
قلعه مدرسه خیرآباد بهبهان
قلعه مدرسه خیرآباد بهبهان
مدرسه خیرآبادمعروف به قلعه مدرسه در شهرستان بهبهان واقع شده است. این مدرسه در سال ۱۰۸۹ ه.ق همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی و به دستور حسین علی خان زنگه ساخته شده و بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در سال 1809 حسین علیخان زنگنه فرزند شیخ علیخان زنگنه کرمانشاهی، وزیر دانشمند سلاطین صفوی با آن که مردی صحراگرد و ایلاتی بود و از علوم رسمی زمان، به خصوص علم فقه آشنایی کامل داشت، برای ترویج علم و کمال، در کنار رودخانه خیرآباد مدرسهای به وسعت 9 هزار و 943 مترمربع بنا کرد که از آجر پخته و گچ ساخته شده و دارای طاقهای کوتاه و بلند، مسجد، حجره برای معلمان، آشپزخانه و حیاط داخلی بود.
قلعه مدرسه خیرآباد مربوط به دوره صفوی و به شماره 3840 در سال 1380 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. تاریخ بنای مدرسه را که با حروف ابجد و با عبارت «منزل علم و دانش است و ادب» نگاشتهاند معادل 1089 هجری قمری است.
مدرسه علمیه خیرآباد از همان تأسیس تا سالهای بعد، دارای اهمیت بود و جمعی از علما در آن به تدریس اشتغال داشتند و گروهی از فضلا از آن برخاستند. دانشمند نامی سیدعبدالله جزایری، در تألیف خود به نام اجازه کبیر که در سالهای 1168 هجری قمری نوشته است، از دانشمندان و فضلایی که با آنها ملاقات کرده از جمله آقا محمدرضا فرزند ملاهادی که فاضلی محقق و بلندپایه و مدرس بود، نام برده است.
این بنا به صورت چهار ایوان، حیاط مرکزی و حجرههای اطراف آن است، همه پوششها به صورت طاق و قوس و چهار طرف بنا گنبد خانهدار که پوشش آنها به صورت دورچین و یا چهاربخشی است.
حسین ظهروند