قلعه «دمورگان» شوش

قلعه تاریخی شوش در سال ۱۸۹۷ به دستور ژان ژاک دمورگان فرانسوی برای سکونت باستان شناسان فرانسوی، در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی در شهر شوش و روی تپه‌ای تاریخی ساخته شد و به همین دلیل به قلعه دمورگان هم معروف است. البته به آن قلعه اکروپل و قلعه فرانسوی‌ها هم می‌گویند. این قلعه شباهت زیادی به زندان باستیل فرانسه دارد که با استفاده از آجرهای به دست آمده از کاخ داریوش و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل به دست معماران دزفولی بنا شده است. پلان قلعه ذوزنقه‌ی شکل است قلعه تاریخی شوش در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این اثر تاریخی در دوره جنگ تحمیلی بارها مورد حمله دشمن قرار گرفت و آسیب‌های زیادی دید. از این قلعه به عنوان نوعی موزه استفاده شده و اشیای تاریخی و ابزار باستان شناسی فرانسوی‌ها در آن نگهداری می‌شوند. تزئینات این قلعه شامل نعل درگاه‌های قوسی و نماهای تزئینی با آجر و نقاشی‌هایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و نیزمعماری شوشتر و دزفول و آجرهای کتیبه‌دار است

از نیروی کار ایرانی و نظارت خاندان فیلی که امنیت ساخت را بر عهده داشتند و مصطفی دزفولی ساخته شده‌ است. ساخت قلعه با استفاده از آجرهای کاخ داریوش هخامنشی (کاخ آپادانای شوش) و تعدادی از آجرهای منقوش به خط میخی چغازنبیل که ناشی از تخریب قسمت‌هایی از این بناها بوده انجام شده‌است. پیگیری‌ها و مکاتبات دولت ایران برای بازپس‌گیری اسناد و مدارک قلعه فرانسوی‌ها که روی تپه آکروپل ساخته شده بود منجر به تحویل اسناد و مدارک این قلعه در سال ۱۳۷۳ از سوی دولت فرانسه به ایران شد. نقشهٔ قلعه، ذوزنقه‌شکل است که قاعدهٔ کوچک آن در سمت شمال واقع شده و دور تا دور آن را راهرویی احاطه کرده و چند ردیف اتاق به سمت حیاط، بر گِرد آن قرار گرفته‌است. برج شمال‌غربی قلعه، مربع‌شکل و برج شمال‌شرقی، دایره‌شکل است.