قلعه مدرسه خیرآباد ؛ محل فراگیری علم و ادب ایرانی- اسلامی در دوره صفویه

قلعه مدرسه خیرآباد به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهن بهبهان که در نزدیکی روستای خیرآباد واقع شده است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم در بهبهان؛ قلعه مدرسه خیرآباد به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان کهن بهبهان در نزدیکی روستای خیرآباد واقع شده است. این بنا که در 20 کیلومتری بهبهان و در جاده شیراز ـ بهبهان و در روستایی به نام خیرآباد قرار دارد با وجود موقعیت خوب و مرمت شدن آن در سال 1385 مهیای بازدید مسافران نوروزی است.

خیرآباد منطقه‌ای در جنوب شرقی بهبهان، بر کنار رودخانه‌ای به همین نام، از چند آبادی تشکیل شده است؛ این منطقه به واسطه وجود رودخانه خیرآباد، حاصل‌خیز و آباد است.

در کتاب «فارسنامه ناصری» تألیف میرزاحسن حسینی‌فسایی آمده است که ایالات بهبهان و کهگیلویه در زمان شاه سلیمان صفوی (1086 هجری قمری) حسین علی‌خان زنگنه فرزند شیخ علی‌خان زنگنه کرمانشاهی، وزیر دانشمند سلاطین صفوی عنایت شد.

در سال 1809 حسین علی‌خان زنگنه با آن که مردی صحراگرد و ایلاتی بود و از علوم رسمی زمان، به خصوص علم فقه آشنایی کامل داشت، برای ترویج علم و کمال، در کنار رودخانه خیرآباد مدرسه‌ای به وسعت 9 هزار و 943 مترمربع بنا کرد که از آجر پخته و گچ ساخته شده و دارای طاق‌های کوتاه و بلند، مسجد، حجره برای معلمان، آشپزخانه و حیاط داخلی بود.

در زمان آبادانی این قلعه مدرسه و برای تأمین نیازهای ضروری دانش‌آموختگان، در کنار این بنا بازارچه‌ای متشکل از چند دکان برای عرضه کالا و حمامی مهیا و بنا شد.

تاریخ بنای مدرسه را که با حروف ابجد و با عبارت «منزل علم و دانش است و ادب» نگاشته‌اند معادل 1089 هجری قمری است.

مدرسه علمیه خیرآباد از همان تأسیس تا سال‌های بعد، دارای اهمیت بود و جمعی از علما در آن به تدریس اشتغال داشتند و گروهی از فضلا از آن برخاستند.

دانشمند نامی سیدعبدالله جزایری، در تألیف خود به نام اجازه کبیر که در سال‌های 1168 هجری قمری نوشته است، از دانشمندان و فضلایی که با آن‌ها ملاقات کرده از جمله آقا محمدرضا فرزند ملاهادی که فاضلی محقق و بلندپایه و مدرس بود، نام برده است. قلعه مدرسه خیرآباد مربوط به دوره صفوی و به شماره 3840 در سال 1380 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

این بنا به صورت چهار ایوان، حیاط مرکزی و حجره‌های اطراف آن است، همه پوشش‌ها به صورت طاق و قوس و چهار طرف بنا گنبد خانه‌دار که پوشش آن‌ها به صورت دورچین و یا چهاربخشی است.

در جاده اصلی بهبهان به گچساران و شیراز که منتهی به روستای خیرآباد می‌شود، تابلوی کوچکی وجود دارد که برای بسیاری از عابران و رانندگان، تشخیص وجود قلعه مدرسه‌ای در همین نزدیکی دشوار است.

وجود محوطه‌ها و بناهای مربوط به دوره ایلام در محوطه ارگان، وجود تنگه‌های تاریخی و طبیعی مانند تنگ‌تکاب که جنگ میان آریوبرزن و اسکندر مقدونی در آن صورت گرفت، وجود باغ‌های گل نرگس، برخورداری از دریاچه و ویلاهای اقامتی مارون، وجود چشمه آب درمانی گراب، مست، غذاها و کلوچه‌های بهبهانی و همچنین عبای صادراتی و مرغوب آن بخش کوچکی از توانمندی‌های این شهرستان برای جذب گردشگر است.

منبع : تسنیم

بوم‌گردی‌های دارای مجوز خوزستان در کدام شهرها قرار دارند؟

برای سفر به خوزستان، اقامتگاه‌های بوم‌گردی روستایی، یکی از اصلی‌ترین مقاصد هدف گردشگران در حوزه طبیعت‌گردی است؛ پیدا کردن یک مکان مناسب در نزدیکی محل هدف، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی گردشگران در شرایط پیش از سفر بوده است.

به‌گزارش روابط‌عمومی دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر خوزستان، باتوجه به شروع فصل بهار و سفرهای نوروزی، بسیاری از گردشگران به دنبال پیدا کردن محل مناسبی برای اسکان خود و خانواده‌شان در خوزستان هستند؛ کسانی که از زندگی شهری و حضور در میان چهاردیواری خسته و به دنبال اقامت در میان سرزمینی خارج از دود و صدای ماشین می‌گردند. جایی که تا چشم کار می‌کند طبیعت است و سرزندگی.

در خوزستان صفحه‌های اینستاگرامی و کانال‌های بسیاری به شکل شبانه‌روزی درحال تبلیغ اقامتگاه‌های بسیاری هستند که هویت اصلی دارا بودن مجوزات قانونی این بوم‌گردی‌ها همواره در هاله‌ای از ابهام است؛ چالشی بزرگ که در گزارش‌های دریافتی ستادهای نوروزی و خدمات سفر به درگیری‌های لفظی و گاه زدوخوردهای بسیاری اشاره شده است که منشاء اصلی آنها نبود وجاهت قانونی فعالیت برای این مکان‌های به اصطلاح فرهنگی ـ تفریحی است.

پدرام بهداروند کارشناس نظارت بر بوم‌گردی‌های خوزستان در این‌باره اظهار کرد: باتوجه به رشد فزاینده سفر در مناطق روستایی، روز به روز بر تعداد بوم‌گردی‌ها و اقامتگاه‌های روستایی افزوده می‌شود. اما این‌که ما در کدام مکان و با چه نظارتی اقامت داشته باشیم، به کسب اطلاعات پیش از سفر ما بستگی دارد.

کارشناس نظارت بر بوم‌گردی‌های خوزستان افزود: بوم‌گردی لچک در روستای تاریخی خونگ‌اژدر، بوم‌گردی تاریشا و بوم‌گردی وارگه در روستای ده‌شیخ بخش سوسن و بوم‌گردی پاپیلا، واقع در روستای آب‌زهلی بخش سوسن، از اماکن دارای مجوز قانونی در حوزه شهرستان ایذه محسوب می‌شوند.

او ادامه داد: در حوزه شهرستان دزپارت نیز، بوم‌گردی کی قباد در روستای درازدره و بوم‌گردی قلعه‌سرد نیز دارای مجوز هستند که از مقاصد اصلی گردشگران محسوب می‌شوند؛ کمااینکه در بخش محوطه تاریخی و آثار باستانی نیز، بوم‌گردی آوان شوش در هفت‌تپه و روستای آوان و بوم‌گردی چغازنبیل در روستای خماط از جمله بوم‌گردی‌های اقامتی دارای مجوز هستند

به طور کلی اولین اقامتگاه‌های بوم‌گردی از سال ۱۹۹۴ میلادی با هم‌اندیشی انجمن‌های تخصصی اکولوژ به جهان معرفی شد. پایه این اقامتگاه‌ها با هویت درهم تنیده شده‌اند؛ در واقع اقامتگاه‌ها، در دل طبیعت و محیط روستایی با رعایت اصولی که به طبیعت و زیست‌محیط آسیب نزند و با معماری بومی و طبیعت همساز باشد ساخته می‌شوند و یا خانه‌های قدیمی در روستا که موجود هستند بازسازی می‌شوند.

یکی از مهم‌ترین اهداف اقامتگاه‌های بوم‌گردی این است که ساختار بومی و هویت را حفظ کند و همچنین با توسعه پایدار همراه با ساماندهی روستایی خدماتی جامع به گردشگران و طبیعت‌گردها بدهد. اقامتگاه‌های بوم‌گردی فقط برای اقامت شب نیستند بلکه در آن‌ها فعالیت‌های پخت و پز برای سرویس دادن به طبیعت‌گردها، فروش و آموزش محصولات سنتی و صنایع‌دستی، برگزاری و آشنایی با آداب و رسوم و نمایش موسیقی سنتی و... نیز انجام می‌شود.

معماری ارگانیک و سبک معماری در اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مبلمان و طراحی داخلی آنان به صورت بومی، بخشی دیگر از جاذبه‌های گردشگری است.

پرنده‌نگری در میراث جهانی شوش

پایگاه میراث جهانی شوش در ایام نوروز با هدف ترویج پرونده‌نگری و گردشگری طبیعت و معرفی محیط زیست، نمایشگاه پرنده‌نگری با محوریت پرندگان بومی منطقه توسط انجمن مردم‌نهاد دوستداران شهر و طبیعت شوش، در باغ‌موزه میراث جهانی این شهر برگزار شد.

عکس : میراث آریا

مجموعه جهانی آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر

مجموعه جهانی آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر محوطه‌ای به وسعت ۵ هکتار را در بر می‌گیرد که با عناصری چون کانال‌ها تونل‌ها وآسیاب‌ها یک سازه هیدرولیکی بزرگ را تشکیل می‌دهد که با هدف بهره‌گیری از قدرت نیروی آب برای استفاده‌های صنعتی احداث گشته است وعلاوه بر آن از نظر طبیعی بواسطه‌ی برخورد شدید آب از فراز صخره‌ها بر سطح رودخانه مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها در شرق شوشتر مجموعه ای به هم پیوسته از پلها، بندها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب هستن که در ارتباط با یکدیگر کار می کنن و در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهره گیری بیشتر از آب ساخته شدن. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگ ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است

.یکی از ویژگی‌های بسیار بارز مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفاده‌های صنعتی، در ایام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنین را تأمین می‌نمود. یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر بفرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه‌ای خاص به آن می‌بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب‌ها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه‌ای حوضچه مانند می‌ریزد که منظره‌ای چشم‌نواز و دل‌انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده بوجود می‌آورد.همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری 3 تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشم انداز زیبایی به چشم می‌خورد. تونل‌های سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت درآوردن پره‌های آسیاب برعهده داشته‌اند. مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بی‌نظیر است.

lجموعه آبشارها و آسیاب‌های آبی شوشتر، یکی از بخشهای سیزده‌گانه سیستم آبی تاریخی شوشتر (سازه‌های آبی شوشتر) می‌باشد. این مجموعه به همراه دوازده اثر دیگر در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵، با عنوان سیستم آبی تاریخی شوشتر به صورت یکجا به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسیده‌اند

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها شوشتر رتبه اول استان خوزستان و رتبه سوم کشور و پربازدیدترین مکان گردشگری سراسر کشور در نوروز 1403 را کسب کرد

این میزان بازدید که بعد از محوطه تخت جمشید در شیراز و میدان امام در اصفهان قرار دارد، نشان از جذابیت بالای این منطقه برای بازدیدکنندگان است.

عکس ایرنا/علی معرف

خوزستان مقصد جذاب توریست‌ها؛

اولین گروه خودروهای کمپینگ و کاروانینگ وارد خوزستان شد

جذابیت‌های طبیعی و هوای مطبوع خوزستان در ایام عید مقصد جدید گروه خودروهای کمپینگ و کاروانینگ ملی جمهوری اسلامی ایران شد.

به گزارش خبرگزاری میراث آریا به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان، ناصر شجاعی گفت: گروه کمپینگ و کاروانینگ ملی جمهوری اسلامی ایران، تحت نظارت وزارت گردشگری به عنوان زیرمجموعه حوزه اتومبیل‌رانی، چندین سال است که در کشور فعالیت می‌کند.

مسئول گروه کمپینگ و کاروانینگ ملی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: این گروه از تمامی مناطق کشور عضو دارد و به طور میانگین هر ماه یک سفر داخلی را برنامه ریزی می‌کند. همچنین گروه‌های استانی نیز می‌توانند به صورت مستقل سفرهای استانی خود را برگزار کنند.

او افزود: در طول سه سال گذشته چندین سفر خارجی به کشورهایی همچون شوروی، مسکو، ترکیه و آسیای میانه از جمله ازبکستان و قزاقستان به مدت ۴۰ روز سفر کردیم.

شجاعی با اشاره به جذابیت‌های طبیعی و هوای مطبوع خوزستان در ایام عید، بیان کرد: ایام عید بهترین زمان برای سفر به استان خوزستان در نظر گرفته شد که به دلیل مشکلات ترافیکی و ازدحام مسافران نوروزی به این استان فراخوان ثبت‌نام فقط ۴۰ کمپ داده شد.

او اظهار کرد: ما از استان چهارمحال و بختیاری، شهرکرد شروع به سفر کردیم و به ترتیب از طرف دهدز، ایذه و دشت سوسن خوزستان عبور کردیم و در حال حاضر در شوشتر حضور داریم.

سازه‌های آبی‌تاریخی شوشتر؛ سومین مقصد پربازدید نوروزی ایران

مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر گفت: طی تحلیلی از آمار سامانه و فروش بلیط الکترونیکی، سازه‌های آبی‌تاریخی شوشتر سومین مقصد پربازدید گردشگری کشور است.

به گزارش میراث آریا به نقل از روابط‌عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان: امین مهدوی کیا تصریح کرد: محوطه آسیاب‌ها و آبشارها شوشتر رتبه سوم و پربازدیدترین مکان گردشگری در سراسر کشور قرار دارد.

مدیر پایگاه میراث جهانی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر افزود: این میزان بازدید که بعد از محوطه تخت جمشید در شیراز و میدان امام در اصفهان قرار دارد، نشان از جذابیت بالای این منطقه برای بازدیدکنندگان است.

او بیان کرد: میزان فروش بلیت الکترونیکی برای محوطه آسیاب‌ها و آبشارها تاریخی شوشتر روزانه حدود ۱۱ هزار است. این آمار نشان می‌دهد که این منطقه به عنوان یک مقصد تفریحی و گردشگری بسیار محبوب است و با استقبال گسترده مسافران همراه است.

مهدوی کیا افزود: این آمار مربوط به یک روز است و در بازه زمانی ۱ تا ۸ فروردین، بیش از ۷۵ هزار فروش بلیت الکترونیکی در این محوطه ثبت شده است.

شایان ذکر است که مجموعه آسیاب‌ها و آبشارها در شرق شوشتر، در مسیر رود گرگر و در جنوب پل بند گرگر قرار گرفته است.

این مجموعه محوطه‌ای به وسعت ۵ هکتار را در بر می‌گیرد که با عناصری چون کانال‌ها تونل‌ها وآسیاب‌ها یک سازه هیدرولیکی بزرگ را تشکیل می‌دهد که با هدف بهره‌گیری از قدرت نیروی آب برای استفاده‌های صنعتی احداث گشته است وعلاوه بر آن از نظر طبیعی بواسطه‌ی برخورد شدید آب از فراز صخره‌ها بر سطح رودخانه با ایجاد آبشارهای مصنوعی مناظر بی نظیری خلق کرده است.

فیلم| قلعه سلاسل شوشتر؛ باشکوه و پر عظمت

با توجه به ارزش و اهمیت تاریخی، قلعه سلاسل در تاریخ پنجم تیرماه ۱۳۸۸ در فهرست آثار جهانی جهانی یونسکو قرار گرفت و امروزه به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی استان خوزستان میزبان گردشگران است. قلعه سلاسل علاوه بر برخورداری از اهمیت استراتژیکی و نظامی و حکومتی‌، احتمالاً محلی برای نظارت بر تقسیم آب و مرکز مدیریت آب منطقه بوده. اگرچه عظمت ارگ سلاسل در اثر فرسایش و گذر زمان، از بین رفته است؛ بازمانده‌های آن نیز نشان از عظمت این ارگ زیبا

برای دیدن گزارش روی تصویر زیر کلیک کنید

مسافران نوروزی در کنار رودخانه دز - دزفول​​​​​​​

با آغاز تعطیلات نوروزی ۱۴۰۳، مسافران و گردشگران زیادی در اولین روزهای فروردین از رودخانه دز در شهرستان دزفول بازدید کردند. تفریحگاه ساحلی دز که "علی کله" نیز نامیده می‌شود، یکی از پارک‌های ساحلی پرطرفدار استان خوزستان است که هر ساله و به خصوص در فصل‌های بهار و تابستان جمعیت زیادی را از شهرهای مجاور به سوی خود جذب می‌کند. این تفریحگاه در پایین دست سد تنظیمی دز و شمال شهر دزفول واقع شده و یکی از پرطرفدارترین مراکمسافران نوروزی در کنار رودخانه دز - دزفولز تفریحی شمال خوزستان به شمار می‌رود

امین نظری/ایسنا

عمارت صمیمی رامهرمز

عمارت صمیمی (باغ صمیمی) یا باغ امیر سپهدار از باغ‌های سکونتی _حکومتی دوره قاجار است که به عنوان حاکم‌نشین شهرستان رامهرمز استفاده می‌شد، این روزها درب عمارت صمیمی بر روی مسافران و بازدیدکنندگان گشوده شده است.

رامهُرمُز یکی از شهرهای استان خوزستان است که حدود ۱۰۰ کیلومتر با مرکز استان فاصله دارد. این شهر قدمتی دیرین دارد و در دوره‌ی ساسانی رونق فراوانی داشته است. عمارت صمیمی رامهرمز یکی از آثار به‌جامانده از دوره‌ی قاجار است که معماری چشمگیری دارد.

باغ و عمارت صمیمی رامهرمز در خیابان امت و محله کیمه قرار گرفته و به عمارت کیمه هم معروف است. میان اهواز تا این عمارت حدود ۱ ساعت و ۲۰ دقیقه فاصله‌ است.

این بنا که ثبت ملی شده، به باغ امیر سپهدار نیز شهرت دارد؛ چراکه سازنده‌ی آن امیرحسین خان سپهدار، یکی از امیران دوره‌ی مظفرالدین شاه قاجار بوده است. البته که عمر او پیش از آن که فرصت زندگی در این خانه را داشته باشد، به پایان رسید. سپس این عمارت به نام محمد صمیمی معروف شد.

مساحت عمارت صمیمی ۱۶۵۰۰ متر مربع است. معماری آن از باغ فرنگی الهام گرفته است و دلیلش می‌تواند زندگی امیرحسین خان سپهدار در اروپا باشد اما به همان اندازه ویژگی‌های معماری ایرانی را نیز دارد.

از چند پله که بالا برویم، به ایوانی پا می‌گذاریم که به غیر از قسمت شرقی، بقیه‌ی آن از ستون‌‌های آجری تشکیل شده است. در دوره قاجار عمارت اندرونی دفتر کار بود. اما در دوره پهلوی این خانه مسکونی بود و صاحب باغ در کوشک میانی یا عمارت اندرونی زندگی می‌کرد.

عمارت اندرونی دو طبقه است و شامل زیرزمین و طبقه‌ی هم‌کف می‌شود. در طبقه‌ی همکفت سرسرا، سفره‌خانه، چهار اتاق و نیز اتاق نگهبان و خدمه قرار گرفته است که سقف‌ گنبدی زیبایی دارند. در زیرزمین راهرو، سرسرا، دو اتاق و حوض‌خانه‌ وجود داشته است، اما حوض‌خانه دیگر وجود ندارد. روبه‌روی عمارت، برج و باروی نگهبانی دیده می‌شود.

عمر درختان باغ از عمر عمارت کوتاه‌تر است. این باغ که حدود ۱۶۰۰ متر مربع وسعت دارد، ۲۰۰ سال است که انواع درختان را در دل خود جا داده است، درختان نارنج، لیموشیرین، لیموترش، پرتقال،‌ نخل، انار، توت، زیتون، کُنار،‌ انجیر و کاج. گل‌ها نمای دلنشینی به باغ داده‌اند. درخت گل‌کاغذی که در فصل بهار گل می‌دهد و گل‌های رز، شب‌بو، محمدی و شیپوری به رنگ‌های مختلفی باغ را تزیین کرده‌اند.

اکنون سازمان میراث فرهنگی مالک این عمارت است و در روزهای تعطیل مانند تعطیلات نوروز امکان بازدید از باغ امیر سپهدار وجود دارد.

سید خلیل موسوی/مهر

گردشگری آبی خرمشهر در ساحل خلیج فارس

در سفر به خوزستان، آب و گردشگری آبی یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشری است. اسکله‌های گردشگری دریایی بندر خرمشهر، از جمله این مراکز پربازدید است. بر اساس آمارهای رسمی از آغاز طرح نوروزی (۲۴ اسفندماه) تاکنون ۱۶هزار و ۳۶۹ نفر از اسکله‌های گردشگری دریایی بندر خرمشهر بازدید کرده‌اند.