جشن «گُلوَنی» در شوش برگزار شد

جشن مردمی روز «گُلوَنی» جمعه شب با حضور پرشور علاقه‌مندان به فرهنگ و پوشش‌های سنتی در روستای عمله سیف شوش برگزار شد.

این جشن باشکوه که همزمان با ۲۶ اردیبهشت‌ به عنوان «روز روسری لُری» برگزار شد، دارای بخش‌های مختلفی از جمله اجرای زنده موسیقی بود.

گلونی « Golvani »روزی برای گرامیداشت هویت فرهنگی، پوشش بومی و تلاش برای زنده نگه‌ داشتن آئین ‌های دیرینه در میان نسل‌های جدید است.

«گُلونَی» نوعی روسری سنتی است که زنان قوم‌های لک، لر و کرد از دیرباز در آیین‌ها و مراسم شادی به کار می‌بردند و با گذشت زمان و از دوره قاجار به بعد، استفاده از گُلونَی برای مردم نیز رواج پیدا کرد و از واژه «گلبندی» با تبدیل حرف «ب» به «و» و حذف حرف «د» گرفته شده‌است و به نوعی پارچه ابریشمی رنگین اطلاق می‌شود. در گذشته نوعی پارچه ابریشمی هندی به اسم «گل بدن» که سطح روی آن متشکل از فقط دو رنگ (مثلا زعفرانی و سیاه) بوده، از هندوستان به ایران وارد می‌شده‌است. واژه گلبدن در فارسی به صورت گلبندی و در زبان لکی و لری به صورت گلونی درآمد. به مرور زمان در بین لرهای واژه گلونی نه فقط برای پارچه‌های زعفرانی، بلکه برای تمام سربندهای رنگی (غیر سیاه) به کار رفت.

آنان این پوشش را به دور «شو کلاو» یا همان کلاه لری می‌بستند و در مهمانی‌ها یا میدان نبرد از آن برای تزیین یا تثبیت کلاه استفاده می‌کردند.

در سنت پوششی زنان قوم لر و لک، گُلونَی نقش مهمی ایفا می‌کند؛ آنان ابتدا کتی از پارچه بر سر می‌بستند و سپس گُلونَی را به گونه‌ای می‌پیچیدند که موها کاملاً پوشیده و مرتب باقی بمانند.

گلونی علاوه بر زنان، در میان مردان نیز کاربرد دارد. مردان با بستن دستاری به دور سر یا به دور کلاه نمدی، جایگاه ممتاز خود را نمایش می‌دهند. در گذشته کاربرد دستارهای مردانه که بعضا از نوع گلونی بود، رواج بیشتری داشت و مردان جوانتر هم از آن استفاده می‌کردند. اما در حال حاضر تنها عده کمی از مردان کهنسال عشایر از دستاری ساده برای پوشش سر استفاده می‌کنند. استفاده به عنوان شال‌گردن برای نمایش زیبایی و تشخص، از دیگر کاربردهای گلونی برای مردان است. بستن گلونی به دور کمر و بر روی ستره نیز نوع دیگری از کاربرد آن در میان مردان لک است.

شیوه‌های سنتی بستن گلونی در میان زنان و مردان قوم لک به شماره ۱۶۵۷ در تاریخ ۱۳۹۷/۰۶/۱۸ به‌طور مشترک در بین استان‌های همدان، لرستان، ایلام و کرمانشاه به ثبت ناملموس ملی میراث فرهنگی ناملموس رسید.