خوزتوریسم

یادداشت|ظرفیت خورهای منشعب شده از دل خلیج فارس

خور به شاخه‌ای از دریا اطلاق می‌شود که به داخل خشکی نفوذ کرده و معمولا به‌عنوان یک ویژگی ژئومورفیک ساحلی شناخته می‌شود.

سارا عبادی، مدیر پایگاه منظر فرهنگی خلیج فارس بندر ماهشهر، در یادداشتی نوشت: در استان خوزستان یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین مجموعه‌های خورها در منطقه بندر ماهشهر و بندرامام قرار دارد که تمامی آن‌ها به‌عنوان انشعابات خور موسی از خلیج فارس محسوب می‌شوند. این منطقه به‌دلیل ویژگی‌های خاص طبیعی، اکولوژیکی و تاریخی که در خود جای داده است یکی از نقاط استراتژیک و ارزشمند کشور به شمار می‌آید.

تاکنون در این منطقه ۸۵ خور بزرگ و کوچک شناسایی و مستند شده‌اند که هریک از این خورها خود دارای انشعابات فرعی متعدد و گوناگونی هستند. این خورها در مقایسه با دیگر خورها از نوع واقعی بوده و هیچ‌گونه ارتباطی با منابع آب شیرین ساحلی ندارند. این ویژگی خاص خورها در منطقه بندر ماهشهر موجب تمایز آن‌ها از دیگر نواحی مشابه شده است.

خورهای منطقه بندر ماهشهر به‌دلیل شکل منحصربفرد، تنوع زیستی غنی و ویژگی‌های تاریخی خود به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اکولوژیکی و زیست‌محیطی در سطح استان خوزستان و حتی کشور شناخته می‌شوند. این خورها به دلیل شکل ظاهری خاص خود که شبیه به درختی خمیده با شاخه‌های متعدد است و همچنین تنوع بالای گونه‌های جانوری و گیاهی که در آن‌ها زندگی می‌کنند به‌عنوان یکی از منابع طبیعی ارزشمند در سطح ملی و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته‌اند. این خورها در زمان جزر مساحتی بالغ بر ۳۵۱۴ کیلومترمربع را دربرمی‌گیرند و به همین دلیل از منظر اکولوژیکی و جغرافیایی دارای اهمیت فراوانی هستند.

تحقیقات علمی و مطالعات طولانی‌مدت نشان می‌دهند که تاثیر خورهای شهرستان بندر ماهشهر بر زندگی ساکنان این منطقه و تحولات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آن‌ها بسیار درخور توجه است. این تاثیرات در قالب‌های مختلف و در جنبه‌های گوناگون از جمله جغرافیایی، زیست‌محیطی، تجاری، مذهبی و حتی سیاسی خود را نشان می‌دهند. خورها از دیرباز نقشی کلیدی در روند توسعه اقتصادی و صنعتی منطقه ایفا کرده‌اند. این خورها به‌ویژه در فرآیندهای تجاری و حمل‌ونقل دریایی تاثیر شگرفی داشته و به‌عنوان شاهراه‌های حیاتی برای انتقال کالاهای تجاری و مواد اولیه به مناطق مختلف کشور محسوب می‌شوند.

خور موسی به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های اکوسیستم ساحلی پهنه‌های گلی جزر و مدی در شمال غرب خلیج فارس، بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین شبکه خورهای کشور را تشکیل داده است. این شبکه به‌دلیل ویژگی‌های هیدرولوژیک خاص خود و همچنین منابع طبیعی منحصر به فردی که در آن نهفته است به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین زیستگاه‌های ساحلی ایران شناخته می‌شود. شکل خاص هیدرولوژیک این خورها که ناشی از جزر و مدهای منظم و تغییرات فصلی است شرایط مناسبی را برای رشد و تکثیر گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی فراهم می‌آورد.

خورها با داشتن سواحل متنوع از جمله سواحل ماسه‌ای غیرزیستی، سواحل گلی، سواحل صدفی و سواحل صخره‌ای، به‌عنوان یکی از پدیده‌های ژئومورفیک منحصربفرد در جنوب کشور شناخته می‌شوند. این سواحل با ویژگی‌های خاص خود نه تنها از منظر علمی و اکولوژیکی اهمیت دارند بلکه پتانسیل بالایی برای جذب گردشگران از سراسر جهان دارند. تنوع زیستی و طبیعی موجود در این سواحل به‌ویژه در فصل‌های مختلف سال، فرصتی منحصربفرد برای توسعه گردشگری طبیعی و اکولوژیکی فراهم کرده است. به‌طور خاص، این خورها به‌عنوان زیستگاه گونه‌های جانوری خاص و منحصر به فرد از جمله پرندگان آبزی و کنارآبزی شناخته می‌شوند. این منطقه در فصل‌های زمستانی محل استراحت و تخم‌گذاری بیش از سه میلیون پرنده مهاجر است که در مسیر مهاجرت خود به این منطقه می‌آیند.

در نتیجه، بررسی‌های علمی و مطالعات اکولوژیکی نشان می‌دهند که خورها نه تنها از منظر زیست‌محیطی بلکه از جنبه‌های فرهنگی، اقتصادی و تاریخی نیز نقش اساسی در توسعه منطقه و کشور دارند. به‌همین دلیل، حفاظت از این خورها و بهره‌برداری پایدار از منابع آن‌ها باید در اولویت قرار گیرد. این خورها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی کشور، نیاز به مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق برای حفظ اکوسیستم و توسعه پایدار دارند تا از آن‌ها به‌طور بهینه و مسئولانه بهره‌برداری شود

خلیج فارس جان و تن مردم خوزستان

دهم اردیبهشت روز ملی خلیج‌فارس است. در خوزستان مردمی که از سمت شمال، میراث‌دار و نگاهبان خلیج‌فارس هستند.

مجتبی گهستونی در یادداشتی نوشت: دهم اردیبهشت روز ملی خلیج‌فارس است. در خوزستان مردمی که از سمت شمال، میراث‌دار و نگاهبان خلیج‌فارس هستند.

در خوزستان شهرهای خرمشهر، آبادان، سربندر، ماهشهر و هندیجان یا از طریق خورموسی و یا مستقیم از طریق شاخاب خلیج‌فارس با این پهنه آبی در ارتباط هستند.

خلیج‌فارس آبراهی است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد و از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانه دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.

زمین شناسان معتقدند که صورت نخستین خلیج‌فارس در حدود ۵۰۰ هزار سال پیش، در کنار دشت‌های جنوبی ایران تشکیل شد و در آغاز، بسیار پهناور بوده است به طوری که تا اواخر دوره سوم زمین‌شناسی، بیشتر جلگه‌های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه‌های زاگرس، زیر آب بوده‌اند.

برخی از انگاره‌ها بر این باور هستند که به دلیل نوسان پی‌در پی سطح آب دریا نباید انتظار وجود زیستگاه‌های پیش از تاریخی در سواحل خلیج فارس را داشت. اما شواهد زمین‌شناسی و به ویژه باستانشناسی یکی پس از دیگری اشتباه چنین انگاره‌هایی را روشن می‌سازد.

کارشناسان معتقدند که در دوره‌هایی، جلگه‌ها و نواحی پست و نیز دره‌های جنوب و جنوب غربی ایران از نظر تعداد زیستگاه‌های انسانی رشد قابل توجهی را شاهد بوده است.

پژوهش‌های صورت گرفته در نواحی جغرافیایی مختلف ایران و به ویژه در مناطق جنوب و جنوب غربی ایران نشان می‌دهد مناطق ساحلی کمتر مورد توجه بوده‌اند و حتی ممکن است وجود زیستگاه‌های پیش از تاریخی در نواحی ساحلی نزد بسیاری از پژوهشگران دور از انتظار باشد. ممکن است این کم توجهی بیشتر به دلیل پرسش‌های رایجی باشد که در خصوص باستانشناسی پیش از تاریخ وجود دارد.

انجام کاوش‌های چگاسفلا توسط عباس مقدم، تعلق خلیج‌فارس به ایرانی‌ها را به هزاره‌های پیش از میلاد برد. این کاوش‌ها سرنخ‌هایی به باستان‌شناسان داد که نشان می‌دهد ایرانی‌ها در ۲۰ کیلومتری خلیج‌فارس چگونه در هزاره‌های بعد روی تمدن‌های منطقه در بین النهرین، عربستان، فلسطین اشغالی و امارات تاثیر گذاشته‌اند. شهر چگاسفلا به تنهایی روی ادعای کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای عادی سازی نامی مجهول، خط بطلان کشید.

به گفته باستان‌شناسانی همچون عباس مقدم؛ از جنبه‌های مختلف، خلیج‌فارس اهمیت دارد. البته لزوما اهمیتش در نزد باستان‌شناسان شناخته شده نیست. پهنه آبی منحصر به‌فردی که امروزه آنرا «خلیج‌فارس» می‌نامیم برای بسیاری از علوم اعم از زمین‌شناسی، نفت، دریانوردی، محیط زیست دریایی و... مهم است.

اما یکی دیگر از جذابیت‌هایی که باستان‌شناسان را معطوف به خلیج‌فارس کرده است، باستان‌شناسی زیر آب است. می‌دانیم که از هزاره‌های دور دریانوردی در بین جوامع پیرامون خلیج‌فارس مرسوم بوده است. به ترتیب و با پیچیده‌تر شدن روابط تمدن‌ها و فرهنگ‌های پیرامون خلیج‌فارس و رفت وآمدهای دریایی که با مخاطراتی نیز مواجه بوده، بقایای کشتی‌های غرق شده در نیز در برخی نقاط خلیج‌فارس پیدا می‌شود که در نوع خودش از مدارک ارزنده‌ای است برای شناخت جوامع دوران باستان. بطور کلی، خلیج‌فارس حداقل از هزاره‌های پنجم تاکنون در قامت یک شاهراه ارتباطی بین فرهنگ‌ها ظاهر شده است.

بنابراین، بسیاری از رخدادها، حوادث، مواد باستان‌شناختی و... در کرانه‌ها، پس‌کرانه‌ها و حتی بستر خلیج‌فارس وجود دارد. بنابراین بی دلیل نیست که برای باستان شناسان، مطالعه در باب خلیج‌فارس جذاب است.

البته کاوش در چگاسفلا، ارتباط نزدیکی با خلیج‌فارس دارد. البته این ارتباط تنها ارتباط مکانی نیست. بلکه بسیاری از یافته‌ها در چگاسفلا اعم از بقایای استخوان آبزیان دریایی (خصوصا کوسه) و صدف‌های دو کپه‌ای آب شور، مدارکی هستند که وابستگی غذایی خیلی نزدیک چگاسفلا به خلیج‌فارس را روشن‌تر می‌کند.

البته «پروژه بررسی‌های باستان‌شناختی فراگیر در کرانه‌ها و جزایر خلیج‌فارس و سواحل مکران» رازهای سر به مهر دیگری را هم نمایان می‌کند. باستان شناسان چند مسئله با مطالعات باستان‌شناسی در حوضه خلیج‌فارس (کرانه‌های شمالی) دارند. نخست اینکه هیچ‌گاه این گستره فراخ مطالعات بررسی‌های باستان‌شناسی قرار نگرفته است.

عمدتا برنامه‌ریزی برای بررسی‌های باستان‌شناسی در این ناحیه بصورت محلی بوده و خصوصا که اطلاعات باستان‌شناسی ما از آن بررسی‌ها بسیار کم و در بسیاری موارد ناقص است. خب این نقصان برای باستان‌شناسی و میراث‌فرهنگی خلیج‌فارس و سواحل مکران بسیار نامطلوب است و اگر نیم‌نگاهی به رقبا در سواحل جنوبی خلیج‌فارس بیافکنیم خواهیم دید که آنها طی ۵۰ سال اخیر پژوهش‌های گسترده‌ای صورت داده‌اند و خصوصا نتایج پژوهش‌هایشان به خوبی به زبان‌های زنده دنیا چاپ و منتشر شده است.

مجتبی گهستونی

مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی خبر داد

برگزاری «گردهمایی تورگردانان جهان در ایران» با حضور بیش از ۱۰۰ تورگردان از ۳۳ کشور/ سهم پررنگ گردشگری در اکسپو ایران ۲۰۲۵

مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی از برگزاری «گردهمایی تورگردانان جهان در ایران» با حضور بیش از ۱۰۰ تورگردان از ۳۳ کشور همزمان با اکسپو ایران ۲۰۲۵ خبر داد و این رویداد را فرصتی برای معرفی ایران به عنوان مقصدی امن و مقابله با ایران‌هراسی دانست.

به گزارش خبرنگار میراث‌آریا، مسلم شجاعی، مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی، در نشست خبری که امروز یکشنبه ۷ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در سالن خلیج فارس معاونت گردشگری برگزار شد، از برگزاری رویداد «گردهمایی تورگردانان جهان در ایران» با نام ITF همزمان با هفتمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی (ایران اکسپو ۲۰۲۵) خبر داد.

در این رویداد، بیش از ۱۰۰ تورگردان از ۳۳ کشور مختلف حضور خواهند داشت و نشست B۲B روز سه‌شنبه در هتل استقلال برگزار خواهد شد.

شجاعی با اشاره به اهمیت این رویداد در معرفی ایران به عنوان یک مقصد امن و مبارزه با ایران‌هراسی گفت: حضور این تورگردان‌ها از کشورهای مختلف همچون ویتنام، تایلند، هندوستان، تاجیکستان، ارمنستان، ترکیه، اگاندا، موریس، بوسنی، عربستان، بحرین، هلند، قزاقستان، بنگلادش، ازبکستان، آفریقای جنوبی، پاکستان، بلغارستان، ترکمنستان، عمان، مالزی، اسلواکی، آذربایجان، عراق، افغانستان، ایتالیا، آلمان، انگلستان، تونس، قرقیزستان، روسیه، فرانسه و برونئی فرصتی طلایی است که نباید از دست برود.

وی همچنین برنامه‌های تورگردانان حاضر در این رویداد را شامل بازدید از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران همچون کاخ سعدآباد، موزه ایران باستان، اراضی عباس‌آباد و سفر به جزیره کیش برشمرد.

مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی در ادامه افزود: دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی دو رسالت مهم معرفی ایران و جذب گردشگران خارجی را بر عهده دارد. در این راستا، رویدادهای بین‌المللی و استفاده از ظرفیت‌های گردشگری برای ارتقاء تصویر ایران در دنیا اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی با تاکید بر اهمیت گردشگری به‌عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی عمومی، آن را یکی از هوشمندترین راه‌ها برای معرفی ایران دانست و گفت: میزبانی از رویدادهای بین‌المللی یکی از سیاست‌های کلیدی ما در این مسیر است.

شجاعی در ادامه به حضور ایران در سی‌وهفتمین نشست کمیسیون منطقه‌ای شرق آسیا و اقیانوسیه و شصتمین نشست کمیسیون منطقه‌ای جنوب آسیا سازمان جهانی گردشگری (CAP/CSA) که اخیراً در جاکارتا برگزار شد، اشاره کرد و افزود: حضور ایران در این نشست‌ها و عضویت کشور در شورای اجرایی سازمان گردشگری مللی متحد، فرصت‌های جدیدی را برای توسعه صنعت گردشگری ایران فراهم کرده است.

وی همچنین به امضای تفاهم‌نامه با سازمان گردشگری سازمان ملل متحد برای برگزاری اجلاس گردشگری شهری در تهران اشاره کرد.

مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی از اهمیت استفاده از اینفلوئنسر مارکتینگ برای اعتمادسازی و معرفی ایران به دنیا سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که با تولید محتواهای تعاملی، معرفی ایران در رسانه‌ها و فضای دیجیتال گسترش یابد.

شجاعی همچنین به برنامه‌ریزی برای حضور ایران در ۱۰ نمایشگاه بین‌المللی و برگزاری پنج Road Show در کشورهای مختلف اشاره کرد. وی اظهار کرد: برگزاری این رویدادها در شهرهای بصره، بغداد، کربلا و نجف در کشورهای عربی و همچنین در لهستان، مجارستان، صربستان و روسیه، گامی موثر در جذب گردشگران خارجی خواهد بود.

مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی همچنین از برگزاری اجلاس جاده ابریشم به میزبانی سمنان و سومین کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو به میزبانی همدان در سال ۱۴۰۴ خبر داد

پلاژ سد مارون بهبهان

مجموعه تفریحی ، ورزشی و گردشگری پلاژ سد مارون با وسعت حدود ۱۳ هکتار در ۲۴ کیلومتری شهرستان بهبهان کنار دریاچه زیبای سد مارون واقع شده است.
این مجموعه دارای فضای سبز زیبا و گونه های گیاهی متنوع است که چشم اندازی زیبا را به وجود آورده. این ویلاها دارای تجهیزات کامل از قبیل سرویس خواب ، مبلمان ، میز نهارخوری ، سیستم خنک کننده و تهویه هوا ، شبکه های استانی تلویزیون و آشپزخانه می باشد.
دریاچه سد مارون یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران است که در کنار آن پلاژی تفریحی در بهبهان برای رفاه و استفاده گردشگران با امکانات فوق‌ العاده ساخته شده است. این دریاچه از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد.

پوشش گیاهی فراگیر پلاژ سد مارون بهبهان از چمن و گونه‌های مختلف گیاهی بومی تشکیل شده و امکانات تفریحی مختلفی مانند پیست دوچرخه‌سواری و موتور چهارچرخ، زمین بازی مینی‌فوتبال، بدمینتون، گشت دریاچه با اتوبوس مخصوص در فضای آن فراهم شده است.
علاوه بر این، پارک مخصوص بازی کودکان در آن احداث شده است

پلاژ سد مارون در استان خوزستان و پنج کیلومتر بعد از سد مخزنی مارون اطراف شهرستان بهبهان واقع شده است.

عکس:میراث آریا/سپیده سلمان وندی

نخستین جشن ملی بوم‌گردی‌های کشور به میزبانی کرمان برگزار می‌شود

رئیس جامعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور از برگزاری نخستین جشن ملی روز بوم‌گردی‌ها با حضور۷۰۰ نفر به میزبانی کرمان خبر داد.

به‌گزارش میراث‌آریا،‌ یاور عبیری با بیان اینکه در گردهمایی بوم‌گردی‌های کشور در استان کرمان بیش از ۵۰۰ تا ۷۰۰ نفر از بوم‌گردی‌ها و افراد تاثیرگذار حضور خواهند داشت، گفت: سعی خواهیم کرد غرفه‌های روستاهای کاندید ثبت جهانی هم در کنار این افتتاحیه برنامه داشته باشند چرا که احتمالا معاون سازمان جهانی گردشگری حضور دارد و افراد بتوانند از حضور نماینده سازمان جهانی استفاده کنند.

رئیس جامعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور از حرکت یک رام قطار ویژه مهمانان بوم‌گردی خبر داد و افزود: قطار بخش خصوصی با طرح و رنگ آمیزی متفاوت قطار، قرار است مهمانان را از تهران به کرمان ببرد.

او با بیان این که این قطار گردشگری از سوی بخش خصوصی، برای حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر ظرفیت دارد و مهمانانی که از شهرهای دیگر به تهران می‌آیند را نیز می‌تواند به کرمان ببرد، گفت: این قطار از تهران حرکت می‌کند و سپس در میان راه به اصفهان و یزد خواهد رفت و بعد از برنامه هم این مسیر مجدد تا تهران حرکت خواهد کرد.

عبیری با تاکید براینکه گروه‌هایی شامل اقوام در این قطار حضور دارند، گفت: در طول مسیر برنامه‌های متعددی مانند اجرای آیین های محلی و بومی برای مهمانان برگزار خواهد شد.

رئیس جامعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور با تاکید براینکه بوم‌گردی‌ها نخستین تأسیسات گردشگری هستند که روز مختص به خود را در تقویم ثبت کرده‌اند، اظهار کرد: در این برنامه مقامات کشوری و استانی حضور خواهند داشت همچنین از سفرای کشورهای خارجی نیز دعوت خواهند شد.

او با اشاره به اینکه این برنامه دو روز در کرمان برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: استاندار در راس مدیریت کلان استان در این زمینه پشتوانه برگزاری است و سایر مدیران نیز اعلام همکاری دارند.

عبیری با بیان اینکه از شبکه‌های تلویزیونی کشورهای دیگر دعوت خواهیم کرد که حضور داشته باشند، گفت: روسای تشکل‌های ملی گردشگری نیز در این رویداد حضور خواهند داشت.

رئیس جامعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور خاطرنشان کرد: در بحث تولید محتوا همکاران کرمانی در تلاش هستند که تبلیغات محیطی را بعد از نوروز آغاز کنند که در حال رایزنی با مترو و تبلیغات شهری هستیم.

اعلام فرایند ثبت نام به زودی

فرحناز اسماعیلیان رئیس انجمن اقامتگاه‌های بوم‌گردی کرمان نیز در راستای اعلام این خبر، بیان کرد: در اولین سال ثبت روز بوم‌گردی‌ها در تقویم کشور، ۳۱ اردیبهشت ماه، جشنواره روز بوم‌گردی‌ها در کرمان برگزار خواهد شد.

او با اشاره به این که از امروز از همه بوم‌گردی‌های کشور برای شرکت در این جشنواره دعوت می‌شود، گفت: به زودی فرایند ثبت نام نیز اعلام خواهد شد.

رئیس انجمن اقامتگاه‌های بوم‌گردی کرمان با بیان این که در این جشنواره قرار است که پاسداشت هویتی وفرهنگی بومگ‌ردی‌ها اتفاق بیفتد، تصریح کرد: علاوه بر آن، نخستین نمایشگاه خلاقیت‌های صنایع دستی بوم‌گردی‌ها، برنامه‌های مختص بوم‌زاد و همچنین جشنواره غذاها و شیرینی‌های سنتی ارگانیک هم در میدان تاریخی شهر کرمان برپا شود.

زیگورات چغارنبیل ...شکوه یک اثر باستانی

زیگورات دوراونتاش (آشوری: Dūr Untaš؛ ایلامی: Āl Untaš dNapiriša) که بیشتر با نام چُغازَنبیل شناخته می‌شود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد در تمدن ایلام ساخته شد. این زیگورات، بنای مرکزی محوطه باستانی به‌جای مانده از مجموعه‌ی ایلامی دوراونتاش است که نزدیک شوش در استان خوزستان قرار گرفته. چغازنبیل در سال ۱۹۷۹ میلادی به عنوان اولین اثر تاریخی از ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و معماری منحصر به فرد آن، در کنار زیگورات‌های کشف شده در میاندورود، برای باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به تاریخ و میراث فرهنگی جهانی شناخته شده است.

محوطه تاریخی چغازنبیل شهری باستانی است که در قرن سیزده پیش از میلاد توسط پادشاه عیلامی ها بنا شد. این شهر از قسمت های مختلفی چون زیگورات، حصارها، دروازه ها، معابد، خانه های مسکونی، کاخ ها و سازه ی دفع آب تشکیل شده است و سه حصار بیرونی، میانی و درونی دارد. بخش مقدس شهر، زیگورات (کلمه ای اکدی که در بین النهرین و ایلام برای معابد چند طبقه ای استفاده می شده است)، نیایشگاهی باستانی است که بر روی تپه ای خاکی و در ساحل رودخانه ی دِز واقع شده است.

زیگورات چغازنبیل، نخستین ساختمان مذهبی ایران، در پنج طبقه و ارتفاع ۵۲ متر ساخته شده بود که اکنون تنها دو طبقه و نیم با ارتفاع ۲۵ متر از آن باقی مانده است. طبقه ی پنجم مرتفع ترین طبقه محسوب می شد و تنها کاهن ها و خانواده ی شاهی اجازه ی ورود به آن طبقه را داشتند، این طبقه جایگاه قراردادن خدای شهر شوش نیز به شمار می رفت.

این بنا با خشت و آجر ساخته شد و هدیه ی مردم شهر به دو تن از خدایان بزرگ عیلامی بود. بر روی دیوارهای معبد آجرهایی به خط میخی دیده می شود که همگی دارای متنی یکسان و بیانگر نام پادشاه و هدف او از ساخت این معبد است.

عکس: ایرنا /علی معرف

عبابافی بهبهان میراث ۵۰۰ ساله

لباس هر انسان، چیزیست که به وسیله آن تن خود را می پوشاند. اما برای ایرانیان، لباس چیزی فراتر از یک پوشش معمولی برای بدن آن هاست. ایرانیان نه فقط به تناسب آب و هوایی که در آن زندگی می کنند، بلکه با توجه به موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد هم پوشش های بسیار متنوعی را برای مردان داشتند. یکی از این پوشش های سنتی عباست. لباسی بسیار ساده و سبک که معمولا آن را بر روی لباس های دیگر می پوشند. برای آشنایی با هنر ۵۰۰ ساله عبا بافی بهبهان با الی گشت همراه شوید.

هنر عبا بافی از گذشته هایی دور در جای جای کشورمان رونق داشته است. عبا، رو پوشی بسیار سبک و البته ساده است که معمولا بخشی از مردان ایرانی آن را بر روی لباس های دیگرشان می پوشیدند. طبق سنت های ایرانیان، عبا معمولا جامه و لباس اهالی علم و روحانیون بوده است. هرچند به دلیل راحتی این لباس و سبکی آن، تا همین دهه پیش بسیاری از مردان ایرانی در خانه هایشان آن را بر روی دوش های خود می انداختند. استفاده از پوشش عبا در کشور گستردگی بسیاری داشته و نمی توان آن را به مکانی خاص تعمیم داد. شهرهایی همچون بهبهان، بوشهر، نایین، مشهد و … شهرهایی بودن که عبا بافی در آن ها رونق چشم گیری داشته است. درون این شهرها، کارگاه عبا بافی بسیاری به فعالیت و تولید عبا مشغول بودند.

عبای بهبهان، یکی از با کیفیت ترین انواع عبا در ایران است که هنوز هم بسیاری از روحانیون کشور، عبای این شهر را برای پوشیدن انتخاب می کنند. عبای این شهر دو نوع دارد. یکی عبای تابستانی به نام “حله” و دیگری عبای کلفت و زمستانی به نام “چقه”. در تهیه عبای بهبهان از از نخ های دست ریس پشم گوسفندان و البته پشم شتر استفاده می شود. مردم بهبهان این نخ ها را در کارگاه های خانگی خود به وسیله موادی مثل حنا، پوست بلوط و یا پوست گردو رنگ آمیزی می کنند.

مثلا بازار هدف عبا بافان کشور، بیشتر شهرهای مذهبی کشورمان هستند. عبای بهبهان بیشتر به شهرهای مثل مشهد، قم، برخی شهرهای جنوبی و البته تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می شود.

بیشتر شهرت صنعت عبا بافی بهبهان به خاطر کیفیت مواد اولیه به کار رفته در ساخت آن و همچنین شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است که بر خلاف دیگر شهرهای تولید کننده عبا در کشور، چندان به روز رسانی نشده است. نخ این عبا را به وسیله مواد و رنگ دانه های طبیعی و به شیوه کاملا سنتی رنگ آمیزی می کنند. عبای بهبهان در رنگ های مشکی، خرمایی، خاکستری و شیری به بازار عرضه می شوند.

در شهر تاریخی بهبهان، می توان بیش از ۱۰ کارگاه عبا بافی فعال و پر رونق را پیدا کرد. اکثر این کارگاه ها در بافت قدیمی این شهر و خانه های با صفا و حیاط دار آن بر پا شده اند. استاد کاران بسیاری عبا بافی بهبهان را رونق بخشیده اند. کارگاه های استادان “علی خوب”، “غلام عظیمی”، “تقی پریزاد”، ایرج مهدیان”، “اسدالله پریسوز”، “اسدالله یوسفی”، “ناصر مویدی”، “حسین مترصد”، “محمد دهداریان” و “جعفر مشغول الذکر” معروف ترین کارگاه های عبا بافی شهر بهبهان هستند.

استاد علی خوب درباره صنعت عبابافی اظهار داشت: این هنر از دیرباز در مناطق مختلف ایران مانند بوشهر، نائین و مشهد رواج داشته و حتی در کتب تاریخی آمده است، از زمان پیامبر بافت عبا در شهرهای عربستان مرسوم بوده و پس از آن، تولید عبا در بهبهان متمرکز شده و حدود 500 سال است که هنر عبابافی به عنوان یکی از صنایع دستی مهم در بهبهان محسوب می‌شود.

وی در تشریح تفاوت بافت عبا کنونی در مقایسه با دوران پیشین، افزود: شیوه بافت عبا در بسیاری از شهرها در مقایسه با گذشته متفاوت است و از دستگاه‌های مدرن یا پنبه‌های کارخانه‌ای در بافندگی استفاده می‌شود اما در بهبهان، بافندگان عبا همان شیوه قدیمی را که از اجدادشان به یادگار مانده است در بافت به‌کار می‌برند و دستگاه های عبابافی ساختاری قدیمی و سنتی دارند بیشتر این کارگاه ها در خیابان پیروز بهبهان و در مجاورت مسجد مکتب المهدی یا در کوچه شهید قنبریان واقه شده اند.

منبع: تسنیم .میراث‌آریا

نخستین رویداد بین‌المللی گردشگری پزشکی مناطق آزاد در اروند برگزار می‌شود

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، از برگزاری نخستین رویداد بین‌المللی گردشگری پزشکی با همکاری هلدینگ «هگتا» و سازمان منطقه آزاد اروند در اردیبهشت ماه سال جاری، خبر داد

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان منطقه آزاد اروند ؛ مهدی مزینانی با تأکید بر اینکه «هگتا» به‌عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ گردشگری ایران شناخته می‌شود؛ افزود: رویداد گردشگری پزشکی «هگتا» با همکاری سازمان منطقه آزاد اروند، ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت ماه با حضور برخی وزرا و مقامات عالی رتبه کشوری و منطقه‌ای با انگیزه توسعه گردشگری در حوزه پزشکی، برگزار خواهد شد.
مزینانی این اقدام را گامی به سوی توسعه گردشگری در مناطق آزاد دانست و گفت: گردشگری پزشکی به منظور ارائه خدمات درمانی و بهداشتی در کشورها و مناطقی خارج از محل اقامت اصلی با کاهش هزینه‌ها انجام می‌شود که علاوه بر ارائه خدمات به جامعه هدف، برای کشورهای مناطق میزبان نیز مزایای فراوانی به همراه دارد.

وی در ادامه به اهداف اصلی این رویداد، اشاره کرد و افزود: شناسایی فرصت‌های اقتصادی بخش گردشگری، جذب گردشگران سلامت از کشورهای همسایه بویژه عراق، شناسایی، توسعه و معرفی ظرفیت‌های پزشکی موجود در اروند(شهرهای آبادان و خرمشهر) معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بخش گردشگری به طور عام و گردشگری پزشکی به طور خاص بخشی از مهم‌ترین اهداف رویداد بین‌المللی گردشگری پزشکی است.

معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، اقامتی و خدماتی در سطح منطقه، توسعه اشتغال و بالا بردن اقتصاد محلی و منطقه‌ای، جذب سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی در بخش گردشگری، تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های بخش سلامت و درمان در سطح منطقه را نیز از دیگر مقاصد رویداد مذکور عنوان کرد.

مزینانی، یادآور شد: امیدواریم همه مناطق آزاد کشور بتوانند به سهم خود در این رویداد شرکت نموده و در کنار سازمان منطقه آزاد اروند قرار گیرند تا بتوانیم شاهد برگزاری یک رویداد اثر گذار در حوزه گردشگری پزشکی بوده و در کنار آن بتوانیم در فاز دوم از پزشکان و کادر درمانی متخصص و مجرب برای تحقق اهداف مورد نظر بهره‌مند شویم.

ساختمان برادران لینچ در ایذه، به‌جای مانده از دوران شکوه مالمیر

نام ساختمان و کمپانی برادران لینج، اگر چه در تاریخ بختیاری نامی شناخته شده است، اما در پایتخت زمستانی بختیاری‌ها «مالمیر» به ندرت کسی با این نام، اندک آشنایی دارد. اگر هم کسی این نام را برای یکبار شنیده باشد، سخت است باور کند که برادران لینچ، ساختمانی با نام خود در مالمیر «ایذه کنونی» ساخته و به یادگار گذاشته باشند. بنایی مغموم و تک افتاده در مالمیر امروزی که روزگاری نه چندان دور محل آمد و رفت مهندسین، کارشناسان انگلیسی و خوانین بزرگ بختیاری بوده است.

در سال ۱۳۰۶ (هـ ق) ناصرالدین شاه قاجار برای پیشرفت کار بازرگانی، قسمت پایین رود کارون «از اهواز تا به دریا» یا شط العرب بوده را برای کشتیرانی بیگانگان آزاد ساخت و نخستین کسانی که از این کار شادمان شدند و کشتی‌های خود را در آنجا به کار انداختند، برادران لینچ و بازرگانان انگلیسی بودند.

اما قسمت بالای کارون را فقط خود ایرانیان می‌توانستند در آن کشتیرانی کنند. برادران لینج توانستند در سال (۱۳۰۷هـ ق) یک کنسول خانه در خرمشهر و سال بعد کنسول خانه‌ی دیگری در اصفهان تأسیس کنند. در سال (۱۳۰۷ هـ ق) با همکاری حاج علی قلی‌خان سردار اسعد نیز توانستند امتیاز راه کاروان رو از ناصری (اهواز) تا اصفهان را از دولت اخذ کنند.

با صدور فرمان آزادی کشتی رانی در رودخانه کارون از سوی دولت مرکزی در سال ۱۳۰۶ هجری قمری، شرکت کشتی رانی هرات و دجله فعالیت خود را آغاز کرد. یکی از شرکای شرکت فوق، هنری فینیس بلوس لینچ بود که از طریق شوشتر به قلمرو بختیاری و اصفهان سفر کرد، وی این سفر خود را در مجله انجمن پادشاهی جغرافیایی چاپ نمود.

پیش از حضور شرکت لینچ، عشایر منطقه و بخصوص ایلات بختیاری برای عبور و مرور از کارون خروشان، از پل موسوم به ترکه‌تن استفاده می‌کردند. پل‌ ترکه‌تن یا معلق از به هم پیوستن تعداد زیادی تیرک چوبی و الیاف‌ محکم ساخته و با اتصال به هر ستون در دو سوی پل و نصب جان پناه برای جلوگیری از سقوط، برای عبور مهیا می شد.

با توجه به اهمیت گذرگاه استراتژیک بین خوزستان و اصفهان «جاده بختیاری» و توجه خوانین بختیاری در تعمیر و بازسازی این مسیرها، سرانجام به صدور قراردادی میان دولت ایران و شرکت برادران لینچ در سال ۱۳۰۶ هجری قمری انجامید.

این قرارداد در راستای بهره‌برداری و نگهداری جاده و پل‌های متعلقه، در ۱۰ ماده در ۲۱ ماه مه ۱۸۹۸ میلادی به‌وسیله «پریس» کنسول انگلیس در اصفهان تنظیم و تحریر شد و نماینده شرکت لینچ و چارلز هاردینگ شارژ دافر سفیر انگلیس در تهران آن را امضاء و به مهر اسفندیارخان سردار اسعد، محمدحسین‌خان سپهدار و حاجی علی قلی‌خان ممهور شد.

بر اساس این قرارداد، همه‌ی کارهای بازسازی جاده و ایجاد کاروان‌سرا و تأسیسات مورد نیاز به برادران لینچ واگذار شد و خوانین بختیاری نیز موظف شدند علاوه بر تأمین کارگر، تأمین امنیت جاده را نیز بر عهده بگیرند و در پایان هرسال، شش درصد از درآمد حاصل را به کمپانی لینچ بپردازند.

به‌دنبال آن، کار بازسازی جاده و احداث تأسیسات مورد نیاز آغاز شد و در ۱۴ دسامبر ۱۸۹۹ کار نصب پل معلق روی رودخانه کارون به پایان رسید. و از این جاده بهره‌برداری شد.

بنابر نوشته گارثویت «قرارداد بختیاری ـ لینچ، نقطه عطفی در روابط بریتانیا و عشایر جنوب‌غربی ایران بود»، در حقیقت قرارداد لینچ سبب شد تا خوانین بختیاری به‌طور رسمی با انگلیسی‌ها رابطه برقرار کنند. در این دوره، راه باستانی دزپارت با نام‌های «لینچ» و «بختیاری» شناخته می‌شود.

یکی از مشهورترین بناهایی که توسط شرکت لینچ ساخته شده است ، بنایی است با همین نام و قرار گرفته بر کرانه جاده کنونی ایذه-اهواز، آن هم در یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های ورودی به سرزمین بختیاری یعنی ایستگاه هلایجان «هلاگون». برای تماشای آثار به جای مانده و مغموم این بنای تاریخی کافی است از سمت جاده ایذه به اهواز، نرسیده به ایست بازرسی هلاگون به پایین دست جاده «سمت راست» حرکت کنیم و تقریبا ۵۰ متر مانده به پاسگاه و ایست بازرسی، به تماشای ساختمانی برویم که روزگاری نه چندان دور محل آمد و شدهای افراد نام‌آور و مهندسین به نامی در تاریخ جنوب ایران بود.

این بنا که امروزه بخش‌هایی از آن فرو ریخته و متروک شده است و به شدت نیازمند مرمت و معرفی است، با توجه به وجود ساختمان‌ها و بناهای اربابی دیگری در این منطقه «از هلایجان تا نوترکی و راسفند»، می‌تواند نقش بسزایی در رونق گردشگری شهرستان ایذه داشته باشد.

بنا بر پلان تقریبی مستطیل و با استفاده از مصالح بوم آورد مانند سنگ لاشه آهکی و ملات گچ نیم کوب محلی ساخته شده است. بخش پشتی آن که رو به سمت دره و کوه شمالی قرار دارد نیز دارای چند اتاق و بخش جنوبی آن که رو به جاده کنونی است دارای پلان دایره بوده که به یقین از بخش‌های دیگر دارای ارتفاع بیشتر و به مانند تک برجکی که از سمت پایین دست توسط راه پله‌ای به آن دسترسی می یابیم، بوده. احتمالا این جایگاهی برای حضور نگهبانان و مراقبان بوده است.

بنایی که تا سال‌ها بعد به عنوان ساختمان ژاندارمری از آن یاد می‌شد و مراقبت از جاده قدیمی دسترسی اهواز-ایذه را به نحو احسن انجام می‌داد و سپس با ساخت جاده جدید و توسعه راه‌ها به عنوان تک‌بنایی در میان اراضی کشاورزی رو به خرابی نهاد.

ساخت این بنا با توجه به ویژگی نسبتا تدافعی آن توسط شرکت لینچ در راستای استراحت و حفاظت از این جاده با مستندات تاریخی می‌تواند سازگار باشد