خوزتوریسم

«مانداییک» زبان رو به فراموشی

زبانی که کمتر از ۱۰۰ نفر با آن صحبت می‌کنند«مانداییک» زبان رو به فراموشیزبان مندایی، زبانی است که پیروان حضرت یحیی (ع) به آن صحبت می‌کنند؛ یکتاپرستانی که آب مهم‌ترین رکن آیین آنهاست

یونسکو زبان‌ها و گویش‌های در خطر نابودی را به ۶گروه زبان‌های امن، زبان‌های باثبات ولی در معرض تهدید، زبان‌های آسیب‌پذیر، زبان‌های در معرض خطر، زبان‌های شدیداً در معرض خطر، زبان‌های کاملاً در معرض خطر و زبان‌های منقرض‌شده تقسیم کرده است. در این میان طبق اعلام اطلس زبان‌های در معرض خطر جهان، ۲۴ زبان یا گویش در ایران جزء آمار با خطر بالا هستند؛ ۲ زبان «لشان ددان» (آرامی) و «هولالولا» منقرض شده‌اند و در مجموع ‌۳ زبان «سنایا»، «مانداییک»، «کورشی» در شرایط بحرانی قرار دارند. در کل ایران فقط نزدیک به ۱۰۰ نفر از پیروان آیین مندایی به زبان مانداییک صحبت می‌کنند و اگر تلاشی برای حفظ آن صورت نگیرد، شاید چند سال دیگر این زبان در ایران وجود خارجی نداشته باشد.

«تا زمان خلقت حضرت آدم بیش از دو ماه مانده است» همان روزی که «صابئین» منداییِ پیروان حضرت یحیی (ع) در کنار آب‌های جاری، آیین غسل تعمید را برای آغاز سال نو در کنار رودخانه کارون برگزار می‌کنند. آن‌ها حالا جمعیت زیادی ندارند و فقط ۱۲ هزار نفرشان در ایران باقی مانده‌‌اند. شاید مهم‌ترین عامل به‌حاشیه‌رفتن زبان مندایی‌ها همین مسئله باشد؛ کاهش جمعیت و به دنبال آن صحبت به زبان غالب در خوزستان یعنی عربی و فارسی.
منداییان، یکتاپرستانی در اقلیت
برای اینکه بدانیم زبان مندایی چیست و از کجا آمده، بهتر است سری به گذشته مندایی‌ها بزنیم؛ یکتاپرستانی‌ که در مقایسه با دیگر ادیان کمتر شناخته شده‌اند.
چنان‌که «مسعود فروزنده»‌ تاریخ‌پژوه در مقاله «تحقیقی در دین صابئین مندایی» ذکر کرده است «مندا» به معنای علم، شناخت، ادراک یا عرفان، واژه‌­ای از زبان آرامی شرقی است و مندایی به‌معنای پیروان عرفان، پیروان علم الهی یا شناخت هستی.
دین مندایی حدود ۴ هزار سال پیش ظهور کرده است و یک مجموعه ادبی بزرگ تهیه‌شده در قرن هشت میلادی و کتیبه‌هایی گلی و سفالی متعلق به قرن چهارم میلادی از شواهد قدمت این دین است که روی آن‌ها به زبان آرامی، دربار منداییان اطلاعاتی ثبت شده.
وطن اصلی مندایی‌ها از ابتدا فلسطین بوده است، اما همزمان با ظهور عیسی مسیح (ع) مجبور به ترک فلسطین و سکونت در شهر «حران» در بین‌النهرین شدند. دومین مهاجرت بزرگ آن‌ها به جنوب عراق و همچنین منطقه خوزستان در ایران بوده است.
براساس آمارها در اوایل قرن ۲۰ میلادی حدود ۱ میلیون مندایی در ایران و عراق زندگی می‌کردند، اما امروز حدود ۷۰ هزار نفر در سراسر جهان هستند که جمعیت در ایران شاید به ۱۲ هزار نفر هم نرسد.

تنها خانواده‌ای که همچنان به زبان مندایی صحبت می‌کنند،‌ خانواده «چحیلی» هستند و بقیه مندایی‌ها اگر هم این زبان را بدانند، دانش‌شان کامل نیست و با هم به مندایی صحبت نمی‌کنند

فرزندان آب
برخی مندائیان را آخرین نمایندگان زنده آیین «گنوسی» -آیین گنوسی کیشی عرفانی و دارای عقایدی تلفیقی عهد ساسانی می‌دانند و برخی با اشاره به دیدگاه‌های این مذهب درباره نور و ظلمت، اهورا و اهریمن، بر تأثیرگذاری آیین مانوی و زرتشت بر این دین اشاره دارند.
در این آیین، مهم‌ترین رکن، آب است. در کتاب مقدس منداییان یعنی «گنزا ربا» بر اهمیت آب به عنوان منشأ حیات تأکید شده است و از‌این‌رو، منداییان علاوه‌بر اعیاد مذهبی، یک‌بار در هفته نیز در آب غسل می‌کنند. آب گرچه مهم است‌، اما منداییان از آبی که جاری و زنده است، استفاده می‌کنند و به‌همین دلیل همیشه در کنار رودخانه‌ها ساکن می‌شوند.
عید آن‌ها یا «دولا» ۲۶ تیر است، زیرا براساس اعتقاد پیروان آیین مندایی سال نو همزمان با این روز و خلقت حضرت آدم (ع) است. پیروان آیین مندایی ۲ روز آغازین سال نو خود را «دهوا ربا» به‌معنی عید بزرگ می‌نامند. صابئین قبل از عید بزرگ به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند و برخی مراسم غسل تعمید را در ساحل شرقی کارون انجام می‌دهند و بعد از آن اعتکاف ۳۶ ساعته خود را آغاز می‌کنند.
منداییان، مندایی نمی‌دانند
شناخت دین مندایی، معرف زبان منداییک هم هست؛ زبانی که طبق اعلام اطلس زبان‌های در معرض خطر جهان، در کنار سنایا و کورشی در شرایط بحرانی قرار دارد و با انقراض فاصله‌ای ندارد.
زبان منداییک، مانداییک یا همان مندایی از گروه زبان‌های آرامی است که منداییان در عبادت‌، گفت‌وگو، نوشتن کتاب و گفت‌وگو با روحانیون مذهبی از آن استفاده می‌کنند.
با‌وجوداین،‌ «سعاد چحیلی» از پیروان این دین به «پیام ما» توضیح می‌دهد: تنها خانواده‌ای که همچنان به زبان مندایی صحبت می‌کنند،‌ خانواده «چحیلی» هستند و بقیه مندایی‌ها اگر هم این زبان را بدانند، دانش‌شان کامل نیست و با هم به مندایی صحبت نمی‌کنند.

استفادۀ کمتر از زبان بومی و محلی فرآیندی است که در کل ایران و دربارۀ همۀ زبان‌ها به‌صورت فراگیر در حال رخ دادن است و کرد و ترک و عرب هم به استفاده از فارسی گرایش پیدا کرده‌اند

گرچه انجمن صابئین مندایی کتاب‌هایی به این زبان منتشر کرده است و ماهنامه‌ «بیت‌مندا» هم با زبان و خط مندایی در میان پیروان این دین توزیع می‌شود، اما چحیلی معتقد است در اقلیت بودن و زندگی در کنار عرب‌ها و فارس‌ها موجب شده حالا زبان اکثر مندایی‌ها عربی و فارسی باشد، در شرایطی که خود عرب‌ها هم کم‌کم به فارسی تمایل پیدا می‌کنند.
او البته برای علاقه‌مندان و همچنین فرزندان منداییان کلاس آموزش زبان مندایی برگزار می‌کند. این کلاس‌ها اگرچه ابتدا با استقبال همراه است، اما بعد خلوت‌ می‌شود.
چحیلی می‌گوید که اصرار به استفاده از زبان مندایی در میان خانواده‌ها یکی از تلاش‌هایی است که برای حفظ زبان در ایران صورت می‌گیرد، اما این کافی نیست.
احیا در اروپا
گرچه زبان مندایی در ایران چندان مورد استفاده نیست، اما مهاجرت منداییان بعد از جنگ ایران و عراق در دهه ۶۰ و پراکنده شدن آن‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکایی موجب‌شده مندایی در این قاره‌ها هم مورد توجه قرار گیرد.
«بهنام اسکندری‌» نویسنده خوزستانی که مطالعه‌های زیادی درباره منداییان داشته است به «پیام‌ ما» می‌گوید دانشگاه‌هایی در انگلستان، آلمان، سوئد و عراق در تلاش برای احیای این زبان، آن را آموزش می‌دهند؛ هرچند در ایران به آموزش آن اهمیت داده نمی‌شود.
اسکندری به این سؤال که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چه کاری برای احیای این زبان انجام داده است، این‌طور پاسخ می‌دهد: «وزارتخانه در روال عادی وظایف خود مانده است، چه برسد بخواهد کاری برای زبان بکند.»
او البته از تلاش برای تشکیل کرسی مندایی‌شناسی در اهواز طی سال‌های گذشته خبر می‌دهد که با مخالفت روبه‌رو شده و به نتیجه نرسیده است.
اسکندری با بیان اینکه حدود ۸۰ تا ۱۰۰ نفر از منداییان خوزستان به زبان مندایی صحبت می‌کنند، استفاده کمتر از زبان بومی و محلی را فرآیندی می‌داند که در کل ایران و درباره همه زبان‌ها به‌صورت فراگیر در حال رخ دادن است و ما شاهد هستیم کرد و ترک و عرب هم به استفاده از فارسی گرایش پیدا کرده‌اند.
او پیشنهادی هم برای حفظ و احیای این زبان دارد و آن تشکیل کرسی زبان‌شناسی مندایی در سطح ملی و برگزاری کلاس‌های آموزشی در سطح محلی است.

حروف مقدس

یحیی مدرسی و سهیلا احمدی در مقاله‌ای با عنوان «تأثیرپذیری واژگانی زبان مندایی از زبان‌های رایج در خوزستان» که زمستان ۱۳۹۸ در نشریه زبان‌شناخت منتشر شده بود، آورده است که زبان مندایی بیشترین میزان واژه‌های قرضی را از زبان فارسی به‌عنوان زبان معیار کشور ایران و زبان عربی به‌عنوان زبان رایج بخشی از مردم منطقه داراست و این واژه‌ها در روند انتقال از زبان مبدأ به زبان مندایی دچار تحولات آوایی نسبتاً قابل ملاحظه و تحولات معنایی محدودی شده‌اند و بیشترین میزان این واژه‌ها را در حوزه معنایی ابزار و اشیای مورد استفاده در زندگی روزمره شاهد هستیم. حروف مندایی از نگاه صابئین مندایی، مقدس‌­اند و هر یک، نیرویی از زندگی و نور دربردارند. به اعتقاد منداییان، یحیی الفبای مندایی یا «آباگادا» را در سن هفت‌سالگی از فرشته‌ای به نام «أنش اثرا» فراگرفته است که هر یک از آن‌ها معنایی دارد.
آ: کمال و نور و زندگی و آغاز و پایان هر چیز
با: پدربزرگ
گا: گبرئیل/ جبرئیل رسول
دا: راه و قانون
ها: حیات بزرگ
وا: چاه ویل برای هر کس که به دستور خداوند گوش فراندهد
زا: پرتو و نور کنش­مند
هه: چشم خداوند
طا: نیکی و خوبی
یا: روز
کا: تاج و اکلیل درخت مقدس آس (مُورد)
لا: زبانی ثناگوی
نا: نور
سا: مادر همه­ زندگی
أی: چشم و یا چشمه­ آب
با: درخت زندگی
صا: صدای نخست توئی
قا: سخن زندگی نخست توئی
شا: خورشید
آ: همان نخستین حرف است

منبع :

روزنامه پیام ما » شماره ۲۵۵۰ » پیام میراث

شنا در رودخانه «دز»

با فرارسیدن فصل گرما، از نیمه اردیبهشت تا نیمه مهر ماه، یکی از تفریحات مردم استان خوزستان شنا در رودخانه‌هاست. تفریحگاه ساحلی «دز» که «علی کله» نیز نامیده می‌شود، که یکی از پارک‌های ساحلی پرطرفدار این استان بشمار می‌رود. هر ساله و بخصوص در فصل‌های بهار و تابستان جمعیت زیادی را از شهرهای مجاور به سوی خود جذب می‌کند. این تفریحگاه در پایین دست سد دز و در شمال شهر دزفول واقع شده است.

خراطی در کهن شهر شوشتر

خراطی یکی از شاخص ترین و ارزنده ترین صنایع دستی خوزستان است ؛ شهرستان شوشتر نیز یکی از مناطق عمده تولید آن در استان محسوب می شود .

خراطی چوب از صنایع، حِرف و هنرهای مرتبط با چوب است که از دیرباز در کشورمان رواج داشته است. خراطی یکی از کارهای هنری چوبی است که بر روی قطعات چوبی انجام می شود تا یک شی چوبی ساخته شود. اشیایی مانند پایه آباژور، گهواره، صندلی، ظروف، نرده و... اشیایی هستند که با استفاده از هنر خراطی توسط دستگاه خراطی ساخته می شوند. برای ساخت وسایل با استفاده از هنر خراطی، از چوب های نرم و مرطوب استفاده می شود. خراطی چوب در واقع تراش و فرم دادن چوب به وسیله دستگاه خراطی و مغار است. کار خراطی یک کار کارگاهی است و در منزل و ابزار خانگی قابلیت اجرا ندارد.

خراطی چوب از صنایع دستی و هنرهایی است که کم و بیش در اغلب شهرهای ایران رایج است. در خراطی چوب از چوب های مختلفی استفاده می شود ولی از متداول ترین آن ها میتوان به گردو، نارون، توسکا، زبان گنجشک، شمشاد، بید، گلابی، چوب سفید و چنار اشاره داشت.

ضمن آن که در بعضی از مناطق کشورمان چوبهای محلی خاصی هم مصرف می شود از جمله در دزفول نوعی چوب محلی به نام «جغ» و در ایرانشهر «چوب کهور» که در زمره ی درختان بومی منطقه است، مورد استفاده ی خراطان قرار می گیرد. افزون بر چوب، دیگر مواد اولیه ی مصرفی خراطی را سریشم، لاک، الکل، کیلر و لاک سلولزی تشکیل می دهد. ابزار کار خراطان شامل دستگاه خراطی- سنتی یا برقی- سوهان، چاقو، تیشه، مته ی دستی، چکش، گیره، انواع مغار دسته بلند، انبردست، ارّه و... است.

زمانی که انسان به استفاده از ابزار روی آورد از آن برای کار روی چوب نیز استفاده کرد چون چوب نسبت به سنگ لطیف تر و قابلیت بیشتری برای تبدیل شدن داشت ولی استفاده از ابزار پیشرفته ای مانند ماشین تراش کاری به حدود ۱۳۰۰ سال پیش از میلاد برمیگردد. در آن هنگام در مصر دستگاه های تراشی ساختند که به کمک دو نفر کار می کرد؛ یعنی یک نفر چوب را می چرخانید و نفر بعد با ابزار تیز خود به چوب شکل می داد. رومی ها آنرا گسترش دادند بتدریج حالتی مکانیکی به آن دادند.

در قرون وسطی یک پدال به این ماشین اضافه شد تا کار دستی آن کم شود و خراط آزادی عمل بیشتری داشته باشد. امروزه دستگاه های خراطی به یک دینام مجهز هستند تا کار چرخش، کاملاً الکترونیکی انجام شود و خراط با در دست گرفتن ابزار مناسب به چوب، فرم دلخواه را می د

بازار هفده شهریور رامهرمز

شهر رامهرمز یا رام هرمزد اردشیر، به گفته مورخان اسلامی، مربوط به سده‌های آغازین دوره ساسانی است. در کتاب شهرستان‌های ایران، رساله‌ای چندصفحه‌ای به زبان پهلوی میانه، بنای این شهر به هرمز اول ساسانی (272 تا 273) نسبت داده‌شده است. این رساله چنین نوشته است: شهرستان هرمزد اردشیران و شهرستان رام هرمزد را هرمز دلیر پسر شاپور ساخت.

حمدالله مستوفی نیز در سده 8 هجری قمری در نزهه القلوب، بنای آن را به اورمزد بن شاپور نسبت داده است، به گفته وی نام رامهرمز به‌مرور رامز شد و امروزه در گویش محلی نام این شهر، رومز تلفظ می‌شود (اقتداری 175).

گذشته از نظریات مورخان اسلامی، سنگ‌نوشته و شناسنامه سنگی نامِ تاریخی رامهرمز که هم‌اکنون در موزه رامهرمز نگهداری می‌شود، یک سند دیگر برای اثبات نام رامهرمز بوده است. این سنگ‌نوشته یا کتیبه نیمه هجایی مربوط به پادشاهی بنام «امرسوئن» است که در آن از شهر هوهنور (رامهرمز کنونی) نام‌برده شده است.

بازار ۱۷ شهریور به گفته بومی‌ها بازار گردلو در محدوده بافت قدیم شهرستان رامهرمز قرار دارد و قدیمی‌ترین بازار این شهرستان است که به صورت سرپوشیده و به سبک معماری تاق قوسی ساخته شده که هنوز سبک سنتی خود را حفظ کرده است.

سید خلیل موسوی

بازار فرحانی اهواز در عید سعید فطر

بازار سنتی فرحانی در کوی علوی برای خرید روز عید بسیار دیدنی و نماد تلاش و پشتکار جوانان این منطقه بوده است در راستای احیای میراث فرهنگی ملموس و عرضه پوشش عربی محلی همراه با فروش محصولات دیگر از جمله آجیل و شیرینی روز عید فطر می باشد.

میلاد حمادی

آیین سنتی معایده در اهواز

امسال به دلیل فروکش کردن بیماری کرونا، عید فطر مناسک و آئین‌های خود را باز می‌یابد و باید شاهد برگزاری معایده های بزرگ به مناسبت این روز در خوزستان باشیم.

عید فطر از جایگاه بالایی نزد مردم خوزستان به خصوص مردم عرب این استان برخوردار است و مردم در این روز، مراسم‌های بسیاری را برای وسعت و عمق بخشیدن به دوستی و مهربانی و انسانی دوستی را انجام می‌دهند.

عرب‌های خوزستان دو روز قبل از عید را «ام‌الوسخ» و یک روز مانده به عید را «ام‌الحلس» می‌نامند. «ام‌الوسخ» به معنای روز چرکین است. در این روز مردم عرب به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند تا دستاویزی باشد برای خانه‌تکانی. این مردم با ایمان پس از یک ماه روزه‌داری در ضیافت الهی که حال معنوی خود را تغییر داده‌اند و خانه دل خود را حسابی تکانده‌اند اکنون برای ضیافت مهمانانشان در عید فطر خانه‌ها و منازل خود را برای فرارسیدن عید و اکرام مهمان تمیز و آماده می‌کنند. در واقع این مردم دل‌ها و خانه‌های خود را غبارروبی می‌کنند.

روز بعد از «ام‌الوسخ» را «ام‌الحلس» می‌نامند. «ام‌الحلس» نیز که نامی محلی و قدیمی است به معنای روز نظافت و رسیدگی شخصی است که در آن جوانان به ظاهر خود رسیدگی می‌کنند. همه مهیای رسیدن عید می‌شوند و حالا که بوی عیدی به مشام همه رسیده جوان و پیر، مرد و زن و حتی کودکان به نظافت شخصی می‌پردازند. البته واژه حلس دیگر کمتر به کار برده می‌شود. عرب‌های خوزستان برای خرید عید در روزهای پایانی ماه مبارک روانه بازار شده و از کوچک تا بزرگ لباس‌های جدید و نو می‌خرند.

دور ریختن کینه‌ها

ریش‌سفیدان و بزرگان هر خاندان این عید را بهترین زمان برای دور ریختن کینه‌ها و کدورت‌ها میان دو برادر یا آشنایانی که از یکدیگر کدورتی به دل داشته باشند می‌دانند و تلاش می‌کنند با آشتی دادن آنها بذر دوستی و محبت را در دل‌ها بکارند و فضا را برای عید مهیا می‌کنند.

پدر خانواده شب عید فطر، فطریه را کنار می‌گذارد تا نوع‌دوستی را در شب عید هم فراموش نکرده باشد. همه آماده رؤیت هلال ماه شوال می‌شوند، هلالی که دوری از پلشتی‌ها و زشتی‌ها و نزدیکی و روی آوردن به دوستی‌ها و زیبایی‌ها را پس از یک ماه ریاضت و دینداری به ارمغان می‌آورد.

هلال ماه شوال که رؤیت شد ابتدا اعضای خانواده به یکدیگر تبریک می‌گویند و بعد از آن پیرمردان، میان‌سالان و جوانان هر قبیله‌ای شب عید نزد خانواده‌هایی می‌روند که عزیزی را در طول این یک سال از دست داده‌اند تا عید را به بازماندگان تبریک بگویند و به آنها دلداری داده باشند.

صبح عید فطر مادر خانواده حلوایی با خرما و نوشیدنی داغ دارچین که جایگزین چای شده و موادش را از شب قبل آماده کرده درست می‌کند و آن را سر سفره آجیل عید فطر می‌گذارند تا با آن از مهمان پذیرایی کنند و پدر خانه خود را برای آمدن مهمان‌ها و استقبال از آنها آماده می‌کند.

پوشیدن لباس سنتی

صبح عید فطر جوانان هر منطقه و قبیله‌ای با همان لباس عربی دشداشه، چفیه و عگال به تمام همسایگان و آشنایان به صورت دسته‌جمعی سر می‌زنند و مهمان سفره رنگینی می‌شوند که در آن خانه‌ها پهن شده و کام خود را با شیرینی و حلوایی که مادر خانواده صبح روز عید پخته شیرین می‌کنند. خلاصه در خانه‌ها به روی تمام مهمانان باز است و می‌آیند و عید را تبریک می‌گویند

این جوانان سپس بنا به رسم عشایر خوزستان با «هوسه» و پایکوبی کوچه‌های محلات را طی می‌کنند و به منزل ریش‌سفیدان و بزرگان قبایل می‌روند و در مضیف (مکان پذیرایی) گرد هم می‌آیند. برخی در این مجلس به شعر سرایی می‌پردازند و صدای ترنم شعرهای شعبی به گوش می‌رسد. قهوه هم که پای ثابت تمام مراسم‌ها و جشن‌ها چه در غم و چه در شادی در میان عرب‌ها است. قهوه را برای تمام مهمانان آماده و تعارف می‌کنند و با آجیل کام خود را شیرین می‌کنند و تلخی قهوه را همان طور که تلخی زندگی را این روزها از یاد برده‌اند از بین می‌برند. در پایان عید دیدنی از هر خانه‌ای به کودکان آن خانه عیدی می‌دهند.

در روز عید فطر در خانه‌ها باز است و همسایه‌ها با گفتن «یا الله» و «عیدکم مبارک یا اهل البیت» وارد خانه‌ها شده و با گفتن جملاتی نظیر «عیدکم مبارک» و «ایامکم سعیده» و «الله ایعوده علیکم بخیر و عافیة» که ورد زبان کوچک و بزرگ و زن و مرد است به خانه همسایه‌ها می‌روند.

معایده یا همان عید دیدنی که مردم به خانه‌های همدیگر می‌روند یک سنت قدیمی است که در سال‌های اخیر به دلیل شیوع بیماری کرونا و توصیه‌های بهداشتی مراکز درمانی و همچنین شیوخ و علما برای پرهیز از برگزاری مراسم معایده، کم رنگ شده بود به نظر می‌رسد امسال با شکوه خاصی در استان برگزار شود و مردم به دلیل فروکش کردن کرونا می‌توانند معایده های بزرگی را برگزار کنند

دهکده توریستی تفریحی زراس

دهکده توریستی تفریحی زراس دهکده ای کوهپایه ای با مساحت دویست و شش هکتار یا دو میلیون و شصت هزار متر مربع در شمال شرق خوزستان و دوازده کیلومتری شهرستان دهدز در دل کوههای منگشت زاگرس واقع شده است.

این دهکده که به نگین زاگرس معروف است دارای چشم اندازی بسیار زیبا از دریاچه سد کارون سه، جنگل های بی نظیر بلوط و قله قارون با ارتفاع 3600 متری میباشد که تقریبا بیش از نیمی از سال پوشیده از برف است، از همین رو چشم انداز دهکده زراس را به یک پوستر بسیار خاص از طبیعت یا یک اثر نقاشی بسیار زیبا تبدیل کرده است و دهکده توریستی تفریحی زراس با هدف نشان دادن این زیبایی بی نظیر و ایجاد فضایی امن ، آرام و دلنشین و فراهم نمودن امکانات، تفریحی، خدماتی، اقامتی و ورزشی برای هم میهنان عزیزمان تاسیس شده است.

با توجه به واقع شدن دهکده توریستی تفریحی زراس در دل کوههای منگشت زاگرس این منطقه مملو از مناطق دیدنی چهار فصل میباشد از باغات میوه و جنگلهای بلوط گرفته تا کوههای سربه فلک کشیده، آبشارها، رودخانه ها و دریاچه زیبای سد کارون سه که از مهمترین و محبوب ترین مکانهای بسیار نزدیک به زراس میتوان به روستای شیوند که دارای باغات میوه، رودخانه و آبشار با ارتفاع پنجاه متری میباشد نام برد، شیوند در فاصله ده دقیقه ای با قایق از اسکله زراس و نیم ساعته با خودرو از دهکده زراس میباشد. از دیگر مکانهای دیدنی اطراف زراس که محبوبیت زیادی بین طبیعت دوستان کشور عزیزمان حتی توریستهای خارجی پیدا کرده میتوان به تنگ قاسمی اشاره کرد، تنگ قاسمی شکافی چند صد متری بین کوههای سر به فلک کشیده زاگرس میباشد که از یک طرف شکاف به آبشار و از طرف دیگر به دریاچه سد کارون سه منتهی میشود، فاصله تنگ قاسمی تا اسکله تفریحی زراس بیست دقیقه با قایق میباشد. اطراف زراس مناطق دیدنی و تفریحی فراوان دیگری نیز وجود دارد که از بین این همه میتوان به روستای سادات، دره خرسان، منطقه بلوط بلند، روستای حاجی کمال، روستا و آبشار فالح و دشت بلوط های راست قامت چال یدالله اشاره کرد.

عکس:احمد ریاحی دهکردی/ایرنا

آتش از دل خاک؛ تَشکوه رامهرمز

تَشکوه رامهرمز، واقع در استان خوزستان با آتش خاموشی‌ناپذیر خود، قرن‌ها است که می‌سوزد.

تَشکوه رامهرمز که در منطقه زاگرس خوزستان قرار دارد، شب‌های زمستان گرمابخش محیط اطراف خود است.

هنگام غروب و در دل سیاهی شب، شعله‌های رقصان تَشکوه نگاه گردشگران را مجذوب خود می‌کنند.

این پدیده اسرارآمیز در سال ۱۳۹۰، در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسید. اسم‌گذاری‌ تَشکوه رامهرمز نیز ریشه در گویش منطقه دارد.

بومی‌های رامهرمز در گویش محلی به آتش، «تَش» می‌گویند.

به همین خاطر این اسم را روی این کوه گذاشتند.

به گفته کارشناسان زمین شناسی دلیل شعله ور شدن آتش کوه گوگرد موجود در زمین و متصاعد شدن گاز طبیعی از عمق زمین به سطح است

گازهای هیدرکربوری از لایه‌های مختلف زمین عبور میکنند و از هر درز و شکافی در سطح زمین به بیرون شعله ور میشوند به طوری که در شب نور سوختن این گاز بیشتر دیده میشود. روشنی آتش این کوه در تاریکی شب جلوه زیبایی به منطقه می‌دهد به گونه ای که تا به حال توانسته گردشگران زیادی را در ساعات شب به سوی خود بکشاند.

نسیم منصوری

خوانش تازه گروه تاریخ دانشگاه تهران از قانون حمورابی و اسناد حقوقی شوش

تهران- ایرنا- تاریخ‌پژوه دانشگاه تهران بر مبنای یک مطالعه تطبیقی، برداشت تازه‌ای از نوعی مناسبات حقوقی در تمدن ایلام باستان ارائه کرد.

به گزارش روز سه شنبه گروه علم و آموزش ایرنا ، پژوهش تازه حسین بادامچی عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و گیدو فایفر استاد حقوق روم دانشگاه گوته فرانکفورت، به نوعی قرارداد حقوقی رایج در ایلام باستان پرداخته و تفسیر تازه‌ای از این نوع قرارداد ارائه کرده است.

به گفته بادامچی، در حفاری‌های شهر شوش نزدیک به ۶۰۰ سند حقوقی به خط میخی و زبان اکدی به دست آمده است که به تمدن ایلام باستان در نیمه نخست هزاره دوم قبل از میلاد تعلق دارند. در این مجموعه، ۵۶ سند دربردارنده نوعی قرارداد به نام اسیپ تبل (esip-tabal) (در زبان اکدی معنای «بردار و بِبَر») است. این نوع قرارداد در خارج از شوش، در قانون حمورابی نیز مشاهد شده است.

این پژوهشگر حقوق باستان درباره نوع این قرارداد توضیح داد: در ابتدا محققان خط میخی اسیپ تبل را اجاره‌نامه زمین کشاورزی دانستند. سپس یک محقق برجسته آلمانی به نام پل کشاکر این قراردادها را اسناد رهن تفسیر کرد که در آن زمین کشاورزی وثیقه وام قرار گرفته است. ما ضمن ویرایش مجدد این متون، تفسیر تازه‌ای از اسیپ تبل ارائه داده‌ایم که بر مبنای آن، این قراردادها نوعی فروش محصول آینده یا بیع سلف شمرده می‌شوند.

بادامچی درباره مقاله‌ای که به تازگی منتشر شده است، افزود: در این مقاله ابتدا چهار نمونه از اسناد حقوقی شوش به طور کامل ویرایش و ترجمه و اجزای تشکیل‌دهنده قرارداد، تحلیل شده است. این اجزا عبارتند از موضوع قرارداد، هدف قرارداد، طرفین عقد، پرداخت ثمن به صورت نقره و تاریخ‌گذاری معامله، شروط مربوط به ضمانت اجرای قراردادی و نهایتاً سوگند و شهود. سپس به بندهای ۴۹ تا ۵۲ قانون حمورابی و دلایل ممنوعیت قرارداد اسیپ تبل توسط حمورابی پرداخته شده است.

وی ادامه داد: در بخش سوم مقاله، تحولات بیع سلف در نظام‌های حقوق روم و اسلامی بررسی و تاریخ بلندمدت (Longue durée) این نهاد حقوقی بازسازی شده است. پرسش این بخش مقاله این است که آیا می‌توان قرارداد اسیپ تبل را نوعی تقلب نسبت به قانون توصیف کرد. در پایان نیز این نوع قرارداد از دیدگاه اجتماعی-اقتصادی و حقوقی تحلیل شده است. این پژوهش ضمن نشان دادن اشکالات تفسیرهای رایج، قرارداد اسیپ تبل را نوعی بیع محصول آینده از زمین معین توصیف می‌کند.

استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران که برای پژوهش در اسناد ایلام باستان، عضویت افتخاری دانشگاه جانز هاپکینز را دریافت کرده، گفت: بررسی تاریخی و تطبیقی معامله بیع سلف، نشان می‌دهد سنت حقوقی شوش مبنی بر جواز این معامله در حقوق روم و نظام‌های مبتنی بر آن تا امروز دوام یافته است. از سوی دیگر، ممنوعیت فروش محصول آینده از مزرعه معین که در قانون حمورابی برای حمایت از کشاورز تهی‌دست آمده، در قالب حقوق اسلامی به دلیل غَرَری بودن معامله تا امروز بر جا مانده است.

وی گفت: این پژوهش اهمیت مطالعه مستقیم اسناد حقوقی ایلام باستان، همچنین نقش مطالعات تطبیقی در بازسازی تحولات نهادهای حقوقی تاریخ حقوق ایران باستان و سرانجام دین حقوق رومی به سنت‌های حقوقی ایران باستان را نشان می‌دهد. اسناد حقوقی ایلام از مهم‌ترین اسناد بازمانده از حیات اجتماعی این تمدن باستانی است که متأسفانه هنوز مطالعه کافی و شایسته‌ای روی آنها صورت نگرفته است.

طبق اعلام دانشگاه تهران، این مقاله در شماره ۵ و ۶ مجلد شصت و پنجم «نشریه تاریخ اقتصادی و اجتماعی مشرق» از سوی انتشارات بریل هلند منتشر شده و از طریق پیوند زیر دست‌یافتنی است:

Codex Hammurabi ۴۹–۵۲ and the esip-tabal Contracts from Susa

یک خانه تاریخی در دزفول رفع تصرف شد

دزفول-ایرنا- رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان دزفول گفت: یک خانه تاریخی دزفول که از ۱۲ سال پیش تصرف شده بود رفع تصرف و تحت اختیار اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار گرفت.

حمیدرضا خادم روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: خانه تاریخی سوزنگر از بناهای زیبای آجری بافت قدیم دزفول در محله قلعه در یک کوچه بن بست اختصاصی واقع شده است.
وی ادامه داد: این خانه بازمانده از دوره قاجار با تزیینات بسیار زیبا و فاخر است که متاسفانه از حدود ۱۲ سال پیش توسط فردی معلوم الهویه تصرف شده بود.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول بیان کرد: با همت مسوولان و تلاش امور حقوقی میراث فرهنگی توانستیم این بنای فاخر را رفع تصرف و دوباره تحت تکلف میراث فرهنگی و دراختیار مردم قرار دهیم تا از این بنای زیبا دیدن کنند.
وی افزود: از این خانه تاریخی برای کارآفرینان و برنامه‌های فرهنگی مثمرثمر استفاده خواهد شد.

خانه تاریخی سوزنگر یکی از خانه های قدیمی شهر دزفول در استان خوزستان است که در قسمت جنوبی غربی ایران قرار دارد.

این خانه در سال ۱۳۳۸ هجری قمری توسط شخصی به نام سوزنگر در ۲ طبقه مجزا بنا شده و معماری آن براساس سبک درونگر طراحی شده و دارای زیرزمین، شوادان و یک حیاط مرکزی است.
خانه تاریخی سوزنگر در ۲۵ اسفند ۱۳۷۸ به شماره ۲۶۰۶ در لیست فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.