عروسی سنتی ایل بختیاری
کشور ایران از دیرباز بستر همزیستی اقوام متنوعی بوده است. همزیستی که لازمهی تداوم آن، آشنایی بیش از پیش فرهنگها با یکدیگر است. جامعهی کوچک خانواده، نماد مهر و محبت جوامع بشری بشمار میرود. ازدواج در نظر ایرانیان امری مذهبی و عقد قراردادی، میان زن و شوهر است تا بدینوسیله زندگانی مشترک و بقای نسل آدمی تداوم یابد. در جریان این پیوند، آداب و رسوم خاصی شکل میگیرد که چگونگی آن با باورهای اهالی منطقه و رسوم رایج در فرهنگهای مختلف، ارتباطی تنگاتنگ دارد.
مراسم ازدواج یا در زبان عامیانه «عروسی»، مراسمی سنتی یا آیینی است که طی آن آغاز زندگی مشترک یک زوج، جشن گرفته میشود. این رسم در کشورها، فرهنگها، ادیان و مذاهب، گروههای قومی و حتی طبقات اجتماعی گوناگون به اشکال مختلفی برگزار میشود. مراسم عروسی در ایل بختیاری، نمونهای زیبا و بیآلایش از یگانگی جانها و اشتراک روح زندگی است. حتی مراسم عروسی در ایل بختیاری، در قلب طبیعت انجام میپذیرد تا تعهد آیین با تقدس طبیعت در هم بیامیزد.
ازدواج در بين عشاير بختياری بر پايهی سنتهای کهن، تحکيم روابط خويشاوندی، ايجاد همبستگی و گسترش تيره و طايفه است.
در آداب و رسوم ايل بختياری، موسيقی از جايگاه خاصی نزد افراد ايل برخوردار است و از موسيقی در تمام آيينهای عروسی استفاده میشود.
امروزه لباس تور و سفيد رنگ براي عروسها در بسياری از کشورها و اقوام از جمله کشور ايران مرسوم است. با وجود فراگير شدن رنگ سفيد برای لباس عروسی، عروسهای بختياری به لباسهای ملی و سنتی خود وفادار مانده و همچنان از لباسهای محلی و رنگهای شاد و زنده، برای لباس عروس استفاده میکنند.
مراسم ازدواج و عروسی بختیاری ها از آن دسته مراسم هایی است که توجه زیادی به آن می شود و بصورت مفصل و بسیار زیبا برگزار میشود.
در بين عشاير بختياری، مانند ديگر عشاير، نظر پدر، مادر و بزرگان (پيرزنان و پيرمردان و ريشسفيدان و...)، بعنوان ميراثداران فرهنگ بختياری محترم شمرده میشود. احترام به اين اشخاص و ضرورت حضورشان در مراسم مرتبط با ازدواج، سبب تسهيل در انجام امور شده و کارها بشکل معقولانهتری انجام میگيرد. آنها در تعيين ميزان مهريه و مبلغ شيربها، همچنين تهيهي سياهه جهيزيه و تعيين زمان عقد و عروسی نقش مهمی ايفا میکنند.
یکی از رقصهای معروف بختیاریها دستمال بازی است که در روز عروسی انجام می شود. در این مراسم زنان، دختران و مردان در یک دایره قرار می گیرند و دو دستمال شروع می کنند به اجرای حرکت های گروهی، آن ها با لباس های رنگی حرکات یکسانی را اجرا می کنند و این حرکات یکی از به یادماندنی ترین بخش هایی است که در عروسی ها اجرا می شود.
برای چوببازی دو چوب مختلف، نازک و ضخیم استفاده میشود. ترکه ، چوب نازکی از جنس درخت انار، بید و توت که آن را از شب قبل از شاخه جدا کرده و در آب میخیسانند تا دیرتر بشکند. درک چوب بلند و محکمی از چوب بلوط است که برای دفاع و دفع یورش حملهکننده از آن استفاده میشود.
برخی طوایف بختیاری بستن پول به شال عروس را نشان رزق و روزی میدانند.
یکی دیگر از مراسم در فرهنگ بختیاری، عمل کمربستن عروس است. زمانی که عروس میخواهد به خانه بخــت برود دستمال سفید یا رنگی (به جز مشکی) محتوی نان، سبزی، قند یا نبات و ... دور کمر او میبندند که این کار توسط برادر عروس و در صورت نبودن، دایی یا عمو و یا مردی که وابسته نزدیک عروس باشد انجام میگیرد. علت بستن کمربند توسـط پسر یا مرد به خاطـر این است که اولین بچه عروس پسـر به دنیا بیاید.
اوزی (هدیه) با یاری طایفه به منظور کمک به زندگی عروس و داماد در صبح روز عروسی جمع شده و به داماد داده میشود.
در جشنها و شادیها مانند عروسی علاوه بر تزیین اسب با وسایل رایج در بین بختیاریها که اطراف سر و زین و دم اسب نصب میشوند غالبا عروس را سوار بر یک مادیان تزیین شده مینمایند و داماد افسار آن را میکشد و اگر مسیر طولانی باشد داماد نیز سوار بر یک اسب مرغوب شده و به منزل میروند.
امین نظری
خوزتوریسم
