همسایگی مسجد و کلیسا در «آبادان»

يكي از جاذبه‌هاي گردشگري جنوب خوزستان مجاورت مسجد و كليساي آبادان است كه جلوه‌اي بارز از احترام متقابل پيروان اديان الهي را به تصوير كشيده است.
كليساي سورت قاراپت آبادان، سال 1319 ساخته شده است؛ اين كليسا در زمان جنگ تحميلي آسيب ديد، و از سوي ستاد بازسازي مناطق جنگزده مرمت شد و سال 1382به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
اين روزها اگرچه به خاطر اندك بودن تعداد مسيحيان در آبادان آييني در اين كليسا برگزار نمي‌شود، اما اين كليسا بزرگترين تالار اجتماعات ارامنه مقيم آبادان محسوب مي‌شده است.
بر اساس اسناد، اين كليسا نخستين كليساي ارامنه آبادان در عصر حاضر محسوب نمي‌شود، بلكه پيش از احداث اين كليسا در آبادان دو كليساي ديگر نيز وجود داشته‌ است.
كليساي كريستوفر در منطقه بريم آبادان كه سال 1928 ميلادي (1306 هجري شمسي) احداث شد و متعلق به مسيحيان پروتستان آبادان بود و ديگر كليساي آبادان كه سال 1951 ميلادي (1329 هجري شمسي) تاسيس شد، كليساي آشوري بوده كه نزديك فلكه الفي جاي داشته و مورد استفاده مسيحيان آشوري آبادان قرار مي‌گرفته، كه امروزه ديگر از آن دو كليساي قديمي اثري بر جاي نمانده است.

کلیسا و مسجد دیوار به دیوار هم یکی از جاذبه‌های گردشگری و میراث فرهنگی جنوب خوزستان است که جلوه‌ای بارز از احترام متقابل پیروان ادیان الهی را به تصویر کشیده است. کلیسای قاراپت مقدس آبادان همجوار با مسجد امام موسی کاظم(ع) معروف به مسجد بهبهانی ها است و آبادان تنها مکانی است که در آن کلیسا و مسجد دیوار به دیوار در همسایگی هم هستند و تصویری از احترام متقابل میان پیروان ادیان مختلف الهی و از زیباترین جلوه های گفت و گوی تمدن ها را به تصویر کشیده است. در واقع آبادان تنها نقطه ای از ایران است که در آن کلیسا و مسجد همسایه هستند.

وقتی با دقت به گوشه و کنار خیابانها و مناطقی مثل زند و بریم آبادان نگاه بیندازید، می توان به وضوح بناهایی را دید که نشان از وحدت اقوام ساکن آن داشته و دارد. ساکنانی که با خوبی و خوشی در کنار یکدیگر زندگی می کنند و آئین های اعتقادی خود را نیز برپا می دارند.
زند نام خیابانی است در آبادان که از قدیم الایام کلیسای سورقارپت (کارپت) در کنار مسجد امام جعفر صادق (س) گذر ایام را به نظاره نشسته است و آن را خیابان ادیان می خوانند. در شهر آبادان به طور مجموع چهار کلیسا توسط گروه اطلاعات و آمار خوزستان شناسایی شده که متاسفانه تاکنون مشخصاتی از کلیسای قلب مسیح در اختیار این گروه پژوهشگر و یا سایران قرار ندارد.
کلیساهای شهر آبادان در مجموع دارای چهار هزار و ۷۱۰ متر مربع مساحت کل و دو هزار و ۵۱۰ متر مربع زیر بنا هستند، این کلیساها که متعلق به مسیحیان آشوری، پروتستان و گریگوری آبادان بودند در گذشته توسط سه کشیش ۴۷، ۶۰ و۶۱ ساله، یک متولی ۴۳ ساله، یک خادم ۵۷ ساله و دو سرایدار ۳۰ و ۶۲ ساله اداره می شدند.

کلیسای سورت قاراپت آبادان، سال ۱۳۱۹ ساخته شده و اگرچه این کلیسا در زمان جنگ تحمیلی آسیب، از سوی ستاد بازسازی مناطق جنگزده مرمت شد و سال ۱۳۸۲به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این کلیسا اکنون یکی از جاذبه های گردشگری خوزستان و جاهای دیدنی آبادان است که در سفر به این شهر نباید از دست داد. جهت بازدید از کلیسا بایستی از خادمان آن اجازه بخواهید که اغلب با روی خوش پذیرای مهمانان هستند.
این کلیسا اولین کلیسای ارامنه آبادان در عصر حاضر محسوب نمی‌شود، بلکه پیش از احداث این کلیسا در آبادان دو کلیسای دیگر نیز وجود داشته‌اند: کلیسای کریستوفر، در منطقه بریم آبادان که در سال ۱۹۲۸ میلادی (۱۳۰۶ هجری شمسی) احداث شد و متعلق به مسیحیان پروتستان آبادان بوده است و دیگر کلیسای آبادان که در سال ۱۹۵۱ میلادی (۱۳۲۹ هجری شمسی) تاسیس شد، کلیسای آشوری بوده که در نزدیکی فلکه الفی جای داشته و مورد استفاده مسیحیان آشوری آبادان قرار می‌گرفته، که امروزه دیگر از آن دو کلیسای قدیمی اثری بر جای نمانده است.

دیوارهای کلیسا دارای چهار در دو لنگه قهوه ای رنگ چوبی است که بر هر لنگه آن نقش صلیبی برجسته است؛ کلیسا دارای دو گنبد مخروطی شکل آلومینیومی است که یکی بر ساختمان اصلی کلیسا و دیگری در قسمت انتهایی کلیسا جایی که ناقوس واقع شده قرار دارند. در زمان حاضر تنها مادر مسیحی شهر بنام «صوفی کاروازیان» ملقب به خانم مانوکیان (به واسطه نام فامیل همسرش) تنها کلیدار کلیسای این شهر است که به طور سالانه و در روز عید کریسمس، در کلیسا را به روی مردمان شهرش که برای تبریک سال نو به او می آیند، می گشاید.

تصاویر| همسایگی مسجد و کلیسا در آبادان