عبابافی بهبهان میراث ۵۰۰ ساله

لباس هر انسان، چیزیست که به وسیله آن تن خود را می پوشاند. اما برای ایرانیان، لباس چیزی فراتر از یک پوشش معمولی برای بدن آن هاست. ایرانیان نه فقط به تناسب آب و هوایی که در آن زندگی می کنند، بلکه با توجه به موقعیت اجتماعی و اقتصادی افراد هم پوشش های بسیار متنوعی را برای مردان داشتند. یکی از این پوشش های سنتی عباست. لباسی بسیار ساده و سبک که معمولا آن را بر روی لباس های دیگر می پوشند. برای آشنایی با هنر ۵۰۰ ساله عبا بافی بهبهان با الی گشت همراه شوید.

هنر عبا بافی از گذشته هایی دور در جای جای کشورمان رونق داشته است. عبا، رو پوشی بسیار سبک و البته ساده است که معمولا بخشی از مردان ایرانی آن را بر روی لباس های دیگرشان می پوشیدند. طبق سنت های ایرانیان، عبا معمولا جامه و لباس اهالی علم و روحانیون بوده است. هرچند به دلیل راحتی این لباس و سبکی آن، تا همین دهه پیش بسیاری از مردان ایرانی در خانه هایشان آن را بر روی دوش های خود می انداختند. استفاده از پوشش عبا در کشور گستردگی بسیاری داشته و نمی توان آن را به مکانی خاص تعمیم داد. شهرهایی همچون بهبهان، بوشهر، نایین، مشهد و … شهرهایی بودن که عبا بافی در آن ها رونق چشم گیری داشته است. درون این شهرها، کارگاه عبا بافی بسیاری به فعالیت و تولید عبا مشغول بودند.

عبای بهبهان، یکی از با کیفیت ترین انواع عبا در ایران است که هنوز هم بسیاری از روحانیون کشور، عبای این شهر را برای پوشیدن انتخاب می کنند. عبای این شهر دو نوع دارد. یکی عبای تابستانی به نام “حله” و دیگری عبای کلفت و زمستانی به نام “چقه”. در تهیه عبای بهبهان از از نخ های دست ریس پشم گوسفندان و البته پشم شتر استفاده می شود. مردم بهبهان این نخ ها را در کارگاه های خانگی خود به وسیله موادی مثل حنا، پوست بلوط و یا پوست گردو رنگ آمیزی می کنند.

مثلا بازار هدف عبا بافان کشور، بیشتر شهرهای مذهبی کشورمان هستند. عبای بهبهان بیشتر به شهرهای مثل مشهد، قم، برخی شهرهای جنوبی و البته تعدادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می شود.

بیشتر شهرت صنعت عبا بافی بهبهان به خاطر کیفیت مواد اولیه به کار رفته در ساخت آن و همچنین شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است که بر خلاف دیگر شهرهای تولید کننده عبا در کشور، چندان به روز رسانی نشده است. نخ این عبا را به وسیله مواد و رنگ دانه های طبیعی و به شیوه کاملا سنتی رنگ آمیزی می کنند. عبای بهبهان در رنگ های مشکی، خرمایی، خاکستری و شیری به بازار عرضه می شوند.

در شهر تاریخی بهبهان، می توان بیش از ۱۰ کارگاه عبا بافی فعال و پر رونق را پیدا کرد. اکثر این کارگاه ها در بافت قدیمی این شهر و خانه های با صفا و حیاط دار آن بر پا شده اند. استاد کاران بسیاری عبا بافی بهبهان را رونق بخشیده اند. کارگاه های استادان “علی خوب”، “غلام عظیمی”، “تقی پریزاد”، ایرج مهدیان”، “اسدالله پریسوز”، “اسدالله یوسفی”، “ناصر مویدی”، “حسین مترصد”، “محمد دهداریان” و “جعفر مشغول الذکر” معروف ترین کارگاه های عبا بافی شهر بهبهان هستند.

استاد علی خوب درباره صنعت عبابافی اظهار داشت: این هنر از دیرباز در مناطق مختلف ایران مانند بوشهر، نائین و مشهد رواج داشته و حتی در کتب تاریخی آمده است، از زمان پیامبر بافت عبا در شهرهای عربستان مرسوم بوده و پس از آن، تولید عبا در بهبهان متمرکز شده و حدود 500 سال است که هنر عبابافی به عنوان یکی از صنایع دستی مهم در بهبهان محسوب می‌شود.

وی در تشریح تفاوت بافت عبا کنونی در مقایسه با دوران پیشین، افزود: شیوه بافت عبا در بسیاری از شهرها در مقایسه با گذشته متفاوت است و از دستگاه‌های مدرن یا پنبه‌های کارخانه‌ای در بافندگی استفاده می‌شود اما در بهبهان، بافندگان عبا همان شیوه قدیمی را که از اجدادشان به یادگار مانده است در بافت به‌کار می‌برند و دستگاه های عبابافی ساختاری قدیمی و سنتی دارند بیشتر این کارگاه ها در خیابان پیروز بهبهان و در مجاورت مسجد مکتب المهدی یا در کوچه شهید قنبریان واقه شده اند.

منبع: تسنیم .میراث‌آریا