خوزستان|بندر هندیجان نگین خلیج‌فارس+ تصویر
شهرستان بندر هندیجان استان خوزستان با دارا بودن ۹۵ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس و دو اسکله مهم بندر بحرکان و سجافی نگین این آبراه حیاتی شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندر هندیجان، شهرستان بندر هندیجان با قدمتی 3000 ساله از دیرباز مورد توجه مردم مناطق دور دسترس کشور و کشورهای همسایه بوده است. این منطقه دارای استعدادهای بالقوه که خود به‌تنهایی می‌تواند یک کشور را اداره کند.
هندیجان از شهرهای تاریخی ایران در جنوب شرقی خوزستان، در 70 کیلومتری جنوب شرقی ماهشهر و در شمال خلیج فارس واقع شده است با توجه به گذر رودخانه زهره از وسط این شهر مناظر طبیعی و زیبایی در آن شکل‌گرفته است.
بندر مهرویان که اکنون به نام بندر هندیجان تغییر نام داده در زمان سلسله ساسانیان رسماً شروع به‌کار کرده، این بندر توانسته بود رونق بسیار گسترده‌ای در اقتصاد و دریانوردی داشته باشد در زمان شاهپور دوم نیروی دریایی عظیمی در منطقه خلیج فارس برقرار شد که بندر مهرویان (هندیجان) یکی از آن بنادر بوده است.
در نزدیکی هندیجان آثار بندر تاریخی «مهرویان یا مهربان» و شهر تاریخی ریو اردشیر قرار داشته است. مهرویان از دوره عیلامی تا قرن چهارم هجری و احتمالاً تا مدت‌ها بعد نیز بندر تجاری مهمی بوده است که از طریق آن کالاهای دور و نزدیک و حتی کشور چین وارد منطقه می‌شد و نیز مشاهده شده که در شهر ریو اردشیر کشتی می‌ساختند.
رودخانه زهره هندیجان با طول تقریبی 275 کیلومتر در سه استان فارس، کهگیلویه و بویر احمد و خوزستان جریان دارد که از کوه «کنه دوده» استان فارس سرچشمه می‌گیرد. پس از ورود به خوزستان و گذشتن از زیدون بهبهان و هندیجان به خلیج‌فارس می‌ریزد. متوسط آب دهی سالانه کل حوضه این رودخانه در محل ایستگاه دهملا برابر 83 مترمکعب در ثانیه برآورد شده است.
علی‌اکبر دهخدا در لغت‌نامه خود بندر مهربان را این‌گونه بیان می‌کند
شهری است برکنار دریا چنانکه موج دریا برکنار شهر می‌زند هر که از پارس به راه خوزستان به دریا رود و آنکه از بصره و خوزستان به دریا رود همگان راه آنجا باشد و کشتی‌هایی که از دریا برآید بر این اعمال رود به مهرویان بیرون آید و داخل آن بیشتر از کشتی‌ها باشد و جز خرما هیچ میوه نباشد و گوسفندان آنجا بیشتر بز باشد و بزغاله پرورند و همچنان که به بصره می‌گویند بزغاله تا هشتاد رطل و صد رطل برسد بیشتر نیز و به رز و کتان بسیار باشد چنانکه به همه جای ببرند و جامع و منبر است.
در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی آمده است: به فاصله کمی از رودخانه شیرین یعنی رودخانه زهره که به‌تازگی به رودخانه تاب موسوم است بندر مهرویان در مرز غربی فارس واقع است. این لنگرگاه اولین بندری بوده که کشتی‌ها وقتی از بصره و مصب دجله به عزم هند بیرون می‌آمدند به آن می‌رسیدند و این بندر در قرن چهارم هجری شهری معمور بود و مسجدی خوب و بازارهایی آباد داشت.
ارزش کیفی ماهی و میگو بندر هندیجان در سطح جهان
هندیجان بنادر قدمتی، تاریخی دارد درگذشته از بنادر این شهرستان برای مبادله کالاها از سرزمین‌های دور و نزدیک استفاده می‌شده و نیز محلی برای ساختن کشتی بوده است. ازنظر اقتصادی رودخانه هندیجان نقش تعیین‌کننده‌ای در زندگی مردم داشته و این تأثیرگذاری به میزانی بوده که قلمرو جغرافیایی و منطقه را نیز بانام رودخانه مشخص می‌کردند.
این آبراه به‌عنوان یکی از مسیرهای تجارت خارجی از گذشته‌های دور مورداستفاده بوده است و هم‌اکنون نیز علی‌رغم کم شدن آب آن در فصول تابستان شناورهایی با ظرفیت بیش از صد تن قادر به رفت‌وآمد در آن هستند.
منطقه بحرکان که در جنوب هندیجان قرار دارد نیز از مناطق مهم گردشگری و صید میگوی صورتی و انواع دیگر میگوهای مرغوب منطقه خلیج‌فارس به شمار می‌رود که در حوزه صیادی هندیجان واقع است.
سالن عمل‌آوری و کارگاه انجماد و بسته‌بندی میگوی صادراتی و قایق‌های مجهز صیادان در این منطقه بیش از نیم‌قرن است که به صید و عمل‌آوری، بسته‌بندی و صادرات میگو اشتغال دارند و تعداد زیادی از اهالی در این راستا به کار مشغول‌اند.
ماهی‌های خوراکی و میگو در صیدگاه‌های هندیجان به‌صورت فراوان صید می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ماهی قباد، راش‌گو، حلوای سفید (زبیدی)، شوریده، حلوا سیاه، شهری، شانک، کوشک، سرخو، میش ماهی، هامور، سنگسر، سبیتی و دختر ناخدا اشاره کرد، این نوع از ماهی‌ها ازنظر کیفیت ارزش بسیار بالایی دارند.
همه جای هندیجان منطقه گردشگری است
اسکله بندر بحرکان، سواحل زیبایی صدفی بحرکان، بندر تجاری و صیادی سجافی، سواحل رودخانه زهره هندیجان، روستای گردشگری دهنو، رشته‌کوه‌های زاگرس، امامزاده شاه عبدالله و سواحل اطراف آن، امامزاده میر نعمان در کنار ساحل رودخانه زهره ازجمله مناطق گردشگری هندیجان است.
مجید شعبانی عضو شورای فرهنگ عمومی هندیجان و فعال فرهنگی در این خصوص اظهار داشت: چون رودخانه زهره، سواحل بندر بحرکان، سواحل سریم،95 کیلومتر مرز آبی با خلیج‌فارس همگی در یک مکان تجمیع و آب زیادی در منطقه بوده آن را هندیجان نامیده‌اند. در زبان سانسکریت هند به معنی آب است.
سابقه تاریخی هندیجان قبل از امپراتوری هخامنشیان بوده است
وی افزود: هندیجان با قدمتی 3000 ساله به قبل از امپراتوری بزرگ هخامنشیان برمی‌گردد و مردم آن از دریا، رودخانه ماهی صید و با کشاورزی زندگی خود را تأمین می‌کردند.
این فعال فرهنگی هندیجان بیان کرد: جاذبه‌های گردشگری هندیجان از زمان باستان شهر جومِ در دامنه کوه‌های زاگرس نزدیک روستای چهلمنی قبل از اسلام، شهر ریو اردشیر در زمان ساسانیان که کارگاه کشتی‌سازی داشته و در کتاب مقدسی به این موضوع اشاره‌شده است، بندر مهرویان مهم‌ترین بندر حکومت ساسانیان بوده که ناصرخسرو قبادیانی به مدت کوتاهی در آن زیست و در سفرنامه خود از آن یادکرده است.
وی گفت: بندر مهرویان در کنار دریایی خلیج همیشه فارس بوده که حال حاضر روستاهای شاه عبدالله و مالکی بروی آن بناشده‌اند، بلاد الگبر در زمان حکومت اشکانیان بوده و مانی نقاش در آن مدت کوتاهی زندگی کرده است. این شهر در نزدیکی روستای خیط که دیگر آثاری از آن بجا نمانده است.
شعبانی عنوان کرد: از دیگر آثار باستانی هندیجان می‌توان به شهر کدوک اشاره کرد در کنار جاده هندیجان به دیلم و در جنب ساحل بندر بحرکان واقع‌شده است. این شهر آتشکده داشته که خرابه‌های آتشکده به‌عنوان دروازه مشهور بوده است. وی افزود: قبرستان قدیمی شهر کدوک در حال حاضر محل عبور و مرور اهالی شده و به نام راه خس معروف است این شهر در حمله سپاه اسلام به ایران به فرماندهی سعد ابن ابی وقاث تخریب شد.
وی افزود: در کتاب 2 قرن سکوت نوشته عبدالحسین اسلامی ندوشن در صفحه 79 گفته‌شده، تازیان در عرض یک سال شهرهای استخر، ارجان، مهرگان کدوک را تسخیر و تخریب کردند.
رودخانه زهره هندیجان در دورهای باستانی بوده است
این فعال فرهنگی هندیجان بیان کرد: رودخانه زهره هندیجان از زمان حکومت‌های مقتدر ایران ازجمله هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان جاری بوده که دو طرف ساحل خود را برای کشاورزی آبیاری می‌کرده و بروی آن بندهایی بسته بودند که خراب‌های آن در روستایی بدرانی بنام گدار سنگی معروف است.
وی گفت: بندهایی که بروی رودخانه زهره بسته بوده‌اند در روستای فیروزآباد دیواری به طول 100 متر و ارتفاع 3 متر و عرض 1 متر به‌نوعی سدسازی به شیوه صحیح بوده و تمام بیابان را زیر کشت کشاورزی می‌بردند، بدون آنکه رودخانه خشک شود.
شعبانی عنوان کرد: جاذبه‌های گردشگری (اماکن مذهبی) می‌توان به امامزاده شاه عبدالله (ع) نوه امام حسین (ع) و فرزند امام محمدباقر (ع) اشاره که ایشان هم ساکن بندر مهرویان بوده است متأسفانه این آدم صالح به‌وسیله حاکم ستمگر اموی خود و فرزندانش را شهید کردند.
وی افزود: امامزاده شاه عبدالله (ع) در حال حاضر در 40 کیلومتری هندیجان واقع‌شده است. شاه زاده حمزه (ع) برادر ناتنی امام رضا (ع) در 50 کیلومتری هندیجان در بین جاده ماهشهر به هندیجان واقع و بارگاه ملکوتی بزرگی دارد جسد این بزرگوار در هندیجان و سر مبارک در جوار شاه عبدالعظیم حسنی شهرری مدفون است.
عضو شورای فرهنگ عمومی هندیجان بیان کرد: امامزاده میر نعمان در کنار نخلستان‌های پایین رودخانه در 30-کیلومتری هندیجان به سمت دریا واقع‌شده است. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) معروف به ابو سچین است. امامزادگان میرحسن معروف به سید بدرالدین در روستای بدرانی، میر محمود در روستای عبداللهی، شاه مشهد برادر ناتنی امام رضا (ع) واقع در هندیجان و میر محمد از سادات گمارونی است.
سواحل زیبایی سریم هندیجان دیدنی است
وی گفت: از جاذبه‌های زیبای طبیعی می‌توان به ساحل خلیج‌فارس به نام سریم که از رودخانه زهره تا ماهشهر گسترده شده نام برد، سواحل آن از جنس سنگ و گلسنگ‌های زیبا که بسیار کمیاب بوده و به هنگام جزر و مد دریا نمایان می‌گردد.
شعبانی عنوان کرد: در سواحل سریم هندیجان انواع علف‌های دریایی، انگور دریایی بروی آن مشاهده می‌شود که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. در بین سنگ‌های سواحل سریم غارهایی وجود دارد که به هنگام جزر آب ماهیان بزرگ در آن شناور شده و برای دیدن آن‌ها باید زمان زیادی منتظر ماند.
وی افزود: جزیره‌های دیر بونه که در وسط دریا نمایان هستند، از زمان‌های قدیم محل زندگی بوده‌اند، اما اکنون دیگر محل سکونت نبوده و به منطقه نظامی تبدیل‌شده‌اند.
عضو شورای فرهنگ عمومی هندیجان بیان کرد: ساحل زیبایی بندر بحرکان از هندیجان تا دیلم استان بوشهر گسترده شده، بحرکان به معنای دریایی معدن نامیده می‌شود که در آن انواع ماهی‌ها، معدن‌های صدف، گیاهان دریایی که بقایای آن‌ها بروی ساحل روی‌هم انباشته‌شده‌اند و هم‌اکنون 4 جاذبه زیبایی گردشگری از بقایای موجودات دریایی بروی ساحل پدیدار گردیده که در طول هزاران سال به‌مرورزمان پدیدار شده است و هر گردشگری می‌تواند هرگونه بقایای ماهی، میگو، خرچنگ، درختان دریایی، صدف را به‌راحتی نظاره‌گر باشد.
وی گفت: در طول ساحل بحرکان بروی صدف‌ها درختچه‌هایی بنام گدک سبز گردیده که از آب‌شور دریا تغذیه می‌کنند؛ اسکله زیبایی بحرکان هم‌اکنون محل تفریح شهروندان و مسافران نوروزی است.
شعبانی عنوان کرد: اسکله بندر بحرکان همراه با قایق‌ها صیادی و صیادانی که انواع ماهیان را صید و به ساحل می‌آورند تا مهمانان نوروزی از آن‌ها خریداری کنند، بر زیبایی بحرکان می‌افزاید.
بندر بحرکان هندیجان بهترین محل برای پرورش طبیعی آبزیان است
وی افزود: طبق مطالعات صورت گرفته دو منطقه در خلیج‌فارس وجود دارد که در آنجا نوعی خوراک میگو به نام آرتیمیا در آن پرورش می‌یابد یکی بستک بندرعباس و دیگری بندر بحرکان هندیجان است؛ برای مطالعه بیشتر 6 حوزه کشت آرتیمیا احداث که بهترین نوع آن در بندر بحرکان پرورش یافت.
عضو شورای فرهنگ عمومی هندیجان بیان کرد: ازجمله مناظر طبیعی هندیجان می‌توان به نخلستان‌های پایین رودخانه معروف به سجافی، نهر جمال، بیشه باقل بلندو که نخل‌های بلند و دارای خرما و خارک است، اشاره کرد.
وی گفت: روستای دهنو در 15 کیلومتری هندیجان دارای دشت وسیع در دامنه رشته‌کوه‌های زاگرس واقع‌شده با سد آبگیری و درختانی که در اطراف آن روییده از مناظر زیبای هندیجان است.
شعبانی عنوان کرد: مردم روستای دهنو برای پذیرایی از مهمانان انواع تمهیدات را فراهم کرده‌اند بهترین محل برای تفریح و گذراندن ایام فراقت برای هر گردشگر و بیننده خواهد بود.
وی افزود: در مرز هندیجان با زیدون در کنار روستای غولِ می‌تواند از سد آسک و تپه‌های سرسبز آنکه گل‌های زیبایی در فصل بهار می‌رویند اشاره کرد که یکی از اماکن زیبایی طبیعی هندیجان است.
گزارش از محمد مهدی صادقی
خوزتوریسم
