خوزتوریسم

تیِنیِدن

تیِنیِدن به گویش لری به معنای تکاندن بوده که آخرین مرحله سنتی برداشت کنجد می‌باشد.

در فصل پاییز و با دروی گیاه کنجد و پس از خشک شدن گیاه زیر نور آفتاب در این مرحله، گیاهان را دسته کرده و با تکان و ضربه سعی بر خروج دانه‌های گیاه (کنجد) می‌کنند.

با مکانیزه شدن ادوات کشاورزی، کشاورزان بسیار محدودی از این روش برای برداشت دانه کنجد استفاده می‌کنند.

سید خلیل موسوی/مهر

شب یلدا/چله» به نام ایران و افغانستان ثبت جهانی شد

«شب یلدا/چله» به عنوان نوزدهمین میراث ناملموس ایران مشترک با افغانستان در یونسکو ثبت جهانی شد.

به گزارش ایسنا، پرونده شب چله یا یلدا که ایران در همکاری با افغانستان آن را تهیه کرده است، با وجود ایرادها و نقطه نظرات نمایندگان بسیاری از کشورها، سرانجام موفق شد در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شود.

نمایندگان برخی کشورها از جمله بنگلادش، ازبکستان، ‌ سوئیس، کره جنوبی، عربستان، اسلواکی، چک نسبت به حفاظت از این میراث ناملموس در افغانستان با توجه به وضعیت این کشور و ناامنی‌هایی که به آن اشاره شد، نگرانی‌ها و نقطه نظراتی را وارد کردند، درحالی‌که کشورهای دیگری همچون مالزی و هندوستان از ثبت این پرونده به نام دو کشور ایران و افغانستان اعلام حمایت کردند.

ایران پرونده یلدا را از سال ۱۳۹۳ در یونسکو به اشتراک گذاشته بود تا به عنوان میراث ناملموس چندملیتی ثبت شد، اما تا حدود شش سال بعد از آن، هیچ کشوری مشارکت در این پرونده را نپذیرفت. ایران سرانجام این پرونده را در مشترک با افعانستان به یونسکو ارائه کرد.

آیین شب یلدا ۲۹ آذرماه ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

در پرونده یلدا، این عنصر چنین تعریف شده است: «یلدا، سال‌جشن کهنی است که در آن فزونی روشنایی خورشید، نور و حرارت زندگی مورد توجه برگزارکنندگانش قرار می‌گیرد. انقلاب زمستانی در نیمکره شمالی برابر با یکم دی‌ماه در تقویم ایرای است و این تاریخ مصادف با آغاز روند بلندتر شدن روزها در این منطقه است.

در آخرین شب پاییز خانواده‌ها در منزل بزرگتر فامیل دورهم بر سر سفره شب یلدا جمع می‌شوند و یلدا را جشن می‌گیرند. در برگزاری یلدا، کودکان به عنوان مجریان آینده و زنان محور زندگی و خانواده و بسترساز، گردهم آمدن اقوام و دوستان مطرح هستند. بزرگترهای فامیل به عنوان حاملان فعلی و ناقلان این جشن آیینی شناخته می‌شوند.

در جریان برگزاری بخش های مختلف یلدا، ارزش‌هایی چون هویت فرهنگی، توجه به طبیعت و گاهشماری سنتی، ارج نهادن به جایگاه مهم زنان و کودکان در خانواده، آشتی، دوستی، ‌مهمان‌نوازی و آشنایی با محترم شمردن بیان‌های گوناگون فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرند و به نسل آینده منتقل می‌شوند.

یلدا به سبب شاخصه‌های اقلیم زیستی مردمان این سرزمین و ارتباط آن با طبیعت و کیهان، از روزگار کهن تا به امروز استمرار داشته است و متناسب با گذر زمان تغییراتی ظاهری در نحوه برگزاری آن دیده می‌شود اما ساختار و ماهیت آن تغییری نکرده است و همچنان اقوام گوناگون این سرزمین‌ها «یلدا» را برگزار می‌کنند.»

ایران علاوه‌بر یلدا، پنج پرونده دیگر «هنر ساختن و نواختن رباب» (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)، «جشن مهرگان» (مشترک با تاجیکستان)، «سوزن‌دوزی ترکمن/ ترکمن‌دوزی» (مشترک با ترکمنستان) و «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) را در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو که هم‌اکنون در مراکش درحال برگزاری است، در نوبت بررسی دارد.

پیش از ثبت این عنصر ناملموس در یونسکو، در همین کمیته که هم‌اکنون در شهر رباط مراکش با حضور معاون میراث فرهنگی کشورمان درحال برگزاری است، «مهارت ساختن و نواختن ساز عود» مشترک بین ایران و سوریه ثبت شد.

پیش از آن نیز، مهارت سنتی قالی‌بافی در کاشان، ردیف‌ موسیقی ایرانی، تعزیه، موسیقی بخشی‌های خراسان، نقالی و داستان‌سرایی نمایشی در ایران، نوروز، هنر ساختن و نواختن کمانچه، آیین‌های پهلوانی یا زورخانه‌ای، مهارت ساخت و نواختن دوتار، دانش ساخت لنج، فرهنگ پخت و تقسیم نان لواش، قالی‌شویان، مهارت‌های سنتی قالی بافی در فارس، چوگان، نگارگری ایرانی، آیین زیارت کلیسای تادئوس و برنامه ملی پاسداری از هنر خوشنویسی، به نام ایران و یا مشترک با کشورهای دیگر در یونسکو ثبت شده است.

عود» به نام ایران و سوریه ثبت جهانی شد

«مهارت ساختن و نواختن عود» به طور مشترک به نام ایران و سوریه در یونسکو ثبت شد.

این ساز در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس به رأی گذاشته شد که به عنوان هجدهمین میراث ناملموس ایران به صورت مشترک با سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.

ایران همزمان که پرونده عود را در سال ۱۳۹۷ به صورت ملی ثبت کرد، برای ثبت جهانی آن با عنوان «مهارت ساختن و نواختن عود» با برخی کشورهای همسایه رایزنی کرد و در نهایت این پرونده را مشترک با سوریه به یونسکو ارائه کرد که در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس، سال ۱۳۹۹ ریفر شد (ریفر به معنای امکان بررسی پرونده در چرخه‌ بعدی (اجلاس‌های بعدی) است.

برخی کارشناسان مطلع از دلایل پذیرفته نشدن پرونده «عود» گفته بودند: تهیه این پرونده با مشارکت سوریه و بدون در نظر گرفتن دیگر کشورهای عربی که عود در آن‌ها رواج دارد، اقدامی خطا بود. این پرونده توسط کسانی تهیه شد که پرونده کمانچه را تهیه کرده بودند. این‌که پرونده کمانچه از نظر کارشناسی، پرونده موفقی بود و در فهرست یونسکو ثبت شد و به همین دلیل هم انتظار می‌رفت که عود نیز در فهرست ناملموس یونسکو جهانی شود.

در شرح ساز عود در یونسکو آمده است: «عود یک ساز زهی زخمه‌ای با بیش از ۱۵۰۰ سال حضور در منطقه مورد اشاره است. این ساز مانند بسیاری دیگر از سازهای زخمه‌ای روی پای نوازنده قرار می‌گیرد و نوازنده با یک دست انگشت‌گذاری روی وترها و با دست دیگر به نواختن مضراب می‌پردازد. کاسه طنینی این ساز گلابی‌شکل و نسبتاً بزرگ و دسته آن معمولاً کوتاه و فاقد دستان‌بندی است. (در مناطق مختلف با ابعادی متفاوت) به‌طوری که وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند. صفحه چوبی طنینی این ساز مشبک است، این شبکه‌ها که معمولاً نقش مایه‌های اسلیمی دارند، علاوه‌بر انتقال صدای کاسه ساز، نقش تزئینی نیز ایفا می‌کنند. بیشتر انواع این ساز ۱۰ سیمه است که به صورت جفت بسته می‌شوند. صدای این ساز در محدوده صوتی بم و باریتون است و امکان تولید اسواد ملودیک و هارمونیک در آن فراهم است و در تک نوازی و گروه نوازی به کار می‌رود.

گستره جغرافیایی این ساز در ایران به خوزستان، بوشهر، هرمزگان، تهران، کردستان و برخی شهرهای بزرگ، مانند شیراز اصفهان، تبریز و مشهد می‌رسد.»

خوارزمی در «مفاتیح العلوم» نام این ساز را «بربط» آورده و گفته که در اصل «برِبت» است، به معنی سینه بت (مرغابی)؛ چرا که ظاهر آن شبیه به سینه و گردن مرغابی است.

ایران علاوه‌بر «مهارت ساختن و نواختن ساز عود»، پنج پرونده دیگر «شب یلدا/چله» (مشترک با افغانستان)، «هنر ساختن و نواختن رباب» (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)، «جشن مهرگان» (مشترک با تاجیکستان)، «سوزن‌دوزی ترکمن/ ترکمن‌دوزی» (مشترک با ترکمنستان) و «پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان) را در هفدهمین کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو که هم‌اکنون در مراکش درحال برگزاری است، در نوبت بررسی دارد.

فولاد خوزستان میزبان جشنواره اقوام و صنایع‌دستی

نمایشگاه صنایع‌دستی و جشنواره اقوام ایرانی در محل فرهنگسرای فولاد در شهر اهواز گشایش یافت.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان در مراسم گشایش جشنواره اقوام ایرانی، گفت: با توجه به اجرای برنامه‌های فرهنگی و جشنواره‌های مشترکی که پیش از این میان اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان با دیگر صنایع و شرکت‌های فعال در خوزستان برگزار شد، این نمایشگاه با مشارکت شرکت فولاد خوزستان و اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان آغاز بکار کرد.

محمدحسین ارسطوزاده با اشاره به اینکه بیش از ۸۰ رشته در حوزه‌های مختلف صنایع‌دستی در استان خوزستان فعالیت می‌کنند، افزود: برگزاری این نمایشگاه علاوه بر ایجاد شور و نشاط در میان کارکنان و خانواده‌های شرکت فولاد، زمینه‌ساز رشد اقتصادی و افزایش امیدواری در میان صنعتگران و هنرمندان نیز خواهد شد.
همچنین مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان نیز با بیان اینکه نمایشگاه فعلی، در قالب ۳۱ غرفه به منظور ترویج صنایع‌دستی طراحی شده است، گفت: استان خوزستان به علت وسعت، گستردگی و تنوع قومیتی که دارد، در حوزه‌های مختلف توانسته است فعالیت‌های گسترده‌ای داشته باشد که در این میان در حوزه صنایع‌دستی جایگاه خوب و قابل قبولی را در کشور دارا هستیم.

امین ابراهیمی افزود: یکی از غرفه‌ها در این نمایشگاه، غرفه‌ای است که کارکنان فولاد خوزستان آثار دستی خود را در آن ارائه کرده‌اند و در سایر غرفه‌ها نیز شرایطی را برای کارکنان فولاد فراهم کرده‌ایم تا بتوانند با اقساط و با بهره بسیار پایین کالا‌های صنایع‌دستی را خریداری و استفاده کنند.
جشنواره صنایع‌دستی و اقوام ایرانی خوزستان با مشارکت شرکت فولاد خوزستان و اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تا دهم آذر در محل خانه‌های سازمانی ۲۰۰ دستگاه، فرهنگسرای فولاد در اهواز برپا شده است.

شانه‌های این پل پیر کی سبک می‌شود؟

ایسنا/خوزستان با بالا رفتن قدمت پل سفید اهواز و نیز ورود پرندگان مهاجر در فصل پاییز و زمستان به اهواز که در کنار این پل مستقر می‌شوند جمعی از فعالان فرهنگی اهواز به دفعات خواستارِ تعطیلی این پل در روزهای جمعه و تبدیل شدنش به پیاده‌راه شدند و برای این منظور کمپین‌هایی شکل گرفت. اهوازی‌ها پل سفید را یکی از سرمایه‌های نمادین شهر و یکی از علت‌های این درخواست را کمبود فضای گردشگری در این شهر دانستند.

تبار قریب مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اهواز در گفت وگو با ایسنا، گفت: به دنبال این هستیم که حداقل در ماه‌های حضور پرندگان مهاجر که شرایط آب و هوایی مطلوب است و فصل حضور گردشگر است عبور و مرور وسایل نقلیه از بستر پل سفید محدود شود.

وی اظهار کرد: برای این‌که پل سفید تنها به عنوان پیاده‌راه مورد استفاده قرار گیرد در سال گذشته جلساتی برگزار شد و طرح پیشنهادی خود را ارایه دادیم و امسال نیز همانند گذشته اداره میراث فرهنگی پیگیر این موضوع است.

مدیر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اهواز با اشاره به این‌که پل سفید یکی از محورها و مسیرهای راه‌بردی کلان‌شهر اهواز است متذکر شد: تنها مانع پیش رو در تغییر کاربری پل سفید مشکلات ترافیکی است زیرا تبدیل این پل به پیاده‌راه ترافیک سنگینی را به هسته مرکزی شهر اهواز تحمیل می‌کند.

قریب با بیان این‌که پل سفید یکی از آثار ثبت ملی شده و از جاذبه‌های گردشگری مهم استان خوزستان در شهر اهواز است خاطرنشان کرد: پل سفید آثار تاریخی واقع در غرب و شرق رودخانه کارون را به هم ربط می‌دهد و همواره در مسیر ورود گردشگران و تورهای گردشگری است.

پل سفید اهواز چهارمین پل معلق دنیا و نخستین پل معلق ایران است و یکی از هشت پلی است که روی رود کارون در کلان‌شهر اهواز احداث شد تا عبور و مرور بین دو بخش شهر را آسان کند. در تابستان سال ۱۳۸۹ عملیات بازسازی و مرمت این پل انجام شد. همچنین تجهیزات مورد نیاز برای نورپردازی پل سفید با حمایت مالی بانک ملی از کشور ایتالیا تهیه و پس از پایان عملیات رنگ‌آمیزی، عملیات نورپردازی پل سفید اهواز آغاز شد. این پل که دارای دو قوس بتنی ۱۲ و ۲۰ متری است در سال ۱۳۱۵ خورشیدی روی رودخانه کارون به دست مهندسان آلمانی و شرکتی سوئدی احداث شد. پل سفید در ۲۶ آبان ۱۳۷۸ با شماره ۲۴۹۳ ثبت ملی شد.

پل شالو، گذرگاهی استراتژیک در تاریخ خوزستان

رود کارون، بزرگ‌ترین، طولانی‌ترین و تنها رود قابل کشتیرانی کشور است. رودی باستانی و حیاتی در قلب جلگه خوزستان که از هویت تاریخی آن در نگارکند شماره ۱ کول‌فرح شهر ایذه با عنوان "رود پیرین" یاد شده است که دلیلی روشن بر تاریخ دیرپای یک رود و تمدن‌های نشئت‌گرفته از آن است

به گزارش خبرنگار ایلنا از خوزستان، رود کارون در گذار از کوه‌‌های بختیاری تا پیوستن به خلیج‌پارس باعث‌وبانی ایجاد پل‌های تاریخی بسیاری بر بستر خود در طول تاریخ تاکنون بوده است که یکی از این پل‌ها، پل شالو نام دارد.

پل‌شالو، نام پل و جغرافیایی است تاریخی که در ورودی استان خوزستان و در مسیر جاده باستانی دزپارت قرار دارد. این گذرگاه تاریخی به دلیل موقعیت استراتژیک آن از دیرباز تاکنون شاهد حوادث و رویدادهای کوچک و بزرگی در طول تاریخ بوده است. پل و گذرگاه یادشده، از گذشته، خوزستان را به فلات مرکزی ایران وصل می‌کرد و بسته و باز بودن این پل در بسیاری از حوادث مهم تاریخی سرنوشت‌ساز بوده است.

از آن‌روی، این پل را به نام شالو می‌خوانند که در منطقه‌ای واقع شده است که یکی از طوایف بختیاری به نام "شالو" در حدود آن سکونت داشته است. سندی دال بر این‌که از چه زمانی این نام برای اولین‌بار بر این پل اطلاق شده است وجود ندارد. این گذرگاه تاریخی در طول تاریخ جزو بی‌رحم‌ترین گذرگاه‌های کوهستانی زاگرس محسوب می‌شد.

سلسله اتابکان لُر بزرگ که مرکز حکومت آن‌ها در مالمیر «ایذه کنونی» بوده است، در دوران حکومت خود اقدام به احداث پل روی کارون کرده‌اند. مهندسان و معماران این پل در دو سوی دره‌ای که رود کارون از زیر آن جاری است، دو دهانه بلند را با مصالح بوم‌آورد منطقه بر بستر رود کارون احداث کردند که بعدها با فروپاشی سلسله اتابکان و عدم رسیدگی و مرمت سالیانه، این پل به فرسودگی کشید و ارتباط دوسویه آن قطع شد.

تا پیش از ورود برادران لینچ، عشایر بختیاری برای عبور و مرور هرساله از گذرگاه کارون، از پل ترکه تن استفاده می‌کردند. پل‌های ترکه تن یا معلق از به هم تنیدن تعداد زیادی تیرک چوبی و الیاف‌های دست‌بافت ساخته می‌شدند که سازندگان پل با پیوست آن‌ها به ستون‌های دو طرف رود در نقاط کم عرض، شرایط را برای عبور و مرور افراد و احشام محیا می‌کردند. هرچند در دو سوی این‌گونه پل‌ها نیز حفاظ‌هایی برای جلوگیری از سقوط به دره وجود داشت.

در جغرافیای تاریخی پل شالو، نام برخی از افراد همچنان یادآور خاطرات و خطرات پیرامون این گذرگاه تاریخی است. خاندان محمدی «حاج سلطانعلی، حاج اسماعیل و آنصرالله محمدی» از جمله افرادی هستند که نام‌شان به دلیل دوران مدیریت طولانی‌مدت بر این پل و گذرگاه، با نام آن عجین شده است؛ این خاندان به دلیل حُسن خُلق و ارتباط تنگاتنگی که با دیگر طوایف بختیاری داشتند، همواره در میان ایل بختیاری از احترام و جایگاه ویژه برخوردار بوده‌اند.

اهمیت و نقش این گذرگاه استراتژیک و علاقه‌مندی برخی از خوانین بختیاری در ترمیم و بازسازی مسیرهای بین خوزستان و اصفهان، سرانجام به صدور قراردادی میان دولت ایران و شرکت برادران لینچ در سال ۱۳۰۶ هجری قمری انجامید.

قرارداد احداث، بهره‌برداری و نگهداری جاده در ۱۰ ماده در تاریخ ۲۱ ماه مه ۱۸۹۸ میلادی به‌وسیله "پریس" کنسول انگلیس در اصفهان تنظیم و تحریر شد و نماینده شرکت لینچ و چارلز هاردینگ شارژ دافر سفیر انگلیس در تهران آن را امضا و به مهر اسفندیارخان سردار اسعد، محمدحسین‌خان سپهدار و حاجی علی قلی‌خان ممهور شد. براساس این قرارداد، همه کارهای بازسازی جاده و ایجاد کاروان‌سرا و تأسیسات موردنیاز به برادران لینچ واگذار شد و خوانین بختیاری نیز موظف شدند علاوه بر تأمین کارگر، تأمین امنیت جاده را نیز بر عهده گیرند و در پایان هرسال، شش درصد از درآمد حاصل را به کمپانی لینچ بپردازند. به دنبال آن، کار بازسازی جاده و احداث تأسیسات موردنیاز آن آغاز شد و در ۱۴ دسامبر ۱۸۹۹ کار نصب پل معلق روی رودخانه کارون به پایان رسید و از جاده بهره‌برداری شد. (گارثویت، ۱۳۷۵: ۱۲۲)

بنابر نوشته گارثویت «قرارداد بختیاری ـ لینچ، نقطه عطفی در روابط بریتانیا و عشایر جنوب‌غربی ایران بود» (گارثویت، ۱۳۷۳: ۱۸۸) در حقیقت قرارداد لینچ سبب شد تا خوانین بختیاری به طور رسمی با انگلیسی‌ها رابطه برقرار کنند. در این دوره، راه باستانی دزپارت با نام‌های «لینچ» و «بختیاری» شناخته می‌شود.

پس از آن و به دنبال خیزش علی‌مردان‌خان بختیاری در منطقه سفیددشت چهارمحال‌وبختیاری در سال ۱۳۰۸، مجاهدان بختیاری، به‌منظور قطع ارتباط میان خوزستان و بختیاری و جلوگیری از نفوذ قشون رضاخان از مسیر مالمیر، میانه این پل را تخریب و ارتباط دو سوی پل قطع شد.

پس از واقعه سپیددشت و اعدام علی‌مردان‌خان بختیاری، این گذرگاه با استفاده از باقی‌مانده سیم‌های پل و نصب یک کابین کوچک آویزان به دو سوی پل دوباره راه‌اندازی شد.

مناقشات میان خوانین بختیاری با حکومت مرکزی یکبار دیگر به قطع دوباره پل انجامید. این بار حکومت مرکزی به‌منظور جلوگیری از یارگیری ابوالقاسم‌خان بختیار در مالمیر، به قطع سیم‌های اتصال دو سوی پل اقدام کرد. در بهمن‌ماه سال ۱۳۳۱، ژاندارم‌های مستقر در پادگان ایذه، به گمان عبور صبحگاهی ابوالقاسم‌خان از پل، سیم‌های فلزی را با تیزآب بریدند. پیش از رسیدن ابوالقاسم‌خان به محل پل، پنج عضو یک خانواده بدون اطلاع از تخریب پل در حین گذر به ته دره سقوط کرده و به قربانیان حادثه پل شالو شهرت یافتند. پس از این واقعه، تا مدت‌ها، کم‌وبیش ارتباط بین دو سوی پل با روش ترکه‌تن ادامه داشت تا این‌که سرانجام در سال ۱۳۴۳ طرح ساخت یک پل فلزی بر این گذرگاه آغاز شد و در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید.

این پل تاریخی که در دوران هشت سال دفاع مقدس به‌عنوان یکی از گذرگاه‌های مهم و استراتژیک در منطقه محسوب می‌شد و سال‌ها شاهد وقایع بسیاری در این منطقه بود و سال‌های متمادی نیز نقش مهمی در خاطرات مردم ایفا کرده بود، سرانجام در سال ۱۳۸۳ و به‌رغم تلاش‌های هیِئت باستان‌شناسی نجات‌بخشی سد کارون ۳ ایذه برای نجات و جابه‌جایی تنها پایه سنگی باقی مانده از این پل تاریخی و بدنه فلزی آن، در پی آب‌گیری سد و نیروگاه کارون ۳ برای همیشه به زیر آب رفت و بخشی از تاریخ معاصر خوزستان را با خود به زیر آب برد.

این پل تاریخی هیچ‌گونه ارتباطی با پل معروف خره‌زاد ندارد. باتوجه‌به بررسی شواهد موجود و نوشته‌های باقی‌مانده از سفرنامه‌نویسان و جهانگردانی که از این جغرافیا گذر کرده‌اند و از نزدیک بقایای پل منتسب به مادر اردشیر بابکان را دیده‌اند، می‌توان با در نظر گرفتن مشخصات جغرافیایی هر دو پل، به‌روشنی متوجه تفاوت بین این دو مکان شد.

باتوجه‌به این‌که «راولینسون»، «لایارد»، «ژوستی»، «شوارتز» و... تحقیقات زیادی درباره این پل انجام دادند؛ ولی هیچ‌یک نتوانستند محل دقیق پل را شناسایی کنند و فقط به حدس و گمان‌هایی بسنده کرده‌اند. لسترنج نیز معتقد است که پل مزبور میان اصفهان و ایذج در سمت شرقی ایذج و در امتداد جاده معروف اتابکان بود. زیرا کارگرانی که در ساخت و تعمیر پل بکارگرفته شدند از اهالی ایذج و اصفهان بودند

به شهر بستان (طریق‌القدس) خوش آمدید»!

غلامرضا نکوفر متولد سال ۱۳۲۱ در شهر اهواز است. وی از استادان خوشنویسی است که در دوران دفاع مقدس همزمان که مشغول خوشنویسی برای رزمنده‌ها بود هنگام عملیات اسلحه به دست می‌گرفت و همدوش رزمندگان می‌جنگید.

هنرمندی که از کودکی به فراگیری هنر خوشنویسی روی آورد و در سال‌های جنگ به ۲ شکل رزمی و هنری فعالیت داشت تا به امروز خالق زیبایی کلمات است و فعالیت فرهنگی خود را متوقف نکرده است.

به مناسبت هشتم آذر، سالروز آغاز عملیات طریق‌القدس و فتح بستان، به گفت‌وگو با او، که خوشنویس تابلوی مشهور «به شهر بستان (طریق‌القدس) خوش آمدید» است، پرداختیم.

نکوفر در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که در دوران دفاع مقدس به عنوان خطاط در لشکر ۹۲ زرهی اهواز فعالیت می‌کرد توضیح داد: طریق‌القدس که جزو اولین عملیات موفق‌ ایرانی‌ها از روز شروع جنگ بود باعث شد تابلوی «به شهر بستان (طریق‌القدس) خوش آمدید» را بنویسم که در آن زمان تابلو را در ورودی شهر نصب کردند.

وی افزود: نزدیک به چهار تابلوی دیگر نیز نوشتم که در گورستان متجاوزان عراقی نصب شدند.

او خاطرنشان کرد: عملیات طریق‌القدس با اتحاد و یکپارچگی سپاه پاسداران، ارتش و جهادسازندگی شکل گرفت و سبب آزادسازی بستان و شکست نیروهای دشمن شد.

این استاد خوشنویسی ادامه داد: فرمانده‌هان جنگ از همان اوایل جنگ تحمیلی با راه‌اندازی واحدهای‌ تبلیغات در گردان‌ها، پادگان‌ها، لشکرها و... اقدامات لازم را برای جذب و بالا بردن روحیه رزمندگان انجام می‌دادند.

نکوفر با بیان این‌که از زمان کودکی به هنر خوشنویسی علاقه‌مند بوده اضافه کرد: آشنایی‌ام با خوشنویسی و فضای معنوی آن از طریق یکی از بستگان و تشویق‌های ایشان راه جدیدی در زندگی‌ هنری‌ام گشود که باعث شد خوشنویسی را به طور جدی ادامه دهم.

او با اشاره به این‌که پس از گذراندن خدمت سربازی هفت سال در یک شرکت مشغول به کار خوشنویسی بود گفت: بعد از کار در شرکت تقریبا سال ۴۹ بود که به عنوان کارمند فنی استخدام ارتش شدم و با ذوق و شوقی که نسبت به کار خوشنویسی داشتم کارهای خوبی در آن زمان ارایه دادم.

نکوفر درباره فعالیت‌های خود بعد از دوران جنگ تحمیلی گفت: بعد از مجروح شدن در جنگ همچنان به فعالیت‌های فرهنگی خود ادامه دادم تا اینکه در سال ۱۳۷۴ بازنشسته لشکر ۹۲ زرهی اهواز شدم.

این استاد خوشنویسی بیان کرد: با وجود تمام فعالیت‌های هنری که داشته‌ام و دارم تا به امروز آن‌چنان که باید و شاید از کار خود بهره‌ای نبرده‌ام.

چه سرنوشتی در انتظار «عکاسخانه ژرژ یونانی» آبادان است؟

ایسنا/خوزستان خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی یکی از آخرین بناهای بازمانده در آبادان با معماری تلفیقی است؛ بنایی نیم‌دایره با آجرچین و قوس‌های هلالی پنجره‌هایی رو به خیابان که عصرها مردم برای ظاهر کردن عکس‌های خود معمولا روبه‌روی آتلیه این خانه صف می‌بستند تا نوبت تحویل فیلم‌های نگاتیوشان فرا برسد.

بنایی که تاریخچه آن به توسعه پالایشگاه نفت آبادان و صنعتی‌ شدن این شهر گره خورده و در فهرست آثار ملی ثبت شده در حال حاضر بلاتکلیف مانده و هر چند وقت یک‌بار نگرانی و صحبت فروش و تخریب آن سر زبان‌ها می‌افتد.

تخریب یک‌باره و یا آرام‌آرام خانه‌های تاریخی در اثر بی‌توجهی به مرمت و قصور در حفظ بناها فهرستی طویل و دردناک است و با وجود زمزمه‌هایی که مبنی بر فروش و تخریب این بنا به گوش می‌رسد این پرسش مطرح است که سازمان میراث فرهنگی چه تدبیری برای رفع بلاتکلیفی این بنای تاریخی انجام خواهد داد تا قصه نوشدارو بعد از مرگ سهراب برای خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی همچون بناهای تاریخی نابود شده تکرار نشود.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان در این خصوص به ایسنا گفت: طبق قانون تمام حقوق مالکانه محفوظ است و بناهای تاریخی ملک شخصی حتی در صورت ثبت ملی بودن منع خرید و فروش ندارند.

مالک تسهیلات مرمت بنا را نپذیرفت

سید شمس‌الدین نوربخش‌غفاری در عین حال تصریح کرد: تغییر کاربری و فعالیت در بنای تاریخی کمافی‌السابق باید در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری باشد.

او خاطرنشان کرد: فروش و تمامی تغییرات بنا زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی و با مشورت آن ها انجام می‌شود و سرمایه‌گذار بدون مشورت با کارشناسان نمی‌تواند کوچک‌ترین تغییری در بنای تاریخی ایجاد کند.

وی متذکر شد: اگر پس از واگذاری بنا خریدار یا سرمایه‌گذار بدعهدی کند به طور قطع با اقدامات قاطع قانونی مواجه خواهد شد.

نوربخش‌غفاری با بیان این‌که طبق قانون هزینه مرمت خانه‌های تاریخی که مالک خصوصی دارند توسط مالک باید تامین شود توضیح داد: یعنی مالک که بهره‌بردار است باید کارهای نگه‌داری و رسیدگی به بنا را انجام دهد.

او با بیان این‌که هویت شهر را فضاهای میراثی مشخص می‌کنند یادآور شد: بناهای تاریخی گویای تاریخ هستند و باور داریم نباید به آن‌ها آسیب زد و حفظ و نظارت بر آن‌ها در اولویت میراث قرار دارد.

مدیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان با اشاره به پیشنهاد تسهیلات بانکی به مالک عکاسخانه ژرژ یونانی اظهار کرد: سال گذشته از صندق حفظ و احیای بناهای تاریخی اعتباری را به منظور مرمت و حفظ این بنا در نظر گرفتیم و با مالک این بنا نامه‌نگاری انجام دادیم اما مالک تسهیلات وام را نپذیرفت.

وی خاطرنشان کرد: ثبت بناهای تاریخی در فهرست آثار ملی محدودیت هایی نظیر ممنوعیت تخریب و ساخت‌وساز، مرمت و تعمیر بنا که باید با نظارت میراث فرهنگی باشد و همچنین تغییر کاربری بنا که باید در محدوده کاربری‏ های مجاز سازمان میراث فرهنگی باشد برای مالکان ایجاد می‌کند.

توانایی مرمت و حفاظت این بنا را ندارم

همچنین پرویز شوکت مالک خانه و عکاسخانه ژرژ یونانی در خصوص علت فروش این بنای تاریخی گفت: هزینه مرمت و بازسازی این بنای تاریخی زیاد است و دیگر توانایی انجام اقدامات مرمتی و حفاظتی در این بنای تاریخی ندارم.

وی اضافه کرد: باید خریدار یا سرمایه‌گذاری پیدا ‏شود که هزینه‌های مرمت، بهره‌برداری و تجهیز عکاسخانه را به عهده بگیرد.

شوکت خاطرنشان کرد: از ابتدای خرید این بنا مجوز تخریبش را هم از شهرداری گرفته بودم اما به دلیل علاقه قلبی به میراث فرهنگی شهر قادر به تخریب آن نبودم.

وی با اشاره به این‌که میراث فرهنگی وامی را برای مرمت پیشنهاد داده بود تصریح کرد: به جز پیشنهاد وام به بنده تا به حال اقدامات مرمتی از جانب خود مسؤولان انجام نشده است.

یادآوری اهمیت و ارزش این بنای تاریخی ضروری است

همچنین احمد امیری یک دوستدار میراث فرهنگی با اشاره به اخبار منتشر شده درباره خرید و فروش خانه و عکاسخانه تاریخی ژرژ یونانی آبادان اظهار کرد: پلاکاردهایی که جلوی ساختمان ژرژ یونانی نصب کرده‌اند نسبت به تخریب و فروش این خانه هشدار می‌دهند.

وی گوش‌زد کرد: اگر طرح و معرفی خریدار یا سرمایه‌گذار خصوصی برای بهره‌برداری نباشد مرمتی نیز در کار نیست و باید شاهد تخریب تدریجی این اثر ملی باشیم.

این دوستدار میراث فرهنگی تاکید کرد: دغدغه‌های رسانه‌ها می‌تواند در این زمینه حساسیت ایجاد کند که هم‌اکنون تنها موضوعی که اهمیت دارد جلوگیری از تخریب این‌گونه بناها است.

وی با تاکید بر حفظ خانه‌های تاریخی و جلوگیری از آسیب رسیدن به بافت ارزشمند تاریخی متذکر شد: لازم است پیش از این‌که این بنا به سرنوشت خانه شکرچیان دچار شود به صورت فوری پیگیر وضعیت بلاتکلیفی آن شویم.

این دوستدار میراث فرهنگی با تاکید بر این‌که یادآوری اهمیت و ارزش این بنای تاریخی ضروری است تا حداقل مسئولان به فکر باشند یادآوری کرد: در حال حاضر رفع بلاتکلیفی عکاسخانه ژرژ یونانی توسط مسؤولان به این دلیل لازم است که بارها شاهد بودیم محافظت از ابنیه‌های تاریخی آن چنان که باید و شاید مورد توجه مسئولان نبوده است.

امیری معتقد است: حمایت دستگاه‌های متولی در حوزه نظارت، تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و کارهای اجرایی این بنای تاریخی لازم و ضروری است.

او با بیان این‌که عکاسخانه ژرژ یونانی بیانگر فرهنگ و خاطرات گذشته شهرستان آبادان است گفت: تمام نگرانی من از این است که این بنای تاریخی همانند بناهای تاریخی متعدد این شهر که مورد بی‌مهری متولیان قرار گرفتند به ورطه نابودی کشیده شود.

امیری با اشاره به بناهای تاریخی شهرستان آبادان که در سال‌های اخیر تخریب شدند خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی از خانه‌های تاریخی که در فهرست میراث ملی هم ثبت شده بودند به دلایل مختلف رو به تخریب رفته و از آن‌جا که متولی مربوطه حساسیت لازم را نشان نداده است در نهایت توسط سودجویان از بین رفتند

به بهانه ۴ آذرماه؛

بازخوانی حکایت ۱۰۰ دقیقه بارش باران آتش در اندیمشک

یکی از بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین حملات هوایی دشمن در سال‌های دفاع مقدس در ۴ آذرماه ۱۳۶۵ با بمباران هوایی اندیمشک اتفاق افتاد.

ساعت ۱۱ و ۴۵ دقیقه روز چهارم آذرماه سال ۱۳۶۵ روز پاییزی غم انگیز و تاریخی را برای مردم اندیمشک رقم زد.

در این روز سرد از سال‌های دفاع مقدس، رژیم بعث عراق اندیمشک را به قصد خم کردن قامت زخم خورده، اما استوار این شهر بمباران کرد.

هواپیما‌های عراقی به مدت یک ساعت و ۳۰ دقیقه به وسیله ۵۴ فروند جنگنده اندیمشک را زیر باران آتش گرفتند و به همین سبب طولانی‌ترین بمباران و مرگبارترین حملهٔ هوایی نیروی هوایی عراق در طول جنگ ۸ سال جنگ تحمیلی با ایران و بعد از جنگ جهانی دوم محسوب می‌شود، البته با کاهش تعداد هواپیماها، این حمله‌ها تا ۴ ساعت ادامه پیدا کردند.

اگرچه تعداد دقیق شهدای این حمله هوایی مشخص نشد، اما گفته می‌شود این در این حمله حدود یک هزار نفر شامل؛ ۳۰۰ نفر شهید و ۷۰۰ نفر نیز مجروح شده اند.

در حمله هوایی و باران آتش عراقی‌ها به شهر شهیدپرور اندیمشک، علاوه بر بمباران پایگاه چهارم شکاری و مناطق مسکونی، میدان راه‌آهن و ایستگاه راه‌آهن اندیمشک، بازار روز کالا و تره‌بار، پادگان دوکوهه، دبیرستان شریعتی، سد و نیروگاه دز، رادار موشکی سد دز، پادگان سفینه النجاه، ایستگاه بالارود، اداره پست، مخابرات و بیمارستان شهید بهشتی بمباران شدند.

بمباران ۴ آذرماه سال ۱۳۶۵ شدیدترین بمباران هوایی مناطق مسکونی در ایران محسوب می‌شود، زیرا در این عملیات از سوخو ۲۲ به عنوان سرکوبگر پدافند و هواپیما‌های میگ ۲۱، میگ ۲۳، میراژ اف یک، استفاده شده است.

البته در این حمله یک فروند سوخو ۲۲ به علت نقص فنی تلاش ناموفقی برای نشستن داشت که بعد از ایجکت خلبان در جنوب اندیمشک سقوط کرد.

براساس اسناد موجود، بیشترین تلفات در محله مسکونی راه آهن اندیمشک صورت گرفت، اما نه تنها اندیمشک بلکه ذره‌ای از خاک خوزستان و کشور به دست عراقی‌ها نیفتاد و پس از ۸ سال جنگ، رشادت، فداکاری و شهادت هزاران نفر از مردان و زنان این مرز و بوم و ایثارگری رزمندگان اسلام، ایران مقتدرانه پیروز و رویای شیرین صدا حسین برای تصاحب ایران با شکست تلخ آن‌ها تعبیر شد