجام شد، نخستین پرواز يك هواپيما بر فراز آسمان ایران ناميده اند، اما واقعيت اين است كه پرواز هواپيماهاي صنعت نفت در ايران پيش از اين تاريخ انجام گرفته است.

البته نخستین فرودگاه رسمي ايران نيز فرودگاه قلعه مرغی بود که در تاریخ هشتم مرداد ۱۳۰۱ مورد بهره برداری قرار گرفت، اما شهرهاي نفتي ايران، از جمله مسجد سليمان، پيش از اين تاريخ صاحب فرودگاه شدند.

به هر روي اولین فرودگاه مسجد سلیمان، بي رقيب نماند و با افزایش تردد انگلیسی ها به این منطقه، فرودگاهی ديگر در محلی معروف به "گلگیر" احداث شد. در آن روزگار شرکت هایي چون شرکت کی ال ام هلندي و بريتيش ايرويز انگلیسی رفت و آمد زیادی به آنجا داشتند. نخستين هواپيماهاي نفت از نوع "رايپر" بود كه بعدها هواپيماي "داوو" (Dove) با ظرفيت 12 نفر نيز خريداري شدند و با كادر خلباني انگليسي به پرواز درمي آمدند.

همزمان با آغاز توليد نفت در جنوب كشور، فرودگاه هاي يمهه مسجد سليمان، فرودگاه اهواز (كوت عبدا..)، هفتكل، گچساران و فرودگاه آبادان، مورد بهره برداري قرار گرفتند و هواپيماهاي حمل و نقل هوايي نفت در آنها شروع به كار كرد. در سال هاي بعد نيز با عملياتي شدن مخازن و ذخاير جزاير خارگ، لاوان و سيري پرواز هواپيماها به اين جزاير نيز انجام گرفت.

با كاهش فعاليت هاي نفتي در اين مناطق، البته بسياري از اين فرودگاه ها نیز بلااستفاده ماند. هر چند فرودگاه مسجد سليمان كه هم اینک به نام فرودگاه شهید آسیایي شناخته می شود، بعد از ملی شدن صنعت نفت با خرید چند فروند هواپیما توسط وزارت نفت، شاهد پروازهاي بسياري بود.

در آبان 1387 به مناسبت صد سالگی فرودگاه مسجد سليمان و به عنوان نخستين فرودگاه در خاورمیانه، حدود پنج میلیارد تومان برای مرمت و باز گشایی اين فرودگاه از سوی وزارت نفت اختصاص یافت.

شرکت هواپیمایی نفت که یکی از قدیمی ترین شرکت های هواپیمایی در کشور است یکی از 4 فروند فوکر 100 خود را به نام مسجد سلیمان نامگذاری کرده است.

مريم اسماعيلي

موزه ها و اسناد صنعت نفت

بازار نقره فروشان اهواز

اینجا بازار نقره فروشان اهواز است که به آن بازار شیطان هم می گویند. در این بازار انواع و اقسام نقره جات و همچنین اشیای عتیقه خرید و فروش می شود، از انگشتر، سنگ های قیمتی، تسبیح، ساعت و عینک گرفته تا لوازم و وسایل کار کرده و مستعملی که به هر دلیلی سر از این بازار درآورده است و باعث شده تا این بازار به نام بازار شیطان معروف شود.

نکته در خور ذکر این است که کسبه اصلی و همیشگی این بازار از اینکه نام بازار شیطان به آن اطلاق می شود شکایت و گلایه دارند و معتقدند چنین نامی با حرفه و پیشه آنان که مبتنی بر کسب رزق و روزی حلال است همخوانی ندارد.

عکس: علیرضا محمدی - ایسنا خوزستان

قلعه شاداب(شهیون)-دزفول

قلعه شاداب با ديواره هاي عمودي و ستون هاي دست نيافتني و غيرقابل نفوذ در فاصله 42 كيلومتري شمال شهرستان دزفول قراردارد . چشم انداز قلعه شاداب به علت مشرف بودن به درياچه عظيم دز و از طرف ديگر مشرف بودن به روستاها و دشت ها با مناظري بسيار روح انگيز و دل افزا همراه است.این قلعه با دارا بودن حدود ۱۰ کیلومتر طول و ۴ کیلومتر عرض یکی از بزرگترین قلعه های طبیعی ایران میباشد.دیواره های آن در دوره چهارم زمین شناسی و به سبب ریزش یکپارچه و عمودی دیواره های بنا و همچنین فرسایش ناشی از طغیان رودخانه پدید آمده اند. که ارتفاع این دیوارها در بلندترین نقطه به ۷۰۰ متر و در کوتاهترین نقطه به ۳۰ متر میرسد. این قلعه با بسیاری دیگر از بنا های قدیمی که نام قلعه برخود دارند متفاوت است اول اینکه که کاملا در داخل کوه کنده شده است و دوم اینکه بناهای ساخته شده با خشت و سنگ و گل کم و محدود به یک بنای ذخیره آب است . گفته می شود اینجا محلی بوده است که اهالی منطقه برای فرار از دست راهزنان به اینجا پناه می آورده اند ولی مطمئنا در دوره هایی نیز خود مقر جنگجویان بوده است.قلعه از موقعیت بسیار عالی استراتژیکی برخوردار است و دسترسی به آن تقریبا غیر ممکن و تنها محدود به یک مسیر باریک و صعب العبور از دیواره شمالی می باشد.این قلعه در دوره ساسانیان و قبل از آن به نامهای "دژ انوشبرد" یا "گیلی گردا " و یا " دژ فراموشی " معروف بوده است.

عکس: حجت کایدخورده - ایسنا خوزستان

"کاخ آپادانا" بنایی در قدیمی‌ترین سکونت‌گاه جهان

«کاخ آپادانا» واقع در شوش که به دستور داریوش بزرگ بنا نهاده شده، بیان‌کننده بخشی از هویت و فرهنگ غنی این منطقه در خوزستان است.

به گزارش ایسنا، شهر شوش به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سکونت‌گاه‌های جهان شناخته می‌شود و دربرگیرنده وقایع تاریخی شگرفی از دوران حکومت پادشاهان و امپراطوران ایران کهن است که تاریخ‌شناسان،باستان‌شناسان و مورخان را به نکوهش وا داشته است.

«کاخ آپادانا» حدود سال‌های 515 الی 521 پیش از میلاد به دستور داریوش بزرگ بر روی آثار و بقایای ایلامی بنا نهاده شد و قصر زمستانی شاهان هخامنشی بود. آپادانا با مساحت 10 هزار و 434 متر از واحدهای مختلفی تشکیل شده است.

واحدهای این کاخ شامل تالار عام، حرم سرا، دروازه و کاخ پذیرایی و همچنین سه حیاط مرکزی می‌شده است. دیوارهای داخلی این بنا با آجر لعابدار منقش از طرح‌های سپاه جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین بوده‌ است، در حال حاضر بقایای جا مانده از این کاخ و بنا در موزه‌های خارجی و داخلی نگهداری می‌شود.

«کاخ آپادانا» در سال‌ها 1311 الی 1314 در حفاری‌های بین‌المللی از دل خاک بیرون کشیده شد که در سال 1380 در فهرست آثار ملی و در سال 2015 به ثبت جهانی رسید. فرانسوی‌ها پس از کشف این بنا ستون‌ها، سرستون‌ها و بیشتری اشیائی که از آن کشف شد را با خود به فرانسه بردند و در حال حاضر این موارد در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.

کاوش‌های انجام شده در این منطقه و بنا باعث پیدا شدن کتیبه‌ای مربوط به دوران پادشاهی داریوش شد که این کتیبه یکی از ارزشمندترین آثار آپادانای شوش است. نوشته‌ای از داریوش بر روی کتیبه کشف شده در شوش وجود دارد که بیانگر شرح ساخت «کاخ آپادانا» است.

‌هم‌چنین به نظر می‌رسد این کاخ در سال‌های پس از مرگ داریوش و در زمان سلطنت اردشیر اول دچار حریق شده و پس از آن توسط اردشیر دوم مورد بازسازی قرار گرفته است. از شباهت ستون‌های کاخ آپادانای شوش و تخت جمشید هم می‌توان فهمید هردو متعلق به یک دوره زمانی بوده‌اند؛ در دیوارهای کاخ آپادانا که امروز چیزی از آن باقی نمانده همان نقش‌های سربازان هخامنشی با فیگورها و ریش‌هایی که در تخت جمشید دیده‌ایم تکرار می‌شود.

شیر شوش هخامنشی، سربازان جاویدان هخامنشی، ظروف سفالین لعابدار و گردنبندهای طلا و فیروزه نیز بخشی از اشیایی هستند که در حال حاضر موزه لوور میزبان آن‌ها است و این اشیاء در آن محل نگهداری می‌شوند.

ژان دیولافوا باستان‌شناس بدون هیچ دلسوزی برای اشیاء کشق شده در کتاب خاطراتش نوشته است « دیروز گاو سنگی بزرگی را که در روزهای اخیر پیدا شده است با تاسف تماشا می‌کردم، در حدود دوازده هزار کیلو وزن دارد، تکان دادن چنین توده عظیمی غیرممکن است. بالاخره نتوانستم به خشم خود مسلط شوم، پتکی به‌دست گرفتم و به جان حیوان سنگی افتادم. ضرباتی وحشیانه به او زدم. سر ستون در نتیجه ضربات پتک مثل میوه رسیده از هم شکافت. یک تکه سنگ بزرگ از آن پرید و از جلوی ما رد شد، اگر با چالاکی خودمان را کنار نمی‌کشیدیم پایمان را خرد می‌کرد ...»

بر اساس اعتقاد بسیاری از باستان‌شناسان اولین نشانه‌های تمدن بشری در شهر شوش به دهکده‌ای تاریخی و متعلق به دورانی است که بالغ بر هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد که همین مسئله دلیل شکوه منطقه در سراسر جهان شده است.

باستان‌شناسان نیز به دلیل اهمیت و شکوه تاریخی این منطقه هم‌چنان به فعالیت‌ و کاوش‌ برای جستجوی بخشی دیگر از تاریخ و فرهنگ گذشتگان این سرزمین علاقه‌ دارند.

منبع:www.iranreview.org

پارک ملی کرخه

پارک ملی کرخه در ۵ کیلومتری غرب جاده ترانزیتی اهواز – شوش قرار گرفته است. این منطقه ازشمال با روستای سرخه شیخ عزیز شروع شده و در امتداد جنوبی رودخانه کرخه ضمن در برگرفتن جنگل های دو طرف رودخانه ادامه می یابد. این منطقه جنگل های زیبایی نظیر جنگل قلعه نصیر وجود دارد که از چشم انداز بسیار زیبایی برخوردار است.

از محل های دیدنی دیگر سرچشمه رودخانه شاوور را می توان ذکر نمود.

رودخانه زیبای کرخه که از وسط منطقه کرخه عبور می کند و جنگل های انبوه منطقه از آثار و پدیده های زیبای منطقه می باشند.

جنگل های کرخه بیشتر از درخت گز تشکیل شده اند.

از انواع گونه های گیاهی دیگر می توان به سریم، جاز (بنگله)، بید، لگجی، استبرق، مرغ، شبدر و… اشاره نمود.

جنگل های انبوه و متراکم پارک ملی و منطقه حفاظت شده کرخه در .مأمنی برای گوزن زرد ایرانی بوده است

عکس: مهناز دژبا - ایسنا خوزستان

ایران زیباست؛ سردشت دزفول

منطقه زیبای سردشت در ۵۰ کیلومتری منطقه کوهستانی شمال دزفول قرار دارد.

وجود کوه‌های سربه فلک کشیده، دره های سرسبز، مزارع، چشمه سارها و جویبارها در ایام زمستان و بهار موقعیتی ممتاز و ویژه فراهم کرده است. ا

ین بخش در شمال شرق با استان چهارمحال و بختیاری و در شمال با استان لرستان و در شرق با شهرستان‌های اندیکا و لالی، در جنوب شرقی با شهرستان گتوند، و در جنوب غربی با شهرستان اندیمشک هم‌مرز است.

زندگی در دل سنگ

روستای لیوس با خانه‌های سنگی در بخش شهیون دزفول و دامنه کوه لنگر قرار دارد.

جنوب ایران که گشتی بزنید، روستاهای زیادی را می‌بینید که از قدمت بسیاری برخوردارند و با گذشت سالیان دراز همچنان سنت و فرهنگ خود را حفظ کرده‌اند یکی از آن‌ها روستای لیوس می‌باشد که در شهر درفول استان خوزستان قرار گرفته و همچنان بافت سنتی خود را پس از سالیان دراز همچنان حفظ کرده است. روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت واقع شده است. على رغم گذشت سالیان زیاد از عمر این روستاى تاریخى، در بافت کهن آن، هنوز نحوه معیشت، فرهنگ و سنن، گویش، آداب و رسوم و برپایى مراسم مختلف به شیوه کاملاً سنتى است. این روستا داراى یک سبک خاص معمارى است به نحوی که از تمام بخش‌هاى موجود در یک ساختمان استفاده بهینه می‌شود.

در شمال غربی این روستا منظره کوه لنگر و از غرب دره کول نمایان است که می توانید روزهای متعدد را به گشت و گذار در این مناطق بپردازید. آب و هوای معتدل کوهستانی روستای لیوس باعث شده تا بیشتر ایام سال غیر از تابستان، آب و هوایی خوش در آن جریان داشته باشد و مکان بسیار خوبی برای تعطیلات زمستانی است. هرچه از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این روستا بگوییم کم گفته‌ایم. در روستای لیوس بگردید و از دیدن کوهستان‌های زیبا، مراتع سرسبز، باغ‌های میوه و آبشارهای نهایت لذت را ببرید. بهترین فصل برای دیدن و گشت و گذار در این روستا بهار، پاییز و زمستان است. قدم زنان به اطراف روستای لیوس بروید تا شاهد باغات زیبای انار باشید و از بوی پخش شده آن‌ها در هوا لذت ببرید.

غیر از درختان انار میتوانید شاهد درختان کنار، انجیز، بادام کوهی و بابونه نیز باشید که در چشم اندازی بسیار زیبا و مشرف به افق قرار گرفته‌اند که پیشنهاد میدهیم که زیر آن‌ها بنشینید و مشغول کتابخوانی شوید. این منطقه از حیات وحشی متنوعی نیز برخوردار است و در صورتیکه در سفر به روستای لیوس دزفول حیواناتی مانند پلنگ، کفتار، خرس، گراز، قرقاول، بزکوهی، میش، قوچ، روباه، گرگ، شغال، خرگوش، آهو و… دیدید اصلا متعجب نشوید.اما نکته جالب و حیرت انگیز این روستا در طراحی و سبک معماری خانه‌های آن است که سعی شده تا از تمامی بخش‌های مختلف ساختمان به صورت بهینه استفاده شود. به عنوان مثال در گذشته از ستون‌های هر خانه به عنوان انبار گندم استفاده میشد. درب و پنجره خانه‌ها را به صورت چوبی می‌ساختند تا اهالی روستا بتوانند از نور خورشید نهایت استفاده را ببرند.

بافت کنونی روستای لیوس سابقه‌ای بیش از ۷۰۰ سال دارد. این روستا در سال ۸۷ به عنوان یکی از روستاهای گردشگری استان خوزستان دارای شناسنامه شده است.

محمدابراهیم یوسفی

تالاب شادگان ؛ زندگی میان آب‌ها و قایق‌ها

تالاب شادگان در جنوب شهر شادگان در استان خوزستان قرار دارد از معدود تالاب‌هایی است که در فهرست میراث طبیعی یونسکو ثبت شده این تالاب با ارزش، یکی از مهم ترین زیستگاه‌های حیات وحش ایران است و گونه‌های کمیابی از گیاهان و حیوانات را در خود جای داده است. ۱۳بهمن؛ ‏۲ فوریه ‎روز جهانی تالاب‌‌ها است. در ۲فوریه۱۹۷۱ (۱۳بهمن ۱۳۴۹) معاهده‌ حفاظت از تالاب‌ها در نشست روسای محیط زیست ۱۸کشور در شهر رامسر امضا شد و به«کنوانسیون رامسر»شهرت یافت. ‎ کنوانسیون رامسر⁩ یکی از قدیمی‌‌ترین کنوانسیون‌های حفاظت محیط زیست در جهان است.

فرید حمودی