خوزتوریسم

بردِ شیر (شیر سنگی) نماد باشکوه ایل بختیاری

شهرکرد-ایرنا-برد شیرها تندیس‌هایی از جنس سنگ‌اند که در گذشته توسط سنگ‌تراش‌های ایل بختیاری در ایران به شکل شیر تراشیده می‌شدند و به نشانهٔ شجاعت، دلاوری و ویژگی‌هایی چون هنرمندی در شکار و تیراندازی در جنگ و مهارت در سوارکاری، بر آرامگاهِ بزرگانِ قوم خود قرار می‌دادند.

در فرهنگ قوم کهن ماندگار زاگرس میانی (لر بزرگ) قوم بختیاری شیر را یک نماد سمبولیک قلمداد کرده و این نماد در فرهنگ قوم از دیرباز عجین گردیده است. چنان‌که شیر سنگی یا مجسمه شیر به‌وفور در حجاری‌های باستانی ایران‌زمین و در اکثر نقاط از جمله همدان (هگمتانه) اصفهان، کرمانشاه و... مشاهده شده است.

معمولاً اندازه شیرهای سنگی قرار گرفته شده بر روی قبور بستگی به جایگاه متوفی نزد بازماندگانش دارد و ساختار شیرهای سنگی به گونه‌ای است که انتهای دست و پای شیر معمولا بر روی سطحی سنگی گذاشته می‌شود تا برای سر پا ماندن شیر در دل خاک دفن گردد و دستها به شکل حراست به جلو کشیده شده‌اند که البته شیوهٔ تراش شیرهای سنگس نزد قبایل مختلف بختیاری دارای تفاوت‌های جزئی با یکدیگر می‌باشند و شمشیر، خنجر یا گرز از جمله نقش‌هایی است که بر روی آنها حک می‌گردد.

شیر به جهت خصوصیات کم نظیرش، جایگاهی ویژه در فرهنگ تصویری و شفاهی اقوام متعدد داشته است از نگارکنده های صخره ای ، تندیس های متنوع و سکه های رایج ادوار تاریخی گرفته تا نقش دست آفریده ها و بافته های عشایر و بردشیرهای (شیر سنگی) قوم بختیاری ، معانی سمبلیک شیر در ادبیات زندگی ملل بیشتر نماد پیروزی ، قدرت، دلاوری، نجابت، نیروی ماورا انسانی و … بوده است.

ابلاغ حکم دبیرخانه شهر ملی مینای صبی به شهرداری اهواز

اهواز - ایرنا - اداره کل میراث فرهنگی، حکم دبیرخانه شهر ملی مینای صبی اهواز را پس از گذشت ۲ سال از ثبت آن، به شهرداری اهواز ابلاغ کرد.

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا از پایگاه اطلاع رسانی شهرداری اهواز، حکم دبیرخانه شهر ملی مینای صبی که از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ابلاغ شده، همزمان با آغاز هفته صنایع دستی، در دیدار نوشادی شهردار اهواز و موسوی مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان به این شهرداری ابلاغ و سند ثبتی شهر ملی مینای صبی تحویل داده شد.

شهردار اهواز یکی از اولویت‌های اساسی شهرداری را بر اساس برنامه پنج ساله توسعه صنعت گردشگری شهری بیان کرد که مبنای آن میراث فرهنگی و اجتماعی و کالبدی شهر است.

ابراهیم نوشادی افزود: رونق یک شهر تاریخی که صاحب میراثی باستانی و فرهنگی است جزو وظایف ذاتی شهرداری است که متاسفانه ما در گذشته عملکرد مناسبی در این خصوص نداشتیم.

وی اضافه کرد: امیدواریم با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی فضای مناسبی در زمینه توسعه صنعت گردشگری و حفظ میراث فرهنگی ایجاد کرده تا گذشته را جبران ، و به حفظ و احیای بافت فرسوده و تاریخی شهر کمک کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و توسعه صنایع دستی خوزستان نیز گفت: در این دیدار علاوه بر سند شهر ملی مینای صبی، حکم دبیر شهر ملی مینای صبی نیز به شهردار اهواز ابلاغ شد.

سید حکمت‌اله موسوی اظهار امیدواری کرد که این اقدام سبب راه اندازی دبیرخانه شهر ملی مینای صبی در کلانشهر اهواز و ترویج صنایع دستی از جمله صنعت میناکاری که خاص شهر اهواز است، شود.

وی افزود: امیدوارم این اتفاقات و همگرایی‌ها منجر به ایجاد اشتغال بیشتر در این حوزه و ارزآوری و صادرات این هنر اصیل مردم خوزستان و به ویژه کلانشهر اهواز شود.

بر اساس این گزارش، مرداد ۱۳۹۸ اهواز به عنوان شهر مینای صبی، و دزفول به عنوان شهر کپوبافی از استان خوزستان در فهرست آثار ملی ثبت شدند.

فرآیند ملی ‎شدن شهرها و روستاها حرکتی است که در راستای برندسازی، معرفی و ارتقای جایگاه صنایع دستی شهرها و روستاهای مختلف و نیز هنرمندان رشته‌‎های گوناگون است.

نخستین نشست مشترک بین اداره میراث‌ فرهنگی اهواز و شهرداری برای ایجاد و راه‌اندازی دبیرخانه شهر ملی مینای صُبی نیز اسفند ۱۳۹۹ برگزار شد.

مینای صبی از رشته‌های هنری خاص خوزستان بوده که توسط هنرمندان صنایع دستی صابئین مندایی تولید می‌شود. در گذشته میناکاری بر روی احجام نیز صورت می‌گرفته اما اکنون بیشتر بر روی زیورآلات انجام می‌شود. مینای صبی در سال ۱۳۹۱ با شماره ثبت ۵۱۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

صابئین مندایی پیروان حضرت یحیی (ع) از پیامبران بزرگ الهی هستند و عقیده دینی آنها برگرفته از عقیده حضرت آدم (ع) است که تا آخرین پیامبر آنها حضرت یحیی(ع) ادامه یافته است.
دین صابئین مندایی از قدیمی ترین آیین های الهی است و اصلی ترین رکن دینی آنها غسل تعمید است. اهواز، سوسنگرد، شوشتر و ماهشهر بیشترین محل سکونت آنها در خوزستان است.

سبز قبا، نگین سبز و سرچشمه برکت در دزفول

امامزاده‌ها و حرم‌های ائمه اطهار (ع) و فرزندان آن‌ها در هر شهر و منطقه‌ای مایه برکت است، حرم حضرت سبز قبا هم نگین سبز دزفول محسوب می‌شود.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان، وجود حرم مطهر ائمه اطهار علیهم السلام در شهر‌ها و مناطق مختلف ایران اسلامی از نظر ما شیعیان و مسلمانان مایه خیر و برکت هستند و مکانی آرامبخش برای دور شدن از مادیات و تعلقات دنیوی به شمار می‌روند.

هر فردی که در زندگی روزمره دچار دلتنگی و گرفتاری‌های دنیوی می‌شود، با حضور حرم و بقاع متبرکه امامزاده‌ها و توسل به آن‌ها خود را به آرامشی غیرقابل وصف دعوت می‌کند، درددل کردن با افرادیکه که نزد خداوند متعال مقام و منزلت دارند به حدی لذت بخش است که شاید نتوان آن را به زبان آورد.

محمد بن موسی کاظم (ع) ملقب به سبزقبا از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) است که حرم این بزرگوار در شهرستان دزفول قرار دارد و بر اساس مستندات تاریخی وی به‌خاطر نبود آزادی سیاسی و عقیدتی در دوران خلفای عباسی و همچنین با هدف ترویج افکار پدر بزرگوارش و امامت برادرش مدینه را ترک کرد و پس از عبور از بصره در کشور و عراق و خرمشهر، به دزفول رسید و تا پایان عمر در این شهر اقامت داشت و مقبره ایشان در خیابان امام خمینی (ع) واقع شده و زیارتگاهی برای عاشقان و دوستداران اهل بیت (ع) است.

علت ملقب شدن به سبزقبا، به تن داشتن قبای سبز رنگ عنوان شده، ضمن اینکه به دلیل نزدیکی به رودخانه دز، برای افرادیکه با فاصله از رودخانه سکونت داشتند و توانایی طی کردن مسیر طولانی نداشتند، آب می‌آورد و سقایی می‌کرد.

مسئول دفتر خادمیاران آستان قدس رضوی در دزفول وجود حرم حضرت سبزقبا (ع) را عامل ارتباط خوب بین مردم این شهرستان و مشهد دانست و گفت: این ارتباط باعث شده هر سال کاروانی از حرم مطهر امام رضا (ع) و آستان قدس رضوی جهت عرض ارادت به ایشان به شهرستان سفر کنند.

رضا آیت با بیان اینکه حرم حضرت سبزقبا (ع) در دزفول یک ظرفیت بزرگ مذهبی و فرهنگی است، افزود: حرم این بزرگوار یک ظرفیت عظیم فرهنگی است که شهرستان را علاوه بر شهر گردشگری به یک شهر زیارتی تبدیل کرده است.

امام جمعه دزفول بر تبدیل سبزقبا (ع) به یک فرهنگ و گفتمان تاکید کرد و بیان داشت: ایشان یک مسئله ملی و نمادی از ایستادگی، مقاومت و ایثار ملت ایران و مردم دزفول در سال‌های جنگ تحمیلی است.

حجت‌الاسلام سید محمدعلی قاضی‌دزفولی با بیان اینکه با تبدیل بقعه مبارک سبز قبا (ع) به یک جریان ماندگار فرهنگی، میراثی ماندگار از ارزش‌های اسلامی و انقلابی برای نسل آینده به یادگار می‌ماند، اظهار کرد: محبوبیت ایشان در دوران حیاتش به‌خاطر اقدامات و اخلاق خیری از جمله سقایی است و همین امر سبب شده تعداد زیادی از دزفولی‌ها از کار‌های خیر ایشان الگو بگیرند

زَراس ، یاقوتی سبز بر کرانه دریاچه کارون ۳

زراس ، دهکده ای است در میان کوه‌های زاگرس و دریاچه کارون ۳ که چشم اندازی خیره کننده را به نمایش گذاشته است.

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ اگر برای لحظه‌ای بخواهیم خوزستان را تصور کنیم ، نخلستان ها ، گرمای شدیدش و دکل های نفتی در ذهن‌مان نقش می‌بندد.

اما طبیعت فوق العاده جذاب و دیدنی دهکده زراس خوزستان با تصور ذهنی اغلب ما از این استان فاصله زیادی دارد ، چیزی که شاید در تصور کسی نگنجد روستایی در دل خوزستان است با حال و هوای بهار.

دریاچه سد کارون ۳ ، در کنار روستا محلی خوش آب و هوا را شکل داده و کوه‌های سربه فلک کشیده ، زراس دهکده‌ای است در خوزستان که رویا را تعبیر کرده.

این دهکده تفریحی توریستی به مساحت ۲۰۶ هکتار، ۲۵۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان اهواز در ۶۹ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ایذه قرار دارد.

اما آبشار شیوند ایذه روبروی دهکده زراس خوزستان قرار دارد و البته روستای شیوند نیز در نزدیکی است و یکی از دیدنی‌های اصلی منطقه به حساب می‌آید.

هم جواری روستای شیوند با دریاچه پشت سد، رودخانه کارون، رشته کوه‌های زاگرس، جنگل‌های بلوط، رودخانه ها، آبراه ها، آبشارها، صخره‌ها و طبیعت بکر، این منطقه را به جایی فوق العاده زیبا تبدیل کرده می‌تواند تبدیل به قطب گردشگری منطقه شود.

کوه‌های مرتفع منگشت دارای قله‌هایی پربرف هستند و بر روی دامنه آن‌ها جنگل‌هایی بکر روییده است.

باغ‌های میوه نیز در همین حوالی جا خوش کرده اند. مناطق پوشیده از درختان بلوط، منطقه تاراز، گلزار، دشت سوسن، تورک، کله، دوتو، دشت بزرگ و کوچک از دیگر دیدنی‌های طبیعی هستند

سوسن، تورک، کله ، دوتو ، دشت بزرگ و کوچک از دیگر دیدنی‌های طبیعی این منطقه هستند .

پامنار ، روستایی بِکر و خیال انگیز

روستای پامنار بواسطه چشم ‌اندازهای بسیار متنوع طبیعی و فرهنگی ، چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌ کند.

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ روستای پامنار یکی از روستا‌های باصفای دزفول در استان خوزستان است که میان دو سد کرخه و دز قرار گرفته است و از شهر دزفول به‌سمت جاده‌ی شَهیون کمتر از یک ساعت با ماشین فاصله دارد.

پامنار با مناظر دیدنی و سکوت و طبیعت دلپذیرش، چشم هر بیننده ای را به خود جذب می‌کند.

جذابیت این منطقه ، در طبیعت دلچسب آن است. جایی که سکوت و طبیعت در کنار هم تجربه‌ی شگفتی می‌آفریند. جزیره ای کوچک که لختی آرامش در آن، خستگی ماه‌ها کار را از تن شما بیرون خواهد کرد.

در اطراف سد یا جزیره‌ها می شود ساعت ها درنگ کرد و از ساحل و تماشای موج‌های ریز دریاچه لذت برد.

زنان زحمت کش پامنار در هنر کپوبافی بسیار ماهر هستند و از جمله صنایع دستی معروف این منطقه است.

کپوبافی از بافته‌های حصیری است و مواد اولیه آن کرتک و برگ نخل‌های خرما است که از سالیان متمادی رواج داشته است.

کرتک نوعی گیاه خودرو است که در حاشیه نهرها، رودخانه‌ها و دشت‌های منطقه شهیون به وفور یافت می‌شود.

قلعه شاداب
کافی‌ست از پامنار به جاده‌ی دریاچه برگردیدتا به قلعه شاداب برسید ، این قلعه از دوره ساسانی به‌جا مانده و نزدیک به دوازده هزار متر مربع وسعت دارد. در طول تاریخ از این قلعه تاریخی در روستای پامنار دزفول استفاده‌های مختلفی شده است.

نام قلعه از کدخدای طایفه به نام شاداب عبدل گرفته شده است.

قبل از آن متعلق به زمین دار بزرگی بود که به نام او قلعه شاه حسین خوانده می‌شد.

در زمان ساسانیان نیز دژ انوشبرد یا دژ فراموشی نام داشت. هنگامی قلعه را می‌بینید ممکن است تصور کنید تنها کوهی استوار در برابر شما است، اما در حقیقت در حال تماشای یکی از طولانی‌ترین قلعه‌های طبیعی ایران هستید.

گورستان
از دیگر دیدنی‌های روستای پامنار دزفول قبرستانی قدیمی است که فاصله کمی با قلعه دارد. گور‌های باستانی این محل دارای سنگ‌هایی عمودی هستند که بر روی آن‌ها نقوش متفاوتی ترسیم شده است.

هر یک از نقش‌ها نشان دهنده مشخصات صاحب گور هستند. برخی از نشانه‌های روی قبر‌ها افراد سوار بر اسب را نشان می‌دهند که نماد جنگاوری آن‌ها بوده اند.

بر روی قبر‌های مربوط به خانم‌ها نیز نشانه‌هایی از جنگاوری و رقص دیده می‌شود. به نظر می‌رسد این قبرستان اطلاعات بسیاری در مورد تاریخ اجتماعی منطقه به دست می‌دهد.

کُنارستان
کمی پایین‌تر از قلعه در روستای پامنار دزفول منطقه کنارستان قرار دارد.

از درختان کنار یا همان سدر استفاده‌های متعددی می‌شود از میوه این درخت برای خوردن مصرف می‌شود، عسل منطقه معروف است و از برگ‌های درخت سدر می‌گیرند.

از درختان بادام هم مصرف مستقیم خوراکی و هم برای تهیه روغن بادام استفاده می‌شود. درختان بادام در پایین این کنارستان در کنار غار زرده یا شکفت قرار دارند. .

مناظر دیدنی این روستا محل خوبی برای علاقه‌مندان به رشته عکاسی و ثبت تصاویری خیال انگیز است ، از گیاهان و پوشش‌های منطقه می‌توان به رملیک، کنار، بنه، بادام، جاز، انجیر، بلوط و نخل اشاره کرد.

غروب پامنار

جایی که خورشید پشت تپه‌ها ی روستای پامنار شروع به پایین رفتن می‌کند و نور نارنجی‌اش را روی دریاچه می‌پاشد بهترین زمان برای عکاسی در این منطقه است. شب که از راه می‌رسد و آسمان ناگهان پر از ستاره می‌شود، وقت آن است که چندتایی ستاره بچینید و همراه خیال شوید.

میناکاری صابئین مندایی، هنری ماندگار

هنر میناکاری آمیخته با ظرافت و زیبایی و با قدمت ۵۰۰ ساله صرفا بر روی فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره کار می‌شود و از صنایع دستی ویژه شهر اهواز است که به دست توانای اساتید میناکار هموطنان صابئین مَندایی انجام می‌شود. / عکس: علی معرف

رشته مینای صُبی قدمتی بالغ بر ۷۰۰ سال دارد و منحصراً توسط اقلیت دینی صابئین مندایی در شهر اهواز توسط استادان این رشته انجام می‌شود. این هنرمندان زبردست ب‍‍ا بهره گیری از المان‌های بومی و با ظراف‍ت‌ خ‍‍اص‍‍ی،‌ ن‍ق‍ش ه‍‍ای‌ ن‍خ‍ل‌، ق‍‍ای‍ق‌ و ش‍ت‍ر را ب‍ر روی‌ م‍ی‍ن‍‍ای‌ ری‍خ‍ت‍ه‌ ش‍ده‌ ب‍ر ق‍ط‍ع‍‍ات‌ طلا و نقره، درآورده‌ و دس‍ت‍ب‍ن‍د، ح‍م‍‍ای‍ل، گ‍ردنب‍ن‍د و س‍ی‍ن‍ه‌ ری‍ز، گ‍وش‍واره‌ و ‌ان‍گ‍ش‍ت‍ر می سازند و همه مراحل ساخت، توسط دست انجام می گیرد.

به طور معمول مینای صبی به عراق، کویت و استرالیا صادر شده و در اهواز هم به صورت سفارشی بسته به دلخواه مشتریان کار انجام می‌شود. ای‍ن‌ ‌آث‍‍ار ‌ع‍لاوه‌ ب‍ر ج‍ن‍ب‍ه‌ ‌اق‍ت‍ص‍‍ادی، دارای‌ ‌ارزش‌ ‌ه‍ن‍ری‌ ب‍س‍ی‍‍اری هستند. صابئین یا پیروان حضرت یحیی (ع) هستند.

طرح‌هایی که این افراد صنعتگر بر روی کارهای خوداستفاده می‌کنند برگرفته از فرهنگ و آداب و سنت‌های بومی منطقه است. اهواز به عنوان شهر ملی میناکاری صابئین در سطح کشور ثبت شده است

مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های جهانی:

خوزستان محل جغرافیایی طرح مشترک «پایلوت» با هیات ایتالیایی شد

تهران- ایرنا- مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های جهانی وزارت میراث فرهنگی گفت: استان خوزستان، محور سه اثر میراث جهانی چغازنبیل- شوش و سازه‌های آبی شوشتر به دلیل ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی متعدد به عنوان محل جغرافیایی انجام طرح «پایلوت» هیات ایتالیایی و ایرانی برگزیده شد.

به‌گزارش گروه فرهنگی ایرنا از میراث‌آریا، رویداد تخصصی میراث‌فرهنگی و گردشگری بین‌المللی با همکاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، سفارت ایتالیا، اتاق بازرگانی ایتالیا در ایران و تعاونی‌های ایتالیا،‌ در محل سفارت ایتالیا در تهران برگزار شد. این رویداد، فاز سوم طرح پایلوت است که به‌زودی و پس از پایان رفع محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا وارد فاز اجرایی خواهد شد.

در این رویداد، نمایندگانی از معاونت میراث‌فرهنگی، معاونت گردشگری، معاونت امور حقوقی و مجلس و معاونت سرمایه‌گذاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، سفیر ایتالیا، مدیر اتاق بازرگانی ایتالیا در ایران، رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نماینده اتاق تعاون و نمایندگانی از تعاونی‌های مرتبط با موضوع میراث‌فرهنگی و گردشگری در ایتالیا حضور داشتند و در مورد ظرفیت‌های مشترک دو کشور در پیشبرد پروژه مشترک در حوزه تخصصی خود مواردی را مطرح کردند.

فرهاد عزیزی زلانی مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های جهانی در این رویداد گفت: در سال‌های گذشته همکاری‌های ویژه‌ای با سفارت ایتالیا و اتاق بازرگانی این کشور در تهران و هتعاونی‌های این کشور در زمینه میراث‌فرهنگی و گردشگری آغاز شد، در این مرحله راهبرد همکاری، جنبه‌های کاری مورد توافق و همچنین آثار ممکن برای انتخاب یک پروژه پایلوت مطرح شد.

او افزود: در فاز دوم همکاری‌ از متخصصان و هیات ایتالیایی در برخی آثار میزبانی شد تا چشم‌انداز بهتری از همکاری با وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در مباحث تخصصی به‌دست آید. در این فاز از بسیاری آثار جهانی و ملی در غرب کشور نیز بازدید شد و در نهایت جلسه جمع‌بندی با حضور معاون میراث‌فرهنگی و هیات ایتالیایی برگزار شد.

مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های جهانی تصریح کرد: در فاز سوم همکاری‌ها، استان خوزستان و محور سه اثر میراث جهانی چغازنبیل-شوش و سازه‌های آبی شوشتر، به دلیل ظرفیت‌های طبیعی نظیر رودخانه‌های دز، کارون و کرخه، سواحل خلیج‌فارس، مناطق کوهستانی و شن‌زارها، مناطق حفاظت‌شده با گونه‌های جانوری و گیاهی خاص، چشمه‌سارها و آبشارها، موقعیت استراتژیک جغرافیایی و نزدیکی به مرزهای جنوبی و غربی و داشتن ظرفیت‌های فرهنگی متعدد و بهره‌گیری از آثار میراث جهانی و آثار میراث‌فرهنگی ملی نظیر سنگ‌نگاره‌های ۴ هزار ساله ایذه، تعدد استقرار تمدن‌های مختلف از هزاره‌های گذشته تاکنون و ماهیت چندفرهنگی و دانش و مهارت‌هایی چون پرورش اسب و شتر و غیره به‌عنوان محل جغرافیایی انجام پروژه پایلوت برگزیده شد

دشت سوسن ایذه ، قطعه ای از بهشت+فیلم

جریان رودخانه کارون ، ارتفاعات سرسبز و جاذبه‌های تاریخی ، دشت سوسن را به نگین انگشتری خوزستان تبدیل کرده است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ؛ دشت تماشایی و سحرانگیز سوسن ، در فاصله ۳۷ کیلومتری شهر ایذه از زیباترین مناطق طبیعی استان خوزستان است

جریان رود کارون ، وجود چشمه‌های آب، تپه‌ها و ارتفاعات سرسبز، گونه‌های مختلف گیاهی از جمله درختان انار، بلوط، انجیر، بابونه، گل‌های نرگس و شقایق ، جاذبه‌های تاریخی و روستا‌های تماشایی دشت ، سوسن را به نگین انگشتری خوزستان تبدیل کرده است.

در سوسن، رود خروشان کارون با عبور خود سرسبزی ، پرآبی و حاصلخیزی را به این دشت هدیه بخشیده و آن را به دو بخش سوسن غربی و سوسن شرقی تقسیم کرده است که هر یک از آن‌ها زیبایی و طبیعت بکر خود را دارد.

در این دشت روستا‌های پلکانی و با معماری سنتی وجود دارد که برای رسیدن به آن‌ها باید از رود با قایق عبور کنید .

مردمان روستا‌های دشت سوسن بختیاری‌های مهربان و خون‌گرمی هستند که به دام‌پروری و کشاورزی مشغول هستند و محصولاتی، چون برنج کشت می‌کنند.

سوسن غربی
روستای ترشک مرکز دهستان سوسن غربی است.

این بخش از دشت سوسن به خاطر داشتن گل‌های نرگس معروف است.

روستای پلکانی «مهرنان» در کنار روستای لولو، ده شیخ و ده ثریا از روستای این بخش است. روستای پلکانی ثریا که به واسطه‌ی ماسوله‌ی خوزستان شهره است از زیباترین نقطه‌ی سوسن غربی است.

برای رسیدن به این روستا باید در ده شیخ قایق سوار شوید و به آن سوی رود کارون بروید. بعد از «ده ثریا» می‌توانید به روستا‌های ده حوض، دانیال و ده کهنه بروید.

سوسن شرقی
روستای جنگه مرکز دهستان سوسن شرقی است. سوسن شرقی برای کسانی که عاشق طبیعت وحشی، بکر است .

جنگل‌های بلوط نیز یکی از زیبایی‌های این مناطق است. این بخش شامل روستا‌های سوسن شرقی شامل روستا‌های جنگه موسوی ، فالح، ممبین، آب‌بید و شیمن و چندین روستای دیگر است که طبیعتی بکر و دست‌ نخورده دارند .

آبشار‌های زیبا، جنگل‌های بلوط و شالیزار‌های برنج به‌همراه کوه‌های سر به فلک کشیده از زیبایی‌های روستای شیمن، در مجاورت دشت سوسن ، محسوب می‌شود.

جاذبه‌های تاریخی دشت سوسن

دشت سوسن علاوه بر طبیعت مسحور کننده و چشم‌نواز، از غنای فرهنگی و تاریخی بالایی نیز برخودرا است .

وجود رود کارون و چشمه‌های آب فراوان ، راه‌های ارتباطی و دسترسی راحت موجب شده است که این منطقه همواره مورد جوامع انسانی در طول تاریخ باشد .

راه دز به پارت یکی از راه‌های باستانی است که از این منطقه عبور می‌کرد، این راه اصفهان و فلات مرکزی ایران را به شوش و بین‌النهرین متصل می‌کرده و در هر پنج فرسنگ آن ، قلعه‌هایی برای رفاه کاروانیان در طول مسیر و برقراری امنیت ساخته شد و هنوز آثار این بنا‌های تاریخی وجود دارد .

راه دز به پارت از اصفهان به دهدز و با گذر از پل شالو ، به دو شاخه تقسیم می‌شد که یکی به ایذه منتهی و دیگری در امتداد رود کارون ادامه می‌یافت.

آثار تاریخی همچون تپه‌های باستانی، پل و بَرد گوری‌ها، سنگ مزار‌هایی به‌شکل شیر‌های سنگی که به‌عنوان نمادی از شجاعت و دلیری شخص متوفی روی مزار‌ها نصب می‌شده است، از دیگر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری دشت سوسن هستند.

ایستگاه دوچرخه موزه کارآموزان آبادان

دوچرخه وسیله نقلیه‌ای ارزان، سالم و پاک بود که اغلب کارگران، کارشناسان، دانش‌آموزان، کارآموزان، مربیان، مدیران و کسبه از گذشته در آبادان برای تردد بین خانه و محل کار از آن استفاده می‌کردند.

در برخی موارد از سوی پالایشگاه آبادان که محل تردد بسیاری از ساکنان شهر بود، خریداری و در اختیار برخی از رده‌های شغلی قرار می‌گرفت.

این دوچرخه‌ها شماره و پلاک ویژه‌ای داشتند که مشخص می‌کرد مربوط به چه بخشی از شرکت نفت و پالایشگاه آبادان هستند.

از دهه 30 دوچرخه‌ای به نام هرکولس وارد ایران شد و اغلب مردم دوچرخه‌ها را با همین نام می‌شناختند.

در هر محیط کاری محلی به نام استند (stand) مسقف به پارک دوچرخه‌ها اختصاص داده می‌شد تا محلی امن برای قرارگیری در مقابل آفتاب سوزان آبادان و دیگر آسیب‌های احتمالی باشد.

این واحدهای نگهداری دوچرخه Bicycle Stand Unit به اشکال مختلف افقی، عمودی و مورب و از مصالح گوناگون مانند فلزات و بتن ساخته می‌شدند و بعضاً طراحی‌های ویژه و بی‌نظیری مانند نمونه ساخته شده در آموزشگاه فنی و حرفه‌ای آبادان داشتند.

موزه کارآموزان آبادان با جمع‌آوری دوچرخه‌های قدیمی این فضا را بازسازی کرده تا یادآور خاطرات شاگردانی باشد که در طول دوره آموزش خود برای رسیدن به این مکان در خیابان‌های این شهر صنعتی با رویای استخدام در پالایشگاه آبادان رکاب می‌زدند.

قدمت: ۱۳۴۲

محل نگهداری: موزه کارآموزان آبادان

به بهانه آغاز هفته محیط‌ زیست

شیرینی کام گردشگری کشاورزی آبادان با بازآفرینی کاشت شیرین‌بیان

روز جهانی محیط زیست (World Environment Day‌) روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط‌زیست و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط‌زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری انتخاب شده ‌است.

کنوانسیون استکهلم به عنوان اولین کنفرانس عمده در زمینه مسائل بین‌المللى محیط‌زیست، برآمده از رشد سریع آگاهی‌هاى جهانى در مورد محیط زیست بین‌المللى در دهه ۱۹۶۰ م. است. این کنوانسیون جهانی در سال ۱۹۷۲ م. در سوئد تشکیل شد و به ‌تصویب رسید و ايران نيز در سال ۱۳۸۵ه.ش. رسماً بدان پيوست. هدف از تشکیل این كنوانسيون، ارتقاء سطح كيفی زيست‌محیطی و نیز حفاظت از سلامت انسان و محيط زيست و مقابله با آثار سوء برخی مواد آلی پايدار و آلاینده‌های شیمیایی است.
 
بیانیه استکهلم (۱۹۷۲م.) به عنوان یک سند غیرالزام‌آور در مقدمه خود اذعان کرده است: «انسان‌ها از هر چیزی در دنیا با ارزش‌تر هستند.»؛ با این تعبیر ارزشمند در مقدمه‌ این بیانیه، باید حیات انسانی به عنوان بزرگترین گوهر وجودی انسان از هرگونه تهدید و مخاطره محفوظ بماند تا با ارزش‌ترین موجود دنیا بتواند ضمن تجربه اندوزی به اکتشاف، اختراع و پیشرفت خود ادامه دهد.
 
 بند یک مقدمه با اشاره به این‌که انسان، مخلوق و شکل‌دهنده محیط زیست خود است، بقای فیزیکی و رشد معنوی جامعه انسانی را در فرض وجود محیط زیست سالم امکان‌پذیر دانسته است. (Stockholm Dec, ۱۹۷۲)
 
برخی دیگر از کنوانسیون‌ها و معاهدات پرکاربرد و مرتبط با حفاظت از سلامت و محیطزیست انسان عبارتند از:
کنفرانس ریو (اجلاس زمین) ـ دومین کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محيط زيست و توسعه که در ماه ژوئن سال ۱۹۹۲ م. در شهر ريودوژانيرو برزيل تشكيل شد.
 
کنوانسیون بازل ـ درباره کنترل انتقالات برون‌مرزی مواد زاید زیان‌بخش و دفع آن‌ها در ۲۲‌ مارس ۱۹۸۹ در کشور سوئیس تصویب شد.
 
کنوانسیون روتردام ـ هدف‌ اين‌ كنوانسيون‌ که در سال۱۹۹۸م. در روتردام هلند به تصویب رسید، ارتقاء مسئوليت‌ مشترک‌ و تلاش‌هايی مبتنی بر همكاری بين ‌اعضاء در تجارت‌ بين‌المللی برخی از مواد شيميايی خطرناک به‌‌منظور حفظ‌ سلامت‌ انسان‌ و محيط‌ زيست‌ از آسيب‌های بالقوه‌ و مساعدت‌ در راستای‌ استفاده‌ سازگار با محيط‌ زيست ‌آن‌ها است.
 
رهیافت سایکم ـ این کنوانسیون در سال ۲۰۰۶ در دوبی با هدف مدیریت صحیح زیست‌محیطی مواد شیمیایی در طول دوره عمر ماده درسطح دنیا به‌تصویب رسید. رهیافت سایکم بخش‌های مختلفی نظیر محیط زیست، بهداشت، کشاورزی، کار، صنعت و توسعه را با هدف گسترش و ارتقاء ایمنی شیمیایی مورد خطاب قرار می‌دهد.
 
روز افتتاح کنوانسیون استکهلم، ۵ ژوئن، به عنوان روز جهانی محیط زیست تعیین شده است که هرسال اقدامات علمی و پژوهشی و اجرایی فراوانی در کشورهای عضو این کنوانسیون بر اساس موضوع سال صورت می‌پذیرد.
 
موضوعی که امسال از طرف سازمان ملل متحد برای توجه هرچه بیشتر جوامع به روز جهانی محیط زیست با هدف احیای اکوسیستم‌ها در سال ۲۰۲۱م. درنظر گرفته شده عبارتست از: «بازنگری، بازآفرینی و احیاء (ترمیم)».
 
احیای اکوسیستم‌ها به اشکال گوناگونی امکان‌پذیر است که منجر به توسعه پایدار زیست‌محیطی می‌شود. یکی از این روش‌ها، کشت و رویش گیاهان مختص به زیست‌بوم و اقلیم متناسب هر منطقه است. بنابر تحقیقات صورت‌پذیرفته، یک میلیون گونه‌ گیاهی و جانوری به‌دلیل فعالیت‌‌های غیراصولی انسان در معرض خطر انقراض قرار دارند و این در حالی ا‌ست که این گیاهان علاوه بر خواص مختلف و استفاده در صنایع غذایی و دارویی، بخش مهمی از جاذبه‌ آگروتوریسم (گردشگری کشاورزی) هر منطقه بشمار می‌روند که این قابلیت را دارا هستند تا سالانه تعداد بسیاری گردشگر را جذب کنند.
 
یکی از گیاهانی که در برخی از زمین‌های کنار انهار منشعب از بهمنشیر به‌صورت خودرو رشد می‌کند و جز خوراک حیوانات استفاده‌ای از آن نمی‌شود، گیاه "شیرین‌بیان" با نام محلی "سوس" است که واقعاً گیاه جالب و زیبایی است.
 
وقتی به محلی که این گیاه رشد کرده نزدیک می‌شویم گرمای هوا زیادتر می‌شود؛ از مردم بومی منطقه که در مورد این گیاه پرسیده شد در پاسخ گفتند: «این گیاه از خود گرما تولید می‌کند و رطوبت هوا را افزایش می‌دهد.»
 
این گیاه خواص درمانی بسیار زیادی دارد. تکثیر این گیاه در زمین‌های بایر پیرامون بهمنشیر باتوجه به شرایط اقلیمی ایده‌آل برای کاشت آن، ممکن است به رشد اقتصادی ساکنان روستاهای آن‌جا کمک کند و منبعی برای درآمد و اشتغال پایدار روستائیان ایجاد کند؛ بازآفرینی و ترمیم فضاهای خالی بین انهار منشعب از بهمنشیر با کاشت و تولید این گیاه علاوه بر کمک به رشد اقتصاد کشاورزان بومی، بیابان‌زدایی و کاهش گردوغبار محلی را ممکن می‌سازد زیرا با تولید رطوبت در اطراف خود باعث جذب و کاهش ریزگرد‌ها خواهد شد.
 
شیرین‌بیان از جمله گیاهان دارویی خودرو است که در خوزستان کمتر کشت می‌شود. گیاهان دارویی هر منطقه گنجینه‌ای طبیعی برای آن منطقه محسوب می‌شوند که می‌توانند به کمک صنعت گردشگری آمده و باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی‌ای شوند که به دنبال بهره‌گیری از شیوه‌های طب سنتی برای درمان و سلامت خود هستند؛ از آنجایی که طب سنتی در ایران پیشینه‌ای طولانی دارد و با وجود دانشمندان و مشاهیری همچون ابن‌سینا در تاریخ ایران زمین می‌توان در راستای گسترش صنعت توریسم و آشنایی سایر کشورها با پیشینه داروهای سنتی ایران و مشاهیر مربوط به این صنعت ارزشمند از این ظرفیت بالقوه و ارزآور در زمینه توسعه‌ اقتصادی بهره جست.
 
گیاه شیرین‌بیان که مردم هزاران سال از آن برای معالجه انواع بیماری‌ها استفاده می‌کرده‌اند، به وفور در نقاط مختلف کشور به خصوص نواحی جنوبی، غربی و جنوب‌غربی رشد می‌کند. این گیاه به نور زیاد و در مدت رشد به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد؛ بنابراین شرایط مطلوب برای رشد این گیاه، خاک‌های حاصل‌خیزی هستند که کاملا زهکشی شده باشد. این گیاه در زمین‌های کم‌ارتفاع از سطح دریا که سطح آب‌های زیرزمینی بالا است بخوبی رشد می‌کند و قابل تکثیر است. زمین‌های خالی بین انهار منشعب از رودخانه‌ بهمنشیر در آبادان کاملا‌ً با شرایط کاشت این گیاه متناسب و واجد شرایط پیش‌گفته هستند اما متأسفانه اهالی روستاهای حاشیه بهمنشیر با این گیاه پرکاربرد و ارزشمند آشنایی زیادی ندارند.
 
با آموزش کشاورزان منطقه از طریق ایجاد دفاتر تسهیلگری در روستاهای حاشیه‌ بهمنشیر می‌توان علاوه بر توسعه گردشگری آگروتوریسم موجبات رشد اقتصادی ساکنان بومی این روستا‌ها را فراهم کرد و باتوجه به وجود مرز مشترک با کشور عراق و سهولت عبور و مرور با حذف روادید و نیز با وجود امکان دسترسی به آب‌های آزاد می‌توان از طریق صادرات این گیاه به کشورهای حاشیه خلیج فارس تحول اقتصادی چشم‌گیری در معیشت روستاییانی که بدلیل کم‌آبی‌های اخیر و از بین رفتن بحش اعظمی از نخیلات در جنگ، با مشکلات اقتصادی فراوانی روبرو هستند، ایجاد کرد.
 
به مناسبت روز جهانی محیط زیست در ایران  ۱۵ تا ۲۱خرداد به عنوان هفته محیط زیست نامگذاری شده است. امید است که مسؤلان ارگان‌های مربوط به حفاظت از محیط‌زیست و طبیعت زیبا که بخش عظیمی از آن را شامل می‌شود، تدابیر و سیاست‌هایی اتخاذ کنند تا علاوه بر حفاظت از زیست‌بوم هر منطقه، با ایجاد آموزش و تشویق جامعه بومی برای مشارکت در حفاظت، زمینه‌های تولید و گسترش کار‌آفرینی در این حوزه‌ را ایجاد کنند. همچنین با توجه به شعار رهبر معظم ایران که امسال را سال «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زایی‌ها» اعلام کردند، موانع تولید محصولات بومی برداشته شود و زمینه‌های توسعه صنعت توریسم از دریچه‌ توسعه‌ کشاورزی بومی و تولیدات حاصل از آن، فراهم شود.
 
درسال‌های گذشته کشورهای مختلفی بر اساس اقتصاد کشاورزی، برنامه‌ریزی کشت و تولید گیاهان دارویی را در طرح‌ها و سیاست‌های خود جای داده‌اند که بر این اساس اشتغال گسترده‌ای در این حوزه ایجاد شده است. در این میان کشور چین ۱۰۰ میلیون نفر در زمینه‌ تولید گیاهان دارویی مشغول بکار داشته که می‌توان گفت در جهان رتبه اول اشتغال در این حوزه را دارا است. بر اساس آمارهای موجود، گردش مالی ۲۰۰ میلیارد دلار از اقتصاد جهانی، مربوط به تولید گیاهان دارویی بوده و این در حالی است که بنا به گفته دکتر زینعلی پژوهشگر و مدرس گیاهان دارویی سهم ایران از این گردش مالی تنها ۰.۴ درصد است.
 
ایران کشوری پهناور با اقلیم متنوع است که با برنامه ریزی صحیح و  ورود به این حوزه علاوه بر افزایش صادرات، می‌توان به اشتغال قابل ملاحضه‌ای در این حوزه دست یافت.
 
در مردادماه ۱۳۹۹ از طرف دکتر ولی تیموری معاونت گردشگری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کشور، دستورالعمل صدور مجوز فعالیت گردشگری کشاورزی به مدیران کل ۳۱ استان ابلاغ شده است. به عبارتی بستر و زمینه‌ مناسب برای فعالیت این حوزه آماده شده و می‌طلبد متولیان امر چه در بخش کشاورزی و چه در بخش گردشگری به طور جد به این حوزه ورود کنند.
 
محیط زیست، بخشی از میراث ملی و گنجینه‌ای متعلق به همه‌ی نسل‌هاست که حفاظت و صیانت از آن برهمگان موضوعی ضروری‌ بوده تا بتوان این ثروت ارزشمند و پر از مخاطره را با کمترین تغییر به نسل‌های آتی منتقل کرد و آن‌ها را از این موهبت الهی محروم نکرد.
 
نجلا درخشانی؛ پژوهشگر حوزه گردشگری و میراث‌فرهنگی و کارشناس‌ارشد مرمت و احیاء بناها و بافت‌های تاریخی