موزه‌های خوزستان گنجینه‌های ارزشمندی از تاریخ

موزه‌های خوزستان گنجینه‌های ارزشمندی از تاریخ چندهزارساله این سرزمین را در خود جای داده اند و آثار به نمایش گذاشته در این موزه ها که با پیشینه تاریخی و فرهنگی مردم منطقه گره خورده است به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری از اهمیت بسیاری برخوردارهستند.

به گزارش ایرنا استان خوزستان به واسطه قدمت و پیشینه کهن دارای آثارو بناهای تاریخی ارزشمندی در شهرهای مختلف است که با داشتن اقیلم‌های متفاوت و درکنار طبیعت زیبا ، موزه‌های متنوع و مختلفی داردکه آثار به جای مانده از تمدن های کهن و آثار معاصر را در خود جای داده است که در این گزارش به بهانه هفته میراث فرهنگی به معرفی برخی موزه ‌های خوزستان و بیان ویژگی های آن‌ها می پردازیم.

موزه باستان شناسی ایذه

موزه باستان شناسی ایذه بزرگترین موزه جنوب غرب ازلحاظ تعداد اشیاء، مساحت و تنوع آثار است که متشکل از هفت تالار تخصصی، بیش از ۵۰۰ شی و تصویر باستان شناسی از ادوار مختلف تاریخی تا عصر معاصر است.

این موزه با مساحت سه هزار و ۷۰۰ مترمربع و در فضای نمایشی یک‌هزار متر مربع، در یک طبقه ساخته شده است و جزو بزرگترین موزه‌های تخصصی کشور از لحاظ باستان‌شناسی به شمار می‌رود.

آثار به نمایش درآمده در موزه باستان شناسی ایذه شامل ادوات سنگی متعلق به ۵۰ هزار سال پیش از دوره پارینه سنگی تا آثار دوره قاجاریه است.

سفال های منقوش، مهره های سنگی، سردوک های سفالی و ادوات شاخص دوره آغاز روستا نشینی و یافته هایی همچون آجر نوشته های عیلامی، پیکرک های ایزدان و ایزدبانوان عیلامی، ساخته های فلزی همچون شمشیر، نیزه، انواع سکه ها از دوره تاریخی در این موزه قابل مشاهده است.

اتاق تدفین و اتاق الیمایی شناسی با یافته هایی از منطقه شمی از دیگر اجزای تماشایی این موزه است که شرایط مطلوبی را از نظر بصری برای بازدیدکننده فراهم می کند.این موزه که هر ساله با استقبال خوبی روبرو می شود که از این منظر موزه می تواند به صورت محرکی قوی برای توسعه، رشد فرهنگی و گردشگری آن منطقه به شمار رود.

علاقمندان برای بازدید از موزه می‌توانند به خیابان شهید مطهری، ساختمان سابق جهاد کشاورزی، درمحوطه اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایذه مراجعه کنندو از این طریق با سرزمین تاریخی خوزستان آشنا شوند.

موزه آبادان

موزه آبادان که یکی از موزه های قدیمی ایران و از جاذبه های گردشگری آبادان محسوب می شود در سال ۱۳۳۸احداث شد و مجموعه آثاری از دوره ما قبل تاریخ و آثاری از دوره های متأخر تا دوره قاجاریه را در خود جای داده است .

از ویژگی ‌های موزه آبادان می توان به ساختمان گنبدی شکل آن اشاره کرد که از مقبره دانیال نبی در شوش الهام گرفته شده و ارتفاع گنبد ۲۲.۵ متر است؛ موزه آبادان در یک طبقه و دارای یک تالار اصلی و دو تالار جنبی است.

تالار اصلی، محل نمایش آثار دائمی موزه از جمله آثار بدست آمده از شوش و آثار دوره صفوی و قاجاری است و در بخش دیگری از موزه آثار مردم شناسی و پوشاک سنتی مردم خوزستان به نمایش گذاشته شده است.

این موزه که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است در محله بوآرده شمالی در ضلع جنوب‌غربی دانشکده نفت آبادان و با وسعت تقریبی یکهزار و ۸۰۰ مترمربع در سال ۱۳۴۰ به بهره‌برداری رسید و در دوران دفاع‌مقدس تعطیل و دوباره از پنجم مهرماه ۱۳۸۲ در سالروز شکست حصر آبادان بازگشایی شد.

در آبادان موزه های دیگری از جمله موزه بنزین خانه آبادان،موزه کارآموزان، موزه تنوع زیستی آبادان و باغ موزه دفاع مقدس نیز وجود دارد که ثبت لحظات خوبی را برای علاقمندان به تاریخ فراهم می کند.

موزه‌ها جذاب‌ترین جاهای دیدنی هر منطقه هستند و این جاذبه‌ها به شما برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ آن منطقه کمک می‌کنند، محوطه ی باستانی شوش از مهم ترین و باشکوه ترین سکونتگاه های شناخته شده در جهان با قدمتی چند هزار ساله است.ناحیه ای وسیع که بناها و سازه های معماری بسیار متنوعی را در بر می گیرد.موزه شوش هم که دراین محوطه قرار دارد یکی از مهمترین موزه های اشیای ایران باستان به شمار می رود.

موزه شوش

کاوش های باستان‌ شناسی در شوش با کشف حجم عظیمی از آثار و اشیاء فرهنگی همراه بودکه باعث ساخت موزه شوش در سال ۱۳۴۵ شدواشیاء به نمایش درآمده در آن اشیاء به‌ دست ‌آمده از حفاری‌ های منطقه است که از این نظر یکی از معروفترین موزه های نگهداری اشیاء باستانی است.

آثار به نمایش درآمده مربوط به دوره‌ های پیش ‌از تاریخ تا قرن ششم هجری قمری است و این آثارعبارتند از مجسمه‌ ها و سرستون‌ های سر مسجد و بردنشانده مسجدسلیمان و آپادانای شوش، تابلوهای سفالی و سنگی و خمرهای سفالی، مجسمه‌ های خدایان، تزیینات دیواری سفالی و خط نوشته‌ های عیلامی، اکدی، پارسی باستان، آرامی، سریانی و پهلوی میانه، گوی های سفالی، گل ‌میخ ‌های تزئینی و غیره که در موزه شوش نگهداری می شوند.

از دیدنی ترین اشیاء این موزه، بخشی از کاخ آپادانا است که در دوره داریوش هخامنشی ساخته شده بودو تنها تفاوت این کاخ با تخت جمشید وجود سنگ نگاره های رنگین در کاخ آپادانا بوده است.

سنگ نگاره‌های لعابدار و رنگینی که در دیوار کاخ آپادانا بوده و اصل آن در موزه‌های خارجی نگهداری می‌شود، به شکل بازسازی شده در این موزه به نمایش در آمده است.

در این باغ موزه آثار و اشیای تاریخی زیادی از دوره‌های هخامنش و دوره‌های تاریخی گذشته که در این شهرستان و خوزستان زندگی می‌کردند اعم از ابزارهای کشاورزی، زینتی، مجسمه‌ها و ظروف که اغلب از سنگ ساخته شده‌اند نگهداری می‌شود و تونل زمانی از سیر تکامل زندگی ۶ هزار ساله بشر را به نمایش در آورده است.

موزه مردم‌ شناسی دزفول

موزه مردم شناسی دزفول در حمام کرناسیون که از بناهای اواخر دوران زندیه و اوایل قاجاریه می باشد دایر شده است و مرمت آن از سال ۸۲ آغاز شد و در سال ۱۳۸۵ به موزه مردم ‌شناسی تبدیل شد.در این موزه، انواع آداب و رسوم و مشاغل سنتی دزفول به نمایش گذاشته ‌شده و در قسمت گرمخانه، آثار فلزی دیدنی و دست نوشته ‌هایی از شخصیت ‌های دزفول، در معرض دید بازدیدکنندگان است.

موزه از بخشهای مختلفی تشکیل شده و ویژگی های فرهنگی و مردم شناختی مردم دزفول به نحو زیبایی به نمایش گذاشته است همچنین ورودی موزه شامل نمایش یک حمام قدیمی و مشاغل وابسته به آن مانند جاجیم بافی، نمدبافی، خراطی، آهنگری و مسگری و نیز نمایش یک خانه قدیمی در دزفول است.

کشاورزی سنتی دزفول را در ورودی گرم خانه حمام می بینیم و در بخشهایی میانی گرمخانه نسخه های خطی، اسناد و مدارک مالی واشیاء و زیورآلات در معرض دید قرار دارد و در انتهای گرمخانه نیز مراسم سنتی عروسی دزفول به نمایش گذاشته شده است.

موزه هفت تپه

موزه هفت تپه در پنج سال گذشته به عنوان موزه برتر از سوی ایکوم ایران معرفی شده است همچنین موزه هفت تپه نقش پر رنگی در بازشناسی و معرفی تاریخ مسکوت و سر به مهردوره عیلام دارد.

این موزه‌ که در محوطه باستانی هفت تپه، در نزدیکی شوش قرار دارد از موزه‌ها و جاهای دیدنی شوش به شمار می‌آید و مجموعه این موزه اشیایی را دربرمی‌گیرد که در منطقه هفت ‌تپه کشف شده‌اند.

موزه هفت تپه در سال ۱۳۳۹ توسط دکتر عزت الله نگهبان ساختن آن آغاز و در سال ۱۳۵۲ به پایان رسید ساختمان آن با الهام از سبک معماری بومی، متناسب با شرایط اقلیمی و با برداشتی از سبک معماری ایلامی آن دوران ساخته شده، تا محلی برای نمایش آثار بدست آمده از کاوش ها برای عموم مردم، بازدیدکنندگان و علاقه مندان باشد.

نمایشگاه موزه شامل ۲ بخش است. دربخش اول پوسترهای مربوط به فعالیت های پایگاه چغازنبیل و هفت تپه نمایش داده شده و بخش دوم به اشیاء بدست آمده از حفاریهای دکتر نگهبان و حفاریهای انجام شده اخیر در محوطه های هفت تپه اختصاص دارد.

این اشیاء از نظر تاریخی مربوط به اواسط هزاره دوم ق . م بوده و نمونه ای از آنها شامل اشیاء سفالی ( تابوتهای سفالی، خمره سفالین، گور خمره، کوزه ، تنگ های سفالی با کف دکمه ای )، پیکرک ها و مجسمه ها (مجسمه نوازندگان، الهه باروری )، اشیاء فلزی ( پیکانهای مفرغی، اسکنه و مغار مفرغی، دکمه های مفرغی)، اشیاء سنگی ( تیغه های سنگی، هاون، پاشنه سنگی در ) گل میخ لعابدار، آجرنوشته ها و گل نوشته ها ( مربوط به چغازنبیل و هفت تپه )، ماکت های مربوط به محوطه تاریخی چغازنبیل و غیره می باشد.

این موزه به واسطه نزدیکی به محوطه تاریخی هفت تپه و چغازنبیل به عنوان یک اتاق برای معرفی داشته‌های چغازنبیل و هفت تپه اقدام می‌کند و پژوهشگران از مراکز علمی بین المللی و ملی و محلی به موزه می‌آید.

سه اثر از آثار موزه هفت تپه در فهرست آثار ملی منقول کشور به ثبت رسیدند که شامل مجسمه شیر عقاب، ظرف سفالی با چهره انسان و لوح گلی است.

موزه ها در رشد کارآفرینی و توسعه صنعت گردشگری فرهنگی نقش مهمی دارند که باید در بهبود کیفیت موزه‌ها تلاش کرده و بر تعداد موزه‌ها در مکان‌های مختلف کشور افزود.

خاطرات یک بانوی دزفولی از هشت سال دفاع مقدس؛

من نباشم تو بمان دزفول

شهری به وسعت استقامت دزفول در طول هشت سال جنگ تحمیلی شاهد ایثارگری زنان و مردانی است که از وجود خود برای شهرشان مایه گذشتند و معنای ایثار را به خوبی معنا کردند.

باز هم بمباران شده و شیون و زاری همراه با همهمه اهالی منطقه همه جا را پر کرده است، صدام دست از سر دزفول برنمی‌دارد و مدام می‌گوید: " الف دزفول "، تاکید رژیم بعث بر تصرف دزفول و بمباران‌های هوایی و زمینی نشان از اهمیت این شهر برای دشمن دارد.

مردان محله سعی دارند شهدای کشته شده را از زیر آوار بیرون بیاورند و مجروحانی که نیاز به کمک دارند را درمان کنند؛ زنان هم در پی کمک به بانوان آسیب دیده هستند و پا به پای مردان کمک رسانی می‌کنند.

در سمت دیگر شهر نیز خانه‌هایی که خراب شده با کمک هم محله‌ای‌ها بازسازی می‌شود؛ در مساجد نیز زنان در حال آماده سازی مایحتاج رزمندگان هستند یکی پتو و لباس رزمندگان می‌شوید و دیگری مواد غذایی بسته بندی می‌کند.

در خانه‌ای دیگر، یک مادر در حال آماده سازی نوجوان ۱۷ ساله‌اش برای اعزام به جبهه است و مادری دیگر برای شهید شدن فرزندش مارضایی(مرثیه سوگواری) می‌خواند.

اینها تنها گوشه‌ای کوچک از حال و هوای هشت سال جنگ تحمیلی در دزفول بود؛ یکی از بانوان فعال دزفولی که پشت جبهه به خدمات رسانی به رزمندگان مشغول بوده در گفت وگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: بسیج مردمی با آغاز جنگ و بمباران دزفول شروع به فعالیت کرد و هرکس هر چه در توان داشت در طبق اخلاص قرار می‌داد

بتول افضل پور در زمان آغاز جنگ ۲۱ سال سن داشت؛ او جمع شدن تعدادی از بانوان دزفول در سیلویی بین اندیمشک و شوش را برای بسته بندی میوه، خشکبار و خواروبار برای رزمندگان را یادآور می‌شود که قرار بوده به خرمشهر ببرند.

این بانوی دزفولی با اشاره به کمک رسانی لشکرهای مختلف برای آزادسازی خرمشهر می‌گوید: برای امدادرسانی به مجروحان جنگی به بیمارستان شهید کلانتری رفتیم و پتوهایی که مجروحان را در آنها می‌پیچاندند، شستشو می‌کردیم.

شستن لباس‌های خونین رزمندگان و جدا کردن تکه‌های گوشت و پوست آنها با استفاده از آبکش در حوض یکی از دردآورترین لحظاتی است که این بانوی دزفولی تجربه کرده است؛ او در این باره می‌گوید: تکه‌های گوشت و پوست رزمندگان را زنان مسن غسل و دفن می‌کردند.

افضل پور با بیان اینکه بانوان دزفول پس از آزادسازی خرمشهر، رسیدگی به رزمندگان لشکر هفت ولی عصر را برعهده گرفتند، به برخی اقدامات این بانوان مثل تهیه مربا، رب گوجه و بسته بندی خشکبار اشاره و بیان می‌کند: هنگام عملیات‌ها برای رزمندگان بسته‌های کشمش تهیه و با دعای خیر به مناطق عملیاتی ارسال می‌کردیم.

تقسیم کار جالبی بین بانوان دزفولی صورت گرفته بود؛ بنا به گفته افضل زاده زنانی که خانه‌هایشان در مناطق ساحلی رودخانه دز بود، پتوها را می‌شستند و زنانی که تنور داشتند کلوچه می‌پختند و هرکس هر کاری از دستش بر می‌آمد انجام می‌داد.

این بانوان مقاوم دزفولی انجام امور یادشده را تکلیف خود می‌دانستند و درواقع هیچکس به خودش اجازه نمی‌داد در چنین وضعیتی بیکار بماند.

افضل پور به این موضوع اشاره دارد که تعداد زیادی از بانوان دزفولی که فرزند کوچک هم داشتند، نه تنها از شهر خارج نشدند بلکه برای کمک به پشت جبهه و داشتن سهمی در این جنگ نابرابر می‌شتافتند.

او از منزل پدری‌اش در خیابان طالقانی که وسایل رزمندگان جبهه در آن مستقر بود، می‌گوید؛ بارها منازل اطراف مورد اصابت موشک قرار گرفته شده بود و مادرش بیم این را داشت که مبادا موشک به منزل ما هم برخورد کند و وسایل رزمندگان از بین برود از این رو وسایل به منطقه دیگری منتقل شدند و فردای آن روز موشک به خانه اصابت کرد.

وسایل موردنیاز رزمندگان توسط بانوان دزفولی در مکان‌های امنی از جمله اردوگاه اشرفی اصفهانی و شهید رجایی منتقل می شدند تا هنگام موشک باران، از بین نروند درواقع حفظ وسایل رزمندگان لشکر برای بانوان خیلی مهم بود و تدابیر لازم را در این زمینه بکار می‌گرفتند.

به گفته افضل پور، مردان دزفولی اگر نان در خانه نبود هم می‌گفتند شما برای کمک به رزمندگان بروید و همه طوره برای کمک رسانی مشارکت کنید؛ مردان هم هنگام موشک باران، شهدا را از زیر آوار بیرون می‌آوردند، غسل می‌دادند و دفن می‌کردند.

در دزفول ماندیم تا دزفول بماند

این بانوی دزفولی ماندن در دزفول را کلیدواژه‌ای پر اهمیت می‌داند که آن روزها بر سر زبان‌ها بود، می‌گوید: همه تلاش خود را کردیم تا شهر خالی نباشد و کمک رسانی به رزمندگان و پشتیبانی از جبهه کمرنگ نشود؛ ماندیم تا به رزمندگان روحیه بدهیم و فرزندانمان را برای کمک به مناطق عملیاتی اعزام کنیم؛ در دزفول ماندیم تا به دشمن بفهمانیم اجازه نمی‌دهیم ذره ای از خاک شهرمان را اشغال کند.

یکی از موارد مورد اشاره این بانو، محبت مردم در جنگ تحمیلی نسبت به یکدیگر بود؛ بخل، کینه و حسادت در آن دوران جایی بین مردم نداشت و همه یک هدف را دنبال می‌کردند.

به گفته او، برای کمک رسانی به رزمندگان در مواقع ضروری، استفاده از اسلحه به زنان دزفولی آموزش داده شد تا بتوانند در صورت گرفتار شدن بین نیروهای بعثی از خود دفاع کنند؛ همیشه به این موضوع فکر می‌کردند که کار کردن با تفنگ را یاد می‌گیریم تا اگر دست دشمن به ما رسید و چاره‌ای نداشتیم به خودمان شلیک کنیم.

اگر بانویی زیر آوار بود مردان با حجب و حیای شهرمان کنار می‌رفتند تا زنان ورود کنند؛ افضل پور در این باره می‌گوید: مردان همه جوره از زنان شهرشان به عنوان ناموس کشورشان دفاع می‌کردند.

اینها تنها بخشی از خاطرات یکی از بانوانی است که پشت جبهه به امدادرسانی، کمک و پشتیبانی از جبهه و رزمندگان پرداخته و شاهد صحنه‌های غم انگیز، دردناک و از طرفی همکاری و وحدت بوده است.

قطره‌ای از دریای اخلاص و اتحاد مردان و زنانی که برای ماندن دزفول در شهر ماندند و به ازای جان خود از شهر حفاظت کردند.

به گواه آمار، دزفول تنها شهر اشغال نشده‌ای است که مورد شدیدترین حملات موشکی و بمباران هوایی و زمینی قرار گرفت اما هرگز تسلیم نشد؛ رژیم بعث عراق در مدت هشت سال جنگ، ۱۷۶ موشک غول پیکر «فراگ هفت و اسکاد» به شهر دزفول شلیک کرد.

هواپیماهای دشمن ۴۸۹ بمب و راکت بر سر مردم بی‌دفاع شهر فرو ریختند و آتش بارهای عراق با شلیک پنج هزار و ۸۲۱ گلوله توپ نقاط مختلف شهر را هدف قرار دادند اما با این همه خسارت، مردم دزفول با تقدیم ۲ هزار و ۶۰۰ شهید، چهار هزار جانباز، ۴۵۲ آزاده سرافراز و ۱۴۷ مفقود و جاویدالاثر حماسه مقاومت و پایداری را در تاریخ درخشان انقلاب اسلامی ایران جاودان ساختند.

به پاس این پایداری در هفتمین سال جنگ تحمیلی به پیشنهاد دولت وقت، دزفول به عنوان شهر نمونه مقاومت کشور معرفی و در چهارم خرداد ۱۳۶۶ لوح زرینی به مردم دزفول اعطا شد؛ همچنین چهارم خرداد به نام روز مقاومت و پایداری مردم دزفول در تقویم جمهوری اسلامی نامگذاری شد.

منبع: ایرنا

سوم خرداد - خرمشهر

خرمشهر داستانی قدیمی اما زنده است؛ درد دارد اما ایستاده؛ هر محله، کوچه و خانه‌اش، داستانی دارد.

برای تک تک آدم‌هایش می‌توان داستانی جداگانه نوشت؛ از زندگی دیروز، زخم‌های امروز و آرزوهای فردا.

خرمشهر داغ دید؛ داغ خرمی‌اش را، داغ نخل‌هایش را و داغ فرزندانش را. سالهاست که خرمشهر داغدار است؛ داغدار روزهای از دست رفته.

صدای خرمشهر داغ خورد. برایش جشن بازسازی گرفتند اما دیگر شهر نشد. با این حال هنوز زنده است، هنوز نفس می کشد و هنوز جریان دارد

باغ موزه دفاع مقدس دزفول

باغ موزه دفاع مقدس دزفول در مساحت ۱۶ هزار و ۴۲۰ متر ساخته شده و دارای موزه مسقف است که ۱۵۰ هزار سند مکتوب، ۲۳۰ هزار قطعه عکس، ۵۰ هزار دقیقه صوت و ۱۹ هزار حلقه فیلم از دوران دفاع مقدس در آن نگهداری می‌شود. این باغ موزه همچنین دارای بخش‌هایی همچون کتابخانه تخصصی جنگ، واحد اسناد، گروه روایتگری دزفول و یادمان هشت شهید گمنام و برخی تجهیزات نظامیِ به غنیمت گرفته شده از دشمن بعثی از جمله انواع تانک، نفربر، توپ و ضدهوایی در این باغ موزه نگهداری می‌شود.

عکس: ایکنا

قبرستان قدیمی منطقه سردشت دزفول

بخش سردشت یکی از بخش‌های شهرستان دزفول در استان خوزستان در جنوب غربی ایران است. از جاذبه های گردشگری این بخش میتوان گورستان قدیمی منطقه ی سردشت دزفول را نام برد.

عکس : مهدی عاملی

آرامگاه نخستين كاشفان خارجی نفت در مسجدسلیمان

گورستان ها،تاریخی ترین بخش های جغرافیایی هرمنطقه هستند.اهمیت گورستان ها حتی در شناسایی ادوار کهن و پیش از تاریخ جهان نیز روشن و قابل توجه است و در ادوار بعد و تاریخ معاصر نیز،این اماکن تاریخی جایگاهی ویژه در بررسی پیشینه و گذشته سرزمینی که در آن قرار گرفته اند دارند.

سایت تاریخی موسوم به"قبرستان خارجی ها"در ورودی شهر مسجدسلیمان و در جهت شمال،بعد از میدان دانشگاه آزاد اسلامی و بر روی تپه مشرف به روستای"زمان آباد"واقع شده است.یادگاری ازحضور نخستین کاوشگران نفتی در جنوب غرب ایران و از این جهت به عنوان شاهدی به ظاهر خاموش اما در واقع گویا و روشن می تواند یکی از ایستگاه های گردشگری نفت در شهر اولین ها باشد.

با اکتشاف نفت در مسجدسلیمان و پی ‌ریزی صنعت نفت،متخصصان فنی با ملیت ‌های مختلف و خصوصاً انگلیسی به استخدام کمپانی نفت انگلیس و ایران درآمدند.تعداد این شاغلین(به جز کارگران هندی)در منابع مختلف متفاوت است.تعداد کارکنان اروپایی در سال1910میلادی،حدوداً 40 تا 80 نفر تخمین زده شده و تعداد کارکنان دیگر ملیت ‌ها بین 150 تا 300 نفر.تعداد ملیت‌های مختلف بعد از قرارداد 1933 به‌ مرور کاهش پیدا می‌کند.

این آمار مستند از اطلاعات مندرج در جلد دوم The history of the British petroleum company است.

بدیهی است که حضور این نیروی کار غیر بومی مستلزم پیش بینی مرگ ایشان در حین انجام ماموریت کاری خود در ایران نیز بود و به همین دلیل است که خیلی قبل تر از آنکه شاهد حضور خانواده های غیر ایرانی و "تولد"در بین ایشان باشیم،شواهد و گزارش های"مرگ"و طبیعتا گورستان های ایشان را شاهد هستیم .

افراد مدفون در این قبرستان از ملیت‌های انگلیسی،اسکاتلندی،لهستانی،کانادایی و آمریکایی هستند و بین دهه ‌های بیست تا پنجاه میلادی بدرود حیات گفته ‌اند

در تحقیق میدانی برای بررسی این قبور تعداد 76 سنگ قبر شناسایی شد.قدیمی ‌ترین این قبور مربوط به George p. Kerby حفار کانادایی متولد1860 اونتاریو کانادا است که در 1906 یعنی دو سال قبل از به نتیجه رسیدن حفاری در مسجدسلیمان،در"مامتین"رامهرمز درگذشته است.بر اساس گزارشی که آرنولد ویلسون ارائه كرده ،امروزه می دانیم که کاشفان نفت پس از عدم حصول نتیجه در مامتین رامهرمز به سمت مسجد سلیمان حرکت کرده اند.بدین ترتیب باید تابوت آقای"کربی"را جزو مواردی بدانیم که همراه گروه کاشفان کوه تپه های بین رامهرمز و مسجد سلیمان را درنوردیده و در تپه فعلی به آرامش ابدی رسیده است.

این بدان معنا است که قبرستان خارجی ها در نخستین روزهای حضور گروه کاشفان به سرپرستی رینولدز و با دفن آقای کربی بر فراز تپه و محل فعلی ایجاد شده و قدمت آن حتی از چاه شماره یک نیز قدیمی تر است!

برخی از گورها فاقد مشخصات است و برخی نیز اطلاعات ناقصی دارند و در نهایت هفتاد و ششمین گور متعلق به"جیمز رویان پاری،متولد1910و متوفی به سال1951در مسجدسلیمان است.

مسیر دسترسی به گورستان

جاده دسترسی به قبرستان خارجی ها از خیابان اصلی تا ابتدای ورودی روستا(حدودا ۲۰۰متر)آسفالت است و مسیر فرعی دسترسی به قبرستان از ورودی روستا تا درب قبرستان مسیری به طول حدودا۵۰۰ متر است که شن ریزی شده و امکان اجرای احیای آسفالت قدیمی را دارد.

ابعاد و مشخصات سازه

گورستان در محیطی به طول ۷۰متر و عرض ۴۲متر ساخته شده است.دورتادور محوطه قبرستان با دیوار سنگی(با ملات گچ کوره ای)به ارتفاع حدودا یک و نیم متر محصور شده که البته به مرور زمان بخش هایی از این دیوار تخریب شده که قابل مرمت و بازسازی است.

درگاه ورودی قبرستان سازه ای به ارتفاع ۳متر و ۷۰سانتی متر است که دارای دو اتاقک سنگی هر کدام به عرض ۲متر و ۹۰سانتی متر و عرض بین دو اتاقک ورودی نیز ۳متر است.

طبق گفته افراد بومی روستا،این قبرستان در گذشته درب ورودی داشته که سالیان پیش احتمالا به سرقت رفته است و تنها یک بخش کوچکی از چارچوب درب آن بر روی دیواره درگاه ورودی باقی مانده است.درگاه ورودی قبرستان از بیرون و قسمت ورودی نیاز به خاکبرداری و اتاقک ها نیاز به مرمت دارند.تعداد ۴ اصله درخت کُنار(سدر)در محوطه این قبرستان قرار دارند.همچنین یک منبع آب نیز در فاصله بیست متری قبرستان قرار دارد که به عنوان ذخیره آب روستا از آن استفاده می شود.گورستان در حال حاضر فاقد نگهبان و حراست دایمی است.

در بازدید و بررسی گورستان مذکور مشاهده شد از هفتاد و شش قبر موجود،تعداد ۱۰سنگ قبر از محل اصلی شان جابجا شده و در کنار قبرها رها شده اند که می توان این سنگ ها را مجددا جابجا کرده و بر روی قبور نصب کرد.ضمنا آثار یک گودبرداری نیز در بین قبرها برجای مانده که قابل مرمت و بازسازی و مقاوم سازی سنگ قبرهاست.

همچنین در این قبرستان و طی سالهای پس از انقلاب،حدود ۵۰ قبر متفرقه نیز ایجاد شده که در محوطه پایینی و در قسمت سمت چپ و راست بعد از درگاه ورودی قبرستان قرار دارند و خوشبختانه این قبرهای غیر مرتبط با محوطه را می توان با اجرای حصار از قبرهای اصلی و تاریخی قبرستان جداسازی کرد.به طوری که در حین بازدید از قبرستان تاریخی تداخلی بوجود نیاید.

در مجموع به نظر می رسد می توان با رعایت حساسیت های محلی و اجتماعی و با بیان دقیق اهمیت تاریخی این گورستان تاریخی،ضمن مرمت دیوار و درگاه ورودی با حداقل هزینه،این سایت تاریخی مرمت و بازسازی و ضمن مقاوم سازی سنگ قبرهای جابجاشده و پر کردن حفاری های غیرمجاز انجام شده،ترتیبی اتخاذشود تا ضمن قرار گرفتن این سایت در مسیر گردشگری طرح موزه نفت مسجد سلیمان و اداره میراث فرهنگی شهرستان،شرایط ایجاد کسب و کار بومی توسط ساکنان علاقه مند محلی از طریق ایجاد غرفه های خدماتی و پذیرایی،عکاسی و فروش صنایع دستی و سوغات محلی در ایام گردشگری منطقه فراهم و برای روستای مجاور و شهرستان مسجد سلیمان منبع درآمد اقتصادی شود.

*سکینه کاشانی و علی کاظمی

*کارشناسان طرح موزه نفت مسجد سلیمان

خانه تاریخی جامعی شوشتر

خانه تاریخی جامعی یکی از خانه های قدیمی شوشتر مربوط به دوره قاجاریه است که در یک دوره سه ساله مرمت و بازسازی شده است ؛ این خانه و دیگر خانه های تاریخی شوشتر این روزها مقصدی برای مهمانان نوروزی هستند .

عکس : ایمان صادقی حسنوند

۵۰ سالگی موزه هفت‌تپه، فرصتی برای واکاوی نیم‌قرن تجربه

سال ۱۴۰۲ مصادف با پنجاهمین سال افتتاح موزه هفت‌تپه، فرصتی مغتنم برای برداشت گام‌هایی مؤثر در مسیر معرفی بهتر موزه، الگوبرداری از اقدامات دکتر نگهبان در همکاری صنایع و مؤسسات علمی و فرهنگی و در نهایت بازگشت دوباره هفت‌تپه به لبه‌های علم و مطالعات ایلام‌شناسی در عرصه ملی و بین‌المللی از مجرای برگزاری مجموعه برنامه‌های با عنوان «بزرگداشت ۵۰ سالگی موزه هفت تپه» است

اردیبهشت‌ امسال، موزه هفت‌تپه پنجاه‌ساله شد. موزه‌ای کوچک، خارج از فضای شهری و در دلِ طبیعتِ دشتِ زندگی‌آفرینِ شوشان. موزه هفت‌تپه، اگرچه کوچک است ولی داستان‌های جذاب و هیجان‌انگیزی در دل خود دارد؛ داستان‌هایی از سه‌هزار و پانصد سال پیش که گاه خنده بر لب شوندۀ خود می‌آورد و گاه بغض، داستان‌هایی که مخاطب را غرق در دنیای قهرمانانش می‌کند، مخاطبش را برای ساعتی از هیاهوی جهان امروز می‌رهاند و دمی به تفکر به گذشته بشریت و آینده او وامی‌دارد.

داستان‌های موزه هفت‌تپه، با سفر به سه هزار سال پیش آغاز می‌شوتد، از زندگی، دغدغه، تلاش، تولید، نبرد، صنعت، سیاست، آرمان شهر و مرگ مردمان سه هزار سال پیش روایت می‌کند تا به نیم قرن پیش می‌رسد که مردمی گنجۀ تاریک تاریخ را دوباره گشودند. اینبار داستان، داستان مردمی از عصر ماست. داستان زندگی، دغدغه و پشتکار آن‌ها برای شناخت ریشه‌ها و هویت خود و ساخت آینده‌ای پایدار.

اکنون پنجاه سال از تأسیس موزه هفت‌تپه می‌گذرد؛ چه حوادث گوناگونی که از سر نگذرانده و چه سردی و گرمی‌هایی که نچشیده. پنجاه سالگی، سن تجربه است. پنجاه سالگی فرصت مناسبی است تا به مرور این سال‌ها پرداخته، تجربه‌های نیم‌قرن اخیر را واکاوی کرده، درس‌هایی برای امروز میراث‌فرهنگی آموخته و مسیر راه را بر دهه‌های آتی روشن سازیم. این تجربه، سزاوار بزرگداشتی ماندگار با تأثیرات عمیق است. بزرگداشتی که سه محور هفت‌تپه و بازگشت آن به دنیای مطالعات ایلام‌شناسی و خوانش اقدامات دکتر نگهبان از پژوهش و تحول آموزش باستان‌شناسی تا مشارکت همگانی در مبارزه با قاچاق اموال فرهنگی را دربر خواهد داشت.

پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه با افتخار در نظر دارد از این فرصت پیش‌آمده استفاده کند تا بتواند در سطح محلی، استانی، ملی و بین‌المللی، موزه هفت‌تپه و داستان‌هایش را جانی دوباره بخشد و به جایگاهی که شایسته آن است، برساند.

بدون شک دستیابی به چنین جایگاهی جز با همکاری و همدلی همه نهادهای دولتی، مردمی، صنایع و مراکز علمی امکان‌پذیر نخواهد بود. پنجاه سالگی موزه، تلاشی همگانی برای ساخت ایرانی پایدار خواهد بود.

عاطفه رشنویی

مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل و هفت‌تپه

عید پاک صائبین مندائی‎‎

پنجشنبه (۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲) همزمان با میلاد حضرت یحیی (ع) و فرا رسیدن سال نوی مندائی یا همان عید پاک (دهوا دیمانا ۲۰۲۶ سال جدید مندایی) مراسم غسل تعمید پیروان دین مندائی در کنار رود کارون انجام شد. خاستگاه این دین در کنار رود کارون و بومی استان خوزستان بوده و همه مناسک آنان وابسته به این رود است. مندائیان یکتاپرست بوده و پیروان حضرت یحیی (ع) هستند. کتاب الهی آنان به زبان آرامی شرقی و اعمال مذهبی آنان در آب انجام می‌شود. برای انجام اعمال این عید مندائیان باید لباس‌های مخصوص بر تن کرده؛ غسل کرده، وارد آب شده و مراسم خاص عید را انجام داده و پس از آن دعا بخوانند. شغل اکثر آنان طلاسازی، زرگری، میناکاری و قایق سازی است.

عکاس : فاطمه رحیماویان

ش

موزه آبادان

موزه آبادان یکی از موزه‌های قدیمی ایران است. این موزه در سال ۱۳۳۸ با مجموعه آثاری از دوره ما قبل تاریخ و آثاری‌ از دوره‌های متاخر تا دوره قاجاریه و نیز آثاری از هنرمندان کارگاه‌های هنرهای سنتی افتتاح شد. موزه آبادان در محله بوآرده شمالی در ضلع جنوب غربی دانشکده نفت آبادان و با وسعت تقریبی ۱۸۰۰ مترمربع توسط علی هانیبال و با همکاری شرکت نفت آبادان تأسیس گردید و در سال ۱۳۴۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.ساختمان این موزه با الهام از معماری سنتی ایران شکل گرفت. این ساختمان دارای گنبدی به ارتفاع ۲۲/۵ متر است که متاثر از گنبد مقبره دانیال نبی شوش است.

فرید حمودی/فارس