خوزتوریسم

زیبا راکی 
کارشناس و فعال حوزه گردشگری

* اهمیت نقش منابع آب در شکل گیری فعالیت های گردشگری */*ضرورت مصرف بهینه آب  توسط  ذینفعان حوزه گردشگری *

اگرچه شاید مصرف آب در صنعت گردشگری به اندازه اهمیت مصرف آن در صنعت کشاورزی و سایر صنایع نباشد ولی *اهمیت نقش منابع آب در شکل گیری فعالیت های گردشگری و ضرورت دسترسی گردشگران در مقاصد گردشگری به منابع  آب سالم* ؛ به حدی است که *سازمان جهانی گردشگری را  در سال ۲۰۱۳ بر آن داشت تا شعار  روز  گردشگری را با عنوان* *“گردشگری و آب؛محافظت از آینده مشترک ما “ **انتخاب نماید.

اگرچه شاید مصرف آب در صنعت گردشگری به اندازه اهمیت مصرف آن در صنعت کشاورزی و سایر صنایع نباشد ولی اهمیت نقش منابع آب در شکل گیری فعالیت های گردشگری و ضرورت دسترسی گردشگران در مقاصد گردشگری به منابع  آب سالم ؛ به حدی است که سازمان جهانی گردشگری را  در سال ۲۰۱۳ بر آن داشت تا شعار  روز  گردشگری را با عنوان “گردشگری و آب؛محافظت از آینده مشترک ما “ نامگذاری نماید و در همین راستا نشست ها و همایش های گوناگونی توسط متولیان دولتی و خصوصی سفر در راستای آگاهی بخشی به مصرف کنندگان  حوزه گردشگری برگزار شد.
قریب به یک دهه از آن سال می گذرد و   اینکه مدیریت مصرف آب تا چه اندازه در فعالیت ها ،مقاصد و تأسیسات گردشگری مورد توجه بوده است  ،مسئله مهمی  است که این روزها مستلزم  نظارت بیشتر ،بررسی ،ارائه راهکار و تشویق به پیروی از الگوی صحیح مصرف آب است .بحران آب ،مسئله جدی و مهمی است که حالا دیگر نه تنها آینده مشترک ما که زمان حال ما و زندگی فعلی همه موجودات زنده  را ممکن است تحت الشعاع قرار دهد.

ارتباط تنگاتنگ فعالیت های گردشگری و محیط زیستی بر ضرورت پاکیزه نگهداشتن آب و حفاظت از منابع  محیط زیستی و آبی افزوده و لازمه تحقق آن ؛ تربیت متولیان و گردشگران مسئول در برابر این امر است . آنچه از تجارب بدست آمده است ، در جریان اغلب سفرها ،مقاصد گردشگری آبی و  طبیعی در میان گردشگران و علاقمندان به سفر  از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است . به
همین منظور نصب تابلوهای اطلاع رسانی و آموزشی مرتبط در مقاصد گردشگری با محتوای پرهیز از ریختن زباله در آب ،سالم نگه داشتن آب و استفاده بهینه از آن ؛ هم به حفظ محیط زیست منطقه کمک خواهد کرد و هم در مدیریت مصرف آب تأثیر بسزایی دارد.
 از طرفی تأسیسات گردشگری مانند رستوران ها و هتل ها در صورت استفاده از شیرهای الکترونیکی در سرویس های بهداشتی ، آموزش به کارکنان در مصرف صحیح آب و نهادینه کردن فرهنگ صرفه جویی ؛استفاده از پساب جهت آبیاری فضای سبز محوطه های اطراف و برگزاری همایش های مرتبط در این حوزه ، از جمله اقدامات  اثر گذار و قابل توجه به منظور کاهش مصرف آب در حوزه گردشگری می باشد و البته از این نکته غافل نشویم که  اولین  ذینفعان اینگونه صرفه جویی در مصرف آب ،  همان فعالین اقتصادی و مؤسسات گردشگری هستند ،چرا که دسترسی به وجود منابع آب سالم از جمله شاخص های مهم گردشگران در انتخاب مقاصد گردشگری است.

سال قدرت موزه‌ها

شورای بین المللی موزه‌ها موسوم به "ایکوم"، شعار "قدرت موزه ها" را برای سال ۲۰۲۲ میلادی معرفی کرد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، ۲۸ اردیبهشت روز جهانی موزه هاست و همه ساله «ایکوم جهانی» با هدف جهت دهی به فعالیت‌های موزه‌ای دنیا، شعاری متناسب با فعالیت‌های فرهنگی معرفی می‌کند.
امسال با سه محور قدرت نوآوری در دیجیتالی شدن، قدرت پایداری و قدرت جامعه سازی از طریق آموزش، شعار "قدرت موزه ها" انتخاب شده است.
رضا دبیری نژاد کارشناس موزه داری با اشاره به اینکه «ایکوم جهانی» شعار سال موزه‌ها را به نحوی که بتواند در قالب برنامه‌های جذاب و کاربردی قابل اجرا باشد انتخاب می‌کند به خبرنگار صدا و سیما گفت: شعار امسال روز جهانی موزه، بر همه ظرفیت‌های قدرت ساز موزه تاکید می‌کند.
وی افزود: این قدرت موزه‌ای می‌تواند حاصل داشته‌های یک موزه و یا محصول تجربیات و یا اعتبارموزه‌ای به خصوص باشد.
دبیری نژاد همچنین قدرت شبکه‌ای تعدادی موزه که در نتیجه همکاری با یکدیگر توانستند جریان سازی فرهنگی، تاریخی یا علمی ایجاد کنند را بسیار مهم دانست و گفت: هدف اصلی انتخاب این شعار، برگشتن موزه‌ها به جایگاه مهمی است که از نظر تاثیرگذاری در جامعه به واسطه جایگاه ارزشمندشان دارند.
هفته میراث فرهنگی در ایران همزمان با روز جهانی موزه‌ها (۲۸ اردیبهشت) آغاز و تا ۳ خرداد با برگزاری صد‌ها برنامه متنوع در سراسر کشور برگزار می‌شود.

زیبا راکی ،کارشناس و فعال گردشگری خوزستان گفت :طبق برنامه ریزی انجام شده در انجمن نجوم ایران هفته نجوم در ایران با شعار نجوم و توسعه پایدار از تاریخ دوشنبه ۱۲  اردیبهشت الی یکشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه برگزار می شود و روز *چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت به نام نجوم و توسعه گردشگری **نامگذاری شده است.
این روز فرصت مناسبی پیوند هرچه بیشتر علم نجوم و صنعت گردشگری و بررسی رابطه اثر گذار دو پدیده نجوم و گردشگری است .برگزاری تورهای گردشگری نجومی ،سبب رونق شاخه ای از گردشگری می شود که برای عموم جذاب و جالب خواهد بود .

زیگورات چغازنبیل متعلق به دوره کهن ایلام از بناهای  تقویمی ایران به شمار می آید که دارای رصدخانه بوده و از آن برای استخراج تقویم و تعیین روزهای اول و وسط ماه و فصول مختلف سال استفاده می شده است.
فعال گردشگری خوزستان افزود: آسمان شب برای افراد در همه سنین جذاب و پر رمز و راز است و همین عاملی برای جذب گردشگر نجومی است که با سفر به مقاصد نجومی با چشم غیر مسلح و یا با 
استفاده از تلسکوپ و ابزارهای نجومی بتوانند پدیده های شگفت انگیز نجومی را مشاهده و از رصد آسمان لذت ببرند.
راکی در پایان گفت : اگر چه تورهای نجومی در خوزستان  هنوز به طور جدی مخاطب خود را جذب نکرده است ولی این تورها توسط گروه های تخصصی  همزمان با رخدادهای نجومی در سال برگزار می شود و مخاطبان خود را دارد .همچنین انجمن نجوم اهواز با برگزاری همایش ها ، کارگاه های آموزش نجوم و ایجاد رصد خانه بطور تخصصی  در حوزه علم نجوم فعالیت می کند و شرکت ساب خوزستان نیز از طی سه دوره متوالی مقارن با رویدادهای نجومی با همکاری انجمن نجوم اهواز به برپایی نمایشگاه دست سازه های فعالان نجومی ،کارگاه آموزشی و همایش نجوم در کوی بوستان اهواز اقدام نموده است.

میراث صنعتی خلیج فارس،ظرفیت ارزشمند توسعه و کارآفرینی

فرشید خدادادیان
پژوهشگر تاریخ و میراث صنعتی .

دهم اردیبهشت ماه، در تقویم ملی ایران روز خلیج فارس نامگذاری شده است.
بر اساس منابع و متون تاریخی ۳۰ آوریل سال۱۶۲۲میلادی نیروهای پرتغالی پس از نزدیک به یکصد و هفده سال با رشادت ایرانیان به فرماندهی امام قلی خان و به روزگار شاه عباس صفوی، سواحل و جزایر خلیج فارس را ترک و حاکمیت ملی ایران بر سواحل جنوبی و جزایر ایرانی خلیج فارس تثبیت گردید.
در این سال ها از عناوین «روز ملی» ، «خلیج همیشه فارس» «غرور ملی» و ... بسیار گفته و شنیده ایم. مردمان سخت کوش و ثروتمندان محروم جنوب کشور از سواحل خورهای ماهشهر و هندیجان تا آبادان و ماهشهر و بوشهر و بندرعباس و حتی امتداد خط جنوبی تا سواحل مکران و هموطنان شریف و سخت کوش ما در جزایر کوچک و بزرگ ایرانی خلیج فارس، شاید سرخوش باشند از داشتن یک روز ملی، اما شایسته و مستحق و بهتر بگویم طلبکار حق خود از این روز و این پهنه ی دریایی ثروتمند و بی بدیل نیز هستند.
فناوری های بومی، از لنج سازی تا صید مروارید و حمل و نقل دریایی، صنایع نفت و‌گاز در سواحل و جزایر و دیگر صنایع در این منطقه، با یک پیشینه ی تاریخی قابل توجه که در مفهوم «میراث صنعتی» منطقه قابل نگرش است، این ظرفیت را ایجاد نموده و می نماید تا از منظر گردشگری صنعتی نیز بتوان برای این منطقه و ساکنان شریفش اقداماتی منطبق با توسعه پایدار و کارآفرینی کارهایی کرد.
از جرثقیل اکوان در ساحل آبادان تا نخستین سکوی دریایی صنعت نفت در بهرگانسر و از موزه ی دریا و دریانوردی بوشهر تا موزه سیراف در خانه ی سفید (وایت هاوس) کنگان. از نقطه آغاز راه آهن تاریخی جنوب-شمال در خوزستان تا اسکله های صادراتی جزیره خارک و فناوری های بومی جزیره قشم و ... فرصت های ارزشمندی برای توسعه گردشگری صنعتی بر پایه «میراث صنعتی» منطقه و پهنه ی نیلگون خلیج فارس وجود دارد که با توجه به آنها در شرایط نرمال بازار گردشگری و همچنین اقتصاد بازار صنایع دستی و محلی می توان علاوه بر تبریک دهم اردیبهشت به اهالی خلیج فارس، به سفره ی محقرشان نیز برکت بخشید.
بی انصافی است اگر منکر تلاش ها و اقدامات متولیان امر در این راستا با ساخت موزه ها، اقامت گاه ها، تفرج گاه ها و تلاش های دیگر باشیم. برگزاری نخستین همایش ملی ثبت میراث صنعتی کشور که دو سال پیش در بندر ماهشهر برگزار گردید نیز نوید بخش خوبی در این راستا بود و امید است که تداوم داشته باشد.
به خاطر داشته باشیم، هویت ملی و احساس تعلق خاطر و تعهد باور برای نسل نوپایی که در سواحل خلیج فارس و جزایر ایرانی این پهنه پا می گیرند این است که جذابیت های برون مرزی که موجد نیروی گریز از مرکز است را با جاذبه داخلی و ملی متوازن کنیم تا جوان ساحل نشین و‌جزیره نشین خلیج فارس بداند که علاوه بر روز ملی خلیج فارس، عزم ملی برای بهبود زندگی اش نیز وجود دارد.
توجه به مقوله «میراث صنعتی» و توسعه توریسم صنعتی یکی از  صدها ظرفیت توسعه این منطقه  منطبق با محورهای توسعه پایدار است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
روز ملی خلیج فارس بر همگان، خصوصا نگاهبانان و‌ حارسان این پهنه،  از خوزستان تا تنگه هرمز و جزیره نشینان آن خجسته باد.

.

*زیبا راکی ؛فعال گردشگری:*
*بارها از اتوبوسرانی اهواز درخواست داشتیم اتوبوس گردشگری اهواز راه اندازی شود .*

*سازمان اتوبوسرانی اهواز با تبدیل اتوبوس های فرسوده به اتوبوس های نو و مجهز ؛ شروع خوبی در ساخت و تجهیز اتوبوس گردشگری اهواز را  داشته است.*
 
*-برای اولین بار در اهواز تور زیارتی را  با اتوبوس ویژه گردشگری برگزار کردیم / طراحی بومی /  گشت و بازدید راحت حتی در فصول گرم اهواز *

*حمل و نقل از مؤلفه های مهم توسعه گردشگری است .*
*در واقع وسیله نقلیه عامل انتقال و اتصال گردشگر  به مقصد است*

با تلاش و پیگیری انجمن سفیران گردشگری خوزستان و همکاری سازمان اتوبوسرانی ،شورای شهر اهواز ، معاونت فرهنگی اجتماعی اهواز و معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان  برای اولین بار تور زیارتی با اتوبوس ویژه گردشگری در شهر اهواز  برگزار شد .

زیبا راکی کارشناس گردشگری و رئیس انجمن سفیران گردشگری  خوزستان گفت: مدتها پیگیر راه اندازی اتوبوس گردشگری اهواز بودیم و از سازمان اتوبوسرانی درخواست ساخت و تجهیز چنین اتوبوسی را داشتیم تا اینکه به همت سازمان اتوبوسرانی این  هدف محقق شد و در حال حاضر دو اتوبوس سالنی و روباز ویژه این کار قرار داده شده است.
راکی گفت :برگزاری تور زیارتی ویژه فعالین گردشگری با اتوبوس گردشگری در ماه مبارک رمضان برگزار شد و مقاصد زیارتی ما در این سفر نیم روزه درون شهری ، زیارت بقعه متبرکه علی بن مهزیار اهوازی ،شرکت در جشنواره شیرینی های ماه رمضان  ،گلزار شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم بود.
رئیس انجمن سفیران گردشگری خوزستان گفت:هدف از برگزاری تور زیارتی ؛معرفی ظرفیتهای مذهبی و تاریخی  شهر اهواز با هدف جذب گردشگر زیارتی ، ارتقاءسطح فرهنگ  دینی و به دنبال آن اشتغال زایی و درآمدزایی از این نوع گردشگری است.
راکی در پایان گفت :با توجه به اینکه   حمل و نقل یکی از مؤلفه های مهم گردشگری است و در واقع  انتقال و ارتباط گردشگر با مقصد  را وسیله حمل و نقل فراهم می کند  ،عامل مهمی در توسعه گردشگری محسوب می گردد .در این تور نیم روزه  یکی از اتوبوس های  اتوبوسرانی به عنوان اتوبوس گردشگری مجهز به سیستم خنک کننده با طراحی داخلی سنتی نزدیک به طراحی بومی خوزستان ،  در نظر گرفته شد و چنین اتوبوسی به عنوان نمونه می تواند مورد توجه سرمایه گذاران حوزه گردشگری قرار گیرد و قطعا با جذب سرمایه گذار و  تجهیز اتوبوس به سایر امکانات لازم ؛رفاه بیشتری را برای گردشگران به ارمغان خواهد آورد.

دره کول خرسون - خوزستان

دره «کول خرسون»،یا «اشکفت زرده» دزفول دره ای شگفت در ۲۵ کیلومتری شهرستان دزفول و در جاده این شهر به سمت شهیون نرسیده به بیشه بزان قرار دارد. در فصل گرم تابستان درون این دره می توانید دمای زیر ۲۰ درجه را تجربه کنید. جوشیدن چشمه های دیواره ای این دره به یک دره شگرف تبدیل نموده است. این دره دارای آب دائمی، آبشار، ابچکان ، بیشه زار و انواع روییدنی های خاص منطقه می باشد

علی شکیبا

به نقل از فعال  و کارشناس گردشگری خوزستان ؛ اولین نمایشگاه گردشگری جهان اسلام با حضور ۱۵ کشور خارجی از تاریخ ۱۷ تا۲۰ خرداد ماه جاری در تهران برگزار خواهد شد.

زیبا راکی گفت : هدف از برگزاری این نمایشگاه ؛جذب گردشگر زیارتی است  واستان خوزستان نیز با برخورداری از  افتخار ات دینی و معنوی بسیار ، وجود بقاع متبرکه  ،اماکن زیارتی و یادمان های شهدای دفاع مقدس از استانهای  مهم ،غنی و با ظرفیت بالا در این حوزه محسوب می شود که می تواند نقش آفرینی موثری درنمایشگاه مذلکور داشته باشد .
وی گفت : صنعت گردشگری اشتغال آفرین و توجه به آن سبب تحقق شعار سال ۱۴۰۱ است .بنابراین  نمایشگاه گردشگری جهان اسلام که به مثابه کانونی برای گردهم آمدن مسلمان جهان در تهران است ، فرصتی مهم برای ارتباط با مسلمانان سایر کشورها  محسوب می شود .فرصتی که اگر از آن درست و به موقع استفاده شود منجر به معرفی ظرفیتهای گردشگری و فرهنگی ،جذب گردشگر ،اشاعه فرهنگ ایران اسلامی  ،رشد اقتصادی و اشتغال زایی  خواهد شد .
زیبا راکی گفت : حضور شرکت های طراحی مد و لباس اسلامی ،وجود غرفه های صنایع دستی اسلامی ، آثار ،کتاب‌ها و نشریات فرهنگی ،غرفه های رستوران‌های ایرانی با ترویج پخت غذاهای  متنوع حلال ،می تواند از عوامل مؤثر در جذب گردشگر زیارتی به ایران باشد.
فعال و کارشناس گردشگری خوزستان در پایان افزود : لازمه حضور پررنگ  و تأثیر گذار استان خوزستان در اولین نمایشگاه گردشگری جهان اسلام ،تشکیل کارگروهی  مشترک از مسئولین و کارشناسان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ،سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس ،اداره کل  اوقاف و امورخیریه ،سازمان حج و زیارت ،شهرداری ها ،اتاق های بازرگانی ،اداره کل میراث استان خوزستان،انجمن های مردم نهاد ،سازمان صدا و سیما ،خبرنگاران ،اهالی رسانه و بخش خصوصی است .زیرا تبیین امکانات و ظرفیتهای مشترک در حوزه های فرهنگی ،زیارتی  و استفاده از خرد جمعی اعضای کارگروه  ؛می تواند زمینه ساز حضور موفق و شایسته استان خوزستان در این نمایشگاه معنوی باشد.

نگاهی به آیین از یادرفته باران‌خواهی ایل بختیاری در ایذه

ایسنا/خوزستان یک کارشناس ارشد پژوهش هنر می‌گوید: باران‌خواهی یکی از رسوم کهن و آیین سنتی مردم ایران است که در برخی از مناطق کشور اجرا می‌شود.

مرجان نوروزی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا‏ گفت: ایذه از جمله مناطقی است که در گذشته به صورت گسترده آیین باران‌خواهی توسط مردمان بومی آن برگزار می‌شد؛ رسمی که قدمتش به هزاران سال قبل برمی‌گردد و نمی‌توان با قطعیت تاریخ خاصی را برای آن مشخص کرد اما صرفا با تطبیق المان‌ها و کاراکترهای موجود در «نقش‌برجسته‌های کول فره» قابل ردیابی و حدس و گمان است.

وی با اشاره به یکی از کهن‌ترین آیین‌های از یاد رفته تحت عنوان آیین «باران‌خواهی» ایل بختیاری در منطقه ایذه خاطرنشان کرد: بنا بر نیاز و خواسته مردمان این سرزمین، نگرانی از خشکسالی، از بین رفتن محصولات کشاورزی و چراگاه‌ها، اجرای آیین باران‌خواهی را به یکی از ملزومات اساسی آنها تبدیل کرده است. یکی از مشکلات اساسی انسان دیروز و حتی جوامع امروز تأمین آب است بنابراین آنان مراسم‌هایی براساس اعتقادات خود‏ که سال‌های متمادی سینه به سینه چرخیده تا به نسل امروز رسیده اجرا می‌کردند. ارزش حیاتی باران برای کشاورزان و دامداران سبب شده است که همیشه چشم به آسمان بدوزند و در انتظار آمدن ابرهای باران‌زا باشند و در هنگام خشکسالی همین امر موجب برگزاری مراسمی برای طلب و تمنای باران می‌شد اما به مرور زمان رنگ باخته و به فراموشی سپرده شده است. ا

این کارشناس ارشد پژوهش هنر گفت: برپایی این آیین در گذشته و حال مستلزم به کارگیری ژست‌ها، واژگان مشخص، از بر خواندن متن‌های ثابت، اجرای موسیقی، خواندن آواز یا اجرای رقص، دسته‌روی، به‌کارگیری اشیای ویژه، قربانی کردن و دریافت هدیه است. اجرای آیین‌های باران‌خواهی، کم‌وبیش چنین مواردی را دربرمی‌گیرد. در نگاهی جامع‌تر، دو مراسم مهم در ایذه وجود داشته که از جمله این آیین‌ها مراسم «کَله کوسه» و آیین «سنگ باران‌زا شاه اَلبَرز» را می‌توان نام برد.

وی بیان کرد: در اجرای آیین کَله کوسه یک نفر به عنوان کوسه انتخاب می‌شد. کوسه نمادی از عدم باروری بود. کسی که مو و ریش نداشته باشد. ریش و مو نمودی از رویش است (همان گونه که در ادبیات عامه به مو و سبیل که نشانه‌هایی از پایبندی به قول و وعده بوده است.) از آنجا که کوسه فاقد این نشانه‌ها بود مورد تقبیح قرار می‌گرفت. او کلاه نمدی (شب کلاه) و دو لنگه گیوه را به عنوان شاخ در دو طرف آن می‌بست و زنگوله‌ای به گردن آویزان می‌کرد.

نوروزی‌زاده ادامه داد: جارو را به عنوان دُم به خود می‌بست، یک کوردینی می‌پوشید، با ادا و اطوار خاصی می‌پرید و در کوچه‌ها و فضای روستا راه می‌رفت، بچه‌ها به دنبال او و شعر هارهارهارونک/ خدا بزن بارونک گندم‌ها زیر خاکن/ از تشنگی هلاکن سر می‌دادند. البته این شعر در بین اقوام مختلف با گویش متفاوت خوانده می‌شود امادر ساختار معنایی همان مفهوم را دارد.

گزارش کامل در ادامه نوشته

پل سی مایلی میراث صنعتی جنوب غرب ایران

در تعریف جهانی میراث صنعتی، “پل ها” از جمله سازه های مهم این حوزه محسوب می شوند.اگر صنعت نفت در ایران را تولد دوران صنعتی ایران و تعامل بین ایران و اروپا بدانیم، آنگاه به اهمیت این سازه های صنعتی در تاریخ مدرن و میراث صنعتی ایران بیشتر پی می بریم.

ناهمواري هاي محيطي در منطقه خوزستان باعث شده بود دسترسي به ميدان هاي نفت خيز در بدو ايجاد اين تاسيسات در مناطق به سختي انجام پذيرد.خصوصا” در ميدان نفتون(مسجدسليمان) و نواحي اطراف آن وجود دره هاي عميق و جريان رودخانه هاي فصلي باعث شد تا صنعت نفت از آغاز توجه و تلاش ويژه اي در زمينه حمل و نقل و راه سازي داشته باشد.این تلاش منجر به ایجاد ابنیه، تاسیسات و پل ها و جاده هایی با سبک و سیاق اروپایی در مناطقی بکر و دورافتاده در جنوب غرب ایران شد که برخی با گذشت نزدیک به یک قرن همچنان زیر بار ترافیکی و عبور و مرور محلی هستند.

خطوط لوله نفت كه با مشقت و مرارت زياد به هم متصل شده و چاههاي نفت را به ايستگاههاي تفكيك و پمپاژ متصل مي كردند معمولا” كوتاهترين مسير را براي عبور انتخاب مي كردند، اما عبور و مرور افراد و وسايل نقليه هميشه به موازات خطوط لوله ميسر نبود و ناگزير جاده هايي براي اتصال مناطق مختلف ايجاد گرديد.

در يكي از قديمي ترين نمونه ها، از جنوب ميدان نفتون به سمت ميادين جديدتر هفتكل و نفت سفيد، جاده اي شوسه احداث گرديد كه در چند محل از روي درههاي عميق و رودخانه هاي فصلي مي گذشت و راهسازان مجبور بودند در اين محل ها به احداث پل مبادرت كنند.سازه هاي فولادي كه با پيچ و مهره به هم متصل و عموما” بدون ستون ميان آبي ساخته مي شد، راه عبور از اين فرورفتگي ها بود كه در عين حال نوع خاصي از پل سازي صنعتي را براي ايران به ارمغان آورده بود.

در حدفاصل مسجدسليمان تا هفتكل و در سي مايلي اين مسير(هر مايل تقريبا برابر با ۶/۱ كيلومتر)بر روي رودخانه فصلي منطقه، پلي ساخته شد كه بين كاركنان و مردم محلي به پل سي ميلي موسوم گشت.اين پل علاوه بر تسهيل در عبور و مرور كاركنان و مامورين صنعت نفت در زندگي ساكنان محلي نيز تاثيري فراوان داشت و باعث شد زندگي براي ايشان نيز سهل تر و راحت تر شود.

روستائيان اين منطقه كه از طوايف بختياري و ترک قشقایی بودند سالها با فرهنگ و تاريخ خود زندگي كرده و در منطقه ريشه دوانده بودند و جلوه هاي جديد صنعتي باعث مي شد با نوع جديدي از زندگي نيز آشنا شوند.

پل سي ميلي، تنها يك پل ارتباطي نبود.تاثير ارتباطات بر منطقه باعث شد نام و اعتباري بيابد و مدتي بعد با ساخت يك پست مخابراتي در كنار پل بر اهميت آن نيز افزوده شد.سي ميلي ساليان متمادي محل عبور و مرور جيپ ها و لندرورهاي شركتنفت بود كه غبار حركت آنها بر روي جاده شوسه باعث مي شد كشاورزان و چوپانان محلي متوجه عبورشان شوند و كاركنان نفت و خانواده هاي آنان نيز سوار بر ماشين هاي حمل و نقل از مناظر آن لذت ببرند.

تلفن خانه سي ميلي موظف بود علاوه بر گزارش هاي مربوط به عمليات توليد و بهره برداري، گزارش طغيان احتمالي رودخانه را نيز گزارش نمايند و در عين حال براي اطلاع دادن از مركز به ماشين هاي شركت كه در مسير در حال عبور و مرور بودند و بالعكس اقدام نمايد .

با كاهش نياز ارتباطي در منطقه و كاهش طبيعي ميزان توليد نفت به مرور استفاده از تلفنخانه يادشده از ميان رفت و مدتي بعد تبديل به كافه اي بين راهي شد كه با نوشابه هاي سرد “فانتا” خستگي از تن مسافران هر چند كم تعداد مسير مي برد.

از اعتبار و اهمیت این سازه ی میراث صنعتی در منطقه همین بس که پروژه ایجاد یک پل جدید در این محل از ابتدای دهه ی هشتاد خورشیدی تا کنون، یعنی نزدیک به بیست سال همچنان در اما و اگر “شدن” و “نشدن” است و پل کهنسال سی میلی هنوز زیر بار ترافیکی ماشین های سبک و سنگین.

پل سي ميلي در تمامي اين سالها همچنان پا برجا مانده است و نظاره گر عبور رودخانه محلي از زير پاي خود است.شاهدي يكصد ساله كه بر لب آب نشسته و گذر عمر مي بيند

نگارش:

فرشيد خداداديان
پژوهشگر تاریخ نفت و میراث صنعتی

​​​​​

تصاویری از وضعیت وخیم نقش‌برجسته‌های ۴۷۰۰ ساله

یک فعال میراث فرهنگی با انتشار تصاویری از وضعیت وخیم سنگ‌نگاره‌های عیلامی شهر ایذه خبر داد.

به گزارش ایسنا، تصاویر منتشرشده نشان می‌دهد بیشتر این سنگ‌نگاره‌ها زیر آفتاب خوزستان رها شده‌اند و روند تخریب و آسیب آن‌ها شدت گرفته است، شکاف‌ها و ترک‌های عمیق ناشی از فرسودگی در بیشتر آن‌ها مشهود است. سطح برخی از این نقش‌برجسته‌ها را گل‌سنگ پوشانده و نقش بعضی دیگر محو شده است. درحالی‌که برخی دیگر از این سنگ‌نگاره‌ها با یادگاری‌نویسی زخم شده‌اند. بسیاری از این سنگ‌نگاره‌ها در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند و بعضی از آن‌ها همچون نقش‌برجسته «کول‌فرح» به‌علت قدمت بسیارِ آن که تا حدود ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد، مادر نقوش درگاه‌های کاخ صد ستون و پلکان آپادانا لقب گرفته است.

سیاوس آریا درباره وضعیت این نقش‌برجسته‌ها گفت: با وجود ارزش و اهمیت شهرستان ایذه، سنگ‌نگاره‌های ایلامی (عیلامی) و الیمایی در محوطه‌های کول‌فرح، شهسوار، اشکفت سلمان و خونگ اژدر در وضعیت بدی قرار دارند و به گفته دوستداران میراث فرهنگی که در نوروز امسال از این محوطه‌ها دیدن کرده‌اند، هم از دید حفاظتی و هم از دیدگاه نگهداری و نگهبانی در وضعیت خوبی قرار نداشته‌اند.

او درباره جایگاه ایذه از توابع استان خوزستان این توضیح را داد که شهرستان ایذه یکی از شهرهای مهم و ارزشمند تاریخی ایران با یادمان‌های باستانی فراوان است که هر کدام از این یادمان‌های تاریخی و فرهنگی خود به تنهایی کتابی گویا از تاریخ  دیرین ایران‌زمین است. این میان، سنگ‌نگاره‌های بسیار ارزشمند و بی‌همتایی از دوران ایلامی (عیلامی) و خاندان بومی‌ الیمایی (هم‌دوره با اشکانیان) که قلمرو آن‌ها در خوزستان امروزی بوده و بیشتر باستان‌شناسان آن‌ها را دنباله‌رو ایلامی‌ها می‌دانند در شهرستان ایذه خودنمایی می‌کنند. محوطه‌های باستانی همچون کول فرح، اشکفت سلمان، مجموعه شهسوار، خونگ اژدر، خونگ کمال‌وند و ... تنها بخشی از محوطه‌ها و یادمان‌های تاریخی و باستانی شهر ایذه به شمار می‌آید.

آریا در ادامه با اشاره به مشاهدات میدانی دوست‌داران میراث فرهنگی از سنگ‌نگاره‌های ایذه، ‌ گفت: حتی یک راهنما در این محوطه‌ها در نوروز وجود نداشت تا آگاهی‌رسانی درستی انجام شود و به پرسش‌های گردشگران و مسافران پاسخ دهد. از سویی، بخش‌هایی بدون نگهبان بود که مایه افسوس است.

این کنشگر میراث فرهنگی در نقد برنامه‌های نوروزی همچون نوروزگاه که آن را بدون دستاورد سودمند می‌داند، پیشنهاد کرد وزارت میراث فرهنگی به جای شعار دادن و برگزاری برخی از نمایش‌ها و همایش‌ها (همانند نوروزگاه) از توانمندی کنشگران میراث فرهنگی می‌تواند بهره ببرد تا هم حفاظت بهتری از آثار تاریخی صورت گیرد و هم راهنمایی باشند برای گردشگران. این درحالی است که هر سال از راهنماهایی استفاده می‌شود که معمولا دانشی عمیق درباره میراث فرهنگی ندارند و نتیجه مثبتی هم نداشته‌اند، با این وجود چنین رویه‌ای هر سال تکرار می‌شود.

منبع : ایسنا