خوزتوریسم
به بهانه ثبت ملی شوشتر نو
به بهانه ثبت ملی شوشتر نو (بخش اول)
نوشتاری از احسان بلیوند و ابوالفضل مهدی پور
به نام او که معمار عالم هستی است.
احسان بلیوند :این روزها از شوشترنو زیاد صحبت شده است، شهرک ارزشمندی که در خارج از کشورمان بسیار عزیز و در ایران بسیار مظلوم واقع گشته، پس از چندین دهه مورد توجه قرار گرفته است
بنا برگفته های دکتر کامران دیبا طراح و سازنده شوشترنو و سایر کارشناسان شهرسازی و معماری، این شهرک بر مبنای زندگی مردم جنوب به ویژه شوشتر و با توجه به روحیات این مردم ساخته شده است؛ اما بی‌توجهی به آن در چند سال گذشته سبب تخریب زیاد در نقاط مختلف این مجموعه و آسیب فراوان روحی، اقتصادی و اجتماعی به ساکنینش نیز شده است؛ هرچند باید گفت بخش‌هایی از شهرک نیز ساخته نشده و یا نیمه‌کاره مانده که آن هم سبب دیگری برای آسیب به مردم و شهرک است.
اما قبل از شروع هرگونه عملیات عمرانی برای بهبود شرایط این شهرک زیبا، باید نیازهای ساکنینش را نیز در نظر گرفت .زندگی در یک بافت با ارزش چون شوشترنو به مانند همه بافت‌های باارزش جهان با امتیازات و البته محدودیت‌هایی همراه است. اما بی‌توجهی به این نیازها در چند دهه اخیر سبب ناامیدی مردم و در نهایت رفتارهای غیر مسئولانه ساکنین در قبال این بافت و دست اندازی به قسمت‌های مختلف املاک شخصی و البته عمومی در شوشتر نو شده است. باید توجه کرد تغییرات ناسازگار با اصول معماری و شهرسازی شوشتر نو از جانب مسئولین شوشتر در دهه های اخیر بیشتر بوده و سبب نازیبایی بسیار زیاد در معابر شده که چشمان ساکنین و مراجعین را آزار می‌دهد.
موضوع بعد توجه به نیازهای اقتصادی ساکنین با ظرفیت های موجود در شوشتر نو است. برخورداری از جاذبه گردشگری، وجود املاک تجاری زیاد در قسمت‌های مختلف شهرک و تبدیل اماکنی که ظرفیت اقتصادی دارند، همچون طبقه بالای بازارچه که می‌تواند به هتل، مسافرخانه و یا بازارچه صنایع دستی با تغییر کاربری یابد، به حوزه اقتصادی منطقه کمک زیادی می‌کند
موضوع سوم نیازهای مرتبط با محل زندگی ساکنین است. سیستم فرسوده آب و فاضلاب، برق و سازه، شهروندان را در سال‌های اخیر بسیار آزار داده و هزینه‌های بسیار بالایی را به آنها تحمیل کرده و لازم است هزینه‌های تعمیرات از محل بودجه‌های بازآفرینی شهری، میراث فرهنگی و همچنین از سایر بودجه‌های ملی و جهانی پرداخت شود.
هرچند شوشتر در سال‌های اخیر با داشتن نیروی کارآمد انسانی در وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و مهندسینی همچون بهنام مریدی، حسین پنبه دانه پور، اکبر هادی پور، صادق کهوازی، محمد رضا بهادری، آقایان پیلتن، دکتر بهروز حسین زاده و بسیار افراد دیگر می توانست در رفع این مشکلات پیش قدم باشد، اما متاسفانه تاکنون این امر محقق نشده و لازم است متخصصین کشور به ویژه فرزندان شوشتر در اینباره تغییر رویه دهند.
موضوع چهارم تغییر نگاه برخی ساکنین از زندگی در ساختمان‌های یک طبقه و بزرگ به زندگی در واحدهای آپارتمانی به دلیل افزایش تعداد اعضای خانواده و گران بودن املاک در سایر نقاط شهرستان شوشتر است. این موضوع ساخت و ساز در شوشتر نو را به صرفه کرده و در نتیجه شاهد احداث واحدهایی در سازه اصلی هستیم.
تغییر نگاه‌ها به بافت ارزشمند شوشترنو نیازمند ارزش‌گذاری برای این منطقه و ساکنینش است. بنابراین ارائه تخفیف و یا حذف هزینه‌های خدماتی مانند آب، برق، گاز، مخابرات، عوارض و صدور اسناد مالکیت همچون سایر بافت های مشهور دنیا ضروری است؛ و بهبود فضای سبز و تجهیز این منطقه به فضای ورزشی و فرهنگی و سرای محله پس از چند دهه در اجرای این مهم تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
به بهانه ثبت ملی اثر فاخر شوشتر نو(بخش دوم)
ابوالفضل مهدی پور: در شوشتر نو که قدم میرنی معماری و طراحی خانه هاو کوچه ها شوشتر در نظرت تجسم میشوند.
کامران دیبا طراح شوشتر نو به خوبی میدانست که در این منطقه هنوز به سنت ها پایبند هستند وبراساس همین سنت شوشتر نو را طراحی کرد.
شوشتر نو یکی از شهرهای جدید خوزستان است که با هدف اسکان 40 هزار نفر کارگران کارخانه‌ی کشت و صنعت کارون در کنار شهر قدیم شوشتر به مهندسین مشاور«داض» واگذار شد و توسط «کامران دیبا» طراحی گردید.
با ورود به شهر اولین نکته‌ایی که به ذهن هر بیننده می‌آید، طراحی منسجم و یکنواخت ساختمان‌ها در طول ستون فقرات اصلی شهر است. محوری پر رنگ که تمام عناصر و اجزای شهر را از فضای عمومی و نیمه عمومی تا بازار و میدان و مسجد جامع، اتصال داده و سپس از طریق پل به شهر قدیم پیوند می‌دهد
. قدم زدن در شهر و کشف فضاها از پی یکدیگر، در امان ماندن از گرمای جنوب، مقیاس انسانی و توجه به پیاده، چلیپایی بودن، استفاد از آجر و… همه و همه نشان از توجه طراح در به کارگیری اصول معماری بومی است. شهری که با الهام از طبیعت و معماری ایرانی نه در مقابل شهر قدیم بلکه در ارتباط با آن شکل گرفته و حتی اسامی نیز بر اساس فرهنگ ایرانی مانند بلوار شیرین و فرهاد نام‌گذاری شده‌است. انگار معمار این طرح دوست داشت که هر کس با دیدن این اثر فاخر مانند فرهاد و شیرین عاشق و معشوق شود.
شهری با هدف “مساوات و عدالت اجتماعی” طوری که فرزند کارگر و فرزند مهندس از حقوقی مساوی در شهر برخوردار باشند.
بیشتر خانه‌ها یک و دوطبقه طراحی شده‌اند، با اتاقهای بزرگ چندعملکردی، حیاطی خنک و سایه‌دار که همچون اتاقی بزرگ و سرباز است و بام‌های دیواردار مانند خانه های شوشتر که شب‌های تابستان امکان خوابیدن در هوای آزاد و لذت بردن از آسمان پرستاره‌ی شب را فراهم می‌کند؛ سنتی قدیمی که امروز رو به فراموشی می‌رود.
بازار سه طبقه که فقط طبقه همکف آن دارای کاربری‌هایی مانند سوپر مارکت و سلمانی است. حضور تعدادی جوان و کودک های بین سنین 5 تا 12 سال به صورت پراکنده در فضا مشاهده مي‌شود. هم چنین از حضور بانوان در ساعات صبح خبری نیست که خود نشان دهنده‌ی کیفیت پایین فضای شهری است. بازار که قلب تپنده ی هر شهر است خبر از بی رونقی دارد که در پی آن اقتصاد خرد محلی ساکنان نیز رو به افول می‌رود.
کامران دیبا معمار و طراحی بزرگی که کارهای بزرگی در ایران انجام داده است کارهایی که هر کدام یک الگو برای دوستداران هنر و معماری می باشد.
. کامران دیبا جوایزی و افتخارات مختلفی نیز در طول زندگی حر فه ای خوب کسب کرده است.
از مهمترین افتخارات کامران دیبا و شهرک شوشتر نو دریافت جایزه معماری آقاخان که هر سه سال یک بار از سوی شبکه توسعه آقاخان یا AKDN به پروژه‌‌ی یک یا چند معمار زنده که دارای استانداردهای ویژه در معماری، شیوه‌های برنامه ریزی صحیح، حفظ ارزشهای تاریخی و معماری منظر باشد، اعطا میشود میباشد.
طرح شوشتر نو سالهاست به عنوان الگوی برتر در مجامع علمی و دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی معرفی میشود.
پ.ن:شوشتر نو سالها در گمنامی به سر میبرد تا این که در طی روزهای اخیر تخریب بخشی از بافت شوشترنو دوباره نام این اثر را به روی زبانها انداخت.تخریبی که باعث نگرانی کامران دیبا طراح اثر شوشتر نو و جمعی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی کشور شد و هر کدام با پیامهایی خواستار توقف و رسیدگی به اثر شوشترنو شدند.خوشبختانه با تلاش ها و پیگیری های دوستداران و مسولین امر این اثرفاخر در ۳۰اردیبهشت ۹۹ به ثبت ملی رسید.
بپردازند.
امیداوریم مسولین استان با ساخت موزه شوشتر بیشتر از گذشته به ارزشهای میراثی و فرهنگی شوشتر اهمیت قائل شوند
