خوزتوریسم

ایلنا گزارش می‌دهد؛

تخریب کامل دو گورخمره نویافته در اهواز/ ۱۰ روز از کشف محوطه اشکانی گذشت اما مجوز نجات بخشی صادر نشد

حدود ۱۰ روز از کشف محوطه اشکانی در اهواتخریب کامل دو گورخمره نویافته در اهواز/ ۱۰ روز از کشف محوطه اشکانی گذشت اما مجوز نجات بخشی صادر نشدز می‌گذرد اما نه تنها مجوزی برای نجات بخشی محوطه صادر نشده بلکه گفته می‌شود ۲ گورخمره از ۳ گورخمره کشف شده، تخریب شده‌اند.

به گزارش خبرنگار ایلنا، سه شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۱ خورشیدی بود که خبرها از کشف محوطه اشکانی حکایت کردند. این محوطه طی عملیات حفاری نفتی در محله فاز ۴ کوروش در حدود ۱۵۰ متری ساحل کارون در شهر اهواز بدست آمد. مشاهدات اولیه از داده‌های فرهنگی گورستان بیانگر کشف چندین گور خمره به رنگ نخودی واندود قیر طبیعی و بقایای انسانی است. این نوع تدفین که به نام تدفین گور خمره‌ای موسوم است از دوران نوسنگی برای دفن اموات و به ویژه نوزادان و خردسالان استفاده می‌شد. اما اوج استفاده از این روش تدفین را می‌توان در دوره اشکانیان مشاهده و پیگیری کرد. 

مجتبی گهستونی (فعال میراث‌فرهنگی) با اشاره به آنکه حدود ۱۰ روز از کشف محوطه موسوم به دوره اشکانی می‌گذرد، گفت: درحال حاضر یگان حفاظت اداره کل میراث‌فرهنگی خوزستان و حراست شرکت نفت از این محوطه به صورت شبانه روزی مراقبت می‌کنند. این درحالی است که شهرستان اهواز بیش از ۳ ماه است فاقد یگان حفاظت میراث‌فرهنگی است. قرار دادن کانکست و وجود محوطه کارگاهی به واسطه فعالیت شرکت نفت در این منطقه شرایط حفاظت و حراست از این نویافته‌های اشکانی را دشوار می‌کند. وجود گرد و خاک از یک سو و گرمای شدید هوا از دیگر سو، نگرانی‌هایی بابت وضعیت این محوطه، اشیاء کشف شده و البته استخوان‌هایی که در خمره‌ها قرار دارند، ایجاد کرده است. شاهد فرسایش شدید خمره‌ها و بقایای به جای مانده از تدفین‌ها هستیم. تصاویری که در اختیار داریم از زمان کشف و اکنون نشان از آن دارد که برخی متلاشی و اکسیده شده‌اند و باید این وضعیت بررسی شود. شاید اگر یک سایه بان برای این محوطه تعبیه می‌شد این شرایط تا حدودی بهتر می‌شد. 

او با تاکید بر آنکه اهواز تشنه انجام کاوش‌های باستان‌شناسی است، گفت: اهواز می‌تواند تبدیل به بهشت باستان‌شناسی خوزستان و حتا ایران شود اما به آن بی‌توجهی شده و تنها برخی اقدامات شناسایی و بررسی باستان‌شناسی انجام شده. حتا کاوش‌های انجام شده بدون خروجی خاصی انجام گرفته. 

گهستونی با ابراز نگرانی از وضعیت محوطه وعدم تعیین تکلیف برای آن گفت: نیاز است کاوش نجات بخشی در این محوطه صورت گیرد البته نباید به حال خود رها شود. باید کاوش باستان‌شناسی انجام گیرد. شاید شاهد شکل گیری نوعی ماراتن بین باستان‌شناسان برای کاوش در این محوطه باشیم اما این امر نباید تبدیل به پر کردن رزومه برای باستان‌شناسان شود. باید خروجی کاوش کامل و جامع و مشخص باشد. نام شرکت نفت، بزرگ است و ممکن است برخی از باستان‌شناسان برای بستن قراردادی سنگین دورخیز کرده باشند. بهتر است در انتخاب هیات باستان‌شناسی برای کاوش در این محوطه دقت زیادی صورت گیرد. 

به گفته او، گورخمره‌ها و اسکلت‌ها هنوز در همانجا هستند چراکه موزه اهواز درحال ساخت است و جایی برای انتقال آن‌ها درحال حاضر وجود ندارد. انتظار می‌رود برخورد خوب و البته سریع با این محوطه شود تا از تخریب بیشتر جلوگیری به عمل آید. 

مشکلات تامین اعتبارات در پروپوزال ارائه شده از سوی استان 

کوروش روستایی (رییس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری) نیز با تاکید برآنکه محوطه نویافته در اهواز نیازمند کاوش نجات بخشی است، به ایلنا گفت: استان خوزستان پروپوزال مربوط به کاوش نجات بخشی را به پژوهشکده ارسال و ما نیز جواب آنرا ارائه داده‌ایم و به نوعی می‌توان گفت، مجوز کار صادر شده است. البته ایرادی در پروپوزال وجود داشت که باید حل و کار آغاز شود. این کار ساده‌ایست. امور مربوط به حفاظت از محوطه‌های باستانی در مرحله نخست برعهده اداره کل استان‌هاست. پژوهشکده نیز امور پژوهشی را برعهده دارد. 

او با تاکید بر آنکه برای آغاز کار کاوش نجات بخشی باید محل تامین بودجه مشخص باشد و بعد کار میدانی شروع شود، گفت: بدون بودجه نمی‌توان چنین کاری را آغاز کرد. باید منبع اجرایی بودجه مشخص باشد و نمی‌توان با حرف و بدون مشخص بودن منابع کار را شروع کرد. هر باستان‌شناسی که صلاحیت انجام کار را داشته باشد با شرط تامین بودجه می‌تواند کار نجات بخشی را شروع کند. 

محوطه تسطیح شده

احمدرضا حسینی بروجنی (معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث و گردشگری استان خوزستان) با اشاره به آنکه محوطه کشف شده در محدوده محصور شده شرکت نفت قرار دارد، گفت: در محدوده ۲۰ متری این محوطه چاه نفتی با قدمت بیش از ۸۰ سال قرار دارد و این محوطه نیز طی جاده‌سازی و خاکبرداری و… حول این چاه‌های نفتی بدست آمد ضمن آنکه این محوطه به واسطه این فعالیت‌ها دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده و بسیاری از بخش‌ها تسطیح شده‌اند. 

او ادامه داد: گویا به منظور احداث پل در جاده خاکی به چاه نفتی ختم می‌شد، بولدوزر با این گورخمره‌ها برخورد می‌کند و کار متوقف شده است. کارشناسان ما در بررسی‌های اولیه مطرح کردند که این محوطه احتمالا به اواخر دوره اشکانی و اوایل ساسانیان می‌رسد. نیروهای یگان حفاظت در محوطه مستقر شده‌اند و به صورت شبانه روزی کشیک می‌دهند تا دخل و تصرفی صورت نگیرد. 
حسینی بروجنی با تاکید برآنکه برای چنین محوطه‌هایی در مرحله نخست نیازمند حفاظت اولیه هستیم، خاطرنشان کرد: از آنجا که گستره محدوده را نمی‌دانیم نیازمند دریافت مجوز از پژوهشکده باستان‌شناسی به منظور کاوش و نجات بخشی هستیم. پروپوزال آماده و ارسال شده است تا مجوزها دریافت شود. شاید به دلیل تعجیلی که رخ داد پروپوزال با مشکل روبه رو شده باشد و هنوز مجوزهای لازم را دریافت نکرده‌ایم. مکاتباتی نیز با اداره کل موزه‌ها جهت دریافت مجوز برای جابه‌جایی و انتقال گورخمره‌های سالم و اشیاء کشف شده به آزمایشگاه مرمت اداره کل استان انجام شد. 

او درخصوص رفع مشکلات پروپوزال ارسالی به پژوهشکده باستان‌شناسی نیز گفت: بر اساس توافقات انجام شده تمام هزینه‌ها توسط شرکت نفت پرداخت خواهد شد چراکه این محوطه در محدوده این شرکت قرار دارد و ورود و خروج به آن محدود است. ضمن آنکه شرکت ملی حفاری مجوز کار عملیاتی و عمرانی نداشت و مسئله حقوقی با آن‌ها خواهیم داشت از این رو تمام هزینه‌ها را تامین خواهند کرد. بنابر توافقات انجام شده، نیروهای کارشناسی و تامین و امکانات اولیه انتقال از میراث استان و نیروهای کارگری و ایاب و ذهاب توسط شرکت نفت تامین شود. شاید در همان ۸۰ سال پیش هنگام کار در این محوطه به آثار باستانی رسیده باشند اما به آن توجه نشده. اکنون نیز به واسطه برخورد بیل مکانیکی به این گورخمره‌ها ما متوجه وجود چنین محوطه‌ای شدیم. 

او درخصوص وضعیت حفاظت از یافته‌های اخیر گفت: شرایط محوطه به دلیل آنکه بارندگی نداریم و مشکل خاصی نیست، سعی کردیم با کاور کردن و پوشش خاک، از گورخمره‌های سالم حفاظت کنیم. به این شکل حفاظت انجام شده. با توجه به آنکه بیل مکانیکی در محوطه کار می‌کرد، از ۳ گورخمره بدست آمده، ۲ گورخمره کامل تخریب شده. این محوطه کاملا زیر جاده قرار دارد و تحت‌العرضی قابل مشاهده نیست. نیاز است تا محوطه کاوش و نجات بخشی شود تا اگر گورخمره‌ها و اشیاء دیگری در محوطه وجود داشته باشد شناسایی و حفاظت شود. حتا احتمال می‌دهیم که یک گورستان در این محوطه بدست آید. 

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان، انجام کاوش و نجات بخشی در این محوطه نویافته را آغازی برای انجام کاوش‌های بیشتر در این استان دانست و گفت: امید است بتوانیم خروجی خوبی از این کاوش بدست آوریم و در پی آن بتوانیم محوطه را ثبت ملی کنیم. ضمن آنکه نیاز است تا مقالات و مطالب بیشتری درخصوص باستان‌شناسی خوزستان و اهواز منتشر شود. نخستین قدم ساماندهی وضع موجود است و بعد از دریافت مجوز از پژوهشکده، به زودی کار را آغاز خواهیم کرد.

منبع: ایلنا

طبیعت دل‌انگیز دهدز در خوزستان

دهدز از شهرهای استان خوزستان است.

این شهر در بخش دهدز از توابع شهرستان ایذه قرار گرفته است. دهدز دارای آب و هوای بسیار معتدل است و از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و مصنوعی فراوانی از جمله کوهستان، جنگل، رودخانه، آبشار، سد، دریاچه و… برخوردار است

از جاذبه‌های طبیعی دهدز می‌توان به جنگل‌های بلوط، آبشارهای متعدد همانند آبشار شیوند، کوه منگشت و… اشاره کرد.

از جاذبه‌های مصنوعی آن نیز می‌توان دریاچه‌های سد کارون ۳ و کارون ۴، سد و نیروگاه عظیم کارون ۳، سد و نیروگاه عظیم کارون ۴، پل‌های قوسی شالو، شهرک توریستی زراس و… را نام برد.

دشت بزرگ، کوه سفید، آبشار شیوند، باغ‌های لهبید و حاجی کمال و روستای لنده و همچنین جنگل روح‌افزای بلوط‌بلند و کوه قارون و روستاهای اطراف از جمله تفرج‌گاه‌های دهدز هستند.

برای دیدن کلیپ روی تصویر زیر کلیک کنید

گاومیش ها؛ همبازی کودکان کارون

منطقه گاومیش آباد اهواز از جاهای دیدنی خوزستان است که در بین گردشگران کمتر شناخته شده! این منطقه یکی از مناطق اطراف اهواز است که کار مردم آن عمدتاً نگهداری گاومیش می باشد. خانه های آنها بسیار نزدیک به رودخانه کارون واقع شده است، چرا که گاومیش ها در هوای گرم اهواز باید چند بار در روز تنی به آب بزنند. این منطقه از این بابت حایز اهمیت است که شما مسلماٌ گاومیش ها را در هر شهر و منطقه ای نمی توانید از نزدیک ببیند. پیشنهاد میکنم نزدیکی های غروب آفتاب راهی این منطقه شوید

در این صورت می توانید حرکت آرام و سنگین گاومیش ها را ببیند که با طمانینه از عرض خیابان عبور کرده و راهی ساحل کارون می شوند و خودشان را به آب میزنند. در این میان شیطنت های نگهبانان کوچک آنها دیدنی است. به راحتی از سر و کله گاومیش ها بالارفته و در آب شیرجه میزنند. به خصوص اگر بدانند گردشگر هستید و قصد عکاسی دارید که هنرمندیشان چند برابر می شود!

یکی از زیباترین غروب های اهواز را در این منطقه خواهید دید و پیشنهاد میکنم بعد از چند عکس دوربین را کنار گذاشته و از تماشای غروب داغ و سرخ خوزستان لذت ببرید. کمی خاکی خواهید شد، کمی گرما خواهید کشید اما مطمن باشید دیدنش ارزشش را خواهد داشت!

یکی از الزامات زیست محیطی گاومیش ها، زندگی در کنار آب است. اکثر مردم این منطقه محروم از طریق پرورش گاومیش امرار معاش می‌کنند.

از گاومیش‌های این منطقه شیر بسیار چرب و خوش طعمی تولید می‌شود و بستنی با شیر گاومیش، بهترین بستنی این‌منطقه است/

عکس : مهدی پدرام خو

مهر خبر داد؛

روز شمار فرهنگ اقوام ایرانی منتشر شد

کتاب روزشمار فرهنگ اقوام ایرانی توسط مارال کازرانی پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی گردآوری و نوشته شد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب روزشمار فرهنگ اقوام ایرانی به موضوع آئین‌ها، جشن‌ها و مراسم هر یک از اقوام ایرانی اختصاص دارد که در هر روز این آداب و رسوم معرفی شده است. در مقدمه این کتاب مارال کازرانی نوشته دنیای امروز سرشار از پیچیدگی‌هایی است که نشأت گرفته از فرهنگ‌های متکثر با آداب و رسوم خاص مردم هر منطقه جغرافیایی است. این تنوع فرهنگی اگرچه بیانگر نوعی تفاوت میان مردم مناطق مختلف جغرافیایی است اما در ذات خود این تنوع فرهنگی، زبانی برای معرفی و ارتباط بهتر میان اقوام بوده است.

پیشینه تاریخی هر کشور موجب شکل گیری فرهنگ آن جامعه می‌شود. امروزه با وجود فناوری‌های گوناگون، توجه به فرهنگ و آداب و رسوم مناطق کم رنگ شده و بسیاری از این فرهنگ‌ها رو به فراموشی رفته است.

از آنجا که ایران از تنوع فرهنگی برخوردار است و گاه شماری در ایران سابقه بسیار طولانی دارد و ایرانیان تقویم‌های متفاوتی را تجربه کرده اند که برخی نشانه‌های آن هنوز در میان اقوام و طوایف باقی است، از این رو در این کتاب سعی کردم با بهره گیری از برخی گاه شماری‌هایی که در دسترس بود، آئین‌های ملی مذهبی، جشن‌ها، سوگ‌ها و دیگر کنش‌های اقوام ایرانی را گردآوری و برخی از این سنت‌ها را به رشته تحریر درآورم. هرچند تلاش بر این بود تا انواع گاه شماری های رایج در این فرهنگ را ارائه کنم ولیکن به دلیل کاستی‌ها و برخی محدودیت‌های پژوهشی روزشمار تقویم میلادی در ویراست‌های بعدی این کتاب اضافه و به چاپ خواهد رسید.

در این کتاب همچنین گاه شماری ایرانی، گاه شماری هجری قمری، میلادی و آشوری و گاه شماری زرتشتی، عبری و محلی، دریایی و مندایی توضیح داده شده است.

این کتاب با قیمت ۱۴۰ هزار تومان توسط انتشارات «شمیس ورکان» در بهار ۱۴۰۱ منتشر شده است.

ایجاد ۲ مسیر پیاده گردشگری در بافت تاریخی شوشتر

مدیر پایگاه میراث‌جهانی شوشتر با بیان این‌که در نشستی باحضور مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، موضوعات و مشکلات این سه حوزه در شوشتر بررسی شد، از تصمیم‌گیری برای طراحی دو مسیر پیاده گردشگری در این شهر خبر داد.»

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، محمدرضا بهادری پنج‌شنبه ۱۶ تیرماه ۱۴۰۱ اظهار کرد: «این نشست باحضور محمدحسین ارسطوزاده مدیرکل میراث‌فرهنگی استان، سهراب گیلانی نماینده مردم شوشتر و گُتوند در مجلس، محمدحسین پورمحمدی رییس شورای اسلامی شهر شوشتر، اکبر شکوه‌نیا رییس کمیسیون عمران این شورا، محمد اسفندیاری سرپرست شهرداری شوشتر، علی‌محمد چهارمحالی رییس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان و جمعی از فعالان گردشگری در محل اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان برگزار شد.»

او در ادامه، تعجیل در رسیدگی به تخریب‌ها و جلوگیری از فرسایش میراث‌جهانی شوشتر، نحوه ساماندهی بافت تاریخی شهرستان با رویکرد واگذاری امور به بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری، ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به متقاضیان و تهیه طرح‌های ساماندهی و برنامه جامع گردشگری را از اهم موضوعات مطرح‌شده در این جلسه عنوان کرد و افزود: «در این بین، مقرر شد دو مسیر پیاده‌ گردشگری در بافت تاریخی شوشتر طراحی شود که باتوجه به ظرفیت کارشناسی پایگاه میراث‌جهانی شوشتر، این موضوع به پایگاه سپرده شد.»

مدیر پایگاه میراث‌جهانی شوشتر با اشاره به طرح منظومه آبی که پیش از این توسط این پایگاه آماده شده بود گفت: «در این نشست مصوب شد طرح یادشده با انجام بروزرسانی‌های لازم بار دیگر ارائه شود.»

او با اشاره به دیگر تصمیم اتخاذشده در این نشست عنوان کرد: «بنا شد شهرداری نیز طرح خود مبنی بر ساحل‌سازی حاشیه رودخانه گَرگَر را در بازه زمانی اعلام‌شده و به منظور بررسی ملاحظات آن توسط میراث‌فرهنگی، ارائه کند.»

بهادری خاطرنشان کرد: «در پایان این نشست، قرار شد اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شوشتر نیز در بُعد نواحی شهری و همچنین روستاهای هدف گردشگری، ظرفیت‌ها و شرایط تسهیلاتی که در قالب برنامه‌های گردشگری می‌تواند ارائه دهد را معرفی کند.»

کشف یک گورستان اشکانی در اهواز

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان از کشف یک گورستان تاریخی مریوط به دوره اشکانی حین عملیات حفاری در اهواز خبر داد.

به‌گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خوزستان، احمدرضا حسینی‌بروجنی بعدازظهر سه‌شنبه ۱۴ تیرماه ۱۴۰۱ اظهار کرد: «ساعاتی پیش کارکنان شرکت نفت و گاز کارون درعملیات اجرایی این شرکت در یکی از مناطق شرق اهواز و حین حفاری بیل مکانیکی برای احداث جاده دسترسی به چاه نفت، به یک گورستان تاریخی برخوردند.»

او ادامه داد: «به محض کشف این گورستان، بلافاصله مراتب به اطلاع اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان اعلام شد و کارشناسان میراث‌فرهنگی استان در محل حاضر شدند و بررسی‌های کارشناسی در این خصوص آغاز شد.»

معاون میراث‌فرهنگی خوزستان افزود: «عملیات حفاری بلافاصله متوقف شده است و یگان حفاظت میراث‌فرهنگی خوزستان و حراست شرکت نفت‌وگاز کارون در این محل مستقر و حفاظت از این محوطه را برعهده دارند و هماهنگی لازم بین اداره‌کل میراث‌فرهنگی و شرکت نفت و گاز کارون درحال انجام است.»

او گفت: «در کارشناسی اولیه، بررسی‌ها نشان می‌دهند، در این گورستان تاریخی فعلاً سه تدفین خمره‌ای وجود دارد که در اسرع وقت نسبت به تثبیت و نجات‌بخشی آن توسط کارشناسان مجرب اقدام خواهد شد.»

حسینی‌بروجنی خاطرنشان کرد: «در این گورستان تاریخی گورخمره‌هایی سفالی و نخودی رنگ با اندود قیر شبیه به تدفین‌های اواخر اشکانی و اوایل ساسانی کشف شده است و در آینده نزدیک با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی نسبت به کاوش گسترده در این محوطه اقدام می‌شود و اقدامات لازم برای ثبت‌ملی آن صورت خواهد گرفت.»

غزاویه سرزمین تاکستان‌ های همنشین نخلستان

روستای غزاویه بزرگ در ۱۰ کیلومتری اهواز و در شرق رودخانه کارون، سرزمین تاکستان‌های همنشین نخلستان است.

بیشتر مردم در غزاویه کشاورزی می‌کنند و باغ دارند.
محصول تولیدی تاکستان‌های شهرستان کارون، غوره، انگور عسگری و سلطانی می‌باشد و انگور تولیدشده در شهرستان کارون یکی از نوبرانه‌ترین انگورهایی است که در کشور تولید می‌شود

ظرفیت‌ های گردشگری کشاورزی در شهرستان کارون این منطقه را به یکی از قطب‌ های گردشگری پرجاذبه خوزستان تبدیل کرده است.
دو روستای غزاویه کوچک و بزرگ از توابع شهرستان کارون هستند که در شرق رودخانه کارون قرار گرفته اند
غزاویه سرزمین تاکستان‌ های همنشین نخلستان است.

غزاویه در سال ۱۳۸۱ به عنوان روستای نمونه معرفی شد
هر سال برداشت انگور از تاکستان‌ های این روستا از اواخر خرداد ماه تا پایان تیرماه انجام می شود علاوه بر این اطراف روستا را نخلستان‌ های وسیعی در بر گرفته‌ است که قابلیت بیشماری در زمینه گردشگری کشاورزی در خوزستان دارد و نیازمند توجه مسولین به این امر می باشد

حفاران «نفت» و تابوت خمره های «قیر»اندود باستانی

 خبر کشف محوطه ی  گورستان باستانی در منطقه کوروش شهر اهواز و حین عملیات تسطیح و  خاک برداری جهت ایجاد یک مسیر دسترسی به محل حفاری، توسط کارکنان شرکت ملی حفاری ایران، خبر داغ این روزهای اکتشافات باستانی در خوزستان، بهشت باستانشناسی ایران است.

 بنا به اعلام معاون میراث فرهنگی خوزستان در گفتگو با ایرنا، کارکنان شرکت ملی حفاری ایران، در عملیات اجرایی این شرکت در یکی از مناطق اهواز و حین حفاری بیل مکانیکی برای احداث جاده دسترسی به چاه نفت،  به یک گورستان باستانی برخوردند و به محض کشف این محوطه، بلافاصله مراتب را به اطلاع اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان رسانده و  عملیات جاده سازی  را متوقف کردند. بدنبال این کشف غیرمنتظره،  یگان حفاظت میراث‌فرهنگی خوزستان و حراست شرکت ملی‌ حفاری در این محل مستقر و حفاظت از این محوطه را برعهده گرفتند.
دوست گرامی و فعال شاخص حوزه میراث، مجتبی گهستونی نیز در همین رابطه به رسانه ها اعلام کرده که؛ در این گورستان باستانی،  گورخمره‌هایی سفالی و نخودی رنگ با اندود «قیر»،  شبیه به تدفین‌های اواخر اشکانی و اوایل ساسانی کشف شده است و ابراز امیدواری کرده همچون کشفیات سابق در دیگر مناطق اهواز، کارشناسی و کاوش گسترده در این محوطه اقدام می‌شود و اقدامات لازم برای ثبت‌ملی این محوطه ها صورت بگیرد.
استفاده از «قیر» در دوران باستان جنبه های مختلفی دارد و تابوت خمره های نخودی قیراندود از جمله این کاربردها هستند و کشف این آثار توسط حفاران «نفت» در مناطق نفتخیز جنوب، تداعی کننده ارتباط تاریخی حوزه ی اکتشافات نفتی با اکتشافات باستانشناسی در این سرزمین و البته طرح یک پرسش اساسی است!
پیش از این، اکتشاف معبد عیلامی «چغازنبیل» نیز دقیقا با چنین رویکرد و تعاملی اتفاق افتاد.
پس از گزارش زمین شناسی حدود سال ۱۸۹۰ میلادی توسط زمین‌شناس فرانسوی سرشناس، «ژاک دمورگان» مبنی بر وجود مظاهر طبیعی و  احتمال وجود معادن نفت در جنوب و جنوب غرب ایران، از «قصرشیرین» تا «شوش» و پس از گذشت نزدیک به پنجاه سال، در حدود سال۱۹۳۶، مهندسی نیوزلندی بنام «براون» که در استخدام کمپانی نفت بود، حین فعالیت‌های اکتشافی  در منطقه نزدیک به تپه ی چغازنبیل، پس از کنجکاو شدن به وجود این تپه ی نامتعارف در میانه یک دشت وسیع،  آثار و‌خرده آجری را یافت که روی آن نوشته‌هایی به خط میخی بود. نفتی ها، آجر را برای باستان شناسانی که در «شوش» کاوش می‌کردند فرستادند و پس از آن یک زنجیره کاوش صورت گرفته توسط «رومن گیرشمن» حدفاصل سال های۱۹۵۳تا۱۹۶۳، به کشف معبد مهم «چغازنبیل»  و آثار مهم دیگری انجامید.
در نمونه ای دیگر از تعامل صنعت نفت با فعالیت های باستانشناسی، سایر کاوش های انجام گرفته توسط گیرشمن نیز کمابیش با چنین تعاملی صورت پذیرفت.
این باستان شناس فرانسوی، قبل از چغازنبیل و از حدود سال۱۹۴۹ سفری به کوه‌های سخت‌گذر بختیاری در شمال خوزستان  کرد و برای نخستین بار در ایران موفق به کشف غاری شد که براساس قراین و شواهد، مسکن انسان‌های عصر نوسنگی بوده است؛ غار «پبده» واقع در تنگه پابده در منطقه لالی که او آثاری از انسان ۱۷ هزار سال پیش را در آن یافت.
طبق گزارشی که دیگر دوست فرهیخته ام، علمدار متولی، ارائه داده است؛«پبده» یا پبدنی، قبل از آن به سبب نامگذاری سازندی زمین شناسی به همین نام «پابده»،  به دایره لغات فنی و زمین شناسی نفت راه یافته بود.
گیرشمن، علاوه بر مطالعات گسترده در شوش، گروه کاوش در جزیره خارگ، ایوان کرخه، و آثار پارت‌ها در مسجد سلیمان خوزستان را هم سرپرستی کرد و بالاخره در سرزمین نفت و در کنار غرش دکل های حفاری که منابع نفت را در اعماق چند هزار پایی می جستند، حفاری های اکتشافی خود را آغاز کرد.
او در نزدیکی میدان نفتون  و در معبدی که «بردنشانده» (برد=سنگ) نامیده شد، در تجسم ذهنی اش نمای کامل ویرانه  را بازسازی و چیزی ورای باور عشایر محلی یافت!
گیرشمن، «بردنشانده» را از “اسلاف” محوطه عظیم «تخت جمشید» برشمرد و براین باور بود که این معبد سنگی پرستشگاهی برای مهر و ناهید در دوره ی پارتیان (اشکانی) بوده است.
در تمامی سال های فعالیت صنعت نفت کمابیش این تعامل بین «نفت کاوان» و «باستان کاوان» وجود داشته و اکنون(۱۴۰۱خ) و پس از گذشت سال ها از آن ایام، دوباره حفاران «نفت» به محوطه ای باستانی دست یافته اند که می تواند موجب کسب اطلاعات بیشتر از روزگار باستان و همچنین اصلاح احتمالی برخی اطلاعات پیشین  باشد.

محوطه ای که «قیر»اندود بودن تابوت های خمره ای آن، سند دیگری است بر کاربردهای نفت و گاز در روزگار باستان.
جنوب غرب ایران تا میان رودان عراق (عیلام و بین النهرین باستان) که با داشتن «آب» و «خاک» مناسب، مهد تمدن بشری هستند و کاربردهای نفت و گاز و قیر طبیعی در چنین مناطقی از روزگار باستان تا امروز،  این سؤال را در ذهن تداعی می کند که؛ آیا در شکل گیری مهد تمدن بشری، منابع و مظاهر طبیعی و خودجوش نفت،گاز و قیر نیز نقش و تاثیری داشته اند؟!

نگارش:  فرشید خدادادیان 
پژوهشگر تاریخ نفت و مؤلف کتاب «کاربردهای نفت و گاز در ایران باستان»

عکس:میراث فرهنگی خوزستان 

 حوزه های سه گانه میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی نیاز به نقشه راه دارد

زیبا راکی فعال گردشگری و کارشناس گردشگری

در نشست مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی خوزستان با فعالین ؛ فقط ترجیح دادم انتصاب شان را تبریک بگویم و برای ایشان آرزوی عاقبت بخیری  داشته باشم و از طرفی بابت  تلاش و کوشش  همکارانم ؛فعالین این صنعت در سراسر استان و نیز فعالان اداره کل میراث خوزستان ؛ به نوبه خود تشکر و قدر دانی داشته نمایم .
اگر مرور دقیق و منصفانه ای بر فعالیتهای انجام شده   حوزه های میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی در سال‌های اخیر داشته باشیم اکثر اتفاقات خوب حوزه های نامبرده حاصل زحمات  فقط تعداد محدودی از کارکنان ،مدیران  و معاونین دلسوز اداره کل بوده است ( کل ظرفیت نیروی انسانی و مدیران در ادارات شهرستان ها و همان اداره کل نیز ،پای کار نیامده )  و بخش بزرگی از موفقیت ها نتیجه زحمت ،تلاش و همکاری کوشندگان فعال آزاد این حوزه با اداره ها بوده است  که بی هیچ  چشمداشتی و بنا بر علاقه و عشق به هویت میراثی و توسعه گردشگری و احیای صنایع دستی همه توان خود را به کار بسته اند.

بنابراین معتقدم : 
* مهندس ارسطو زاده با ظرفیت ها و از طرفی چالش های حوزه های سه گانه میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی خوزستان  آشناست **و به دلیل سالها فعالیت در این حوزه ها ؛ راهکارهای  برون رفت از بن بست مشکلات را هم می داند.لذا به عنوان یک فعال دغدغه مند امیدوارم  بدون تاثیر پذیری از فشار مسئولین رده بالای استانی و نمایندگان  و مشاورین محترم ؛نقشه راه توسعه حوزه های سه گانه  را به خوبی تهیه نمایند  و شاهد خروجی مناسب فعالیتهای آن اداره کل باشیم.

دوستداران میراث فرهنگی خوزستان:

گلایه داریم اما صبوری می‌کنیم/ لزوم توجه به ظرفیت‌های مغفول

با اینکه هنوز یک ماه از انتصاب مدیر کل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نگذشته است، نشستی هم‌اندیشی با فعالان و انجمن‌های حوزه‌های سه گانه‌ی میراث فرهنگی برگزار شد که این اقدام با واکنش مثبت فعالان مواجه شد.

با اینکه هنوز یک ماه از انتصاب مدیر کل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نگذشته است، نشستی هم‌اندیشی با فعالان و انجمن‌های حوزه‌های سه گانه‌ی میراث فرهنگی برگزار شد که این اقدام با واکنش مثبت فعالان مواجه شد.

محمدحسین ارسطوزاده، مدیر کل جدید میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان است. پیش از این مدیر کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی بوشهر بود. وی همچنین معاونت میراث فرهنگی استان خوزستان، مدیریت پایگاه جهانی شوش و مدیریت پایگاه میراث جهانی شوشتر را در کارنامه‌ی خود دارد.

گزارش کامل‌ قاسم آل کثیر  در ادامه نوشته .