خوزتوریسم
تلمبه خانه دارخُوین/ گنجینه نفت جنوب
تلمبه خانه دارخُوین/ گنجینه نفت جنوب
تلمبه خانه دارخوین ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۰ میلادی مقارن با سال ۱۲۹۸ شمسی به دست شرکت نفت ایران و انگلیس تاسیس گردید و از قدیمی ترین میراث صنعت نفت در خوزستان می باشد. این سایت دارای یک مجموعه مسکونی شامل ۴ "لین" کارگری و یک لین کارمندی یک سینمای زمستانه و تابستانه می باشد. ساختمان های بلند آجری تلمبه خانه به سبک معماری قرن نوزده انگلستان ساخته شده است
براساس برنامه شرکت نفت انگلیس و ایران، نفت خام حاصل از چاه‌های مسجد سلیمان باید درون لوله‌ای هدایت شده و به مقصدی معلوم راهی دریا می‌شد، اما سر راه خود چراغ چند روستای از یاد رفته را نیز روشن کرد. یکی از آن روستاها، دارخوین نام داشت. طی دو سال تجهیزات و دیگ‌های بخار، بویلرها و تلمبه‌های عظیم‌الجثه ساخت منچستر با دوبه‌ها و کشتی‌های رودخانه‌پیما به این ده کوچک ساحلی منتقل شد و سر جای خود قرار گرفت. آنگاه کارگران و معماران هندی و ایرانی گرداگرد دپمپ‌ها و توربین‌های بزرگ بخار با استفاده از آجرهای لندنی چند عمارت بلند، دفاتر و کارگاه‌ها را نیز در آنها مستقر ساختند. دو ردیف پیش گرمکن نفت در مسیر پمپ‌ها قرار دادند تا با سبک‌سازی نفت در سرمای زمستان، بر شتاب سیال بیفزاید. بررسی تاریخ درج شده روی پمپ‌ها و تجهیزات نصب شده در دارخوین نشان می‌دهد که تکمیل تلمبه‌خانه و عملیاتی کردن آن متناسب با افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها به تدریج در محدوده زمانی ۱۹۱۵ تا ۱۹۳۰ انجام شده است؛ یک نقش برجسته سیمانی بر پیشانی یکی از تلمبه‌خانه‌ها سال ۱۹۳۰ را نشان می‌دهد که اگر این عدد تاریخ تکمیل ساختمان تلمبه‌خانه باشد، اجرای طرح‌های توسعه دارخوین همان‌گونه که پیشتر ذکر شد افزون بر ده سال به طول انجامیده است.
دارخوین در واقع آخرین تلمبه‌خانه سر راه خط لوله نفت آبادان بود. پیش از آن کوت عبدالله قرار داشت و قبل‌تر هم ایستگاه ملاثانی به تقویت فشار نقطه به نقطه نفت سامان می‌داد.
دارخوین از جمله تلمبه‌خانه‌هایی بود که نفت مسجد سلیمان را به پالایشگاه آبادان منتقل می‌ساخت. با افزایش تولید نفت از میدان اهواز در اوایل دهه۱۳۵۰ خورشیدی و کشیدن خط لوله جدید اهواز به آبادان، کل نیاز پالایشگاه به نفت‌خام از طریق این خط لوله تامین شد و از آن پس نفت مسجد سلیمان از طریق یک خط لوله صادراتی به جزیره خارگ انتقال یافت.
دارخوین دارای باشگاه‌های کارمندی و کارگری، یک مدرسه ۶کلاسه به نام بهزاد، یک واحد بهداری و یک پاسگاه انتظامی بود که ساختار منظم شهری آن را شکل می‌داد. خانه‌ها در فاصله ۴۰-۵۰متری رودخانه بنا شده و یک خانه باغ مجلل نیز ساخته شد که به «بنگله» یا باغ رئیس معروف شد که در اوایل دهه۱۳۵۰ محل اقامت و استقرار رجال سیاسی و مقامات ارشد بود. سینمای دارخوین هفته ای دوبار فیلم نمایش می‌داد و مثل سایر سینماهای نفت دارای دو سالن زمستانه و تابستانه بود که پشت به پشت هم قرار داشتند.
قرارداشتن در مسیر اصلی ارتباط شمال به جنوب کشور، وجود چاه‌های متعدد نفت، بقایای نیروگاه اتمی، قدیمی‌ترین تلمبه خانه نفت خاورمیانه، رودخانه کارون، نخلستان‌ها و فاصله ی کمتر از ۲۵ کیلومتری تا مرز ایران و عراق، از جمله ویژگی‌هاي دارخوين است.
تلمبه خانه دارخوین در دوران جنگ به عنوان قرارگاه و پادگان مورد استفاده قرار گرفت و پس از جنگ به عنوان لوکیشن فیلم های مرتبط با دفاع مقدس استفاده شد
عکس: مهدی پدرام خو/تسنیم
منبع: مرکز اسناد و موزه‌های صنعت نفت
