خوزتوریسم

برگزاری جشنواره «اُم الحَلَس» در اهواز

مردم عرب در خوزستان برای ماه مبارک رمضان آیین‌های زیادی دارند که نشان از اهمیت و جایگاه این ماه در نزد آنهاست. از جمله این مراسم سنتی می‌توان به روزهای پایانی ماه مبارک رمضان اشاره کرد.
دو روز پایانی ماه رمضان اسامی خاصی دارند. دو روز قبل از عید را «ام الوسخ» و یک روز مانده به عید را «ام الحلس» می‌نامند. «ام الوسخ» به معنای «روز چرکین» است که در این روز مردم عرب به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند، اجناس جدید برای منزل خریداری می‌کنند و خانه را برای فرارسیدن عید و اکرام مهمان تمیز و آماده می‌کنند. روز بعد از آن را «ام الحلس» می‌نامند. ام الحلس نیز که نامی محلی و قدیمی از ایام رمضان است به معنایروز پیرایش و پاکیزگی و نظافت و رسیدگی شخصی بوده که پیر و جوان در این روز به ظاهر خود رسیدگی می‌کنند. می‌توان گفت «ام الحلس» متضاد و نقطه مقابل «ام الوسخ» است.
در این شب و روز زنان و مردان محله علاوه بر خانه تکانی منازل خود، اقدام به پاکسازی خیابان‌های آن می‌کنند. این شب مختص به پاکیزی و حمام همه اعضای خانواده، عطرآگین کردن خانه با عطرهای سنتی و تمیز کردن و مرتب کردن خانه‌ها جهت اعلام آمادگی و پذیرایی از بزرگترین عید اسلام است.
در همین راستا، تعدادی از گروه‌های فرهنگی و اجتماعی، جشنواره استقبال از عید فطر «ام الحلس» را باتوجه به شرایط کرونایی به‌طور مجازی برگزار کردند.

عکس: مهدی پدرامخو

بناهای تاریخی ، هویت به جای مانده از گذشته

بناهای تاریخی اهواز میراثی گرانبها که باید سزاوارانه به آیندگان سپرده شوند .

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ خوزستان استانی کهن ودیرینه است که نخستین دولت شهر و نخستین تمدن به نام ایلام با پایتختی شوش در ۶۰۰۰ سال پیش در آن پدید آمد

.
تمدن ایلام در روزگار خودش یکی از بزرگترین تمدن‌های بشری بود، دستاورد‌های فرهنگی علمی به جا مانده گواه این مدعاست.

تمدنی که از یک سو بر میانرودان (عراق کنونی) موثر بوده و هم برتمدن آریایی‌هایی که پس از آن در ایران پایه گذاری شدند، هم چنان که یکی از خط‌ها و زبان‌های دیوان هخامنشیان خط ایلامی بوده است و آمدن آریایی‌ها و پایه گذاری پادشاهان آریایی مانند هخامنشیان، اشکانیان و سامانیان باعث نشد خوزستان جایگاه خود را از دست دهد.

پیشینه تاریخی شهر اهواز

نام خود خوزستان را در سنگ نگاره‌های پادشاهان آریایی در کاخ آپادانا می‌توانیم جستجو کنیم.
برپایه منابع باستان شناسی اهواز کنونی بر ویرانه‌های شهر هرمز اردشیر بنا گذاشته شده است.
حکومتی که اردشیر اول بنیان گذار ساسانیان پایه گذار ان بوده است.

این شهر دو بخش داشته بخشی که به تعبیری اعیان نشین بوده است که درآن دبیران، موبدان، نظامیان در به اصطلاح بالای شهر زندگی می‌کردند.
پیشه وران و کشاورزان که جایگاهی مثل طبقات اول نداشتند در بخشی دیگر زندگی می‌کردند با ورود اسلام به ایران، اعراب آن بخش اول را تخریب کردند و بخش دوم باقی ماند

.
بخش دوم به مرور زمان به سوق الاهواز شهرت یافت.
به طور کلی سوق الاهواز تا سده‌ی پنجم وششم هجری شهر پر رونقی بود و فرآورده‌های کشاورزی خودش مثل خرما، نیشکر و ابریشم را به چین، آفریقا و هندوستان صادر می‌کرده است.
اما این رونق دوامی نداشت و به دلایل گونانی مثل جنگ‌های داخلی و بیماری‌هایی مثل وبا و طاعون جمعیتش پراکنده می‌شود.

در سفرنامه‌ها که یکی از دستمایه‌های مهم پؤوهشگران است، نشانی از اهواز در آن ۶ سده وجود ندارد و جایگاه اقتصادی سیاسی اهواز به شوشتر منتقل می‌شود و شوشتر کرسی خوزستان می‌شود.

به همین دلیل یک تفاوتی که اهواز کنونی با بعضی شهر‌های تاریخی خوزستان مثل بهبهان، شوشتر یا دزفول وجود دارد این است که علاوه بر دوره‌های اسلامی و معاصر، خانه‌ها و بنا‌های برجای مانده از دوره‌های صفویه، افشاریه و زندیه وجود دارند.

سایبان های تاریخی یک شهر

محمد نبهان از فعالان میراث فرهنگی با تاکید برلزوم حفظ آثار تاریخی شهر اهواز گفت:شهر اهواز ۲۰۰ بنای تاریخی داردکه تنها یک خانه مرمت شده است همچنین نمادهای مهم تاریخی چون قصر و قلعه شیخ نبهان اول، خانه اسکندر عامری ، اولین حسینیه اهواز، بیت الشیوخ، کوچه‌های تاریخی شارع الشیوخ، شارع الشط و اولین بازار طلا فروشی اهواز، شارع الصابئین، دو بازار تاریخی اهواز و سوق العریان و ده‌ها المان تاریخی دیگر از جمله مکان‌های تاریخی و ارزشمند اهواز قدیم به شمار می‌روند.

نبهان افزود : بافت تاریخی و ارزشمند اهواز قدیم، باب التشیع ایران به عنوان درگاه ورود تشیع و اقامت گاه اولیه امام رضا علیه السلام تحت عنوان مهم‌ترین سند تشیع ایران است؛ بنابراین حفظ و مرمت قدیمی‌ترین مسجد اهواز، مسجد شیخ نبهان (اول) متعلق به اواخر قرن ۱۱ هجری قمری و حرم مطهر علی بن مهزیار اهوازی می‌تواند به عنوان سمبل مهمی در کنار نماد مقاومت ۸ ساله دفاع مقدس باشد .

وی افزود: با حمایت‌های کلان ملی و تغییر زاویه نگاه با اتکا به صنعت توریسم می‌توان این بافت تاریخی ارزشمند را به موتورهای محرکه اقتصادی در جنوب کشور تبدیل کرد.

خانه ماپار اهواز الگویی مناسب برای احیای ابنیه‌های تاریخی

قاسم آل کثیر، فعال میراث فرهنگی خوزستان گفت:اکنون خانه ماپار اهواز الگویی مناسبی برای احیای ابنیه‌های تاریخی شده است و لازم است که قوانینی اتخاذ شود تا بلندمرتبه‌سازی‌ها در بافت تاریخی اهواز رخ ندهد؛ بلندمرتبه‌سازی در بافت تاریخی ازجمله در عامری و اهواز قدیم و امتداد آن در منطقه یک شهرداری باعث شد که اغلب مردم به سمت تخریب و بلندمرتبه‌سازی خانه‌هایشان گرایش پیدا کنند.

وی هشدار داد: قدیمی‌ترین کوچه اهواز در عامری نیز به طور شدید در خطر ریزش دیوارهایش است و با مرمت این کوچه ها و استحکام سازی دیوارها و سنگ‌فرش می‌توان جان تازه‌ای به این کوچه داد اما در بافت تاریخی عامری بی‌توجهی مسئولان شهری به وضوح دیده می‌شود.

این دوستدار میراث فرهنگی همچنین افزود: بنای معین التجار و هتل قو می‌توانند ظرفیت مناسبی برای مشارکت بخش خصوصی باشند.

آل کثیر افزود: سبک زندگی مردم اهواز در مناطق اصیل که باعث راه‌اندازی بازارهای متنوع و سنتی شده است و همچنین حوزه صنایع‌دستی و میراث معنوی را باید به لیست جاذبه‌های اهواز اضافه کرد.

وی یادآور شد: یکی از بزرگ‌ترین مراکز دوخت لباس محلی، بازار عبدالحمید در مرکز شهر و بازار قهوه جدید یا سوگ العریان و بازار سنتی عامری از جاذبه‌های بازار گردی در شهرستان اهواز به شمار می‌روند که نیاز است که ضوابط میراثی و گردشگری برای آنها در نظر گرفته شوند.

ظرفیت های پنهانی که نیاز به احیا دارند

رئیس میراث فرهنگی اهواز عنوان کرد: بناها، محوطه‌ها و بافت‌های تاریخی در هویت بخشی و زمینه‌سازی توسعه گردشگری شهری، ایجاد درآمد و اشتغال مؤثر نقش بی‌بدیلی را دارند که از این رو حفظ این آثار فرهنگی و انجام روند احیا و باز زنده سازی بافت تاریخی اهمیت بسیاری دارد و شهر اهواز به دلیل تنوع ابنیه تاریخی، پتانسیل مناسبی را در این عرصه داراست.

قریب یادآور شد: سرای معین التجار یکی از این آثار ثبت ملی اهواز است؛ این اثر بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ و با استفاده از اعتبارات دولتی و توسط اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان مرمت شده است و با توجه به موقعیت قرارگیری و دارا بودن ویژگی‌های معماری، از بناهای شاخص تاریخی شهر اهواز بوده که در دوره خود نقش چشم‌گیری در رونق تجارت و اقتصاد استان داشته است.

وی همچنین گفت: با توجه به اینکه ملک در اختیار بخش خصوصی قرار دارد و بر اساس اعتبارات دولتی هزینه شده در راستای مرمت آن، اداره میراث فرهنگی - گردشگری و صنایع‌دستی اهواز در حال پیگیری و مذاکره با مالکان برای تعیین تکلیف بنا و احیای آن در قالب تأسیسات گردشگری مرتبط و در شأن آثار است.

رئیس میراث فرهنگی اهواز ادامه داد: بنای هتل قو دیگر اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور است که در سال‌های گذشته دو مرحله عملیات حفاظتی، مرمت اضطراری و رفع خطر توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان برای آن انجام شد و ضرورت دارد که با تأمین اعتبار و مشارکت بخش خصوصی، انجام فرآیند مرمتی در آن ادامه یابد.

قریب افزود: در حال حاضر نیز توسط مالک و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مراحل اولیه تبدیل بخشی از حیاط و فضاهای روباز این اثر ساماندهی و به یکی از انواع تأسیسات گردشگری تبدیل شد.

وی عنوان کرد: سرای دادرس نیز از آثار ثبت ملی و شاخص در بافت تاریخی اهواز به حساب می‌آید که در سال‌های گذشته، دو فاز عملیات مرمت در بنا توسط اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان انجام شده است

.

رئیس میراث فرهنگی اهواز گفت: در حال حاضر نیز توسط مالک فعلی و با نظارت اداره کل میراث فرهنگی استان عملیات حفاظت و مرمت این اثر در حال اجراست؛ همچنین به دلیل دارا بودن ویژگی‌های معماری و قرارگیری در هسته مرکزی شهر و بازار اهواز، طرح احیا و بهره‌برداری اثر در حال تدوین و بررسی است.

قریب یادآور شد: مسجد ثبت ملی عامری نیز در سه مرحله توسط اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی مرمت شده است؛ ستون‌ها و طاق‌های بنا مرمت شده و جداره بیرونی بنا مرمت و تقویت شده است.

وی افزود: از آنجایی که بر اساس ضوابط و قوانین موجود در دستگاه‌های دولتی متولی آثار ثبت ملی باید نسبت به تأمین اعتبار و انجام مرمت با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی اقدام شود، امید می‌رود که اداره کل اوقاف استان نسبت به پیگیری تأمین اعتبار و مشارکت در مرمت این اثر شاخص اقدام کند و با تأمین اعتبار، تکمیل مرمت فضاهای داخلی، جداره‌های بیرونی و ورودی مسجد انجام شود

.

رئیس میراث فرهنگی اهواز، به نقش شهرداری‌ها در حفظ و احیای بافت تاریخی و توسعه گردشگری در شهرها اشاره کرد و گفت: به منظور ظرفیت سنجی بناها و بافت تاریخی اهواز و برنامه‌ریزی برای انجام اقدامات مشترک میان دستگاه‌های متولی از جمله شورای شهر شهرداری و اداره کل میراث فرهنگی مقرر شد که شهرداری در بخش‌هایی از بافت تاریخی اقدام به تأمین اعتبار و انجام عملیات مرمت و ساماندهی بافت کند.

حال ناخوش کارون

کاهش ورودی آب به رودخانه کارون و ساحل سازی اشتباه باعث شده تا جلوه زیبای کارون از بین برود.کارونی که روزگاری پرآب‌ترین و تنها رودخانه قابل کشتیرانی کشور بودامروزه بدلیل تغییر اقلیم،خشکسالی وکاهش بارندگی و وجود سازه‌های مختلف روی آن باعث به وجود آمدن جزیره‌های کوچک و بزرگ شده است.وجود پلهای متعدد و رستورانهای کنار ساحل یا بعض در دل آن از مهمترین عوامل ترسیب(ته‌نشینی)درکارون است همواره رودخانه کارون شدت رسوب‌گذاری بالادارد و این درحالیست که درچندین نقطه آب فاضلاب شهری بدون تصفیه در آن تخلیه میشود

مهدی پدرام خو

بهار سبز در منطقه کوهستانی سیروک و سرقوچ باغملک

رشته کوه منگشت از کوه‌های زاگرس میانی، رشته‌ای فرعی از رشته کوه زاگرس است و راستای آن شمال غربی ـ جنوب شرقی است.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستان ، ابتدای رشته کوه مُنگشت در مشرق شهرستان ایذه قرار دارد و تا منطقه‌ای به نام سادات حسینی در شمال غرب استان کهگیلویه و بویراحمد به طول تقریبی ۶۰ کیلومتر ادامه دارد.

بلند‌ترین نقطه آن قله غارون (شاه نشین) و قلل معروف دیگر آن عبارت اند از: سرقوچ، سیروک، هفت شهیدان، پس شونه، ری تاوه، تنگ شناز، له چاه، تنگ آبی، گره اسپید و دوتو هستند .

معروف‌ترین و پرتردد‌ترین قله آن قله‌ای است که در مجاورت ایذه قرار دارد و اگرچه بلند‌ترین آن‌ها نیست، ولی به قله منگشت معروف شده است .

رود‌ها و چشمه سار‌های زیادی از این کوه سرچشمه می‌گیرند که مهمترین آن‌ها آب سفید در منطقه سادات حسینی ، رود کلودر در منطقه میراحمد غریبی ها ،آبشار شیوند در روستای شیوند، آب چهارده در منطقه چشمه خاتون، رود زرد در منطقه مال آقا و ابوالعباس و رود اعلاء در منطقه شاهزاده عبدالله است .

پوشش گیاهی این منطقه غالباً درختان بلوط و سایر درختان آن بن، بادام، ارژن، زالزالک، تنگس، کیکم، انجیر و کلخونگ هستند.

گیاهان مرتعی آن نیز گون، خارشتر، خرگوشک، جاشیر، گاوزبان، لاله، لاله واژگون، شقایق، سی سمبل، اندشت، تره، کرفس، بن سر (بن سرخ)، اواندول هستند .

هفتکل، دومین شهر نفت خیز خاورمیانه

سیزدهم اردیبهشت یادآور حماسه ای دیگر در صنعت نفت/ هفتکل ۹۴ ساله شد

در جنوب شرقي مسجد سليمان «مهد صنعت نفت خاورميانه» ميدان نفتي ديگري وجود دارد به نام هفتکل که هرچند 20 سال پس از مسجد سليمان کشف شد، اما در مدت کوتاهي به بزرگترين توليدکننده در بين ميادين نفتي ايران تبديل شد و پس از مسجدسليمان، دومين شهر نفت خيز ايران و خاورميانه لقب گرفت. هفتکل و حومه آن البته پيش از پيدايش نفت نيز مورد توجه بود و يکي از جذاب ترين مناطق قشلاقي عشاير کوچ رو و قشقايي و بختياري محسوب مي شد. دشت هاي سرسبز اين منطقه در فصل زمستان و بهار آکنده از گل هاي وحشي است.

رودزرد از کنار آن عبور مي کند و زمين هاي اطراف آن هنوز نيز زير کشف برنج مي رود. آب رودخانه هاي فصلي آن در بيشتر فصل هاي سال چرخ آسياب هاي آبي را به حرکت درمي آورد و آثار به جاي مانده از سدهاي سنگي با ملات هاي آهکي حکايت از دانش آبخيزداري از گذشته هاي دور در اين منطقه دارد. هرچند اين منطقه با کشف نفت شهرت يافت، اما قبل از آن نيز به عنوان منطقه قشلاقي مورد توجه بوده است. «کل» در گويش محلي به علامت و نشانه اي که با سنگ چين کردن مشخص مي شود، اطلاق مي شود. درباره هفتکل در جلسه سوم جغرافياي مفصل ايران آمده است: شرکت نفت انگليس و ايران توجه خود را به معادن مسجد سليمان محدود نساخت، بلکه به اکتشاف و کاوش در جزيره قشم، دهلران و چند نقطه ديگر از جمله هفتکل که 35 مايلي جنوب شرقي مسجد سليمان واقع است، اقدام کرد و در سال 1928 ميلادي به حوزه نفتي عظيمي دست يافت که داراي مخازن طبيعي قابل توجهي بود.

نکته جالب توجه در خصوص هفتکل اينکه از نظر مختصات فني نيز سازند و مخزن نفتي هفتکل هم نام کوه سر به فلک کشيده اي به نام «آسماري» است که در مسير مسجد سليمان به هفتکل واقع است. سازند آسماري يکي از عظيم ترين قشرها يا کوهان هاي نفتي در ايران است و علت نامگذاري اين سازند به آسماري، نوع سنگي است که براي نخستين بار در ايران در اين کوه ديده شده است. پس از نصب تجهيزات صنعتي و عملياتي هفتکل براي سال ها بزرگترين توليدکننده نفت در ايران بود و از 25 حلقه چاه آن هر ساله ميليون ها تن نفت استخراج مي شد.

94 سال از زمانی که دومین بار نفت در خاورمیانه در منطقه هفتکل فوران کرد میگذرد و سیزدهم اردیبهشت ماه، حماسه‌ای دیگر در صنعت نفت ایران که مرهون تلاشگران غیور آن برای حفظ و صیانت از منابع ملی ایران است، رقم خورد.اکتشاف نفت در هفتکل این شهر را به دومین شهر نفتی خاورمیانه و سرزمین کهن ایران تبدیل کرد تا این ماده سیاه رنگی که لقب طلای سیاه به خود گرفت به پیشرفت ایران در عرصه های اقتصادی کمک چشمگیری کند.این چنین که در تاریخ آمده است، ویلیام ناکس دارسی و گروه رینولدز پس از دو سال حفاری در حوالی هفتکل، به این نتیجه رسیدند که در این نقطه نمی‌توانند به نفت برسند و سرمایه شرکت که از انگلیس تأمین میشد تا در ایران به نفت دست یابند، به علت طولانی شدن دوره عملیات، حفاری در هفتکل به پایان رسید و حفاری در مسجدسلیمان را مهیا ساختند که پس از یک سال جستجو در منطقه نفتون مسجد سلیمان، نخستین چاه نفت در ایران و خاورمیانه را اکتشاف کردند.ویلیام ناکس دارسی و گروه رینولدز پس از حدود20 سال دوباره به هفتکل بازگشتند و جستجوی خود را در منطقه طوف سفید و فلوتین ادامه دادند و در سیزدهم اردیبهشت 1306 طلای سیاه شروع به فوران کرد و بدین طریق هفتکل به عنوان دومین شهر نفتخیز خاورمیانه نام گرفت.این اتفاق که دومین اکتشاف نفت در خاورمیانه به شمار می‌رفت، به حیات اقتصادی و اجتماعی ایران را دگرگون کرد، اما خود نیز هنوز پس از 94 سال قدمت، در آرزوی احداث یک دفتر نفتی یا پالایشگاه نفتی و حتی یک بیمارستان است!میدان نفتی هفتکل، سال‌ها بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت ایران بود که از 15 حلقه چاه نفت حفاری شده تا سال 1342، سالانه 9/5 میلیون بشکه نفت، صادر میکرد اما هم اکنون با 45 چاه نفتی در هفتکل و نفت سفید که تعداد زیادی از آنها (به دلیل شرایط تحریم کشور) غیرفعال هستند، روزانه قریب به 45 هزار بشکه نفت از میدان نفتی هفتکل تولید و صادر می‌شود.هفتکل اگر چه 20 سال پس از مسجد سليمان کشف شد، اما در مدت کوتاهی به بزرگترين توليدکننده در بين ميادين نفتی ايران تبديل شد. ناگفته نماند که هفتکل پيش از پيدايش نفت نيز مورد توجه بوده و يکي از جذاب ترين مناطق قشلاقي عشاير کوچ رو و قشقايی و بختياری محسوب میشد که دشت های سرسبز اين منطقه در فصل های زمستان و بهار آکنده از گل های وحشی بوده است.

هم اکنون نيز توليد نفت در ميدان نفتي هفتکل که زيرمجموعه شرکت بهره برداري نفت و گاز مسجد سليمان است با استفاده از روش تزريق گاز ادامه دارد و نام آن همچنان در صنعت نفت ايران زنده است. امروز هفتکل با ساکنان مهربان و خونگرم، منطقه اي است که با ديدن آن مي توان سير تاريخ صنعت نفت را از آغاز تاکنون مشاهده کرد و حتي اگر روزي ذخيره نفتي نداشته باشد، مي تواند به عنوان موزه اي از تجهيزات و تاريخ صنعت نفت- که شايد درآمدزايي آن کمتر از نفت نباشد- همچنان مطرح باقي بماند.

منابع:علی عوض نژاد /خبرگزاری ندای هفتکل

تاليف: فرشيد خداداديان/ مجله مشعل

"ابشار تله زنگ"، مقصدی بی نظیر برای عاشقان طبیعت +عکس

سفر امروز ما به استان خوزستان و نزدیکی‌های شهر دزفول است. جایی که از آن دیدن می‌کنیم آبشار تله​زنگ یا همان آبشار شوی است؛ یکی از زیبا‌ترین آبشار‌های ایران که حدود 80 متر ارتفاع و 70 متر هم عرض دارد.

برای رسیدن به آبشار دو راه ریلی و جاده ماشین​رو وجود دارد. مسیر ریلی، ایستگاه تله زنگ در مسیر دورود به اندیمشک است. اگر مبدأ حرکت شما تهران باشد و با قطار قصد طی مسیر را داشته باشید، باید قطار عادی تهران- اهواز را سوار شوید. ایستگاه تله زنگ سه ساعت پس از ایستگاه دورود خواهد بود. اما مسیر ماشین​رو از شهر دزفول شروع می‌شود.
این مسیر از سمت منطقه سردشت دزفول و پیر چل به آبشار منتهی می‌شود. باید از دزفول به سمت منطقه شهیون بروید. در5 کیلومتری منطقه‌ای به نان پیر یا گوشه، مسیری ماشین​رو وجود دارد که تا نزدیکی آبشار می‌رود. از محل توقف خودرو تا خود آبشار 2 ساعت کوهنوردی و پیاده‌روی ساده منتظر شما خواهد بود. به تازگی از جاده دزفول به روستای پامنار تا پشت آبشار ۳۵ کیلومتر جاده خاکی باز شده است که با یک ساعت پیاده‌روی به آبشار می‌رسند.
آبشار شوی فوق‌العاده زیباست اما آنچه این سفر را برای شما دلپذیرتر و به یادماندنی‌تر می‌کند سختی و مشکلات راه است. اگر قصد سفر به آبشار را دارید پیشاپیش خود را برای یک سفر چندروزه با مسائل شیرین و تلخ پیش‌بینی نشده آمده کنید.اگر با قطار می‌خواهید خود رابه آبشار برسانید بد نیست که بدانید قطار قبل از رسیدن به تله زنگ در ایستگاه‌‌های متعددی توقف می‌کند. مهم‌ترین آنها ایستگاه‌‌های بیشه، سپیددشت، چم سنگر، کشور، تنگ هفت و تنگ پنج است.
این مسیر خصوصاً در فصل بهار فوق‌العاده زیباست. وقتی به سمت جنوب می‌روید، ارتفاعات معروف اشترانکوه را در سمت چپ خود خواهید دید. تونل‌‌های طویل و متعدد از خصوصیات دیگر این مسیر است. توصیه می‌شود مقدار زیادی از وقت خود را در کنار پنجره قطار بگذرانید. برای آنهایی که این مسیر را در روز طی نکرده‌اند، طبیعت زیبا و پرصلابت زاگرس به یاد ماندنی است.
قطار در کنار رودخانه خروشان سزار به جنوب می‌رود. سزار هرچه بیشتر می‌رود پرآب‌تر و سهمگین‌تر می‌شود؛ چراکه از هر دره، چشمه، رودخانه یا آبشاری به سزار افزوده می‌شود.معمولاً قطار‌های عادی ساعت 1:30 صبح به ایستگاه تله زنگ می‌رسند. بنابراین بهتر است شب را در مسجدی که در کنار ایستگاه راه آهن است سپری کنید.

بهترین زمان حرکت به سمت آبشار هم یکی دو ساعت قبل از طلوع خورشید است. چون با توجه به گرمای منطقه، بخشی از مسیر را به دور از تابش اشعه خورشید طی خواهید کرد.برای رسیدن به آبشار 4 تا 5 ساعت در راه خواهید بود. مسیر از سمت راست ایستگاه شروع می‌شود. ادامه مسیر در مجاور یک رودخانه به روستایی با دو خانوار منتهی می‌شود. بعد از این روستا، روستای سرسبز شوی قرار دارد. قبل از رسیدن به روستا لازم است از عرض رودخانه عبور کنید.
در مواقع کم​آبی به راحتی می‌شود از رودخانه عبور کرد. هنگام پر آبی لازم است به آب بزنید. به خاطر داشته باشید هرچه به تنگه نزدیکتر شوید امکان عبور از رودخانه کمتر و خطرات آن بیشتر خواهد شد.اگر هوا رو به تاریکی می‌رود، می‌توانید شب را در منزل یکی از روستائیان سپری کنید. از روستای شوی امتداد جوی آب را در پیش گیرید تا به تنگه برسید.
بخش خطرناک سفر در این منطقه است که جهت تسهیل در عبور و مرور بخشی از کوه را سیم بکسل بسته‌اند تا جهت حمایت از آن استفاده کنید. از این مکان حدود یک ساعت و نیم تا آبشار فاصله است. هنگامی که به روستای شوی رسیدید، نیازی به عبور از رودخانه و نهایتاً سیم بکسل نیست. می‌توانید مسیر خود را ادامه داده و از کوه سربه فلک کشیده مقابلتان صعود کنید
این سربالایی راه شما را از نظر مسافت دور خواهد کرد اما مسیری است که عشایر برای جابه‌جایی احشام خود از آن استفاده می‌کنند. بنابراین خطر آن بسیار کمتر است. نکته‌ای که می‌بایست به آن دقت کرد این است که در مجاورت آبشار معمولاً رطوبت آبشار باعث اذیت افراد می​شود و در کنار رودخانه نیز می‌بایست فاصله در حدی باشد که صدای آب خیلی آزاردهنده نباشد.آبشار تله زنگ به علت واقع شدن در ابتدای استان خوزستان از آب و هوای گرم برخوردار است.
از این رو بهترین زمان بازدید از آن 15 اسفند تا اواخر فروردین است. بعد از این مدت فصل گرمای منطقه فرا می‌رسد.اما به خود آبشار که بخواهیم بپردازیم باید گفت پوشش گیاهی اطراف آبشار مشتمل بر درختان بید، انجیر، مو،زبان گنجشک، افرا، کیکم و بلوط است. تله زنگ از سطح دریا حدود 450 متر ارتفاع دارد. اما ارتفاع بالای آبشار 846 متر است. نام کوهی که آبشار از فراز آن به پائین می‌ریزد، چورویک است. البته برخی به اشتباه آن را چهل و یک تلفظ می‌کنند.

در پائین بخش عمودی آبشار، آب به‌صورت پله پله تا کف رودخانه جریان دارد. این بخش پوشیده از خزه است. برای رسیدن به زیر آبشار لازم است دو بار از عرض رودخانه عبور کنید. اگر وقت کافی دارید، برای دقایقی هم شده به زیر آبشار بروید. لذتِ رسیدن به زیر آبشار، صدای مهیب آبی که از بالای سر روی شما می‌ریزد، وزش باد و مناظر زیبای روبه‌رو دریچه جدیدی از لذت طبیعت گردی را به روی شما باز خواهد کرد. برای این کار حتماً با افراد باتجربه همراه شوید.

حدود 40 دقیقه بالاتر از آبشار اول، آبشار دیگری قرار دارد که به آبشار دوم شوی معروف است. میزان آب این آبشار نیز بسیار متغیر است. نزدیک این آبشار حوضچه‌‌های متعددی برای آب​تنی وجود دارد. در کنار آبشار دوم (در مواقع کم آبی) جا برای اطراق وجود دارد.

آشنایی با شهر تاریخی قلعه تل - خوزستان

همشهری آنلاین - محمد ملاحسینی: شهر تاریخی قلعه‌تُل یکی از شهرهای لرنشین استان خوزستان است و در بخش مرکزی شهرستان باغ‌ملک قرار دارد.

این شهر از قدیم مرکز دهستان قلعه تل و محل آمد و رفت ساکنان اطراف و تأمین خدمات اولیه روستاهای این دهستان بوده‌است.

سکونت در شهر قلعه تل با استناد آثار تاریخی بدست آمده در نشستگاه آن به گذشته‌ای بسیار دور در دوره حاکمیت پادشاهی عیلام باز می‌گردد.

این پادشاهی که در حدود ۵۰۰۰ سال پیش در پهنه‌ای از جنوب غرب و غرب ایران کنونی وجود داشت از چندین شهر و ناحیه مهم تشکیل می‌شد که معروف‌ترین آنها آنزان یا آنشان بود که گمان بر این است منطبق بر منطقه اطراف شهر ایذه کنونی است.

اهمیت این شهر و نزدیکی شهر کنونی قلعه‌تل با آن و نیز احتمال عبور کاروان‌های بین شهر آنزان و شوش از مسیر میانکوهی منطبق بر دشت قلعه تل بر احتمال رونق حیات این شهر در روزگار عیلامیان می‌افزاید.

از آثار عیلامی کشف شده در این شهر، دو سنگ بزرگ است که سال‌ها پیش هنگام حفر زمین برای ساخت و ساز، از زمین بیرون آورده شدند.

یکی از این سنگ‌ها پایه ستون و دیگری سنگی منقوش به پیکره چهار نفر است که دو نفر روبروی دو نفر دیگر دست به سینه ایستاده‌اند.

گذشته از این وجود منابع آب و خاک مناسب برای کشاورزی و مراتع وسیع و غنی در کوه‌های اطراف قلعه تل، وجود جمعیت یکجانشین و کوچ‌نشین در این منطقه را محتمل می‌سازد.

علاوه بر سابقه حیات دیرین در قلعه‌تل که عمدتاً با هاله‌ای از ابهام همراه است، بخش دیگری از سابقه حیات شهر قلعه تل که از آن زمان تا کنون استمرار دارد، به دوره قاجاریه و اندکی قبل از آن باز می‌گردد.

این حیات دارای نماینده‌ای پابرجاست که روی تپه‌ای مشرف به دشت و رودخانه جاری در پای آن به شکل قلعه‌ای پر هیبت ولی رنگ و رو باخته خود نمایی می‌کند. این قلعه توسط محمد تقی خان بختیاری ساخته شد.

از این قلعه برای فرماندهی قشون استفاده می‌شد. وصف این قلعه و حیات اجتماعی درون و بیرون آن که نشانی از سکونت در این شهر را به همراه دارد، در سفرنامه سر هنری لایارد (شهروند انگلیسی) آمده‌است. در این سفرنامه تنها اشاره اندکی به جمعیت ساکن در خارج قلعه که باید افراد غیر مرتبط با خاندان خان باشند، شد.

شهر قلعه‌تل نخست در اطراف تپه‌ای بنا شده که زیر بنای قلعه موجود شهر است. این قلعه بر روی تپه‌ای طبیعی قرار دارد که بر اساس گفته‌ها بخشی از ارتفاع آن بصورت مصنوعی ایجاد شده‌است.

قلعه دارای چهار برج و به شکل مربع ساخته شده و در یکی از زاویه‌های آن یک عمارت چهار ضلعی احداث شده بود که در طبقه فوقانی آن "لامردون" و یا مهمان خانه قرار داشت. در طبقه تحتانی راهرو مسقف طویلی این ساختمان را به محوطه مرکزی قلعه متصل می‌ساخت. قلعه دارای دو حیاط بود که قسمت بیرونی جهت میهمانان و مستخدمین و گارد محافظ و قسمت داخلی مخصوص خانواده خان شامل خانواده محمد تقی خان و برادرش آکلب‌علی بود.

قلعه بلندترین نقطه و گویاترین نشانه شهر برای تازه‌واردان به شهر یا مسافرانی است که از مسیر ارتباطی اهواز به اصفهان عبور می‌کنند. در پای این قلعه رودخانه‌ای وجود دارد که آب چشمه‌هایی را به رودخانه گلال انتقال می‌دهد. این رودخانه منبع تأمین آب اراضی فراوانی در قلعه تل و بوگری است که عمدتاً زیر کشت صیفی‌جات و برنج هستند. روستای بوگری که اینک به شهر قلعه تل بسیار نزدیک شده یکی از نقاط سرسبز و خوش عطر دشت قلعه‌تل است. یکی از چشمه‌های مسدود شده در پای این قلعه از قدیم مهمترین منبع تأمین آب ساکنان بود که تا مدت‌ها آب پاک و گوارایی داشت.

شهر قلعه‌تل در شرق اهواز و در سمت راست جاده ارتباطی اهواز ـ (هفتکل) ـ باغملک ـ ایذه ـ اصفهان، پس از عبور از شهر باغ‌ملک قرار دارد.

شهر تاریخی قلعه تل، میراث تاریخی عیلامیان است و در گوشه گوشه مساحت ۸/۶ کیلومتری خود بناهایی از دوران‌های مختلف تاریخی را جای داده است. از عیلامیان و ساسانیان گرفته تا قاجار.

بَنگ کوچ

این روزها جاده‌ها و ایلراه های کوهستانی و پرپیچ و خم استان چهارمحال و بختیاری میزبان عشایری است که از گرمای سوزان قشلاق بی تاب شده و به خنکای سرزمین‌های ییلاقی خود پناه آورده اند.

بهار، موسم کوچ ایل بزرگ بختیاری یکی از بزرگترین طوایف عشایر کشور است. بختیاری‌ها از پاییز به سمت سرزمین‌های قشلاقی خود در استان خوزستان کوچ می‌کنند و در بهار هر سال به ییلاق خود در استان چهارمحال و بختیاری باز می‌گردند. هریک از این طوایف از ایل راه‌هایی استفاده می‌کنند که از نیاکان خود یاد گرفته‌اند. تا دهه‌های پیش عشایر به همراه اعضای خانواده و احشام و دام‌های خود از مسیرهای صعب‌العبور کوهستانی و رودهای خروشان عبور می‌کردند که این سفر ممکن بود بیش از یک ماه طول بکشد، اما امروزه تعداد قابل توجهی از عشایر کوچ ماشینی را انتخاب کرده‌اند. هرچند هنوز هم برخی رنج کوچ را به جان خریده و با پای پیاده این مسیرهای دشوار را طی می‌کنند.

بارش کم و گرمای زود رس در بهار امسال موجب کوچ زودهنگام عشایر شده است و با توجه به شرایط قشلاقی از جمله کمبود علف، استان چهارمحال و بختیاری تقویم کوچ عشایر را قریب به دو هفته تغییر داده و از دهم اردیبهشت مجوز ورود آنها به مراتع صادر شده است.

بنگ کردن در زبان بختیاری به معنای  آوای بلند صدا زدن و فراخوان کردن  و معادل بانگ در زبان فارسی است.

پانته آ نیکزاد چالش تری

 ابوالقاسم مهاجری‌، پایه‌گذار اولین آژانس مسافرتی کشور در گذشت 

مطمئنا اگر قصد مسافرت داشته‌اید و در دهه پنجم زندگی خود به‌سر می‌برید، نام آژانس مسافرتی مهاجری و شرکا به گوشتان خورده است. این آژانس توسط برادران مهاجری، محمد و ابوالقاسم شروع به کار کرد. در این گفت‌وگو پای صحبت‌های ابوالقاسم مهاجری نشستیم و از چگونگی راه‌اندازی اولین آژانس مسافرتی در ایران و فعالیت‌های آن شنیدیم.

ابوالقاسم مهاجری مردی خوش‌صحبت و دوست‌داشتنی‌است. او متولد سال ۱۳۰۳ در بیرجند است و بنیان‌گذار اولین آژانس مسافرتی در ایران. او به زبان انگلیسی تسلط کامل و به زبان‌های عربی، فرانسه، آلمانی و اسکاندیناوی نیز آشنایی نسبی دارد. از عکاسی به عنوان فعالیت مورد علاقه‌اش یاد می‌کند. او روحیه ماجراجویانه‌اش را همچنان حفظ کرده‌ و برنامه‌هایی برای برگزاری توری دارد که با وجود مشکلات بسیار، امیدوار به انجام این کار است.

‌ چگونه با صنعت گردشگری آشنا شدید؟

‌از سال ۱۳۲۱ به عنوان حسابدار یک شرکت تجاری به نام حاج‌شیخ‌ فیض‌مجد و پسران شروع به‌کار کردم. شرکت حاج‌شیخ فیض‌مجد و پسران در شهر زاهدان با اجازه وزارت خواربار (در دهه بیست وزارت خواربار در ایران وجود داشت) به ارتش اشغالگر انگلیس گندم می‌فروخت و اینجانب به عنوان حسابدار، سروکارم با افسران هندی بود. در سال‌های ۲۱تا۲۳ نزد یکی از کارکنان بانک شاهنشاهی که در کلکته هندوستان درس خوانده بود به یادگیری زبان انگلیسی پرداختم که به دلیل سابقه کاری‌ام بسیار موفق بودم و می‌توانستم متون انگلیسی را بخوانم و به آسانی بفهمم و صحبت کنم. در آن دوران نشریات و مجلات انگلیسی‌زبان از هندوستان به دستم می‌رسید. در آنها تبلیغات تورهای مسافرتی شرکتی به نام Thomas cook دهلی به‌چشم می‌خورد که بسیار برای من جالب بود، اما نمی‌دانستم آژانس مسافرتی چیست و ماهیت کارش چگونه ‌است. در اوایل سال ۱۳۲۴ از یکی از افسران هندی همکارم در این مورد اطلاعاتی کسب کردم و با آدرسی که در آگهی درج شده بود مکاتبه کردم و از این راه اطلاعاتم به تدریج زیاد شد.

در همان سال همان افسر هندی که متوجه علاقه من به این کار شده بود گفت تو که به این کار علاقه داری بیا تا نمایندگی فروش بلیت راه‌آهن هندوستان که هفته‌ای دوبار بین کویته و زاهدان رفت و آمد داشت و مسافر و بار حمل می‌کرد را برایت بگیرم. در آبان ماه ۱۳۲۴ مرا به رئیس راه‌آهن آنجا معرفی کرد و من اطلاعات زیادی را در آنجا از ایشان به‌دست آوردم. اول دی ماه ۱۳۲۴ رئیس راه‌آهن در زاهدان به من گفت دفتر راه‌آهن در دهلی‌نو نسبت به واگذاری نمایندگی به تو موافقت نموده، در حالی که من تا آن تاریخ از جریان کار بی‌اطلاع بودم و در این‌باره درخواستی هم نکرده بودم لذا از این پیشامد بسیار متعجب شدم و در ابتدا به دلیل اینکه در جایی مشغول به کار بودم، تصمیم گرفتم با مدیر شرکت مشورت بکنم شاید که ایشان با این کار مخالفت داشته باشند. فردای آن روز بعد از مراجعه به دفتر مدیر شرکت، قبل از آغاز هر مکالمه‌ای ایشان نمایندگی راه‌آهن را به من تبریک گفت و گفتند چنانچه به کمک مالی نیاز است، همراهی می‌کنیم. همان روز عصر دفتری جنب مسجد اصلی شهر اجاره کرده و با همکاری برادرم محمد مهاجری و کارمند هندی‌زبان آن دفتر را افتتاح کردیم. این آغاز، بعدا پایه‌گذار آژانس مهاجری و شرکا شد.

فعالیت خود را در زمینه خدمات مسافرتی از چه تاریخی و چگونه آغاز کردید؟

تاریخ شروع به‌کار کردن آژانس مسافرتی را می‌توان ۱۱ دی ماه ۱۳۲۴ ذکر کرد با اینکه هنوز در جریان کار نبودم. نظر به اینکه توسعه کار را در زاهدان فراهم نمی‌دیدم لذا با مذاکره با مدیر شرکت توانستم موافقت او را به عنوان رئیس حسابداری شعبه تهران (که در آن زمان خالی شده بود) جلب کنم. از شنبه ۱۰ فروردین سمت ریاست حسابداری شرکت را به عهده گرفتم.

در اردیبهشت ماه همان سال خبر آغاز فعالیت و پرواز هواپیمایی ایران در روزنامه‌ها به چاپ رسید. این شرکت در سال ۱۳۲۳ توسط عده‌ای از بازرگانان و اشخاص سرشناس آن‌روز که غالبا سیاستمداران معروف و سرمایه‌داران بنام بودند پایه‌گذاری شده بود. شرکت هواپیمایی ایران در بدو امر هفت یا هشت فروند هواپیمای داکوتا DC3 که باقی‌مانده از جنگ دوم جهانی بود از شرکت TWA آمریکا خریداری کرده بود. در این زمان من از آقای مهدی ارباب‌یزدی که نماینده مجلس شورای ملی از زاهدان بود، تقاضا کردم به مدیران شرکت هواپیمایی ایران توصیه لازم را کرده تا نمایندگی هواپیمایی ایران در زاهدان را که قرار بود هفته‌ای یک پرواز داشته باشد به ما واگذار کنند. توصیه ایشان موثر افتاد و نمایندگی شرکت هواپیمایی ایران به مهاجری واگذار گردید. به زاهدان برگشتم تا فعالیت در این حرفه نو را آغاز کنم. در آن زمان فرودگاه زاهدان دارای باند بسیار خوبی باقی‌مانده از جنگ جهانی دوم، ولی فاقد تجهیزات ساختمانی بود یعنی در واقع بیابانی بود که هفته‌ای یک پرواز مشهد- زاهدان در آن انجام می‌شد. در اثر کمبود امکانات مشکلات زیادی وجود داشت.

در آن زمان شایع شده بود که نمایندگی شرکت هواپیمایی ایران قراردادش را با نمایندگی آبادان فسخ کرده و در پی یافتن نماینده مطمئن است. فورا خودم را به تهران رساندم و با مراجعه به هواپیمایی ایران و مذاکره طولانی موفق به کسب نمایندگی آبادان شدم. دفتر آبادان مهاجرین و شرکا در تاریخ ۱۲/۸/۱۳۲۶ افتتاح شد

طبیعت بهاری هفت تنان سردشت دزفول

یکی از مناطق سرسبز و زیبای خوزستان ، منطقه سردشت دزفول است.

طبیعت زبیای خوزستان یک طبیعت بکر و تماشایی است که هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.

وجود کوه های سر به فلک کشیده ، رودخانه های جاری و ساری ، نخلستان ، گندم ، نرگسزارهای زیبا و بلوط زارها از جمله طبیعت دیدنی خوزستان است.

طبیعت سردشت دزفول یک طبیعت بهاری و دلنشین می باشد که در دل خود کوه های سر به فلک کشیده ، درختان تونمند ، رودخانه های جاری و زمین های سرسبز جای داده است.

یکی از این مناطق ، منطقه گردشگری و شکار ممنوع هفت تنان سردشت دزفول است ، منطقه ای که زیستگاه حیواناتی از جمله کل و بز ایرانی، خرس، پلنگ و محل رشد درختان و گیاهانی همچون بلوط ایرانی، بادام، کلخنگ، بنه و …. می‌باشد.

قله هفت تنان در ۷۰ کیلومتری شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت و در دل کوهستان سالن قرار دارد که دارای ارتفاعی در حدود ۲۰۰۰ متر از سطح دریا میباشد و در برخی مواقع سال نیز برفگیر است. بر اساس تقسیمات کشوری، منطقه در ناحیه جنوب غربی ایران، شمال استان خوزستان، شمال شرقی شهرستان دزفول واقع شده است. پیکره هفت تنان را ضخامتی عظیم ازسنگهای آهکی لایه لایه تشکیل میدهد که واجد فسیلهای دریایی دوران کهن است. این سنگها درحدود هشتادمیلیون سال پیش در ژرفای دریایی موسوم به تتیس تشکیل شده است و سپس تحت تاثیر نیروهای عظیم زمین ساختی چین خوردگی پیداکرده ونهایتا به شکل کنونی ظاهرشده اند. دامنه های شمال شرقی این قله پوشیده از گون زارها و رویشگاه درختچه هایی موسوم به جاز هستند درحالیکه دردامنه جنوبی موسوم به بازفت علیا که جنگلهای کهن بلوط غرب را دردل خود جای داده است. دره بازفت درمحدوده قله هفت تنان ازشیبهای تند وپرتگاههای سهمناکی برخوردار است. یخچالها و آبهای زیرزمینی این قله سهمی انکارناپذیر درتامین آب رودخانه های بازفت و کوهرنگ دارند.

عکاس : سجاد حشمتی