آیین سنتی سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) در اهواز

یکی از جلوه‌های عشق و ارادت مردم خوزستان به صاحب این روزها، حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع)، آیینی است که به سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) شهرت دارد. این آیین در نقاط بسیاری از استان خوزستان برگزار می‌شود و به سبب قدمتی که میان مردم بندر ماهشهر دارد، به نام مردم این شهر به ثبت ملی رسیده است. این آیین به شماره ۱۴۴۵ در تاریخ ۱ مهر ۱۳۹۶ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد.

مراسم عروسی قاسم در اکثر شهرهای خوزستان در روز هشتم ماه محرم برگزار می‌شود. به این مراسم  در زبان محلی «عرس القاسم» می‌گویند. مراسم عروسی حضرت قاسم مردانه و زنانه برگزار می‌شود. مجلس زنانه معمولاً در یکی از خانه‌های محل یا حسینیه اجرا می‌شود؛ به این صورت که یک حجله نصب می‌شود و هنگام اجرای مراسم، بانوان سینی‌های خود را در تاریکی که فقط شمع‌های سینی روشن هستند به دور حجله می‌چرخانند و سایر بانوان با سینه‌زنی آن‌ها را همراهی می‌کنند.

محتویات این سینی‌ها عبارت بود از پارچه سبز که نماد پاکی و قداست است و همچنین لباس رزم اهل بیت(ع) در روز عاشورا که به رشادت یاران امام حسین(ع) اشاره دارد. حنا،  نماد زینت و آراستگی برای عروس در زمان قدیم و اشاره به دامادی حضرت قاسم در واقعه عاشورا دارد. شمع نمادی از روشنایی و پاکی و جاودانگی است و به مظلومیت یاران امام اشاره دارد.

 گلاب نیز نماد تازگی و طراوت و نماد باروری و تداوم زندگی است و به ازدواج حضرت قاسم(ع) در واقعه عاشورا اشاره دارد. برگ‌های گل یاس یا به نام محلی «موم»، نماد راستی، صداقت، عشق، دوستی و معصومیت است که به عشق پاک و معصومیت حضرت قاسم(ع) اشاره دارد. اسپند(اسفند) نیز برای جلوگیری از چشم زخم در این سینی‌ها گذاشته می‌شود. محتویات دیگر سینی‌ها شامل تنقلاتی همچون کیک و کلوچه، بیسکوییت، شیرینی، میوه و... است که بین کودکان تقسیم می‌کنند.

بعد از تزیئن سینی‎ها، آن‌ها را به ردیف قرار داده و با پارچه سبز روی سینی‌ها را می‌پوشانند.

به رسم دیرینه و هرساله به یاد این جوان شهید دشت کربلا به صورت نمادین مراسم «سینی حضرت قاسم» در شامگاه هشت محرم برگزار می‌شود

محمد آهنگر

 

این مراسم با رعایت فاصله گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل بهداشتی برگزار شدحنا نمادی مبارک از زینت و آراستگی برای عروس در زمان قدیم است که آن را در سینی قرار می دهندحسینیه شهدا در منطقه آخر اسفالت سومین سالی است که این مراسم را برگزار می کنند . با توجه به شیوع بیماری کرونا این برنامه بصورت محدود برگزار شدآیین سنتی سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) در اهوازخدام هیئت حسینیه شهدا (ع) به این ترتیب از درگذشتگان محل خود در مراسم سوگواری امام حسین (ع) یاد می‌کند.در این مراسم خنچه هایی شبیه به مراسم ازدواج درست می شود که هر کسی حاجتی داشته باشد صورت خود را پوشانده و سینی بر سر میگذارد تا حاجت روا شوددر این مراسم خنچه هایی شبیه به مراسم ازدواج درست می شود که هر کسی حاجتی داشته باشد صورت خود را پوشانده و سینی بر سر میگذارد تا حاجت روا شودقبل از بر سر گذاشتن سینی ، مردم نذر و نیت می کنندحضور عزاداران با رعایت فاصله اجتماعی در مراسم سیدالشهدا (ع)در کنار این حجله مراسم روضه‌خوانی برپا می‌شودبه رسم دیرینه و هرساله به یاد این جوان شهید دشت کربلا به صورت نمادین مراسم «سینی حضرت قاسم» در شامگاه هشت محرم برگزار می‌شوداین حجله داخل یک اتاق نصب شده و در داخل آن حنا، نقل، و شکلات و غیره گذاشته می‌شودآیین سینی گردانی حضرت قاسم فرزند امام حسن مجتبی (ع) به عنوان اولین اثر میراث ناملموس شهرستان بندر ماهشهر در تاریخ 96/7/1 در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است.اسپند برای جلوگیری از چشم زخم می باشد که در مراسم دود می کننددر مراسم سنتی سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) آجیل، مشکل‌گشا، شمع، گلاب، حنا، شیرینی و میوه را در سینی می‌گذارند و روی آن پارچه سبز می‌کشنددر پایان مراسم ، عزاداران ذکر توسل به امام حسین (ع) می کنندحسینیه شهدا در منطقه آخر اسفالت سومین سالی است که این مراسم را برگزار می کنند . با توجه به شیوع بیماری کرونا این برنامه بصورت محدود برگزار شددر آیین سنتی سینی‌گردانی طبعا روضه هم معمولا روضه حضرت قاسم یا روضه حضرت علی اکبر است.در آیین سنتی سینی‌گردانی طبعا روضه هم معمولا روضه حضرت قاسم یا روضه حضرت علی اکبر است.در پایان مراسم ، عزاداران ذکر توسل به امام حسین (ع) می کنندحضور عزاداران با رعایت فاصله اجتماعی در مراسم سیدالشهدا (ع)آیین سنتی سینی‌گردانی حضرت قاسم(ع) در اهوازسفره‌ای است که با نیت رفع گرفتاری و گرفتن حاجت با توسل به حضرت قاسم در روز هشتم ماه محرم تزیین و پهن می‌کنند۱